Alþýðublaðið - 22.12.1943, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐBÐ
Miðvikudagur 22. des. 194$
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og 4902.
Síxnar afgreiðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Er það petta, sem
mest kaltar að?
Fyrir örfáum dögum
var fundum alþingis slit-
ið eftir eitt hið ömurlegasta
þing, sem haldið hefir verið á
landi hér um langan aldur.
Aldrei hafa sundrungin, óheil-
indin og ábyrgðarleysið lamað
þimgið eins átakanlega og í þetta
sinn, þegar máske hvað mest
reið á þvi, að það sýndi sam-
heldni og dug. Aldrei hefir meiri
ihluti þingsins brugðist eins ger-
samlega skyldum sínum við þjó-
ina.
Það, sem fyrst og fremst lá
fyrir þessu þingí, var að ráða
fram úr hinum vaxandi vanda
dýrtíðarinnar og afstýra yfir-
vofandi hruni atvinnuveganna
af hennar völdum: Og hvernig
leystu svo þingflokkarnir þetta
hlutverk sitt af liendi? Ekkert
var gert annað en það, að sam-
þykkja, að halda áfram að
ausa tugum milljóna króna úr
■ríkissjóði í hina botnlausu hít
verðuppbótanna á landbúnað-
arafurðir. Sjálf heldur dýrtíðin
áfram að vaxa hröðum skrefum
og grafa ræturnar undan at-
vinnuvegum þjóðarinnar. Það
er aðeins vísitalan og kaup-
gjaldið, sem haldið er niðri.
Framleiðslutæki aðálátvinnu
vegarins, sjávarútvegsins,
grotna niður án þess að nokkuð
sé gert til að endurnýja þau;
og hefir þó ekki vantað, að
fjálglega væri talað um nauð-
syn þess, að endurnýja skipa-
stólinn. En þegar Alþýðuflokk-
urinn bar fram tillögu um að
verja 9Vá milljón króna til
hyggingar nýrra fiskiskipa, var
hún felld, og fjármunum þjóð-
arinnar ausið í staðinn í verð-
uppbætumar. Eftir stendur
ríkissjóður slyppur og snauður,
þegar í eitthvað þarf að ráðast,
skipastóllinn úreltur og geng-
ixm saman, og atvinnuleysið
þegar farið að berja. að dyrum.
*
Sjaldan hefir öngþveitið, úr-
ræðaleysið og ábyrgðarleysið
komizt á annað eins stig hjá
okkur, hvort heldur í stjórn-
málum, fjármálum eða atvinnu
málum þjóðarinnar. Sjaldan
hefir verið meiri nauðsyn þess,
að flokkamir settust við sátta-
horð og mynduðu með sér
nefnd í því skyni, að reyna að
bræða sig saman um raunhæf-
ar og varanlegar ráðstafanir til
þess að bjarga fjávhag og at-
vinnuvegum þjóðarinnar frá
yfirvofandi hmni. En um þá
brýnu þjóðarnauðsyn næst ekk
ert samkomulag.
Hins vegar hafa þrír stærstu
þingflokkarnir, Sjálfstæðis-
flokkurinn, Framsóknarflokkur
inn og Kommúnistaflokkurinn,
komið sér saman um annað: að
mynda með sér nefnd til þess
að — skilja við Dani fyrir 17.
júní næstkomandi. Það er mál-
ið, sem þeim finnst vera mest
aðkallandi!
*
Vissulega er það gott og bless
að að skilja við Dani, og það
Ný ævisaga Jörundar
hundadagakonungs.
Rhys Davies: Jörundur hunda
dagakóngur...... Hersteinn
Pálsson íslenzkaði. Bókfells-
útgáfan. Reykjavík 1943.
JÖRUNDUR hundadagakon-
ungur hefir orðið mjög
hugstæður Íslerídingum um
nærri hálfrar aldar skeið, og er
íþað að vonum. Svo miklu um-
róti olli hin skarmnæja stjórnar-
bylting hans í hugum þessarar
afskekktu og bágstöddu-þjóðar,
þórtt ekki sé hún rúmfrek í
st j ór nmálasögu Stór-Br et a-
lands, sem leiddi hana til lykta.
Allt fram á þennan dag hafa
íslendingar rætt um það sín á
milli, hvort stjórn Jörundar
rnundi hafa orðið þjóðinni til far
sældar til frambúðar, og til
munu vera þeir menn, sem held-
ur kysu stjórnarfar hundadaga-
ikonungsins en þá stjórn, sem
nú höfum vér.
Fyrir nokkrum árum sámdi
Helgi Briem doktorsritgerð
mikla um byltingu Jörundar og
er þar flestar staðreyndir að
finna um hana.
Nú fyrir nokkrum dögum
kom út á íslenzku ný og stór
bók um Jörund og lífshlaup
hans, og er hún allmjög með
öðrum hætti en rit H. Briem.
Hún er ekki fræðirit fyrst og
fremst, heldur ævisaga í
skemmtistíl, eins og nú tíðkast
mjög að rita. Söguhetjunni er
fylgt frá vöggu til grafar, reynt
að skýra sálarlíf Jörundar og or-
sakirnar, sem ollu furðulegum
tiltækjum hans á umhleypinga-
samri æví. Meginsálfræðiskýr-
ing höfundar er sennileg. Allt
bendir til þess, að Jörund hafi
kalið á hjarta í óblíðri æsku og
óræktarsemi móður hans hefir
orðið honum afdrifarík.
I
Bókin er skemmtileg, enda er
ekki vandi að skrifa þannig, þeg
ar viðfangsefnið er jafnævin-
týraríkt og Mfsferill Jörgens
Jörgensens, 'háseta, skipstjóra,
konungs á íslandi, skottulæknis
í Perú, tukthússlims og spila-
falsara, njósnara, útlaga og lög-
regluþjóns, ekki sízt, þegar á
það er litið, að maðurinn var
sjáifur sískrifandi. Enginn vafi
er á því, að mörgum mun þykja
fróðleiksauki að bókinni, því að
margír vita lítið um Jörund ann
að en það, að hann kom hingað
eins og skollinn úr sauðarleggn-
um og setti hér allt á annan
endann í nokkrar vikur.
Ekki er þess kostur hér að
þessu sfnni að kryfja áreiðan-
leik bókarinnar og sannfræði til
mergjar. En ekki ber kaflinn
um Is'land höfundinum vitni um
það, að hann hafi lagt mikla
stund á að kynna sér sögu ís-
lands í upphafi 19. aldar. Hann
lýsir íslendingum sem illa sið-
uðum vesælingum, sljóum og ó-
sjálfstœðum. Ánnar hver maður
er með kláða og ódaunninn er
svo mikill af fólkinu, að útlend-
ingarnir geta ekki komið ná-
lægt því. Oll afskipti íslendinga
af byltingunni eru hin aumkun-
arlegustu, og hafa sannarlega
ekki öll kurl komið til grafar
við lýsingu byltingarinnar; því
að svo virðist sem höf undur hafi
ekki kynnt sér neinar íslenzkaf
beimildir um þessi efni.
Bókin er myndarleg að ytra
frágangi og eru í henni nokkrar
teikningar ©ftir Jörund sjálfan,
en hann lagði á margt görva
hönd. Þýðingin er dáHtið þung-
lamaleg á köflum, einkum í
upphafi. Prófarkalestur er góður
R. Jóh.
|g sbal segja þér..‘
„Ég skal segja þér..Bréf
til pabba og mömmu frá
Reykavíkurbörnum í sveit.
Valið hefir Vilhjálmuv S. Vil-
hjálmsson. Revkjavík 1943.
AÐ ER vandasarnt að skrifa
fyrir börn. Þau eru vand-
látir lesendur. Margir mætir rit-
höfundar hafa flaskað á því að
reyna að skrifa á rnáli barnanna,
en hafa ekki verið því nægilega
kunnugir hvernig börn tala og
hugsa. Þeim er því nauðsvnlegt
aö kynna sér gaunigæíilega
hvernig hinir ungu lesendur tala
og skrifa sjálfir.
Þetta litla kver, sem hér um
ræðir, er prýðileg heimild í því
efni. Þar eru bréf frá fimmtán
börnum, sem dveljast í sveit um
sumarmánuðina og eru nú að
skrifa pabba og rnömrnu. Sá,
sem safnað hefir bréfunum og
búið til prentunar, en það er
Vilhjálmur S. Vilhjáhnsson,
blaðamaður, hefir látið bréfin
halda sér, að öðru leyti en því,
að ritvillur hafa verið lagfærð-
ar.
Það er furðulega margt, sem
ber á góma hjá börnunum í
þessum bréfum, og hljóta allir,
sem eiga börn og þekkja börn,
að lesa þau með áhuga og á-
nægju. Þarna er sagt frá áhyggj-
um og gleðifregnum, sambúð-
inni á sveitaheimilunum, sem
börnin dveljast á o. s. frv. Og
frá öllu þessu er sagt á lifandi
máli og hispurslausu. en þó
furðulega hreinu. Víða er frá-
sögnin svo Ijós og snjöll, að hinir
smávöxnu j#höfundar gera
skömm til mörgum þeim stærri,
sem halda sig vera að skrifa á
máli og tungutaki barnanna. en
skrifa í rauninni bragðlaust mál,
sem hvergi er til.
„Ég fór með böggul á næsta
bæ um daginn. Og veiztu hvað?
Ég fann hreiður. Það voru lítil
egg í því, en ég hreyfði þau ekki,
elsku mamma mín, því að það
var fugl þar rétt hjá og það var
mamman og hún var að passa
hreiðrið og eggin voru voða lítil
og dröfnótt, eða með eins og
freknur, eins og eru á riefinu á
mér, þú veizt. Það má ekki
hreyfa hreiður, því að ef þau
eru hreyfð, þá verður fuglinn
vondur og vill ekki hreiðrið.“
Svona skrifar enginn nema
barn, sem lifað befir atburðinn,
sem það segir frá.
Þetta er vafalaust ein bezta
barnabókin, sem kemur út fyrir
þessi jól. En myndirnar, sem
í bókinni eru. eru fremur léleg
ar, og hefði þetta efni þó átt
skilið að betri myndir fylgdu.
Forsíðumyndin er þó mjög
falleg.
R. Jóh.
viljum við allir gera, þegár
réttur og heppilegur tími er til
kominn. En ætli okkur væri
ekki skammar nær, að reyna
að ráða fram úr því öngþveiti,
sem nú ríkir hjá okkur á öllum
sviðum, og sýna á þann hátt,
að við séum færir um að
standa á eigin fótum og eigum
það skilið að verá sjálfstæð
þjóð, áður en við förum að
flagga með skilnaðinum við
Dani og stofnun lýðveldisins hér
á landi?
En sem sagt: Um hraðskiln- !
aðinn hafa þeir getað orðið
sammála,.pó að nver höndin sé
upp á móti annarri í öllu öðru
og hrunið nálgist með risa-
skrefum!
Leikfélag Reykfavíkur.
"VOPN GUÐANNA"
eftir Davfö Stefánsson frá Fagraskógi.
Frumsýning á annan í jóium klulikan 8.
Frumsýningargestir eru beðnir að sækja aðgöngumiða
sína frá klukkan 4 til 7 í dag. /
Jólatrésfagnaður
°g
Árshátfö
Stýrimannaíélags Islands
verður haldin 30. desember í Tjarnarkaffi.
Nánar auglýst síðar.
*
Skemmtinefndin.
__L________' 7 __________________J
Þ A K K A hjartanlega öllum, sem heiðruðu mig á einn
eða annan hátt á 80 ára afmæli mínu.
Guðmundur Eggertsson, Freyjugötu 10 A,
ALBEBT EMGSTBÖIVl
Endurminnángar frá IslancSsferÓ'
REYKJAVÍK 1943 — ÁRSÆLL ÁRNASON
Hlæjum öll með Engsfröm I