Alþýðublaðið - 11.01.1944, Blaðsíða 5

jÞriðjudagur 11. janúar 1944.
ALÞYDUBLAÐJÐ
9
í Moskva.
ÁSur en þeir Churchill, Roosevelt og Stalin hittust í Thehéran, höfou utanríkismálaráð-
herrar þeirra setið þýðingarmikla ráðstefnu í Moskva. Þar var þessi mynd tekin. Á henni
sést Molotov (snýr baki að myndavélinni), lengst til hægri Cordell Hull, næstur honum
Averell Harriman, sendiherra U. S. A. í Moskva. Anthony Eden sést við borðið lítið eitt
til hægri.
Unöir oki lapana.
í REIN ÞESSI, er útvarps-
] erindi eftir John Mor-
, ris, sem dvalizt hefir lengi í
Japan. Fjallar það um kjör
þjóða þeirra landa, sem Japan
ar hafa hernumið. Lýsir höf-
' undurinn mjög vel baráttuað-
ferðum og áróðri Japana, en
gerir einnig það að umræðu-
j efni, hvað bandamenn hygg-
ist gera fyrir þessar þjóðir eft
! ir stríð. Erindið er hér þýtt
! úr útvarpstímaritinu „The
j Listener.“
STYRJÖLD þá, sem nú er
háð, má með sanni nefna
Reimsstyrjöld, enda þótt menn
gefi mun meiri gætur atburðum
þeim, er gerast,í Norðurálfu en
hinum fjarlægari heimshlutum.
Um þessar mundir lúta alls þrjú
hundruð milljónir manna yfir-
.ráðum Japana. Þetta er ömurleg
■staðreynd. Fimmtungur mann-
kynsins þjáist undir oki Japana.
Hvaða sögu er að segja um þess-
ar þrjú hundruð mililjónir? Nær
þriðjungur þeirra eru kristnir,
en hinn hluti þeirra eru nýlendu
búar, — fólk af ýmsum þjóð-
ílokkum. Meðal ];eirra eru Fil-
ippseyjamenn, sem margir
hverjir eru á líku menningar-
stigi og Norðurálfubúar og þjóð
ir eins og Burmabúar og Malaj-
ar, sem flestir eru illa menntir
bændur. En í löndum þessum
elur og aldur sinn fjölmargt
fólk, sem alizt hefir upp í Norð-
urálfu og Vesturheimi og er því
brotið af bergi mestu menningai’
þjóða heims.
Áður en styrjöldin hófst liiði
fólk þetta kyrrlátu og annríku
lífi. Iiinir innfæddu lögðu mikla
áherzlu á að auka menntun sina
og 4nenningu alla. Þeir áttu að
sönnu langt í land að komast á
sama menningarstig og jvióðir
hins menntaða heims, en þeir
sóttu eigi að síður örugglega
fram að því marki. Þegar Japan-
ar hernámu lönd þeirra, komust
þeir þrátt að raun um það, að
hér var um að ræða framtaks-
samt og stórhuga fólk. Þeir
vissu og fyrir um viðhorf öll í
löndum þessum. Japanar höfðu
fimmtu herdeild að störfum í
öllum þeim löndum, er þeim lék
gimd á, löngu áður en styrjöldin
hófst. Við höfðum ekki geíiö
mikinn gaum að hinum hljóð-
látu japönsku ljósmyndurum og
ferðalöngum, sem lögðu leiðir
sínar um Austurlönd. Við hlóg-
um að þessum gleraugnaglám-
um fremur en að okkur stæði
ótti af þeim. En hláturinn hljóðn
aði á vörum okkar. Upplýsingar
þær, er þeir höfðu safnað,
reyndust Japönum ómetanlegar,
er þeir hófu hina miklu herför
sína.
En hver er hlutur hinna þrjú
hundruð milljóna eftir .að Ja-
panar hernámu lönd þeirra? Við
vitum fátt eitt um það, hversu
högum þeirra er háttað. Okkur
berast fáar fregnir af þessu
fólki. Þó getum við gert okkur
nokkra grein fyrir því, við
hvaða kjör fólk þetta muni eiga
að þúa eftir að yfirráð Japana
komu til sögu. Við höíum ýmis-
legt lært um það, hversu Japan-
ar haga skipulagi sínu, eftir árás
þeirra á Pearl Harbour. Ég
dvaldi í Tokyo átta mánuði eftir
að styrjöldin milli Bandaríkj-
anna og Japana hófst, en bau
f jögur ár, er ég dvaldist bar fyr-
ir styrjöldina, varð ég margs
var, sem bar þess vitni, hvað
verða vildi. En við komumst
ekki að raun um það, hversu
japanska leyniþjónustan var
raunverulega rekin, fyrr en flest
ir Bandaríkjamenn, sem dvöld-
ust í Japan, höfðu verið teknir
höndum í desembermánuði árið
1941. Ég ætla að segja hér frá
kunningjakonu minni, til þess
að færa ykkur heim sanninn
um það, hvernig japanska leyni-
þjónustan hagaði störfum sín-
um. Þegar hún var handtekin,
sýndi lögreglan henni ljósmynd
af sérhverju bréfi, sem hún
hafði sent frá sér óg henni bor-
izt um þriggja ára skeið. Það er
ekki aðeins á styrjaldartímum,
sem Japanar hafa eftirlit með
útlendingum þeim, er gista land
þeirra. Mér var um. það kurmugt
að japanska lögreglan gerði
iðulega húsrannsóknir hjá mér
löngu fyrir styrjöldina og las öll
bréf mín, þegar ég var fjarver-
andi. Japanar leyfa sér og að
handtaka fólk, þótt ekki séu
stríðstímar. Oft halda þeir föng
um í dýflissum langa hríð, án
þess að rannsókn sé hafin í mál-
um þeirra. Fyrst réttvísinni er
þannig háttað heima í Japan, á
hvaða stigi skyldi hún þá vera í
hernumdu löndunum?
Lönd þau, er Japanar hafa
hernumið, eru mjög víðáttumik>
il. Milli þeirra og Japan eru óra-
leiðir um höf og hauður. Japan-
ar verða að taka mikið tillit til
þessara staðhátta. Áróður þeirra
ber mjög blæ hins þýzka áróð-
urs Þeir beita gífurlýgi óspart í
málflutningi sínum. Eigi að síð-
urs. Þeir beita gífurlýgi óspart í
hrifa, einkum meðal þeirra
þjóða, þar sem lífskjörin hafa
lítt breytzt við hernámið.
Mestur hluti þjóða landa
þeirra, er Japanar nafa hernum
ið, er fáfróður og verður því
bezt til þeirra náð á vettvangi
hins talaða orðs. Japanar reka
áróður sinn af miklu kappi
gegnum útvarpsstöðvarnar í
Singapore, Rangoon, Bangkok,
Sumatra, Java og á ýmsum öðr-
um stöðum. Eigi alls fyrir löngu
hélt japanskur áróðursmaður
ræðu í útvarpið í Batavíu. Hann
komst að orði eitthváð á þessa
lund: — Það er sjaldgæft, að
styrjaldir séu háðar af um-
hyggju fyrir hag annarra. En sú
er þó raunin um styrjöld þá, er
nú geisar í Austurlöndum. Það
hefir glögglega komið í ljós á
liðnum árum, að Japanar hafa
háð styrjöldina af umhyggju
fyrir hag annarra þjóða. Japan-
ar sáu, að grannþjóðir þeirra
voru misrétti beittar. Þeir töldu
það skyldu sína sem forustu-
þjóð Austurlanda að firra þær
böli ofríkis og ófyrirleitinnar
yfirdrottnunar. Styrjöldin er
því af þeirra hálfu menningar-
barátta en ekki hagsmunabar-
átta. Japanar munu aldrei hvika
frá þeim ásetningi sínum að
stökkva Bretum og Bandaríkja-
mönnum á hrott úr Austurlönd-
um og koma þar á nýskipun
sinni, er horfir til mikilla fram-
tíðarheilla.
Japanar hafa lagt mikla á-
herzlu á það í fréttum sínum að
auka fréttafýsn þjóða hinna
hernumdu landa. Eftir að Ma-
lajalönd- féllu þeim í hendur,
bárust íbúum þeirra langa hríð
engar fréttir aðrar en þær, sem
voru frá Japönum komnar.
Sömu sögu er að segja úr öll-
um þeim löndum öðrum, er þeir
hafa hernumið. Japanar þurftu
lengi vel ekki að ómaka sig við
að ljúga upp fréttum. -— Styrj-
öldin gekk þeim sem sé mjög
að óskum. En þeir hafa þegár
sýnt það, eftir að stríðsgæfan
snéri við þeim þaki, að á vett-
vangi fréttaflutningsins standa
þeir samherjum sínum í Þýzka-
landi lítt að baki.
Frh. af 6. síðu.
Enu sér ljóta yglibrún á „Honum“. Kuldinn knýr mig
til að lesa skemmtilegar ferðasögur. Þegar Norðmenn-
irnir fóru heim með jólagjafir. Hellisheiðarvegurinn.
Hvar er snjóplógurinn? Þær eru svo dýrmætar —!
EGAR ÉG leit út utn glugg
ann minn á sunnudagsmorg-
unin, þótti mér ,Hann‘ ekki frýni-
legur til vesturs og norðurs. Það
var liarka á brún ,,Ha.ns‘‘. þessa,
sem ekki rná nefna á styrjaldar-
og hernámstímum, og hann bauð
sannarlega ekki til útferðar eða
spásseringa. Og þó var enginn
sældarvegur að dvelja inní, raí-
magnsleysið lokaði fyrir útvarpíð
mitt og kuldinn ætlaði allt að
nísta, því að hitaveitan er enn
ókomin hingað, og miðstöðin gefnr
engan yl, þegar rafmagnið er of
lítið.
ÉG GREIP bókina, sem ég hefi
ekki komist til að líta í fyrr, Sjö-
mílnaskóna, eftir ferðalangirm og
æfintýramanninn Richard Halli-
burton. Hún kom út fyrir jólin og
mér leizt ekki á nafnið, mér þótti
það allt of æfintýralegt. En bókin
svíkur mann ekki. Hún segir sög-'
ur frá fjölda landa, af merkum
mönnum, merkum byggingum,
undarlegum hlutum og er sann-
kölluð furðubók, skrifuð.af dásam
legri mælsku og þýdd af mestu
snilld af Jóhanni skáldi Frímann.
HALLIBURTON er einn hinn
mesti æfintýramaður, fullur af
skringilegum uppfinningum og
lætur sér ekki aldeilis allt fyrir
brjósti brenna. Hann hefir kannað
marga stigu og lýsir þeim. Hann
hefur heimsótt munkaborgina,
land kvenhataranna á Athosfjall-
inu, hann hefur gist meðal hinna
furðulegu Khevsára í Kákasus.
Hann hefur farið ríðandi á fíl yf-
ir Alpafjöllin eins og Hannibal
og — já, það er alveg órnögulegt
að telja allt upp, sem hann hefur
gert og lýsir. Ég vil bara segja
það, að þeim sunnudegi er ekki
eytt til ónýtis, sem maður ver til
að lesa þessa bók.
OG SVO, þegar ég gat hlustað
á útvarpið þá reyndi ég að ná sam-
bandi við Norðmennina í London.
þar var skemmtileg frásögn um
það, er Norðmemi sendu jóla-
pakka heim til Noregs. Þeir flugu
í stórri flugvél á aðfangadag,
hlaðinni af jólapökkum og létu þá
detta við dyr bændabýlanna. Það
var auðheyrt að gleði þeirra hafði
verið óstjórnleg. Röddin titraði, er
hún sagði frá því, að þeir hefðu
flogið svo lágt yfir emum bænum,
að þeir sáu pakkann sinn falla við
dyr hans. — Um næstu jól ætlum
við að heimsækja þessa bæi, sögðu
þeir. Og þess óskum við íslend-
ingar af heilum hug, að Norð-
menn, sem nú eru landflótta,
verði búnir að vinna land sitt aft-
ur úm næstu jól.
BIFREIÐASTJÓRI nokkur not-
aði sunnudaginn til að skrifa mér
bréf — hitaveitan er víst komin
til hans! — Hann kvartar miög
yfir því, að ekki sé hugsað uin að
halda Hellisheiðarveginum auðum,
og þó sé það hið léttasta verk.
Hann segir að um daginn hafi ver-
ið aðeins tveir tiltölulega litlir
skaflar á heiðinni. Menn voru
sendir til að moka þá, en þeir
ruddu aðeins öðrum þeirra úr
vegi. Hann segir ennfremur, að í
fyrra hafi setuliðið séð um ruðning
heiðarinnar, en nú geri það það
ekki — og allt sé i vanrækslu.
AÐ LOKCM spyr bifreiðastjór-
inn: „Ég veit ekki betur en að
vegamálastiórnin sé búin að fá
snjóhefil einn forlátafagran, dýr-
an og mikinn. Hvar er þessi tnjó-
hefill? Hversvegna er hann ekki
notaður? Er ekki sjálfsagt að noia
hann á Hellisheiði, svo að flutn-
ingar tefjist ekki? það hefur kom-
ið fyrir, að mj ólkurfI u 1 ningar hafí
teppst undanfarið, en ef snjóhefill-
inn er notaður, þá er hægt að
halda leiðinni opinni.“
„BÆJARBÚI var að skrifa mér
um heilsufar og fatnað fólks hér
á íslandi. Á suimúdaginn blés ég
nokkrum sinnum gat á klakann og
gægðist út. Það var segin saga, að
ef ég sá stúlku úti, þá var hún
hlaupandi, end.a býst ég við að
Kári hafi ekki haft mikið fyrir því
að smjúga gegnum silkisokkana —
og litlu eyrun, hafi orðið heidur en
ekki berskjölduð fyrir ástleitni
þessa harðhennta skröggs. Annan
búning nefni ég ekki, en vona bara
að stúlkurnar hafi sem mest haldið
sig innan dyra undanfarna daga.
HÉGÖMASKAPUR hefnir sín
allt af — og er auk þess einhver
hvimleiðasti löstur á fólki. Fólk
á að klæða sig, ef það getur, eftir
náttúrunni, veðráttunni, landinu,
sem það á heima í. Það gerum við
ekki hérna í Reykjavík og síst af
öllu stúlkurnar. Ég vona að þær
hafi lært það þessa dagana, að það
er óviturlegt og hættulegt. Við
karlmennirnir viljum láta þær
klæða sig vil — þær eru svo
fallegar og dýrmætar — svo dýr-
mætar!
Hannes á liorninu.
Unglingar óskast
strax til að bera blaðið til kaupenda víðs vegar um
bæinM. Talið strax við afgreiðsluna.
Áskriítarsími Alþýðubiaðsins er 4900.