Alþýðublaðið - 11.01.1944, Blaðsíða 6

9
Herfang hungursins.
Þessi ömurlega mynd gefur til kynna hryggilegar afleið-
ar hinnar ægilegu hungursneyðar, er að undanförnu hefir
geisað í Bengalhéraðinu í Indlandi. Fjöldi manns hefir látið
lífið af völdum þessarar hungursneyðar. Aðrir hjara á tak-
mörkum lífs og dauða eins og þessi gamli maður frá Kal-
kutta, sem sést á myndinni. Hungursneyðin er nú í rénun.
Undir oki Japana.
Frh. af 5. síðu.
Japanar leggja mikla áherzlu
á það í áróðri sínum, að þeir
veiti þjóðum hinna hernumdu
landa sjálfstjórn. Við höfum
fengið upplýsingar um það,
hvers konar sjálfstæði það er,
sem þeir hafa veitt Burmabú-
um. Þær upplýsingar byggjast
á frásögum flóttamanna, sem
hafa komizt þaðan af landi
brott. Sjálfstæði það, sem Jap-
anar hafa veitt Burmabúum, er
í því fólgið, að þeir hafa fengið
stjórn landsins handbendum
sínum í hendur. Burma lýtur
því stjórn föðurlandssvikara, en
hefir ekkert af sönnu sjálfst.æði
og frelsi að segja sem að lik-
um lætur.
Japanar fullyrða það í áróð-
ursræðum sínum, að ávöxtur
þess sjálfstæðis, er þeir hafi
veitt Burmabúum, sé ný öld
framfara og umbóta á vett-
vangi atvinnulífs og mennt.a-
mála. En sannleikurinn er hins
vegar sá, að þar og í öðrum lönd-
um, sem Japanar hafá hernum-
ið, er lögð áherzla á það að má
öll þjóðareinkenni brott. Jap-
anskan verður hið ríkjandi mál
og hinar hernumdu þjóðir verða
í hvívetna að lúta boði og banni
yfirþjóðarinnar. Japanar hafa
játað það sjálfir, að japanskan
ryðji sér fljótt og örugglega til
rúms hvarvetna í hinum her-
numdu löndum, bæði sem tal-
mál og ritmál. Þetta telja þeir
bera glögg vitni um vinsældir
sínar og hylli alla. En sérhver
maður, sem ber eitthvert skvn-
bragð á það, hversu japanskan
er vandnumið mál, munu henda
góðlátlegt gaman að fullyrðing-
um sem þeim, að herskólasvein-
ar í Burma læri hið jananska rit-
mál á tveim mánuðum. Jap-
önsku nelnur enginn írtlending-
ur nema á löngum tíma og því
aðeins, að hann hafi notið mik-
illar menntunar láður. En þeir,
sem kunnugir eru í Japan og
þekkja til óskammfeilni Japana
undra vart slíkt sem þetta.
Skömmu áður en ég fór frá
Japan, voru allar ken.nslubækur
samdar að nýju í því skyni að
koma þar þeirri boðun á fram-
færi, að Japan væri miðstöð
heimsmenningarinnar. Þó var
þar mikill pappírsskortur um
þessar mundir. Ég sá meira að
segja einhverju sinni grein í
japönsku blaði, þar sem leitazt
var við að færa rök að þvi, að
Jesus Kristur hefði fæðzt á Hok
kaido, sem er nyrzta ey;a Jap-
ans.
Það væri bárnaskapur hinn
rhesti að neita því, að ároður
Japana muni hafa hnft mikil á-
hrif á þjóðir hinna hernumdu
Austurlanda. Hið fyrsta, sem
Japanar jafnan gerðu eftir að
þeir höfðu hérnumið eitt landið
enn, var að tjá þjóðinni þann
boðskap, að erindi þeirra væri
eigi það að fara með hernaði á
hendur henni, lieldur að frelsa
hana undan yfirráðum hins
hvíta kynþáttar. Þessa fullyrð-
ingu hafa þeir svo endurtekið ;e
og ævinlega. Því er ekki að
neita, að einkunnarorð þeirra
„Asía fyrir Asíumenn” hefir
margan blekkc par austur frá.
Það verður ef til vill órðugt að
færa fólki heim sanninn um það,
að raunverulega verður hugsjón
þeirra aðeins skilgreind með
orðunum „Asía fyrir Japana‘‘
En frá því í aprílmánuði í
fyrra, hafa Japanar ekxi verið
einir um það að flytja þjóðum
hinna hernumdu lanua í Austur-
álfu boðskap. Þeim hafa jafn-
framt borizt aðrar raddir —
raddir frá Lundúnum, Indlandi,
Bandaríkjunum og Ástralíu.
Raddir þessar hafa mælt til
hinna þrú hundruþ milljóna á
hinum ýmsu tungum þeirra. --
Þannig hefir einveldi Japana á
vettvangi hins talaða orðs til
fólks þessa verið hrundið. Efa-
laust eru þeir næsta fáir í lönd-
um þessum, sera eiga þess kost
að hlusta á útvörp bandarnanna.
En því fer alls fjarri að meta
beri áhrif útvarpsíns einvörð-
ungu eftir fjölda þeirra, er á það
hlýða. Ég komt aö j-aun um það
mánuðina, sem ég dvaldist í To-
kyo eftir árásina á Pearl
Harbour, hversu sannleikurijrn
berst frá manni til marins. Það
er vissulega m'kils um það vert,
að þjóðir þessar hljóti vitneskju
SAMGÖNGUMÁL HRÍS-
EYINGA hafa löngum ver
ið fremur ófullkomin og erfið.
Um aðrar samgöngur er auð-
vitað eigi að ræða en á sjó.
Veit ég raunar vel að aðrar
eyjar hér nærliggjandi eru enn
ver settar að þessu leyti, svo
sem Grímsey og Flatey á
Skjálfanda, en að bæta úr sam-
gönguþörf þeirra kostar marg-
falt á við það, að bæta úr sam-
gönguþörf Hríseyjar. Einn far-
kostur um allmörg undanfarin
ár, — annar en bátar héðan úr
úr eynni, — hefir verið „mjólk-
ur bátur“ sá er gengið hefir frá
Akureyri til Siglufjarðar og hef
ir hann venjulga komið hér við
í báðum leiðum, 2var í viku.
Farkostur sá var raunar frem-
ur lélegur og lítil þægindi fyr-
ir farþega. Segi ég þetta eigi í
ásökunarskyni til þeirra, er
héldu þessum ferðum uppi, og
eigi heldur til sjómanna þeirra
er á bátnum hafa verið, því áð
þeir hafa gert það sem hægt
var til að farþegum gæti liðið
þolanlega.
Það varð því mikil gleði hér,
er það fréttist, að nýr bátur,
100 smál. ætti að taka við ferð-
um þessum og að bátur þessi
væri byggður með það fyrir
augum, að geta flutt allmarga
farþega, án þess að um væri að
ræða sampökkun á fólki og
flutningi, bæði ofan og neðan
dekks. Fyrstu ferðirnar eftir að
bátur þessi fór að ganga á milli
Akureyrar og Sauðárkrróxs,
2var í viku, kom hann hér við
í hverri ferð, bæði út og inn.
Vorum við Hríseyingar nú
býsna kampakátir, því að þetta
var. veruleg samgöngubót. Nú
var hægt að ferðast til annarra
staða ,í ,sæmilegum ,klæðnaði
án þess að eiga á hættu að eyði
leggja hann, og þó fargjald með
bát þessum væri helmingi
hærra en áður var, þá fengust
menn eigi svo mjög um það, af
því að þægindi og hraði höfðu
aukist.
En Adam gamli var ekki
mjög lengi með Evu sinni í
Paradís. Hann var þaðan útrek-
inn — að því er mér hefur ver-
ið ,fortalið‘ -'Og það af Drottni
sjálfum. En hver er sá Drött-
inn, sem nú hefir látið m b.
Víðir hættta að koma hér við
nema í annarri ferðinni, sem
hann fer hér um? Er nú með
þessu kippt af okkur helmingi
þeirra samgangna, sem við höf-
um haft á undanförnum árum.
Varla mun Drottinn allsherjar
um það, hvorum aöilanum veitir
betur í heimsstyrjöld þeirri, er
nú geisar. — Útvörp banda-
manna hafa skýrt þeim frá land
göngu Bandari<cjarY.anna á Gil-
berteyjum nú fyrir stut.tu. Þær
hafa og fengið fréttir af sigrum
hinna rússnesku herja, loftárás-
unum á Berlín og ráðstefnunum
í Kairó og Teheran, þar sem
meða!l annars voru ráð ráðin um
það, hversu styr.iöldin í Austur-
álfu yrði bezt til lykta leidd.
En eigi að síður er mér næst
að ætla, að við verðu'm meira að
gera en sigra Japana í orrust-
um. Ef við hyggjumst haga
stjórn okkar á nýíendunum í
Austurálfu með sama hætti og
fyrir stríð, verðum við vart au-
fúsugestir þjóðum þeim, er þær
byggja. Sannle'kurinn er sá, að
þjóðir þessar æskja hvorki yfir-
drottnunar Japana né annarra.
Þær gera sér miklar vonir um
framtíðina. Þær þrá hið sanna
frelsi og réttlæti. Okkar bíðnr
mikið hiutverk meðal rnilljóna
þessara eftir að við höf um bor-
ið sigurorð af Japönum. Við höf-
um þá góðu heilli firrt þjóðir
þessar nýslcipun Japana. En
hver er sú nýskipan, sem við
höfum þeim að bjoða"
hafa ráðið þessu og kunnugir
mehn og fjölfróðir hafa sagt
mér, að drottinn sá, er þesssu
ræður, muni vera forstjóri einn
í Reykjavík, er heiti Pálmi
Loftsson. Eigi er það nú samt
ætlun mín að fara að ráðast
með offorsi og skömmum að
hr. Pálma Loitssyni forstjóra
Skipaútgerðar ríkisms. Ég er
þess næstum fuliviss, að ef
hann dvelöi nér, t. d. eina viku
og saú með eigin augum hve
lítið þarf •.<! að ve.'ta okkur
þessi þægmch aicor pa í. u- di
hann aera pað
Af vissum orsökum, — hern-
aðarlegs eðlis; — verður bátur-
inn að fara nokkrar skipslengd-
ir hér framan við bryggjurnar,
nema með því að sneiða fyrir
skemmstu leið. — Væri auð-
gert að koma því svo fyrir, að
fyrirfram ákveðið merki væri
gefið í eynni, ef um farþega
væri að ræða, í hraðferðunum,
og renndi þá báturinn að, ann-
ars ekki. Gæti slík ráðstöfun
verið báðum aðilum til hags-
bóta.
Ég vil vænta þess, að á þessu
verði ráðin bót, þar eð mér virð
ist að Hrísey hafi í 2 atriðum
sérstöðu, samanborið við aðrar
smáhafnir á þessari leið. I 1.
lagi er þetta þorp umflotið sæ,
og í 2. lagi að leið sú er bátur-
inn venjulega verður að fara,
liggur aðeins nokkrar bátslengd
ir frá bryggjunum hér. —
Svo vil ég, fyrst ég á annað
borð er farinn að kvarta um
sambands-skilyrði okkar Hrís-
eyinga við aðra hluta landsins,
— beina nokkrum orðum til
póstmálastjórnarinnar. Ég fór
nú í morgun með nokkur bréf
í póst. Þau áttu að fara vestur
og suður, nema 1 til Akureyrar.
Póstbáturinn Víðir átti að koma
frá Akureyri fyrir hádegi, og
bað ég póstþjóninn að sjá um að
bréfin, sem fara áttu vestur og
suður, kæmust með bátnum. —
Var mér þá sagt, að vestur á
bóginn væri aðeins afgreiddur
póstur til Siglufjarðar. Önnur
bréf yrðu send héðan til Akur-
eyrar og þaðan út um land. Það
var því aðeins 1 bréfið er kom-
ist gat áleiðis með bátnum,
Eitt bréfið átti að fara til Sauð-
árkróks og þangað átti nú ein-
,mitt báturinn að fara í dag.
Bréfið var áríðandi, og verður
einskisvirði, með því að það
dragist fleiri daga að það kom-
ist. En ég var búipn að kaupa
það í póst, í þeirri góðu trú, að
það kæmist með bátnum. Varð
svo að síma til viðtakanda bréfs
ins, sökum þessara ótrúlegu
ráðstafana póstmálanna.
Vil ég því í allri vinsemd
fara þess á leit við póststjórn-
ina, að hún gjöri ráðstafanir til
að bætt sé úr svona óþarfa
krókaleiðum og töfum á erind-
um manna, er gegnum póst-
málakerfið þurfa að ganga.
Hrísey 28. des. 1943.
Kr. Ingisveinsson.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN 7
Frh. af 4. síðu.
löðurmannlegt að falla þannig
fyrir eigin hendi.
Sýnist mönnum ekki tími til
kominn að hleypa nýju og óspilltu
blóði í nýrnahettusjúkan líkama
alþingis, þannig að það geti gengið
með sæmilegri heilsu til starfa,
en lyppast ekki niður við hverja
raun sökum blóðleysis og merg-
leysis? Viðurkenna verður að al-
þingi er ekki starfi sínu vaxið,
eins og það er nú skipað, og þjóð-
arnauðsyn krefst að nýskipun
verði þar á gjörð, þannig að
fiokkarnir vinni sér eigi meir til
óhelgi en orðið er. Hvort sú ný-
skipun kemur innan frá og frá
flokkunum sjálfum eða frá þjóð-
drengnrino, sem gat
sér frægð með ððr-
nm gjóðnm.
Togarahásetinn, sem fékk
brezkn heimsveldisorðnna.
Ragnar Hjálmar Björnsson.
T|/IÉR birtist mynd af hinum>
unga íslendingi, er sæmd-
ur var brezku heimsveldisorð-
unni nýlega og getið var um
hér í blaðinu fyrir skemmstu. —
Hann er fóstursonur Jóns
Pálssonar bankaféhirðis og konu
hans. Töku þau hann og Guð-
nýju systur hans að sér, þegar
móðir þeirra, Stefanía Guðnadótt
ir, ættuð úr Selvogi, andaðist i
Spönsku veikinni 1918 frá fjór-
um börnum í mikilli fátækt, og
hafa þau Ragnar og Guðný, sem
nú er gift Kristni Vilhjálmssyni
blikksmiði, alizt upp hjá þeim
síðan.
Fósturforeldrar Ragnars sáu,.
að hann mundi verða svo mikill
fyrir sér ,að honum hentaði betur
uppeldi í sveit, en að alast upp
að öllu leyti hér í bænum, og því
komu þau honum fyrir til dvalar
um nokkur ár að Önundarholti £
Flóa, myndarheimili hinu mesta
þar um slóðir, enda marmaðist
pilturinn þar vel. Þegar hairn svo
fluttist til fósturforeldra sinna aft
ur, tók hann að nema jámsmíði,
og fór síðan „í siglingar“ 1932, og;
var á enskum togurum, gjörðist
brezkur þegn, og tók sér ættar-
nafnið Björnson, en faðir hans er
Torfi Björnson verkamaður hér
í bænum og gamall sjómaður.
Ragnar kvæntist ágætri stúlku,
af enskum ættum, en missti hana
í fyrra sumar, frá tveim kornung-
um börnum þeirra, pilti og stúlku.
Ragnari er lýst svo, af kunnug-
um mönnum, að hann sé stað-
fastur í lund og stilltur vel, félags
lyndur og glaður í viðmóti, með'
afbrigðum reglusamur og skyldu-
rækinn.
Heim til fósturforeldra sinna og
annara vina kom Ragnar nú rétt
fyrir jólin, en fór svo til að gegna
herskyldu sinni aftur í sjóher
Breta hér við land.
Það má telja með fádæmum, að
svo ungur íslendingur, sem Ragn-
ar er, aðeins 31 árs að aldri, geti
sér svo veglegrar viðurkenning-
ar meðal erlendrar þjóðar, að
vera sæmdur heimsveldis-orð-
unni brezku fyrir dáðir miklar
og drengskap. Hefir hann og með
þessu gert landi sínu og þjóð
mikla sæmd, sem verða mætti
öðrum ungum mönnum til fyrir-
myndar.
inni að utan, skiptir engu máli.
Hitt er aðalatriðið að umbóta er
þörf þjóðfélagsins vegna, og allt
sem stendur í vegi fyrir þeim
sjálfsögðu umbótum, hvort sem
um er að ræða floklta eða einstakl-
inga, verður að vílcja. Það, sem
verður að vera viljugur skal hver
bera, en ekki Þýðir að spyrna í
móti broddunum.“
Þetta er nú allt saman gott
og blessað hjá stjórnarblaðinu.
Hugsunin virðist bara vera of-
urlítið óljós — eins og svo oft
vill brenna við í þeim herhúð-
um.