Alþýðublaðið - 15.01.1944, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐiÐ
Laugardagur 15. jauúar 1944
Stefám Jéhann um skilnaðarmálið á alþlngi f gær:
Sambandslit ekki
kvæmt 18. grein
Lögskilnaðarmenn boða fil
fundar í Iðnó á morgun.
------------------<,-----
Sig&srður Nordal, sem neitað var um leyfi
til að tala í útvarpið um skilnaðarmálið,
er einn þeirra, sem tala.
Nokkriir menn úr hópi lögskilnaðarmanna boða til
fundar í Iðnó á morgun kl. 2 og verða þar flutt erindi um
skilnaðarmálið og lýðveldisstofnunina.
Þessir menn munu tala: Árni Pálsson. prófessor, Jó-
hann Sæmundsson, yfirlaaknir, Lúðv.g Guðmundsson, skóla-
stjóri, Pálmi Hannesson, rektor og Sigurður Nordal, pró-
fessor. Eru þetta sömu mennimir, er neitað var um að ræða
skilnaðarmálið í útvarpið.
Munu margir hafa hug á að heyra erindi þessara merku
manna — og ekki hvað sízt erindi Sigurðar Nordal, sem út-
varpsráð neitaði með sérstakri dagskrártillögu að fengi að
lýsa afstöðu sinni í útvarpinu fyrir landsmönnum.
i _________________________________________
Lðgreglan upplýsir mikinn
fjölda innbrota og þjófnaða
Síðan um áramót hefir rannsóknariögreglan
haft mei höndum 43 þjófnaöarmál o. m. fl.
P INS OG ÁÐUR hefir
verið skýrt frá kvað ó-
venjulega mikið að innbrot-
um og þjófnuðum 'hér í bæn
um um og eftir áramótin —
og hefir nú komið í ljós, að
þar voru einkum unglingar
að verki.
í gær kvaddi Sveinn Sæ-
mundsson yfirlögregluþjónn
rannsóknarlögregl'unnar blaða-
menn á fund sinn og gaf þeim
upplýsingar varðandi þessi mál.
Það voru aðallega tveir ungir
Reykvíkingar, sem frömdu þessi
innbrot og þjófnaði. Höfðu þeir
unnið saman í félagi og brotizt
inn í ýmsar verzlanir og stolið
peninguim. Voru þeir næsta
vandlátir við þessa iðju sína,
því að fyrir kom að þeir litu
ekki við smámynt.
Þessir tveir piltar höfðu brot-
izt inn í þessar verzlanir:
Slippbúðina við Ægisgötu,
Bláu búðina í Aðalstræti, Tau
og Tölur í Lækjargötu, en þar
var einkum stolið snyrtivörum
og kvenglingri. Þá höfðu þeir
og brotizt inn í vörugeymslu
verzl. „Vísis“ og gert mishepn-
aða innbrotstilraun í Nora-
magazin. — Einnig brutust þeir
inn hjá G. Ólafsson & Sandholt
og stálu peningakassanum, sem
þeir fóru með upp á Grettisgötu
og brutu hann þar upp.
Þessir piltar stálu einnig hvor
í sínu lagi. Annar iþeirra brauzt
inn í raftækjaverzlun Lúðvíks
Guðmundssonar en hinn í veit-
ingastofuna Skólavörðustíg 8.
Stundum var þriðji maður með.
Þrír saman brutust þeir inn í
verzlun Sigríðar Helgadóttur,
í Lækjargötu og komust þar
yfir 1400 krónur, sem samband
berklasjúklinga átti. Þá brutust
Iþeir félagar inn í Útvegsbanka-
húsið og stálu þar nokkru fé
af skrifstofum, svo og ljósmynda
vél. Þessir sömu piltar brutust
einnig inn í kjallarann í Ingólfs
apóteki og náð-u þar í allmikið
af víni og ávöxtum. Loks
frömdu þeir fjórir saman inn-
brot í Veitingastofuna Fróðá og
náðu iþar nokkru fé.
Ails hafa 5 piltar auk þeirra
tveggja, sem voru aðalmennirn
ir í þessu, komið við sögu.
Frömdu þeir alls 13 inbrot og
einn bílþjófnað.
Þessir tveir piltar eru 17 og
18 ára gamlir og voru yfirleitt
undir áhrifum víns er þeir
frömdu innþrotin.
Alvarlegasta afbrot þeirra er
þó enn ótalið.
í desemiber snemma voru þess
ir tveir piltar, þáðir undir áhrif-
um víns, staddir við Hótel
Biorg. Hittu þeir þar setuliðs-
mann og tóku hann t'ali. Kom
þeim saman um að aura saman
í flösku og lét ókunni maðurinn
þá hafa 20—30 krónur í þessum
tilgangi. Þeim félögum þótti
framlag hans of lítið og rifust
við hann um það. Sló annar
piltanna til mannsins, en hann
fór á brott. Þegar hér var komið
sögu voru þeir staddir á Amt-
mannsstíg. Sáu þeir félagar að
maðurinn fór Austurstræti og
gaf sig á tal við lögregluþjón.
Urðu þeir þá hræddir og héldu
að hann væri að kæra þá. Veittu
þeir manninum síðan eftirför,
en maðurinn fór um Vesturgötu
og nam staðar í porti við Ægis-
götu. Þarna náðu þeir félagar
honum og sló annar þeirra
ihann niður. Síðan rændu þeir af
honUm veskinu, er hann hafði
á sér með um 400 krónum.
Tveimur dögum síðar kom þessi
Frh. á 7. síðu.
lögleg nema sam-
sambandslaganna.
Þjóðaratkvæðagreiðslan verð-
ur að fara framsatnkvæmthenni
Samkomulag aðeius hugsanlegt
nm lðglega og sémasamSega lausn
-------♦-------
Fyrri umræða skilnaðarmálsins
hófst í sameinuðu þingi i gær.
FYRRI UMRÆÐA um þingsályktunartillöguna um niður
fellingu sambandslagasáttmálans hófst í sameinuðu
þingi í gær. Við það tækifæri flutti Stefán Jóh. Stefánsson
ianga og snjalla ræðu, sem vakti stórkostlega athygli þing-
heims og áheyrenda, enda mun hennar lengi minnzt verða
í samhandi við afgreiðslu skilnaðarmálsins sakir viturlegs
og drengilegs málflutnings.
Umræðunni var efeki lökið í gær. Henni var frestað,
þegar einn þingmaður hafði talað af hálfu hvers flokks auk
forsætisráðherra, sem hafði framsögu um þingsályktunar-
tillöguna af hálfu stjórnarinnar. og málið því næst tekið út
af dagskrá. Framhald umræðunnar verður ekki fyrr en í
næstu viku.
Forsætisráðherra, Björn Þorð
arson, hafði framsögu um þings
ályktunartillöguna af hálfu
stjórnarinnar, rakti hann stutt-
lega aðdraganda hennar og þá
ákvörðun stjórnarinnar að flytja
hana sjálf, enda þótt hún teldi
ekki æskilegt að tillagan verði
samþykkt óbreytt. Lýsti hann
því yfir, að stjórnin myndi síðar
koma á framfæri þeim breyting
um, sem hún vildi gera við
hana, en óskaði að tillögunni
yrði nú vísað til síðari umræðu
og nefndar.
RæHa SteMns
/
Jdbanns.
Þegar forsætisráðherra hafði
lokið máli sínu, kvaddi Stefán
Jóh. Stefánsson sér hljóðs. Gat
hann þess fyrst, að það mál,
sem þessu þingi væri fyrst og
ifremst ætlað að fjalla um, væri
tvíþætt og væri annar þáttur
þess sambandsslitin, en hinn
stofnun ilýðveldisins. Þingsá-
lyktunartillaga sú um niður-
fellingu sambandslagasáttmál-
ans, sem hér lægi fyrir, snerti
aðeins hinn fyrrnefnda þátt
þessa máls.
Ágrefniingur aðeisas
um hvenær o<{
hvernig.
Til að fyrinbyggja allan mis-
skilning sagðist Stefán Jóhann
vilja taka það fram, að Aiþýðu-
flokkurinn hefði fyrir löngu
lýst því yfir að hann vildi fella
sambandslagasáttmálann úr
gildi, þegar tími væri til kom-
inn, og stofna lýðveldi á ís-
landi. Vitnaði hann í því sam-
þandi í yfirlýsingar flokksins á
alþingi Í928 og 1937, og í sam-
þykktir á flokksþingi Alþýðu-
flokksins haustið 1940 og nú
síðast í desember 1943.
Það má því slá því föstu
sagði Stefán Jóhann, að eng-
inn ágreiningur er milli flokk
anna um það, að sambands-
lagasáttmálinn skuli niður
felldur og lýðveldi stofnað
hér á landi. Ágreiningurinn
stendur um það, HVENÆR
og HVERNIG það skuli gert.
Og nú liggur einmitt fyrir að
ræða það, hvenær og hvernig
skuli ganga frá niðurfellingu
sambandslagasáttmálans.
Vanræksla í nndir«
halaiiugi málsisas.
Það er skylda alþingis, sagði
Stefán Jóihann, að gefa þjóð-
inni, sem innan skamms á að
segja sitt síðasta orð um þetta
mál, sem fyllstar upplýsingar
um sögu þess og gögn. Og ég
harma í því sambandi, að þau
skjöl, sem farið hafa á milli
íslenzkra stjórnarvalda og er-
lendra svo sem danskra, brezkra
og amerískra, út af því, svo og
milli íslenzku stjórnarinnar og
sendimanna hennar erlendis,
skuli ekki hafa verið kynnt
þjóðinni áður en hún á að leggja
sinn lokadóm á meðferð máls-
ins.
iSú þingsályktunartillaga,
sem hér liggur fyrir, er samin
af stj órnarskrárnefnd. En í
henni er ekkert sagt um það,
hvenær hún eigi að afgneiðast,
né hvernig hún eigi að afgreið-
ast. Þegar ákveðið verður að
fella niður sambandslagasátt-
málann verða hinsvegar að
liggja til þass sterk rök, og
þau rök verða að véra ótvíræð
og ljós.
¥lð verðuna a@ fara
í olln að logum.
Við erum smáþjóð og getum
ekki treyst á neitt vopnavald í
viðskiptum okkar við aðrar þjóð
ir. Þar getum við aðeins treyst
á lagaleg og siðferðileg vopn.
Þetta hefir líka oft verið
viðurkennt og þó alveg sérstak-
lega vel verið fram tekið af
tveimur þjóðkunnum lögfræð-
ingum, þeim Bjarna Benedikts-
syni í grein, sem hann skrifaði
í Andvara 1940, og núverandi
forsætisráðherra, dr. juris
Birni Þórðarsyni, í útvarpsræðu
sem hann flutti 1. desember
1942. (Hér vitnaði ræðumaður
því næst -orðrétt í ummæli
ibeggja um það, hve nauðsyn-
legi það væri fyrir okkur, að
Frh. á 7. síðu.
Stefán Jóhann Stefánsson.
Leifin aðMax Pem-
berton ber engan
árangur.
I' EITAB var í allan gær-
dag að togaranum „Max
Pemberton,“ en leitin bar
engan áragur.
Flugvélin tók þátt í leit-
inni en skilyrði voru ekki
góð. Ennfremur leitaði varð-
skipið „Óðinn“ og björgunar
skútan Sæbjörg.
Verður leitinni haldið á-
fram í dag og mun varðskip-
ið „Þór“ og erlendar flug-
vélar taka þátt í henni.
Þá hafa og verið gerðar ráð
stafanir til þess að gengið
væri á fjörur vestra, ef ske
kynni, að þar fyndist eitt-
hvað rekið úr skipinu.
Krísivíkurlelin auð
og Sær meðan Heilis
beiði er ófæri
MEÐAN Hellis-heiðarvegur-
inn var lokaður og ófær
vegna snjóþyngsla og ókleyft
að komast með mjólk í bæinn
var athugað hvernig Knísuvík-
urleiðin væri, en þar hefir ver-
ið talað um að leggja hinn nýja
veg.
Krísuvíkurleiðin hefir alltaf
verið nær auð og fullkcwnlega
fær. Sýnir þetta, það sem hald-
ið hefir verið fram, að leiðin
um Krísuvík er heppilegrf en
Hellisheiðarleiðin.
TSF
EINS OG ÁÐUR hefir ver-
ið frá skýrt, sagði Verka-
mannafélag Austur-Húnvetn-
inga upp samningum ' við at-
vinnurekendur á staðnum nú
í vetur.
Þann 13. þ. m. tókust samn-
ingar milli aðila, og hafa verka
menn á Blönduósi stórum bætt
kjör sín frá því sem áður var,
Framh. á 7. síðu.