Alþýðublaðið - 15.01.1944, Blaðsíða 5

Laugardagur 15. janúar 1944
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
Fjallaþorp í Frakklandi
Amerískur flugbáiur.
Á mynd þessari sést einn hinna stóru ílugbáta ameríska flotans. Flugbátar þessir hafa bæki
stöð si'na á hinum stóru flugvélamóðurskipum fiotans, en fara í langa og árangursríka leið-
angra. Maðurinn, sem stjórnar flugbáti þessum, heitir Glenn L. Martin og er ættaður frá
börginni Baltimore.
EG ÞEKKI sveitaþorp í
Frakklandi, er ber við
himin. Það er sjón, sem verður
manni rík í minni, að virða tré
þess, læki og hús fyrir sér neð-
an af sléttunni. Þar er borgar-
stjóri, læknir, nýlenduvöru-
verzlun, smiðja, steinlagðar göt
ur og vatnsveita. Á sumrin fjöl-
menna borgarbúarnir þangað í
leyfum sínum ásamt börnum
sínum. Á vetrum er skíðaíþrótt-
in mjög iðkuð þar. Sveita-
þorp þetta er mjög áþekkt öðr-
um fjallaþorpum á þessum
slóðum.
Þorpsbúarnir hafa heyrt Par-
ísar getið, því að Julien er sölu
maður í þjónustu Galeries La-
fayette. AÍÍt frá því að styrjöld-
in hófst, hefir fólk hans öðru
hverju sent honum böggla, er
hafa að geyma egg, smjör, ost
og grænmeti. Það hefir, lagt fast
að honum að flytjast heim til
föðurgarðsins og taka við stjórn
búrekstursins af bróður sínum,
sem er stríðsfangi. En konu hans
mun óljúft að flytjast brott úr
borginni.
Þeim berast og fréttir frá Tou
louse með Maríu dóttur Cor-
bards gamla og frá Marseilles
með dætrum konu nýlendukaup
mannsins, Hermine og Oppor-
tune, sem eru báðar giftar þar
í borg. Victorin var liðþjálfi í
styrjöldinni 1914—18. Hann
getur talið upp helztu borgir
allra héraða Frakklands reip-
rennandi, og þeg’ar maður hlust
ar á hann, hlýtur maður að undr
ast það, hversu margar þær eru.
Ungu mennirnir, sem börðust
1939—40 eru betur að ,sér í
landafræði en eldra fólkið, en
þeir eru fámæltir um kunnáttu
sína. Þó hafa margir þeirra kom
izt alla leið til Belgíu. Ungu
mennirnir eru þegjandalegir.
Þeir lesa líti,ð og hlusta sjaldan.
á útvarp. Hvað munu þeir hugsa
um styrjöldina og harmsögu
Frakklands?
*
EGAR ÞJÓÐVERJAR gerðu
** innrás sína í Suður-Frakk-
land, sá ég ungu mennina grafa
á náttarþeli gryfjur úti á ökr-
unum, sem voru dýpri en svo,
að plógar myndu ná til þeirra.
Næsta kvöld fóru þeir á veiðar
eins og vandi þeirra hefir jafn-
an verið um helgar. En þeir
komu byssulausir heim aftur.
JHIREIN þessi, sem er eftir
Sadi de Gorter og hér
þýdd úr „World Digest“, birt
ist upphaflega í „La France
Lihre‘“, málgagni stríðandi
Frakka í Lundúnmn. Lýsir
hún lífinu í fjallaþorpi
nokkru í Suður-Frakklandi,
þar sem hernáms Þjóðverja
hefir lítt gætt. Jafnframt má
glöggt af henni ráða það, að
Frakkar eru óðfúsir þess að
taka sér vopn í hönd og
hrekja Þjóðverja af höndum
sér.
Ég gat ekki varizt brosi, er ég
varð þessa var.
Þetta er sveitaþorp áþekkt
svo mörgum öðrum, með skóla,
minnisvarða um fallna hermenn
og eigulegan búpening. Skólinn
er illa í sveit settur og minnis-
merkið hefir kostað mikið fé. í
þorpi þessu er margt í ósam-
ræmi við kröfur nútímans. Borg
arstjórinn og læknirinn eru
menn undarlegir í útliti og
háttum. Sömu sögu er að segja
um póstmeistarann. Kona hans
er vitfirrt. Konan, sem rekur
tóbaksbúðina, er ekkja og á sér
næsta flekkaða fortíð að sögn.
Klerkurinn í þorpinu er gáfað-
ur maður en viðsjárverður. Járn
smiðurinn í þorpinu er fyrrver-
andi liðþjálfi, sem var einu sinni
sakaður ‘ um peningafölsun,
Vichy-stjórnin á aðeins einn
stuðningsmann í þorpi þessu.
Hann er þar í litlu áliti, enda
mun hann hafa fátt til síns á-
gætis.
*
ÞORP ÞETTA nýtur mjög
f jarstöðu sinnar. Þjóðveg-
urinn er sjö mílur í burtu firá
því. Þorpið er hið bezta í sveit
sett að því leyti, að miklum erf-
iðleikum er háð fyrir innrásar-
herinn og málalið hans að láta
þar áhrifa sinna gæta. Þjóð-
verjar hafa líka allt til þessa
látið það afskiptalaust.
Þetta er sveitaþorp í göml-
um og góðum stíl. Þar skiptist
á meðlæti og mótlæti í búskap
eins og jafnan vill verða. Þorps-
búarnir hafa lítt af auðsöfnun
að segja, en þeir una glaðir við
sitt. En þrátt fyrir allt er þar
meiri matur á boðstólum en í
hinum fornfrægu veitingahús-
um Parísarborgar. Fyrir styrj-
öldina framleiddu þorpsbúarnir
meira af kartöflum, eggjum og
mjólk en þeir gátu komið í lóg.
Þorpsbúarnir hafa lítið af
styrjöldinni að segja. Þegar
heldri maður frá Parísarborg
bauð þeim nokkrar þúsundir
franka fyrir svínslæri, er hann
dvaldist þar, varð þeim aðeins
að orði: — Hvílík dýrtíð.
— Það er nóg um peninga og
almenn hagsæld í borgunum,
mælti þá þessi eini stuðnings-
maður Vichystjórnarinnar með-
al þorpsbúanna hróðugur í
bragði og yppti öxlum.
■— Þeir svelta nú samt í borg-'
unum, þrátt fyrir hagsældina,
svaraði ég. Þá varð honum svara
fátt.
■r
VIÐ SÁTUM nokkrir saman
inni í veitingahúsi þorpsins
kvöld eitt og hlustuðum á
Lundúnaútvarpið. En drykkjar-
föngin voru af skornum
skammti. Dag nokkurn miðlaði
borgarstjórinn nokkrum vinum
sínum áróðursritum Vichystjórn
arinnar. Hann lét engin fyrir-
mæli fylgja um það, að við
þyrftum að lesa þau, en gerði
þetta auðsýnilega af Skyldu-
rækni sem opinber embættis-
maður. Okkur var það kært að
geta svo hæðzt að málflutningi
þeim, sem þar var boðaður,
þegar við efndum til næsta sam-
fundar og reyktum pípur okkar
í makindum. En það duldist
ekki, að þorpsbúarnir voru allt
of mjög í önnum við búskapar-
i störfin til þess að þeir teldu sig
hafa tíma til þess að lesa slíka
blekiðjuframleiðslu í framtíð-
inni.
Skömmu síðar barst frétt um
það, að maður Opportune hefði
verið dæmdur til dauða í Mar-
seilles. Þorpsbúunum hafði ekki
getizt sem bezt að þessum borg-
arbúa, sem jafnan gagnrýndi
allt og alla. En nú naut hann ó-
skiptrar aðdáunar þeirra allra,
og minningarathöfnin um hann
var svo fjölmenn, að eindæmi.
máttu heita.
Nú bar ýmislegt fleira til tíð-
inda. Tóbakssendingu til þorps
Nú verður að hefjast handa — göturnar bíða. Fjárhags-
áætlunin og framkvæmdirnar. Hefjum látlausa baráttu
öll í sameiningu. Orðsending til bréfritara.
¥[> RÁÐUM er hitaveitan búin
og þar með fer hitaveitu-
skurðunum að fækka. Um leið hef-
ur ýmislegt færst til batnaðar í
bænum, breytingar hafa orðið, svo
að við ættum að fara að geta hugs-
að til hreyfings um umbætur í
borginni — og þá fyrst og fremst
um umbætur á götunum. Atvinnu-
Ieysi gerir núna svolítið vart við
sig og auk alls þess er nú farið
að ræða um fjárhagsáætlun
Reykjavíkur í bæjarstjórninni.
ÞAf) ER LANGT SÍÐAN ég
sagði það hérna í pistlum mínum,
að það þýddi eiginlega ekkert að
vera að rífast út úr götunum og
heimta umbætur á þeim meðan
allt væri á tjá og tundri. En ég
hét því jafnframt að koma aftur
að þessu máli, þegar tækifæri
gæfist. •— Og nú finnst mér að
tækifærið sé komið — eða að
minnsta kosti að byrja. Við verð-
um að hefja strax og fært er stór-
kostlegar umbætur á götunum hér
í bænum.
ÞÓ AÐ BÚIÐ SÉ að moka ofan
í hitaveituskurðina er ekki búið
að koma götunum í samt lag þrátt
fyrir það. Nær alls staðar eru
lægðir í þeim eftir skurðina og
hættulegastar1 eru þessar rennur
fyrir farartækin, þar sem þær
liggja þversum yfir göturnar. Enn-
fremur eru djúpar holur víða á
gatnamótum, við hornin og síga
farartækin mjög í þær. Veldur
þetta stórkostlegum skemmdum á
þeim og auk þess hættum fyrir
farþegana og vegfarendurna. Hef-
ur mig oft furðað á því hversu fá
umferðaslys hafa orðið og er það
áreiðanlega að þakka hinum ágætu
bifreiðastjórum okkar. Vil ég
skjóta því hér inni í, að þó að
finna megi að því að margir bif-
reiðastjórar séu ekki kurteisir eða
þjónustuliprir og að stundum
reyni einstöku þeirra að svína á
farþegum, þá verður þeim aldrei
brugðið um kunnáttuleysi í akstri.
Á því sviði eru þeir hreinir lista-
menn.
ÉG VIL VÆNTA ÞESS að ráða-
mönnum bæjarins sé það ljóst
hversu nauðsynlegt það er að efna
til stórkostlegra umbóta á götum
Reykjavíkur. Við samningu fjár-
hagsáætlunarinnar verður að' ætla
milljónir króna til gatnagerða.
Það þarf að lagfæra nær allair göt-
ur í 'bænum. Það þarf að slétta
þær og það þarf að malbika göt-
ur, sem áður hafa ekki verið mal-
bikaðar. Það þarf að steypa Banka
stræti og Austurstræti og Hverfis-
götu að Lækjargötu frá Ingólfs-
stræti. Einnig þarf að steypa allt
umhverfis Lækjartorg.
förnum árum. Svo verður að halda
áfram að vinna að fegrun borgar-
innar, en skilningur á nauðsyn
Iþess hefur aukist mjög meðal
Reykvíkinga á síðast liðnum ár-
um. Vig þurfum aftur að fara að
sýna grasblettunum rækt. Og ég
krefst þess að settar verði ein-
hverjar reglur um meðferð þeirra.
ÞAÐ ER ÓTÆKT að ekki skuli
vera hægt að sekta þá menn sem
gera sér leik að því að eyðileggja
þau mannvirki, sem bæjarstjórn
reynir með ærnum kostnaði að
koma upp. Það er blóðugt að
horfa upp á það, að menn aki bif-
reiðum sínum og reiðhjólum um
þessa grasbletti og ah hugsa sér
það um leið, að ekki sé hægt að
koma fram ábyrgð á hendur þess-
um siðlausu skemmdarvörgum.
ÉG MUN KOMA oftar að þessu
efni á næstú mánuðum og ég heiti
á alla lesendur mína, sem unna
fagurri borg, greiðri umferð og
umgengnismenningu að taka upp
áróður með mér fyrir þessu. Ræð-
ið um þetta við kunningja ykkar,
skrifið mér bréf um þetta og talið
um þetta á mannamótum, skrifið
stíla um þetta í skólunum. Mér
finnst sannarlega að bifreiðaeig-
endur og bifreiðastjórar eigi að
taka þetta mál til umræðu í sam-
tökum sínum og senda bæjarstjórn
áskoranir hér að lútandi.
„GAUKUR TRANDILSSON!“
Þetta er ekki hægt oftar af ástæð-
um, sem ég vona að þú viðurkenn-
ir. Annars vil ég segja það við þig
að þú skrifar svo skemmtileg bréf
að ég vildi gjarnan fá þau mörg
frá þér um ýms mál, sem þú hefur
í huga.
„X—6“ SKRIFAR mér þetta
b(réf: Ég h^fi aldrei drukkið
brennivín, þó nóg sé til af því, og
aldrei farið á fyllirí, en samt hefi
ég fengið „ídeu“, sem ráða mun
bót á rafmagnsleysinu og hita-
veituvandræðunum“.
„LÁTUM LAUN rafmagnsstjór-
ans lækka með spennunni á raf-
straumnum, þannig að falli spenn-
an um helming einhverntíma mán
aðarins |þá fái rafmag* *nsstjórinn
aðeins hálf laun þann mánuðinn.
Sömu útreið skal forstjóri hita-
veitunnar fá, hans laun skulu mið-
ast við þrýstinginn á heita vatn-
inu. Taktu þessa „ídeu“ og settu
hana strax í „funktion“ og þú
munt sjá að hún ber fljótlega á-
vöxt, það kemur voðalegt fát á
verkfræðingana og jafnvel þeir
fara ófullir að fá „ídeur“ um end-
urbætur á þessum verkfræðilegu
ástandsmálum.“
ÞAÐ VERÐUR að ráða hundruð
verkamanna í þessar framkvæmd-
ir, taka þá sem unnið hafa í hita-
veitunni í þessá vinnu og aðra sem
orðið hefur að' vanrækja á undan-
ÞETTA ER FRUMLEG tillaga,
en ekki trúi ég á hana. Hinn eini
kostur við hana er sá, hvað hún
er ákaflega einföld.
Hannes á horninu.
Unglingar óskasí
strax til aS bera blaSiS til kaupenda víSs vegar um
bæinn. TaliS strax viS afgreiSsluna.
Alþýðublaðið, sími 4900.