Alþýðublaðið - 05.02.1944, Blaðsíða 7

iLaugardagur 5. febrúar 1944»
ALÞYÐUBLAÐIÐ
7
[Bœrinn í dag.l
Næturvörður er, í nótt í Lækna-
-•varðstofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Laugavegs-
apóteki.
Næturakstur annast ,,Hreyfill“,
.sími 1633,
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
18.30 Dönskukennsla, 2. fl.
19.00 Enskukennsla, 1. fl.
19.25 Hljómplötur: Karlakórinn
„Geysir“ syngur.
19.50 Auglýsingar.
20.00 Fréttir.
20.20 Leikrit: „Þrír skálkar" eftir
Carl Gandrup (Leikstjóri:
Þorsteinn Ö. Stephensen).
21.50 Fréttir.
22.00 Danslög.
'24.00 Dagskrárlok.
"JPríkirkjan í Reykjavík.
Unglingafélagsf undur í kirkj -
unni kl. 11. Mætið allir. Sr. Árni
Sigurðsson.
'Háskólakapellan.
Messa á morgun kl. 5 e. h. Leó
-Júlíusson, stud. theol.
Leikfélag Reykjavíknr
sýnir Óla smaladreng kl. 5 á
morgun, og Vopn guðanna, annað
.kröld.
Bréf Dagsbrúnar
Áramóladansleikur
slúdenta
Öhróðri og kviksög-
úm hnekkt
Frá stúdentaráði háskólans
hefir Alþýðublaðinu borizt
eftirfarandi tilkynning
eftirfarandi yfirlýsing með til
mælum um að hún yrði birt
í blaðinu.
“1T EGtNA RÆÐU ÞEIRRAR,
* er Guðmundur Sveinsson
^uðfræðinemi flutti í útvarpið
30. f. m. um síðasta áramóta-
-dansleik stúdenta, vill Stúdenta
xáð taka fram eftirfarandi:
Á síðasta áramótadansleik
stúdenta, er haldinn var eins
•og að undanförnu, í anddyri há-
rskólans. voru um 700 manns.
Vínveilingar voru þar sem á
öðrum stærri skemmtunum
bæjarins þettá kvöld og var öll-
um háskólastúdentum fyrirfram
um það kunnugt, ræðumanni
sem öðrum. Þeir, sem gættu
•dyra og önnuðust eftirlit á sam-
komunni alla nóttina, og að
.■sjálfsögðu ekki neytu víns,
kveða dansleil^inn hafa farið
vel fram og með ágætum, sé
tekið tillit til þess hve margt
fólk var þarna saman komið. Ein
barsmíð, framin af manni, er
<ekki var stúdent og lau-mast
ihafði inn á dansleikinn eftir ó-
þekktum leiðum. vildi til þesso
uótt.
Sögusagnir ræðumanns um
borðveltur og ósjálfbjarga menn
hér og þar í húsinu, eru upp-
spuni einn. Má einnig í þessu
sambandi geta þess, að umsjón-
armaður háskólans kveður eng-
in spjöll hafa orðið á húsi eður
húsmunum um nóttina og er
slíkt einsdæmi í jafnmiklum
þrengslum.
Vísar Stúdentaráðið á • bug
þeim bviksögum, er ræðumað-
ur sagði og sagðar kunna að
vera af áramótadansleik stúd-
enta, en vísar þeim, er vilja fá
glöggar upplýsingar um málið,
að leita umsagnar lögreglunn-
ar, en þrír lögregluþjónar höfðu
á hendi dyravörzlu og gæzlu á
dansleiknum. og munu þeir geta
hlutlaust greint frá atvikum.
Telur Stúdentaráð illa fárið,
er maður úr hópi háskólastúd-
enda gengur fram fyrir skjöldu
í því, að rýra heiður háskólans
og sverta skólafélaga sína í aug-
landsmanna, að ástæðulausu.
Stúdentaráð.
Frh. af 2. síðu.
vorri á núgildandi samningi,
22. ágúst 1942, hiilli Vmf. Dags-
brún og Vinnuveitendafélags
Islands, leyfum vér oss að senda
yður uppkast að nýjum samn-
ingi.
Eins og sjá má af uppkasti
þessu, felur það aðallega í sér
leiðréttingu og samræmingu
grunnkaups vegna þeirra breyt
inga, er orðið hafa á sviði verð-
lags og vísitölu síðan nefnd-ur
samningur var gerður.
Samkvæmt samningi vorum
hækkaði dagkaup verkamanna
um 16 af hundraði.
Af þessu má sjá, að litlar
breytingar í óhagstæða átt
máttu verða til þess, að grunn-
kaupshækkun verkamanna sam
kvæmt samningi þessum, yrði
skert verulega eða að engu ger.
En einmitt á þann veg hefir
þróunin gengið.
Þegar núgildandi samningur
vor var gerður, var út frá því
gengið, að dýrtíðarvísitalan
yrði endurskoðuð og leiðrétt,
þannig að tryggt yrði, að verka
menn bæru ekki skarðan hlut
frá borði.
Ríkisstjórnin hefir nú, eins
°g yður mun kunnugt, látið
gera nokkrar athuganir á grund
velli vísitölunnar, án þess þó
að til neinnar leiðréttingar hafi
enn komið.
Þessar athuganir hafa leitt í
ljós, að grundvöllur vísitölunn-
ar er verkamönnum óhagstæð-
ur í verulegum atriðum.
Nægir því til sönnunar að
nefna þátt húsaleigunnar í vísi-
tölunni, og enn fremur þá stað-
reynd, að í grundvöll hennar
hafa alls ekki verið færðir
veigamiklir útgjaldaliðir.
Þá má enn fremur benda á
þá mikilvægu staðreynd, að
matvöruvísitala er mjög há
(var síðustu þrjá mánuði ársins
1943 326 stig að meðaltali), en
í heildarútgj öldum verkamanna
er þessi liður, matvaran, hlut-
fallslega meiri en hjá þeim
stéttum, sem eru betur efnum
búnar.
Loks má benda á hina mjög
svo óhagstæðu aðferð, sem við-
höfð hefir verið við útreikning
vísitölunnar. Glöggt dæmi þess
eý sú staðreynd, t. d., að síðast-
liðið haust var kjöt lækkað í
verði með framlögum úr ríkis-
sjóði eftir að almenningur hafði
yfirleitt keypt vetrarforða sinn
af þessari vörutegund, enda
hafa niðurgreiðslur ríkissjóðs á
landbúnaðarafurðum á innlend
lendum markaði yfirleitt, haft
mjög neikvæð áhrif á fjárhags-
afkomu verkamanna.
Af öllu þessu og öðrum hlið-
stæðum staðreyndum, verður
því séð, að gildi þeirrar kaup-
hækkunar, er verkamenn fengu
með samningi vorum 22. ágúst
1942, hefir jafnt og þétt rýrnað
svo, að til vandræða horfir nú
fyrir verkamenn.
En auk þessa vildum ver
mega benda yður á, að lág-
markskaup i almennri verka-
mannavinnu hefir síðastliðið
hálft annað ár verið hlutfalls
lega mun lægra en kaup fag-
lærðra verkamanna hér í bæ,
miðað við gildandi hlutfall fyr-
ir stríð. Hins vegar svara kr.
2.50 hér um bil til þess, að því
sama hlutfalli yrði aftur náð.
Þá er og þess að gæta, að
víða út um land hefir kaupgjald
verkamanna undanfarið verið
jafnhátt eða hærra en hjá
verkamönnum í Reykjavík,
enda þótt framfærslukostnaður
í Reykjavík sé hærri en í nokkr
um öðrum bæ á landinu.
Eins og yður mun kunnugt,
hefir verkamönnum veitzt auð-
veldara undanfarin ár að mæta
vaxandi dýrtíð sökum' þess, að
þeir hafa unnið óhóflega langan
vinnutíma fram yfir venjulega
dagvinnu. .
Én á síðasta ári hefir þetta
breytzt mjög í það horf, að
unnin væri einungis dagvinna,
eða 1—2 tímar í eftirvinnu að
jafnaði.
Það er því augljóst, að heild-
artekjur verkamanna minnka
að mun af þessari orsök einni
og gerir leiðréttingu á grunn-
kaupi enn þá óhjákvæmilegri.
Þar að auki neyðumst vér til
þess að horfast í augu við þá
staðreynd, að atvinnuvegir
landsins reynast ekki færir um
að sjá öllum verkamönnum fyr-
ir stöðugri vinnu, og að með
nýju atvinnuleysi vex áhætta
verkamanna mjög. Vér lítum
því alvarlegar á framtíðina
með tilliti til atvinnuleysis, þar
sem oss er ekki kunnugt um,
að neinar veigamiklar ráðstaf-
anir hafi verið gerðar til þess
að tryggja verkamenn gegn at-
vinnuleysi né til þess að tryggja
iað, að atvinnuvegir lands-
ins sjái öllum verkamönnum
fyrir vinnu að staðaldri.
Með tilliti til þess, að verka-
menn geta ekki sætt sig við þá
miklu áhættu, er atvinnuleysi
fylgir, munum vér því við vænt
anlegar samningaumleitanir á-
skilja oss rétt til að gera þá
kröfu til þeirra meðlima félags
yðar, er hafa verkamenn að
staðaldri í þjónustu sinni, að
þeir tryggi ákveðnum fjölda
þeirra verkamanna, er lengst
hafa starfað hjá viðkomandi
fyrirtæki, stöðuga atvinnu með
umsömdum uppsagnarfresti.
Vér áskiljum oss þennan rétt
því fremur, þar sem ráðstafanir
til atvinnuöryggis jafnhliða
leiðréttingu á grunnkaupi
verkamanna eru aðalatriðin í
viðhorfi þeirra til nýrra samn-
inga.
Af öllu því, sem að framan
hefir verið sagt, væntum vér
þess, að þér fallizt á uppkast
vort að nýjum samningi, en á-
skiljum oss þó rétt til að bera
fram frekari tillögur til breyt-
inga á núgildandi samningi, er
til væntanlegra samningaum-
leitana kemur.
Vér erum reiðubúnir til þess
að hefja viðræður við yður.“
Jarðarför móður okkar og tengdamóður,
Arnbjargar Gísladóttur,
fer fram frá Dómkirkjunni mánudaginn 7. febrúar og hefst með
húskveðju á heimili hennar, Barónsstíg 13, kl. 1 e. h.
Sólveig Jónsdóttir. Gísli Guðmundsson.
Kristín Guðmundsdóttir. Brynjólfur Jónsson.
Skrifslofur
bæjarins og bæjarstofnana eru lok-
aðar í dag, laugardaginn 5. febrúar.
Borgarstjórihn,
SkðldalaoniD.
Frh. af 2. síðu.
Unnur Bjarklind, skáld, Rvík
kr. 1800,00.
Þórbergur Þórðarson, rith.,
Reykjavík kr. 4000,00.
Þórunn Magnúsdóttir, rith.,
Reykjavík kr. 1500,00.
í B. flokki:
Halldór Kiljan Laxness, rith.,
Reykjavík, fyrir „íslandsklukk-
una“ kr. 2500,00.
Halldór Stefánsson, rith.,
Reykjavík, fyrir smásagnagerð
kr. 2500,00.
Þorsteinn Jónsson (Þórir
Bergsson), rith., Reykjavík, fyr-
ir smásagnagerð kr. 2500,00.
Kolbeinn Högnason, skáld,
Reykjavík, fyrir nýútkomin
ljóðasöfn kr. 1200,00.
Steindór Sigurðss., rith., Krist
neshæli, fyrir söguna „Laun
dyggðarinnar“ kr. 1200,00.
Eftirfarandi greinargerð læt-
ur nefndin fylgja þessari út-
hlutun sinni:
„Nefndinni þykir rétt að
fylgja úthlutunarskránni úr
hlaði með stuttri greinargerð að
þessu sinni, þar sem hún hefir
nú tekið upp nokkra nýbreytni
um skiptingu ríkisfjár til rit-
starfa.
Áður en vikið er að úthlutun-
inni sjálfri, þykir þó hlýða að
geta þess, að noklcru eftir að
nefndin tók til starfa barst
henni svohljóðandi bréf frá
Gunnari Gunnarssyni rithöf-
undi að Skriðuklaustri:
„Þar sem mér er ekki ljóst,
hvers konar peningur það er,
sem að mér fornspurðum hefir
verið stefnt til mín af ýmsum
aðilum á síðastliðnum árum,
fyrir hönd íslenzka ríkisins, en
þykir sýnt af reynslu undanfar-
inna ára, að ekki geti verið um
neins konar sæmd að ræða í því
sambandi, hvorki fyrir veitanda
né þiggjanda, leyfi ég mér að
mælast til að Úthlutunarnefnd
Rithöfundafélagsins hlífi mér
við hlutdeild í þessu vafafé.
Reykjavík, 12. janúar 1944.
Gunnar Gunnarsson.
Til Úthlutunarnefndar
Rithöf undaf élagsins. ‘1
Nefndin tók þessi tilmæli
Gunnars Gunnarssonar til
greina, svo sem úthlutunarskrá-
in ber með sér.
Hins vegar munu þeir tveir
nefndarmenn, sem sæti eiga á
alþingi, beita sér fyrir því þar,
að svo verði búið að þessum
höfundi, að hann megi telja sig
við una, og hafa þeir þegar lagt
fram þingsályktunartillögu þess
efnis.
Rithöfundafélagi íslands hef-
ir nú verið falin úthlutun ríkis-
fjár til skálda og rithöfunda í
annað sinn, og því hefir nefndin
talið sig hafa nokkurn rétt til
þess að vænta, að sú tilhögun
héldist, og viljað gera tilraun
um að marka spor í þessum efn-
um til frambúðarskipulags, er
Uyfígi, að hennar dómi, betur
en áður, að fjárframlög ríkisins
verði bókmenntunum sem og
höfundunum sjálfum að sem
mestum notum.
Nýbreytni sú, er nefndin hef-
ir tekið upp um tilhögun úthlut-
unarinnar, er einkum í því fólg-
in, að hún hefir skipt fjárveit-
ingum til höfunda í tvo flokka,
A og B, eftir eðli flokkanna, en
ekki upphæðum.
A-flokkur er aðalflokkurinn
og svarar í meginatriðum til út-
hlutunarskrárinnar að undan-
förnu, þótt ýmsar tilfærslur hafi
verið gerðar þar til samræmis
og jöfnunar.
Um þennan flokk vill nefnd-
in taka það fram, að hún lítur
svo á, að allir höfundarnir í
tveim hæstu töluflokkunum
ættu að njóta þar sama öryggis
framvegis og 18. grein fjárlaga
var talin veita, áður en skipt
var um úthlutunaraðilja, og
sama máli ætti að gagna um þá
höfunda í lægri töluflokkum,
er áður fengu laun samkvæmt
þeirri grein.
B-flokkurinn er hins vegar
nýmæli og ætlaður til lausaveit-
inga í viðurkenningarskyni fyr-
ir tilgreind rit eða ritstörf. Eins
og sjá má af úthlutunarskránni,
er svo til ætlazt, að höfundar í
A-flokki, sem ágætust rit hafa
látið frá sér fara á undanförnu
ári, geti hlotið slík viðurkenn-
ingarlaun. Enn fremur er það
tilætlun nefndarinnar, svo sem
skráin ber með sér, að góð-
kunnum höfundum, sem ekki
hafa notið höfundarlauna áður,
sé sýndur sómi á þennan hátt,
þótt ekki þyki full ástæða til að
skipa þeim í A-flokk, að óþreytt
um aðstæðum. Þó er tilgangur
nefndarinnar með hinum nýja
B-flokki fyrst og fremst sá, að
eftirleiðis verði sá háttur hafð- .
ur á um upptöku nýrra og upp-
rennandi rithöfunda í A-flokk,
að þar komi þeir einir tli
greina, sem áður hafa hlotið
viðurkenningu í B-flokki, einu
sinni eða oftar, enda verði svo
um hnúta búið, að þeir, sem í
A-flokk komast, geti vænzt þar
meira öryggis en verið hefir.
Nýbreytni nefndarinnar hefir
þær afleiðingar að þessu sinni,
að felld hafa verið brott nöfn
sex höfunda, er lágstyrkja nutu
á síðastliðnu ári, en öllum á
þeim að vera greið gata til við-
urkenningar í B-flokki síðar,
hvenær sem þeir skila nýju
verki, er úthlutunarvaldið,
hvert sem það verður, metur
þess vert.“
DÓMUR í
HÆSTARETTI
Frh. af 2. síðu.
þegar af þeirri ástæðu, að áfrýj-
andi sló engan varnagla, þegar
stefndi hóf vinnu hjá honum á
ný eftir verkfallið.
Ber því að staðfesta hinn á-
frýjaða dóm að niðurstöðu til.
Eftir þessum úrslitum þykir
rétt, að áfrýjandi greiði stefnda
málskostnað fyrir hæstarétti,
sem ákveðst kr. 700,00.
Því dæmist rétt vera:
Hinn áfrýjaði dómur á að
vera óraskaður.
Áfrýjandi, Alfred Rosenberg,
greiði stefnda, Skafta Sigþórs-
syni, kr. 700,00 í málskostnað
fyrir hæstarétti.
Dóminum ber að fullnægja
að viðlagðri aðför að lögum.
Einar Ásmundsson var mála-
færslumaður Rosenbergs, en
Sigurgeir Sigurjónsson mála-
færslumaður Skafta.