Alþýðublaðið - 09.02.1944, Blaðsíða 6

1
Hershöfðingi og heiðursdokfor.
Fyrir nokkru síðan var Clark hershöfðingi, yfirmaður 5. hers
Bandaríkj amanna á Íta'líu, gerður að heiðursdoktor við há-
skólann í Napoli, borginni, sem hann frelsaði úr höndum
fasista og nazista. Það var gamli ítalski heimspekingurinn
Benedetto Croce, hinn svarni fjandmaður Mussolínis, sem
afhenti Clark heiðursdoktorsskírteinið. Myndin var 'tekin af
þeim atiburðí.
Felix Guðmundsson:
Var pað að ásíæðnlansu ?
ALÞTÐUBLAÐIÐ______________ Miðvikudagur 9. febrúar 1944,
Upp koma svik um siðir...
IALÞÝÐUBLAÐINU 5. þ. m.
birtist yfirlýsing, eða eitt-
hvað því líkt, frá Stúdentaráði
háskólans út af ræðu Guðm.
Sveinssonar stud. theol í út-
varpinu 30. f. m. þar sem hann
gerir skemmtanalífið í landinu
að umtalsefni. Ræða Guðmund-
ar hefir vakið mikla eftirtekt
og ég veit að fjöldi fólks er
honum alveg sérstaklega þakk-
látt fyrir ræðuna og finnst hún
orð í tíma töluð. Þess vegna
undrast maðujr, að Stúdenta-
ráð háskólans skuli telja hana
til orðna að ást&’ðirtaus'u. Og
ekki nóg með það, til viðbótar
reynir það að gera G. Sv. tor-
tryggilegan fyrir að flytja
hana. Kallar hana „óhróður og
kviksögur." Það er þessi gamla
viðkvæmni þeirra, sem vilja
hafa áfengið alls staðar, en svo
má bara ekki minnast á áfleið-
ingarnar af því.
Það er nú fróðlegt að lesa
þessa yfirlýsingu Stúdentaráðs
ins svolítið ofan í kjölinn. Þeir
segja „um sjöhundruð manns
var á áramótadansleiknum —
og þar voru vínveitingar eins
og á öðrum stærri skemmtun-
um bæjarins þetta kvöld.“ Já,
samkomur stúdenta eru ekki
vanar að gleyma áfenginu, þeg-
ar þeir halda hóf. En það vant-
ar í þessa skýrslu ráðsins, hvað
mikið var notað af áfengi þessa
nótt. Það nefnir ráðið ekki.
Myndi það ekki gera það, ef
það héldi að það styrkti sinn
málstað? Vafalítið verður það
að teljast. En nú er það vitað,
að notað var áfengi fyrir yfir
20 þúsund krónur þessa um-
ræddu nótt. Það er nokkuð
sterk sönnun fyrir því að G. Sv.
hafi ekki tekið of djúpt í ár-
ina. Því ekki eru allir með, og
misjafnlega munu þeir þola
fangbrögð Bakkusar.
Stúdentaráðið telur það
},einsdæmi“ (miðað við hvað,
veit maður ekki), að húsgögn
skyldu vera óbrotin. Þarna
mun vera mest af stálhúsgögn
um. Og er ekki heiglum hent,
að mölva þau verkfæralaust.
Þá vitna þeir sömu menn til
lögreglunnar. Ég hefi fulla
vissu fyrir því, að hún hefir
neitað að láta af hendi nokkra
yfirlýsingu um þetta mál, Að
öllu þessu athuguðu sýnist
mér að Guðm. Sveinsson standi
jafn réttur eftir þessa yfirlýs-
ingu ráðsins. Enda efast ég
ekki um að allt, sem hann sagði
var satt. Og mér er kunnugt
um, að fjöldi manns lítur eins
á málið og ég; og að þess er
vænst að ræðan komi á prent
svo að hún sýni sig, verði lesin
og geri sitt gagn.
Það mun því margir mæla,
að stúdentaráðið hafi farið af
stað með sína yfirlýsingu að
ástæðulausu. Ekki sízt fyrir
það, að ræða G. Sv. varð ekki
fyrst og fremst skilin sem á-
drepa fyrir einstök félög eða
stéttir, heldur sem hrópandi
rödd um betra og i
skemmtanalíf fyrir unga fólk-
ið i landinu.
Ræðumaður tók dæmi af
þessu umrædda samkvæmi til
sönnunar því, hvernig ástatt
myndi vera um skemmtanalíf-
ið í landinu, þegar það væri
svo hjá stúdentum og mennta-
mönnum, sem þó óneitanlega
ættu að vera fyrirmynd í því,
að halda siðsamleg og uppbyggi
leg samkvæmi. Og mér sýnist
að stúdentaráðið gæti verið G.
Sv. þakklátt fyrir að benda á
það, að þess sé full þörf, að
menntamennirnir gefi betra
fordæmi en þeir hafa hingað
til gert í þessu efni.
Ég veit um marga stúdenta,
sem eru eldri og sjálfsagt
reyndari, en Guðm. Sveinsson,
og líta sömu augum á ástandið
í þessum efnum og þó líklega
heldur dekkri. Það líta t. d. all-
ir sæmilega heilbrigðir og
menntaðir menn á það sem for-
dæmanlegt, að sú tízka skuli
loða við Háskólann, að tekið sé
þar árlega við nýjum stúdent-
um með ,,fylliríisgildi“, „rússa-
gildunum“ alræmdu. Eldri stú-
dent, sem var við vígslu nýja
Garðs, sagði mér frá því hófi
og var ekki hrifinn af — og svo
mætti lengi telja..
Að síðustu þetta, ungu
menntamenn, sem nú sitjið í
Stúdentaráði háskólans:
. Þið væntið þess að sjálfsögðu
að ykkur og menntamannastétt
landsins sé virðing og sómi
sýndur, og það er sjálfsögð
krafa til handa öllum þeim, er
Frh. af 4. síðu.
semi í nefndinni árum saman.
— Hinir nýju menn, ákvað svo
ráðherrann, að skipa skyldu
matshluta nefndarinnar.
Þetta var meira en þeir
djúphyggnu vökumenn hins
íslenzka lýðveldis, „sósíalist-
arnir“, gætu þolað. Spurningin
um það, hvort Steinþór Guð-
mundsson væri í nefndinni eða
hvort hann væri það ekki, var
orðið eitt mesta hitamál dags-
ins. Yfirlýsingarnar gengu á
víxl. "Bæj arstj órnina deildi á um
þetta atriði. Þjóðviljinn sagði
að Steinþór væri ekki í nefnd-
inni, síðar, að hann teldi sig
ekki vera í nefndinni, ennþá
síðar að hann væri í vissum
hluta nefndarinnar og síðast,
að hann væri í sérstakri nefnd,
sem meta ætti húsnæði í bæn-
um, en væri í einhverjum,
meira eða minna óákveðnum,
tengslum við sjálfa húsaleigu-
nefndina.
Nú skyldi bæta úr þessu
hróplega óréttlæti, að Steinþór
Guðmundsson væri ekki í nefnd
inni eða þá aðeins í henni að
nafninu til. Og svo orðrétt:
„Snemma á þessu þingi bar
Sigfús Sigurhjartarson fram
frumvarp til breytinga á húsa-
leigulögunum, til leiðréttingar
á því fjarstæða ákvæði laganna
að ráðherra getur úrskurðað 2
af 5 nefndarmönnum út úr
hinni raunverulegu húsaleigu-
nefnd og falið þeim það verk
eitt að met húsaleigu eftir föst-
um reglum.“
*
Næsta árásarefni Þjóðvilj-
ans á húsaleiðunefndina var
svo út af húsnæði því, sem hús-
villtu fólki hefir verið fengið
til íbúðar, bæði að Hótel Heklu
og eins í bráðabirgðaskálum
þeim, sem nefndinni hafa ver-
ið fengnir til slíkra ráðstafana.
Það er, þótt merkilegt sé,
í'étt hjá Þjóðviljanum, að hús-
næði þessu er í ákaflega mörgu
ábótavant og auðvitað hrein-
asta neyðarráðstöfun að af-
henda fólki, jafnvel með ung
börn, svo ófullkomið húsnæði
til íbúðar. En það er aftur á
móti hreinasti óþarfi hjá Þjóð-
viljanum, að undirstinga fólk
með, að þetta sé nú að ein-
hverju leyti húsaleigunefnd að
kenna, ef ekki að öllu leyti, hvað
illa sé frá þessum hlutum
gengið, hvað vanti mörg lífsins
þægindi o. s. frv. -—- Þér ferst
Flekkur að gelta. — Hvenær
hafa komið fram tillögur af
viti um það í Þjóðviljanum,
hvernig eigi að bæta úr hús-
næðisvandræðunum? Bærinn
á að byggja. Ríkið á að byggja.
Það á að taka stóríbúðirnar og
skipta þeim upp á milli hinna
húsvilltu. — Gjörið þið svo vel.
Hér eru bjargráðin. Ekki er nú
verið að hugsa um það, hvort
efni fáist í landinu til þess að
byggja úr. Ekki er nú verið að
muna eftir reynslunni af bæj-
arbyggingunum á Melunum.
Ekki er nú verið að athuga það,
hvort nokkrir möguleikar séu
á því að skipta stóríbúðunum
upp á milli margra fjölskyldna,
né þeim óútreiknanlegu árekstr
um og vandræðum, sem af
þessu kynni að leiða. —
Hitt er annað mál, að þessi
síðastnefnda leið er ef til vill
fær, en hún verður ekki farin
sýna sig þess verðuga. Og það
verður varla annað með sanni
sagt, en að íslenzka þjóðin hafi
sýnt fullan skilning í því efni.
— Þarf ekki annað en benda á
háskólann sjálfan og bygging-
arnar, sem honum fylgja og
fjölmargt annað. En ávöxtur-
inn af lífi og starfi þeirra
manna, sem svo er um búið,
verður alltaf að samsvara
þeirri virðingu og tiltrú, sem
þeim er sýnd. Það er alltaf lítið
upp til menntamannanna; þeir
eru teknir til fyrirmyndar. —
Þess vegna hafa þeir öðrum
á þann hátt, sem þeir Þjóðvilja-
menn eru vánir að haga yfir-
reiðum sínum, með frekju, of-
forsi og bægslagangi, ásamt til-
heyrandi tilvitnunum í komm-
únistaávarpið og tilvonandi
lífláti þeirra, sem þeir eru að
taka húsnæði af. —
Ef til vill væri ráð, í fullri
auðmýkt auðvitað, að benda
þeim háu ,,sósíalistum“ á, þeim
sem komust, þrátt fyrir ráð-
stafanir húsaleigunefndarinn-
ar, inn í hið háa alþingi, að bera
þar fram frumvarp, sem fæli í
sér fjárveitingu til handa húsa-
leigunefnd til þess að hún gæti
látið búa þannig að bráðabirgða
húsnæðinu í bænum, að talizt
gæti lífvænlegt þar. Éins og nú
standa sakir, hefir nefndin ekki
yfir neinu fjármagni að ráða,
sem hægt væri að verja í þessu
skyni.
*
Þá fundu þeir það út, „sósíal-
istarnir“, af vísdómi sínum, að
húsið nr. 19 við Þórsgötu stæði
autt að mestu. Brezka setuliðið
hafði haft húsið á leigu, sögðu
þeir, það hafði látið íslenzkar
fjölskyldur búa þar, sem setu-
liðið, af hernaðarástæðum,
hafði flutt úr íbúðarhúsum,
sem síðar voru rifin.
Þetta var 17. desember s. 1.
— í sömu grein segja þeir:
„Verður að gera þá kröfu
til húsaleignnefndar, að hún
taki leigunámi þau hús, er nú
standa lítt notuð á vegum setu-
liðisns. Enda hefir nefndin
lagalega heimild til þess.“
Sannleikurinn um Þórsgötu
19 er sá, að hinn 17. desember
s. 1. var húsið áð öllu leyti í
leigu setuliðsins. Samningur-
inn um afhendinguna er dag-
settur 1. janúar s. 1., en undir-
ritaður eitthvað 2. eða 3. þess
mánaðar. Samningar milli ís-
lenzkra leigutaka og eigandans
komu til húsaleigunefndarinn-
ar þann 10. janúar og voru
staðfestir (m. a. af Steinþóri
Guðmundssyni athugasemda-
laust) þann 17. janúar s. 1.,
þótt á hinn bóginn úttekt á
húsinu sé ennþá ekki lokio,
þótt hún sé vel á veg komin.
Hvað viðvíkur Bankastræti 6,
sem Þjóðviljinn minnist á, þá
mun vera eitthvað álíka ástatt
um það hús, svo og Laugaveg
86, enda hefir setuliðið orðið
að snúa sér til borgarfógeta og
biðja um útburð á fjölskyld-
um, sem ennþá eru í tveimur
ofangreindra húsa, væntanlega
til þess að geta staðið við samn
inga sína og skuldbindingar um
afhendingu.
En það er allt upp á sömu
bókina lært hjá þeim Þjóðvilja-
mönnum. Ekki verið að eyða
dýrmætum tíma í að athuga
hlutina og komast eftir því
rétta og sanna í hverju máli,
heldur er hrokinn og uppskafn-
ingshátturinn svo mikill, að
þusað er með hvað eina fyrir
sjónir almennings, hvort sem
nokkur fótur er fyrir eða ekki.
$
Árásunum á húsaleigunefnd-
ina mun eflaust verða haldið
áfram í dálkum Þjóðviljans.
Eitthvað verður blaðsnepillinn
að taka sér fyrir hendur til þess
að fylla rúmið. Og þegar ekki
lætur betur, hellir blaðið úr
skálum reiði sinnar yfir menn
persónulega, sem þeir eiga
meiri ábyrgð úm framgöngu og
siði. Og verið nú hreinskilnir
og ærlegir: Játið það hrein-
skilnislega með Guðmundi/,
Sveinssyni og öllum heilbrigð-
um og góðum drengjum, að það
er langt frá því, að samkvæmis-
líf ykkar sé til fyrirmyndar. —
En þið getið fljótlega breytt því
í það horf, að það verði það. —
Og því ekki að gera það, þegar
þið hafið gott af því sjálfir, og
það er lífsnauðsyn fyrir þjóð-
ina, að þið gerið það?
Felix Guðmundsson.
* .
| Kanpnm tasknr
í hæsta verði.
sHiisgagnavinnastQ'
\ BaMnrsp' *
Úfbreiðið álþýðubiaðið.
ekkert útistandandi við, svo
vitað sé, og það jafnvel um
þeirra einkamál, sem annars
hafa verið látin liggja milli
hluta í umræðum um opinber
mál eða mál, sem varða al-
mennipg nokkru. Slik blaða-
mennska er þeim Þjóðvilja-
mönnum mjög sæmandi, þó»
þeir ættu á hinn bóginn
að gæta allrar varúðar, því
svo langt getur ósóminn geng-
ið, að einhverjum þætti ef til
vill ástæða til að skygnast inKi
í glerhús þeirra.
HVAÐ segja hen blöðin?
Frh. af 4. síöu.
\
Einum hinum merkasta manni í
lögfræðingastétt varð að orði við
sessunaut sinn, að slík ræða sem
þessi kæmi sér til að efast um,
hvort þjóðin væri í raun og veru
fullfær um að vera sjólfstæð. Bæðl
ræðan og hinar einkar hlýlegu
undirtektir, sem hún hlaut hjá
fylgiliði þeirra fóstbræðra Einars
Olgeirssonar og Bjarna borgar-
stjóra, veita nokkuð gllögga hug-
mynd um, hvers æðsti maður hins
fullvalda íslenzka ríkis má vænta
í framtíðinni, ef svo ber undir.
Fundarstjóri fann af sjálfsdóð-
um enga hvöt hjá sér til þess að
víta ummæli þessa ræðumanns um
herra ríkisstjórann, og þegar fram
kom tillaga um það, lýsti hann því
ofur rólega yfir, að nú væri fund-
urinn ekki ályktunarfær. Verður
það vart skilið á aðra lund en þá,
að vegna þess að nokkrir voru
farnir af fundinum, er tillaga þessi
kom fram, hafi hann verið hrædd-
ur um, að hún kynni að verða
samþykkt.
Forseti sameinaðs alþingis,,
herra Gísli Sveinsson, talaði síð-
astur manna, fallega og slétt eins
og hann kann manna bezt, og ut-
an við efnið sjálft eins og hanrt
líka kann manna bezt, þegar hann
vill það við hafa. Hann vildi held-
ur ekki gera mikið úr þessari
smán, sem herra ríkisstjóranum
var sýnd af hinni konunglegu
byssuskyttu, byrsti sig þó að vísus-
lítið eitt, er hann gat þess að menn
skyldu varast að rita alþingi bréf,
því þá gæti þeim farnast illa.
Hvort hann átti með þessu við
herra ríkisstjórann eða 14-menn-
ingana varð ekki ráðið, og tekur
þá væntanlega hver til sín, eftir
því sem hann hefur skilning íil,
þessa furðulegu ábendingu hins
mæta allsherjargoða.“
Þannig segist íslandi frá
stúdentafundinum um skilnað-
armálið. Það er ekki að íurða,
þótt Morgunblaðið geri mikið-
úr þýðingu hans!
DaglangtíKina
Frh. af 5. síð<u.
Þegar ferðamaðurinn heldur
aftur brott, til Indlands, renn-
ur öðru sinni upp ógleyman-
leg stund í lífi hans. Aftur er
flogið í sex þúsund feta hæð.
Brátt svífur flugvélin yfir
Kunmingvatninu. Þar eru fiski
tmennirnir í önnum við iðju
þá, sem hefir verið hlutskipti
forfeðra þeirra um ár og aldir.
Og eftir allar þær fögru sýnir,
sem borið hafa fyrir augu og
hina unaðslegú óma, sem eyr-
un hafa greint, mun mörgum
ferðamanninum verða það á að
finnast heimur sá, sem hann
hverfur nú til, teekrurnar í
Assam. Bengal-fljótið og ör-
birgðin og skorturinn í Kal-
kútta, yndissnauður staður.