Alþýðublaðið - 29.02.1944, Blaðsíða 5

6
Mðjndagnr 29. febrúar 1944.
A»»TÍIj|BlAPm
Mynd þessi var tekin á heræfingu, sem fram fór á Mitchelflugvellinum í New York. Her- ~
mennirnir eru með gasgrímur, enda var æfingin einkum til þess gerð að æfa hermennina
í því hversu mæta skuli gasárás Það er flugvélin, sem dreifir gasinu.
Stríðshetjan stolta.
Æfing gegn gasárás.
E T T A er ekki saga, sem
fjallar um dirfsku. Nóg er
til um dirfsku þessa dagana..
Þetta er mun fremur saga um
sérkenni, sérkenni amerískra
ilugmanna, sem fara til árása
frá Bretlandi til Þýzkalands.
Hún fjallar um ungan yfirfor-
ingja, sem ég mun nefna
,,Cleve“. Hann er táknrænn fyr
ir þessa menn.
Ég hafði ekki veitt Cleve
<eftirtekt áður en ég kynntist
honum. Ég hafði flogið yfir
flugvellinum og sá fjögurra
hreyfla sprengjuflugvél með
þrjá hreyfla bilaða, og sem virt
ist ætla að steypa sér á merkja
skúrinn, en skauzt upp aftur
«eins og orrustuflugvél. Þegar
flugvélin var komin nokkuð á
loft, setti flugmaðurinn hina
þrjá hreyfla sína í gang aftur
hvern af öðrum og nálgaðist
flugvöllinn til þess að setjast á
venjulegan hátt. — Helvízkur
aulinn, hugsaði ég með sjálfum
mér. — Ef þetta hefði komið
fyrir í minni flugsveit, hefði
hann ekki fengið að fljúga í
mánuð.
Ég hitti Cleve þetta sama
kvöld. Hann var þrekinn, breið
leitur náungi, og augnaráð hans
bar þess vitni, að hann væri
maður einþykkur. Hann var
svo ungur að sjá, að ætla mátti,
að hann væri enn í mennta-
skóla. Þegar hann gortaði af
því, að hafa flogið lágt yfir
merkjaskúrinn með einum
hreyfli, reyndi ég að draga úr
hrifningu hans með því að íala
um. gáleysislegt flug og ónauð-
synlega bíræfni.
— Ég vissi, að mér var þetta
óhætt, sagði hann. — Manni
eru allar leiðir færar í þessum
flugvirkjum. Ég er orðinn
hundleiður á því, að fljúga
eins og allir aðrir. Næst mun ég
steypa mér yfir merkjaskúrinn
með alla hreyfla bilaða. Viltu
'kannski koma með mér?
Ég komst að raun um, að
hinir flugfofingjarnir og skytt-
urnar vom líkt skapi farnar og
Cleve. Þeir létu skoðanir sínar
GKEIN þessi, sem er eft-
ir Beirne Lay ofursta
og hér þýdd úr tímaritinu
Reader’s Digest, fjallar um
unga og stolta stríðshetju,
flugsveitarforingja, sem fer
í hvern árásarleiðangurinn
til Þýzkalands af öðrum og
er talinn táknrænn fyrir
hina djörfu og harðfengu fé-
Jaga sína.
í ljós hvar og hvenær, sem var,
hlýðnuðust fyrirskipunum og
áttu það til að ganga framhjá
hershöfðingja með hendumar í
buxnavösunum. Þjóðverjai- og
Japanar mundu hafa talið fram
komu þeirra mjög ámælisverða.
Tveim dögum síðar var mér
falið að fljúga með Cleve til á-
rásar á olíuhreinsunarstöðina í
Wesseling í Þýzkalandi.
Cleve kannaði fyrst lið sitt.
Hann hafði gamanyrði á hrað-
bergi við hina ungu flugmenn
og skyttur og athugaði hverja
flugvél um sig. Hann varð ösku
vondur við eina skyttuna, sem
hafði gleymt súrefnisgrímu
sinni á gólfinu. Hann skóp
hverjum manna sjálfstraust
með ummælum síhum og sagði
við þá. — Það verður steik á
borðum í kvöld. Þegar við kom
um, voru áhafnir flugvélanna
áhyggjufullar. Þegar við fórum
aftur, voru þær öruggar.
Við lögðum af stað nákvæm-
lega á tilsettum tíma, og þá
gerði Cleve sig sekan um ófyr-
irgefanlegan hlut. Hann lét
ekki fullfermda spreneiufJ”'T’r®i
ina hefja sig á loft fyir en um
það bil tuttugu metrar voru eft
ir af rennibrautinni. Þá snar-
hækkuðum við flugið og guð
má vita hversu mikill ofurþungi
hefir verið á vængjum flugvél-
arinnar. Gleve sn-eri sér við í
sæti sínu og brosti til mín, en
ég var öskuvondur og auk þess
lafhræddur.
í þessum árásarleiðangri
stóð Cleve sig með ágætum.
Hann stjómaði flugsveitinni af
skörungsskap, svo að vart varð
á betra kosið. Hann lenti flug-
vélinni af mikilli lagni, og mér
varð öllu léttara í skapi, þeg-
ar því var lokið.
— Hvers vegna ert þú ekki í
orrustuflugmannasveit? spurði
ég-
— Geðjast þér kannski ekki
að flugstjórn minni? spurði
Cleve.
Seytjánda ágúst 1943 fór
flugsveit Cléves til árása á Mess
ersehmittflugvélasmiðjurnar í
Regensburg, fór yfir Álpafjöll-
in og því næst yfir Miðjarðar-
haf til Norður-Afríku.
Ég var kófsveittur, þar sem
ég sat fremst í flugvélinni. Ég
virti flugsveit okkar fyrir mér.
Flugvirkin voru nú miklu
færri en þegar við lögðum af
stað, og flest þeiira voru illa
útleikin af skotum. úr loftvarna
byssum Þjóðverja. Sumar flug-
vélarnar gengu aðeins fyrir
þrem hreyflum. í þeim voru
öærðir menn, sem voru mjög
þjáðir og þurfti ao gefa deyfi-
lyf. Auk þess höfðu allmargir
menn farizt.
Þegar við nálguðumst Afríku
strendur, reyndum við að halda
hópinn. Sumar flugvélarnar
reyndust þá hafa orðið fyrir
skotum og höfðu lítið sem ekk-
ert brenná.
— Flugvirki að farast, sagði
ein vélbyssuskyttan. Flugmað-
urinn og’ ég sáum flugvirki
renna sér niður á sjóinn. Á-
höfninni tókst að bjarga sér í
gúmmíbáta. Nokkru síðar fór-
ust enn tvær flugvélar. Hinar
flugvélamar flugu áfram. Brátt
sáum við flugvöll skammt uppi
i landi og vildi hver flugmann-
anna verða fyrstur til þess að
lenda.
Umsjónarmaður flugvallarins
gerðist næsta taugaóstyrkur.
Hann lét skjóta rauðum flug-
eldum og gulum, en hins vegar
þurftu flugvélarnar að setjast
umfram allt.
FraadWM á 6. sáöu.
Tveir alþýðlegir fræðimenn og rithöfundar — Það sem
unga kynslóðin veit ekki — Iðnsambandið og hand-bæk
umar — Kirkjumyndir — Stórtíðindin og hvemig þeim
var tekið.
EG HEF ÁÐUR vakið athygli
á starfi Gils Guðmundssonar
kennara. Ég gerði það í fyrra er
hann flutti erindi sín í útvarpið.
Annar ungur kennari hefur komið
fram í vetur sem athyglisverður.
fræðimaður og rithöfundur á þjóð-
lega vísu: Lúðvík Kristjánsson,
ritstjóri Ægis. Hann hefur á und-
anförnum mánuðum flutt nokkur
erindi í útvarpið um merkilegt
menningarlíf við Breiðafjörð á
síðustu öld, og hafa þessi erindi
verið hvert öðru fróðlegra og eft-
irtektarverðara.
BREVTINGARNAR í þjóðlífi
okkar íslendinga hafa verið svo
miklar á síðustu 30—40 árum að
slíks munu engin dæmi. Þegar tví-
tugur — já jafnvel þrítugur, mað-
ur les um líf, baráttu og siði næstu
kynslóða á undan finnst honum
það verá furðusagnir, svo gjörólíkt
var stríð amma okkar og afa og
jafnvel foreldra okkar, þegar þau
voru að alast upp, því sem nú er.
Ég hef oft sagt það áður, að það
er mikil nauðsyn að unga kyn-
slóðin þekki sögu forfeðra sinna,
ekki sízt vegna þess, að nú er svo
margt lagt upp í hendur unga
fólksins og því hætta á, að því
finnist, að slíkt sé sjálfsagður
hlutur. Það er hins vegar fyrsta
skilyrðið til þess að draga úr
manndómi og þreki og skapa þá
hugsun, að allt muni ganga af
sjálfu sér og gæsirnar komi bara
steiktar, fljúgandi á diskinn.
MENN EINS OG Lúðvík Krist-
jánsson og Gils Guðmundsson, og
aðrir þeir, sem leggja stund á að
lýsa lífsbaráttu fólksins, sem lifði
á undan okkur, menningarvið-
leitni þess og þrám eftir að skapa
nýtt og betra líf, vinna því, að
mínu áliti, mjög þýðingarmikið
starf. Mér er kunnugt um það, að
báðir þessir menn1 hafa allmikil
ritverk með höndum og að ef til
vill á þessu ári munu þau korna
út. Ég vildi mælast til þess við
lesendur mína, að þeir væru allt
af viðbúnir til að styðja slíka starf
semi eftir mætti. Það hygg ég að
sé sjálfstæðisbarátta í verki.
FORSETI Landssambands Iðn-
aðarmanna, Helgi H. Eiríksson,
skrifar mér af tilefni bréfs frá
Iðnnema, en hann fór fram á það
að sambandið gæfi út handbækur
um ýmsar iðngreinar. Forsetinn
segir, að á síðasta iðnþingi hafi
verið samþykkt, að sambands-
stjórnin leitaði fyrir sér um mögu-
leika fyrir því að gefa út hand-
bækur um iðngreinar. Var lagt
fyrir hana að reyna að fá menn
til semja slíkar bækur og safna
síðan áskrifendum til að tryggja
fjárhagslega aíkomu útgáfunnar.
Sambandsstjórnin hefur þessi mál
nú í undirbúingni og ef allt fer
eftir áætlun þá er von á þessum
handbókum.
FRÁ ÍJTGEFENDUM Kirkju-
blaðsins hef ég fengið svar við
fyrirspurn „Spuruls" hér í pistli
mínum fyrir nokkru. Segja þeir að
kirkjumyndirnar, sem blaðið birt-
ir séu ekki úr kirkjumyndasafni
Jóns biskups Helgasonar. Vona ég
að þetta svar nægi fyrirspyrjand-
anum . '
BARÁTTAN hefur verið hörð,
og margt hefur verið sagt. Menn
hafa ekki verið alveg sammála um
það, með hvaða hætti segja skyldi
upp sambandslagasamningnum
milli íslands og Danmerkur. Sætt-
ir komúst þó á, og svo rann upp
dagurinn, sem þau miklu tíðindi
gerðust á alþingi að samþykkt
var að segja samningum upp.
Þetta voru mikil tíðindi, einhver
mestu tíðindi, sem gerzt hafa á
íslandi.
EN ÉG varð ekki lítið undrandi,
þegar ég sá blöðin næsta dag Al-
þýðublaðið eitt tók þessu eins og
stórtíðindum, Þjóðviljinn skildi að
hér var um mikil tíðindi að ræða,
Morgunblaðið tók þeim eins og
þriðja flokks fréttum og eins Tím-
inn, en Vísir, það blessaða blað,
gat þeirra ekki einu einasta orði.
HVAÐ VELDUR ÞESSU? Er
þetta í hugum sumra þeirra
manna, sem hæst hafa geypað ekki
meira virði. Fylgir ekki alvara
öllum þessum látum? Eða erum
við bara blessaðir blábjánar, eins
og krakkarnir segja?
Hannes á horninu.
UNGLINGA
S
vantar okkur frá næstu mánaðarmótum til að bera blaðið um
B ræSra b©rga rstíg og
SlvefisgiátM.
HÁTT KAUP
AlþýðublaðiH. — Sfmi 4900.