Alþýðublaðið - 14.03.1944, Blaðsíða 6

«H8Sp
AuADIVA
RUSSIA
ÁTTU
\ kiskaj aleutian. Pf
\ / ISLANDS, ;.'
MANCHUKUO
HmONGOUA
JAPAN
ICHINA
TIBETta
MIDWAV/
Limit of Jap
Control Today
HAWAIIAN] ÉÉS
IS. .
.;. V > KtJ>ifiep
Pacific: I. Océán f
BURMAli
INDIA
WÁKE\%
marshall\
PHILIPPINE
IS. GAUM
&
^ NEW ■ TRUK'
£:-a»ARabaul.
GILBERT !S,
EQUATOR
NETHERLANDS^á
EAST INDIES
SOLOMON IS,
Indian Ocean
TÚAMOTU
IS.. .
AUSTRALIA
1000
MILES AT EQUATOR
Lönd og eyjar, sem eru svartteiknaðar eru á valdi Japana, og svæðið umhverfis þær, sem
Held byJaps
OneYear Ago
Þriðjudagur 14. marz 1944*.
KynsBóSir koma -
kynslóir fara.
‘Tí ÍMINN heldur áfram ó-
mælisveg sinn inn í'djúp-
ið mikla: framtíðina, en sagan
endurtekur sig. í aldaraðir
hefir brezka þjóðin orðið að
heyja baráttu sína fyrir frelsi
og sjálfstæði sínu, engu síður
en aðrar þjóðir. Aldrei síðan á
dögum víkingaferðanna hafa
þó erlendar þjóðir eða veldi
reynt til landgöngu á Bret-
landseyjum, nema ef telja
skyldi „flotann ósigrandi“, sem
Filippus Spánarkonungur sendi
á hendur Elísabetu Englands-
drottningu árið 1588, en um
það leyti hefst hinn sögulegi
þráður kvikmyndærinnar, rem
Gamla Bíó mun sýna nú á næst-
unni.
Við hverfum- aftur til ársins
1940, þegar loftárásirnar voru
sem æðisgengnastar á London
og allár Bretlandseyjar. i-cgar
íbúarnir á hvaða augnabiiki
sem var gátu búizt við því, að
sprengja félli á hús þeirra, þá
sjálfa eða þeirra nánustu. —
Þegar loítið var þrungið púð-
urreyk, þórdunum vítisvél-
anna, snarki í logandi mannabú-
stöðum eða ef til vill ópum og
kveinstöfum særðra og lim-
lestra vina eða frænda. Allt
þetta stóðst brezka þjóðin,
stóðst eins og hetja einhverja
þá ægilegustu mannraun, sem
sagan getur um. — Ættaróðulin
hrundu til grunna, ættirnar
sundruðust, feður og bræður
og eiginmenn féllu, lífið allt
virtist helvíti á jörðu, en hinn
magnþrungni kraftur og kjark-
ur brezku þjóðarinnar bar sig-
ur úr býtum. — Og *það er
þetta, sem kvikmyndin á að>
færa okkur heim sanninn um,
að brezka þjóðin fær staðizt
hverja þá raun, sem að hönd-
um kann að bera, og bað ekki
hvað sízt, þegar henni hefir
bætzt riýtt blóð frá bræðrunum
handan hafsins, íbúum Amer-
íku. — Hinni mestu gleði fylg-
ir oft á tíðum hin dýpsta sorg,
en karlmennið eða konan, ef
svo ber undir, bítur aðeins á
jaxlinn og ber harm sinn í
hljóði. Það er aðeins á ein-
verustundunum, sem tilfinn-
ingunum er gefinn laus taum-
urinn. Jafnvel móðirin, sem
misst hefir einkason sinn á víg-
vellinum, reisir höfuðið hátt og
gerigur upp stigann teinrétt og
brosir við manni sínum, sem
talar við hana um hina hvers-
dagslegustu hluti. — Valdiö
yfir tilfinningunum, undirgefni
undir vilja þess, er ræður tíma
og rúmi, er einkennandi fyrir
lyndiseinkunn þeirra Bretanna.
„Kynslóðir koma — kyn-
slóðir fara“ er framúrskarandi.
vel leikin mynd, enda hlýtur
maður að gera töluverðar kröf-
ur til hennar, þar sem ekki
færri en 78 meira og minna
þekktir leikarar leika í henni
og hún hefir orðið til fyrir
mjög náið samstarf allra kvik-
myndafélaganna í Hollywood.
Ekki færri en 5 leikstjórar hafa
unnið saman við töku myndar-
innar og handritið er útbúið af
þremur þekktum mönnurn, sem
eingöngu fást við samningu
leikrita til kvikmyndagerðar.
Að lokum skal þess getið, að
kvikmynd þessi er t ekin tií
ágóða fyrir Rauðakross Banda-
ríkjanna, og fara 35 af hund-
raði, sem inn kemur fyrir sýn-
ingu hennar hér, til hans, 35 af
hundraði til Rauðakross ís-
lands, en 30 af hundraði fær
kvikmyndahúsið upp í kostnað
við sýninguna, en erigan
skemmtanaskatt þarf af henni
að greiða.
Eins cg áður er sagt er ekki
kastað höndum til þessarar
kvikmyndar og þar sem ágóð-
inn af sýningu hennar fer til
svo þarfra stofnana sem Rauði-
kíossinn er, þarf ví$t engan að
hvetja til þess að sjá myndiriá.
l , G. S.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Frh. af 4. síðu.
Hér er nú margs að gæta,
sem Þjóðviljinn hefir lítinn
gaum gefið. Það er allt annað
að verja Rússaveldi, sem er ein
óskipt heild í Evrópu og Norð-
ur-Asíu, á einum vígstöðvum,
en Bretaveldi, sem dreift er úti
um víða veröld, á mörgum víg-
stöðvum; og er þó ekki annað
sjáanlegt., en að Bretavelcji hafi
sýnt fullkomna samheldni og
staðizt eldraunina alveg eins og
Rússaveldi. Það má vel vera,
að sovétstjórninni hafi tekizt
að ráða betur fram úr þjóðern-
isvandamálunum, en Rússa-
keisara sællar minningar og
víst viðurkenndi hún undir
stjórn Lenins frelsi Finnlands,
Eystrasaltslandanna og Pól-
lands. Það var virðingarverð
lausn þjóðernisvandamálanna á
þeim slóðum. En svo einkenni-
lega brá við í byrjun þessa ó-
friðar, að Stalin byrjaði að
leggja þessi lönd undir sig á
ný og gerir nú ákveðið tilkall
að minnsta kosti til Eystrasalts
landanna, helmingsins af Pól-
landi og nokkurs hluta af Finn-
landi. Það er líka „lausn þjóð-
ernisvandamálanna“ á sína vísu
þó að erfitt muni reynast, að
lofa hvorttveggja: stefnu Len-
ins gagnvart þessum löndum,
pg þá nýju eða réttara sagt
gömlu stefnu — gagnvart þeim,
sem nú hefir verið upp tekin!
i Auglýslngar,
sem birtast eiga í
Alþýðublaðinu,
verða að vera
komnar til Auglýs-
ingaskrifstofunnáF
í Álþýðuhúsinu,
(gengið inn frá
Hverfisgötu)
fyrir kl. 1 aH kvöEdi.
Sítui 4506.
Úlbreiðið Alþýðublaðið.
Uestaœaunafélagið
Sðrli í Hafnarfirði.
ÞANN 7. febr. s. 1. stofnðn
nokkrir hesteigendur í
Hafnarfirði með sér félag, og
gáfu því nafnið „Sörli.“
Stofnendur voru 35 að tölu.
Engin stórtíðindi geta það
heitið, þó að stofnað sé hesta-
mannafélag, en skoðun mín er
að þau séu þó of fá á landi hér.
Það er velflestum kunnugt um
að gefin hafa verið út lög frá
alþingi, þar sem sveitafélögum
er lögð skylda á herðar um að
rækta hross, samkvæmt kyn-
bótastarfsemi. Mér er kunnugt
um, að brestasamt muni vera
á um hlýðni við þau lög. Einnig
myndi ekki vanþörf á, að
gleggri athugun en nú ríkir,
væri höfð með uppeldi og með-
ferð hrossa, sem á sinn ríka þátt
í því, hvað úr efnum, á öllu stigi,
getur orðið. Það ætti að vera,
og er á s'tefnuskrá hestmanna-
félaga, að hafa gát á að þessi
atriði leggist ekki í vanrækslu.
Á vegum Búnaðarfélags ís-
er nú í uppsiglingu stofnun
meiri-háttar hrossa-kynbótabús
að Hólum í Hjaltadal.
■ Þetta meðal annars sýnir að
því opinbera er ekki alveg sama
um, hvort hesturinn gengur til
þurrðar, eoa vex og þroskast
þjóðinni til bjargar og sóma.
Stofnun slíks -bús er tvímæla-
laust nauðsynleg, og vel sé þeim
sem því hrundu fram, og senni-
lega má gera sér glæstar vonir
um að þaðan fáist með tíman-
um hross, sem dreifð út um
byggðir hafa áhrif á vöxt og
hæfni hesta.
Þrátt fyrir þegnskap yfirleitt
og löghlýðni manna, þá tel ég
að hestamannafélög yrðu heppi-
legri til umsjónar hrossræktar-
mála en sveitastjórnir, því að
öft'vill það til, að í sveitastjórn-
ir skipast menn með ósamstæð-
ar skoðanir á þes-sum málum,
en það getur vart orðið í hesta-
mannafélögum, sem hafa hest-
ræktina á stefn-u-skrá sinni.
Búast má við. að einhverjir
séu þeir, se-m sýnist fráleitt að
Hafnfirðingar leggi hug að þess
um málum, og viðurkennt er,
að erfitt hefir verið ýfirleitt að
hafa ög.eigá hesta hér í Hafan-
firði, og hefi ég heyrt raddir
andstæðar því, að menn í kaup-
stöðum,- einku-m hér í hraun-
bænum, ættu hest og jafnvel
hefi.ég heyrt að réttast myndi
að bann-a hestéign hér. Sem bet-
ur fer hefi ég ekki heyrt neinn
alþýðlega hugsandi mann láta
skoðun þessa í ljósi, sem að
mín-úm dómi felur í sér, ef til
framkvæmda kæmi, skerðingu
á einstaklingsfrelsi og ber ég
þá von í brjósti, að slíkar skoð-
anir hjaðni, fyrir öðrum rétt-
látari sk-oð-unum.
Flestir mu-nu þó sammála um,
að þjóðlegt sé að taka hest með
öllurn týgjum og svífa á honum
um vegi og vegleysur, og þeim,
sem lítið reyna á sig hversdags-
lega, -gæti orðið það drjúg
heilsUvernd, af þeir iðkuðu það.
Óþjóðlegra hygg ég það, sem of
mikið tíðkast, þó þægilegt þýki
að setjast í bi-freið og bruna um
bikaðar götur, án þess jafnvel
að líta til hægri né vinstri, að-
-eins láta fara letilega um sig í
dúnmjúkum bílsætum.
Ekki er hes-turinn svo hættu-
-legt farartæ-ki að fyrir þá sök
þurfi að amast við honum, né
að hann sé yfirleitt farartálmi
-öðrum farartækjum, þess vegna
get ég ekki séð, að hægt yrði
að banna mönnum í kaupstöð-
um að eiga hesta, þó einhverj-
um dytti það í hug, fremur en
hvað annað, sem ætla má að
menn hafi sér til ánægju.
Mér er kunnugt um, að í Rvík
nýtur Hestamannafélagið Fák-
ur vinsælda og verðugs skiln-
ings ráðandi manna þar. Hins
sama væntum við féla-gar í
„Sörla,“ af ráðamörinum þessa
bæjar.
H. H.

Frh. af 5. síðu.
ar eru samtals nær 100 nidnv’n-
ir að tölu og geta teflt fram 8 —
10 milljónum æfðra hermanna,
og þeir eiga þriðja stærsta her-
skipaflota heims. Nú búumst
við ekki við, að hermenn Jap-
ana reyirist betur i innri varn-
arlínunni en þeiri'i ytri, en hins
vegar má búast við öflugri víg-
girðingum og fjölmennari her,
ekki ósvipað því, sem er í Evr-
ópu. Fjölmennir herir hafa ef
til vill ekki sömu þýðingu í
Kyrrahafsstyrjöldinni og í Evr-
ópu, en hins vegar hefir styrk-
leiki herskipaflotanna öllu
meiri þýðingu þar.
Styrkleiki Japana er fyrst og
fremst fólginn í raannafla, í
öðru lagi í öflugurii flöta og í
þriðja lagi i lofthernum, en
hann er greinilega lakari en
lofther bandamanna. En Japan-
ar höfðu tæpast reiknað með
gífurlegum yfirburðum banda-
manna í lofti, er þeír * gerðu
hernaðaráætlun sína, og þeir
yfirburðir komu greir.iiega í
ljós í átökunurn um G'ilberts-
og Marshall-eyjar.
Randaríkjamenn hafa sýnt,
hvað fyrir þeim vakir, þeir
hafa sýnt styrk sinn og her- \
kænsku. Þeir munu leggja und- \
ir sig IVIarshall-eyjar, þeir •
munu reisa flugvelli og flota-
stöðvar til þess að ráðast á
Karólin-eyjar, sem eru um
1300 km. vestar, en þær eru
mjög mikilvægur hlekkur í
varnarkeðju Japana. Þess ber
að gæta, að Karólin eyjar eru
ekki lágar kóraley jar, eins og
Marshall-eyjar. þær eru yfir-
leitt fjöllóttar og ná yfir 30
lengdarstig frá vestri til aust-
urs. Er svo að sjá, sem Japan-
ar hafi þar komið fyrir mörgum
virkjum, rammgerum mjög,
eftir sérstöku kerfi, og er talið,
að hvert þoirra sé öflugra en
allar varnárstöðvanar á Mar-
shall-eyjum. Öflugustu virkin
eru á Truk, Panape og Kusae,
austast í eyjaklasanum. Þangað
geta Bandaríkjamenn farið til
loftárása frá Marshall-eyjum.
Ef austurhluti Karólin-eyja
væri á valdi Bndaríkjamanna,
lægi beint við að ná hinum eyj-
unum á vald sitl og ráðast síð-
an á Filippseyjar. Þá er einnig;
sá möguleiki fyrir hendi að
ráðast á Marian-eyjar, norður
af Karólin-eyjum, en þaðan
eru um 1700 km. til Japans
sjálfs.
Ástralíu- og Bandaríkj amenn
halda áfram sókninni á Nýju
Guineu og Norður-Salomons-
eyjum, hægt og bítandi. Ógern-
ingur er að gizka á, hvert þeir
snúa vópnum, er þeir hafa náð
þeim eyjum á vald sitt, hvort
þeir ætla norður á bóginn til
Karólin-eyja eða í vestur, til
Austur-Indía. Má ætla, að
það sé undir því komið, hverju
fram vindur eftir hertöku Mar-
shall-eyja, eða hvað Japanar
grípa til bragðs. Vera má, að
meginátökin verði hvorki í
Austur-Indíum, né á megin-
landi Suðaustur-Asíu, heldur
við eða í Japan sjálfu, en síðan
yrði unnið að því að uppræta
hersveitir Japana í Austur-
Indíum, Malakkaskaga, Filipps
eyjum og Borneo.
Brengskapur
og pólltík.
Frh. af 4. síðu
aðir sem sóknarlið kjósendanna
til að vinna að íramgangi mála,
eru orðnir að valdi, sem leitast
við að tjóðra þingmenn og kjós-
endur á klafa sinn og beitir eins
og allt einræði forheimskunni
og einsýnum áróðri til að ná
markmiði sínu. En svo grátbros-
lega skammsýn eru oftast „hin
viturlegu flokkssjónarmið,“ að
sú flugumennska og moldvörpu-
starfsemi, sem flokkarnir hafa
rekið hver gegn öðrum, hafa
engu síður bitið bakfiskinn úr
og grafið undan þeim sjálfum
heldur en andstæðingunum.
Ef flokkarnir taka ekki brátt
upp þroskavænlegri starfsað-
ferðir, verður sá vegur, er þeir
nú ganga, helvegur þeirra um
það er lýkur.
Öllum, sem finnst það eðlilegt
að menn skiptist í flokka eftir
ólíkum viðhorfum, og telja
það æskilegt, að mál séu rædd
með rökum frá ýmsum hliðum,
hlýtur að vera það áhyggjuefni,
hvernig um slíkt horfir nú. ís-
lenzkum stjórnmálum hefur um
sinns, sakir svipað mest til v
knattspyrnuleiks, þar sem bæði
lið hafa glatað von um sigur, en
spyrna knettinum sitt á hvað
út af vellinum.“