Alþýðublaðið - 15.03.1944, Blaðsíða 4

AUP*TQMBiJfcCSi&
Miðvikudagur 15. marz
1944*
Loffárás á iapanskt herskfp.
Myndin er tekin af árás arnerískrar sprengjuflugvélar af gerðinni Mitchell 25 á lítið, flýj-
andi japanskt herskip einhvers staðar á sunnanverðu Kyrrahafi. Á fyrri myndinni sjást
sprengjurnar falla í sjóinn og springa rétt framan við stefni skipsins. Á síðari myndinni sést,
þegar skipið hefir verið hitt og sprengingin verður í því.
Nf þjénusta Quisiings
wiS Hifler.
QUISL'IíN'GAíRNIR nortsku
hugðust hervæða norskan
æskulýð í þágu Þjóðverja. En
leyniblöðin norsku orkuðu því,
að þessi ráðagerð þeirra reynd-
ist óframkvæmanleg. Hins veg-
ar hafa nazistarnir ekki horfið
frá því ráði að g'era alls sem þeir
geta til þess að fá Norðmenn til
þess að vinna í þágu Þjóðverja.
Hin svonefnda „þjóðlega vinnu-
skylda“ og útboð á tugþúsund-
uan Norðmanna til hvers konar
varðstaSrfa fyrir Þjóðverja er
dulbúin hervæðing.
'Síðasti þáttur þessa er það,
að Quisling — skiljanlega sam-
kvæmt fyrirmælum Þjóðverja,
— hefir mælt sVo fyrir, að bráð
nauðsynleg fyrirtæki og vöru-
skemmur skuli njóta sérstakrar
„verndar" gegn skemmdarverk-
um. f tilskipan Quislings er
lögð sérstök áherzla á, að
„vernd“ þessi skuli einkum ná
til þeirra fyrirtækja, sem vinni
að hergagnaframleiðslu. Eru
lögð þung viðurlög við því að
þverskallast við þessum fyrir-
mælum. En auðvitað dylst Norð
mönnum ekki, hvert er stefnt
með þessari „nýskipan11 og
munu þeir efalaust breyta sam7
kvæmt því.
(Samkvæmt frétt frá norska
hlaðaf ulltrúanum).
Ullarkjólaefni
og silkiefni í mörgum litum.
Unnur
(horní Grettisgötu og
Barónsstígs).
Hvað biður flóttafólksins ?
Frh. af 5. síðu.
sá vandi verður fyrir hendi,
enda þótt nazismanum hafi
verið steypt af stóli og forustu-
menn hans látnir standa reikn-
ingsskap gerða sinna. Þýzka
þjóðin verður að gera sér þess
glögga grein, hverju hún hefir
sjálf glatað og grandað. En
ógnleg fortíð er eins og myllu-
: steinn um 'háls okkar. Það er
j ekki svo auðvelt að vísa henni
J á bug. Það mun taka þýzku
í þjoðina langan aldur að losa
sig við áhrif nazismans. Þjóð-
verjarnir, sem heima dvöldust,
munu um fátt annað ræða en
nazismann, sigra eða ósigra
hinna þýzku hersveita. Við-
horf þeirra verða engan veg-
inn okkar viðhorf.
Vissulega get ég ekki talað
fyrir munn allra landflótta
Þjóðverja. Við erum hvergi
nærri eins lánsamir og Tékk-
inn, sem hefir hér fjallað um
hið sama efni og ég. Þýzku
flóttafólki á Bretlandi má
skipa í ýmsa hópa. Meðal þess
er til dæmis aldurhnigið fólk,
sem er hin auðnuríka fortíð
ríkust í minni og' dreymir um
það Þýzkaland, er það þekkti
áður en nazisminn kom til
sögu. — Því mun verða ljúft
að hverfa heim aftur. Meðal
þess er og fó)k lítt komið af
æskuskeiði, sém dreymir um
Þýzkaland, er auðvelt muni
reynast að byggja upp að nýju
á skömmum tíma. Því verður
og Ijúft að hverfa heim. Meðal
þess er og mikill fjöldi mið-
aldra flóttarnanna, sem hafa
fest rætur í nýju landi og una
velflestir lífinu næsta vel.
Þeim finnst að sér muni reyn-
ast með öllu ógerlegt að byrja
nýtt líf.
Og svo er einnig meðal þýzka
flóttafólksins menn eins og ég,
sem hvorki eru ungir né gamlir.
Okkur hafa útlegðarárin verið
þáttur í þroska okkar, því að
við unum hlutskipti, sem við
völdum okkur löngu áður en
við yfirgáfum Þýzkaland. Þeg-
ar styrjöldin hófst, gerðust
margir. þessara manna sjálf-
boðaliðar í baráttunni gegn naz
ismanum. Flestir þeirra eru nú
í fylkingum brezka hersins.
Aðrir vinna að því að framleiða
skriðdreka og flugvélar fyrir
bandamenn. Við mælum á
brezka tungu, þegar við ræð-
um hver við annan, enda þótt
því fari raunar fjarri, að hún
sé okkur tungutöm. Við hugs-
um á ensku og stundum dreyíi-
ir okkur jafnvel á ensku. Þegar
við segjum hver öðrum fréttir,
komumst við að orði eitthvað
á þessa lund, enda þótt við
högum ef til vill orðum okkar
á annan hátt, er við ræðum
við Breta: — Við höfum misst
svo eða svo margar flugvélar,
og þetta tjón fær mjög á okkur.
Algert stríð er svo sem ekkert
millibilsástand. Það veldur því,
að þið tengist traustum tencrsl-
um við samherja þá, sem þið
hafið valið ykkur, eigi síður en
þótt um blóðbönd væri að
ræða. Það ef þetta, sem veldur
því, að okkur væri kærast að
verða um kyrrt á Bretlandi
eftir styrjöldina, ef við ættum
þess nokkurn kost.
Fyrir 6 krésiyr
á mánuði fáiS-þið bezta og læsilegasta dagblað lands-
ins og gildir það verð í Reykjavík og nágrenni. Ann-
arstaðar 5 kr. (Ekki 4 kr., eins og misprentast hafði
í fyrri auglýsingu).
KAUPIÐ ALÞÝBUBLAÐIB
Skýrslan ■ Þormóðsslysið.
Frh. af 4. síðu
lega rökstudd með tilvitnunum
í einstök dómsskjöl og númer
þeirra nefnd, en þeim er öllum
sleppt úr skýrslu dómsmálaráð-
herra. Verður það eigi rakið
hér nánar, en þó er víða vísað
til framburðar margra manna
til stuðnings höfuðatriðum svo
sem: „Langbönd voru sett í lest
ina til styrktar, en bönd skips-
ins, húfsýjur og byrSingur var
að öllu leyti óbreytt“. Þetta er
í skýrslunni, en þessu sleppt:
(sjá annars nánar um þetta
dómsskjöl nr. 7 og. 11 og fram-
burði Friðfinns Árnasonar,
Eyjólfs Gíslasonar, Daníels Vig-
fússonar, Elíasar Guðmundsson
ar, Peter Wigelund, Guðna
Helgasonar, Jens Mortensen,
Erlings Þorkelssonar og Gísla
Jónssonar).
Tvö sammála vitni munu vera
lögsönnun og hvort þurfa menn
nú fleiri vitna við en þessara
9 manna þ. á. m. G. J. sjálfs í
blaðadeilu þeirra Gísla Jónsson
ar og Þorvarðar hafnsögu-
manns um styrkleika Þormóðs?
Hvers vegna voru þessar til-
vitnanir felldar niður, og ýms-
ar aðrar álíka? Þurfti marga
mánuði í dómsmálaráðuneytinu
til þess að strika þær út?
Og hvers vegna „víkur“
dómsmálaráðherra „við“ í
skýrslu sinni niðurstöðu sjó-
dómsins um skipaskoðun að því
leyti sem hún er ekki felld nið-
ur? í skýrslu hans segir:
„Þessu bréfi svaraði skipa
skoðunárstjóri aldrei telur það
hafa mislagzt hjá sér, eins og
nánar greinir í framburði hans
fyrir dóminum, en kveðst ann-
ars búast við því, að liann hefði
samþykkt uppdráttinn, og víst
er um það, að skipaskoðunar-
maðurinn Pétur Ottason hafði
eftirlit með aðgerðunum, og
verður ekki séð, að hann hafi
neitt að aíhuga við hina fyrir-
huguðu breytingu eða fram-
kvæmd hennar, enda fékk skip-
ið haffærisskírteini eftir breyt-
inguna, eins og iög standa til.“
Hið auðkennda er viðbót
dómsmálaráðherra og er þar
slegið föstu að Þormóður hafi
féngið haffærisskírteini
„eins og lög standa til“; en
skýrsla sjódómsins verður að
skoðast svo að ólöglegt hafi
verið að gefa út haffærisskír-
teini handa Þormóði, þareð
skipið hafi eigi uppfyllt þær
kröfur sem skipaeftirlitinu
ber að gera um styrkleika
slíkra skipa. Skipaskoðunar-
stjóra og skipaeftirlitsmanni
hafi verið þeíta kunnugt og
að engin heimild sé til að
gefa undanþágu frá því.
Er niðurstaða dómsmála-
ráðherra í þessu efni þannig
þveröfug við öll rök sjódóms
ins, sem studd eru af fram-
burði dómkvaddra kunnáttu-
manna og tilvitnunum í lög
og réttarskjöl.
Þá er skýrpla sjódómsins um
tilraunir til að ná upp flakinu
af Þormóði talsvert á annan
veg en skýrsla dómsmálaráð-
herra og orsakir slyssins taldar
geta verið fleiri af sjódómnum
en dómsmálaráðherra skýrir
frá. Er einkum eftirtektarvert
hvernig hann sleppir með öllu
í niðurstöðunni að segja frá hin
um síðasta leka skipsins sem
þó var svo mikill að eina vonin
var að „hjálpin kæmi fljótt“,
eins og segir í neyðarskeyti
skipstjóra.
í annan stað er að nokkru
leyti dregið úr þessu með lek-
ann, framar í skýrslu ráðherr-
ans, þar sem eftirfarandi klausu
er bætt inn í:
„Að kvörtunum um spjöll á
vörum vegna leka virðist ekki
hafa mikið kveðið, enda segir
forstjóri Skipaútgerðar ríkis-
ins, að þilfarsleki nokkur sé’-
nokkuð tíður á skipum samskon
ar og Þormóður var“.
Og þetta þrátt fyrir það þó
13 sinnum sé getið stórleka á
skipinu, þau tvö ár sem það var
á floti hér við land og í 14. sinni
þegar það sökk!
Af framanrituðu er augljóst,
og þó eigi síður af því, er dóms
málaráðherra lét óbirt úr
skýrslu sjódómsins, að hér er
um slíka málsmeðferð að ræða,
að eigi má kyrt liggja og mun
ég víkja nánar að því síðar.
Skýrslan um rannsókn Þor-
móðsslyssins er nú eftir birting
una almennings eign og þar með
allrar ríkisstjórnarinnar. Bar ég
fram um þetta fyrirspurn á al-
þingi um nóttina þ. 11. marz en
forsætisráðherra hafði „þá eigi
lesið Vísi“. Þrátt fyrir þetta
svar verður því að óreyndu eigi.
trúað að ríkisstjórnin í heild
sætti sig við málsmeðferð dóms
málaráðherra og málalok þau
er hann sýnilega hefir búið
rannsókn Þormóðsslyssins.
Finnur Jónsson.

Frh. af 3. síðu.
in menningarlífi, án íhlutun-
ar Þjóðverja og er þeim það '
tæplega láandi.
HOLLENDINGAR eru svipaðir
í skapi og Norðmenn og fleiri
Norðurlandaþjóðir, að þeir á-
líta, að þeir geti skipað mál-
um sínum sjálfir ,án íhlut-
unar annarrar þjóðar.
EN SAMT VAR TIL „röskur“
maður í Hollandi, Mussert að
nafni, sem þurfti að reka er-
indi hinna erlendu kúgara.
Mussert þessi hlýtur að vera
maður, sem erfitt hefir átt
uppdráttar með löndum sín-
um og þess vegna gerzt ó-
drengur á örlagastundu. Hann
er nákvæmlega i flokki með
þeim Quisling, Kuusinen,.
Laval, Dégrelle í Belgíu og
Seyss-Inquart í Austurríki.
Allir þessir menn eiga það
. sammerkt, að þeir voru til
einskis nýtir undir venjuleg-
um skilyrðum, enginn trúði
á þá, en fengu nú loks tæki-
færi til þess að láta til sín
taka, er Þjóðverjar hófu hina
frægu „nýskipan“.
HITT ER SVO ANNAÐ MÁL,
hvort íbúar þessara landa, al-
menningur almennt, vilji
hlíta forsjá þeirra undir lok-
in. Vera má, að þessir menn
þyki þá ekki eins fínir og nú,
enda þótt þeir séu klæddir
einkennisbúningum með sér-
stöku sniði, sem Berlínar-
klæðskerar hafa ákveðið
samkvæmt boðum frá hærri
stöðum, samanber hinn
hlægilega búning erkisvikar-
ans Quislings, sem er mitt á
milli þess að vera óperettu-
hæfur og þægilegur vinnu-
búningur þeirra, sem starfa
að áflogum og hnífstungum
í þjónustu nazista.
SÍÐAR MEIR, GEFST væntan-
lega tækifæri til þess að ræða
um hlutdeid Belga í þessari
styrjöld og sá þáttur er ekki
ómerkari en annarra þeirra
þjóða, sem nú berjast sem á-
kafast fyrir frelsi sínu.