Alþýðublaðið - 10.05.1944, Blaðsíða 2

2
Danski sendiherrafundurinn í
London áffi engan þáff í sím-
skeyfi konungs hingaS
Híkisstjórnin segist hafa fengií fulla
vissu fyrir því.
MARGSKONAJR orðrómur hefir gengið hér síðustu
daga í sambandi við símskeyti konungs til forsætis-
ráðherra og ýmsar skýringar verið gefnar á því. Hefir ein
verið sú að fundur sá, sem nokkrir danskir sendiherrar héldu
í London fyrir skemmstu hafi átt frumkvæði að hinu óvænta
skrefi konungs, en á þeim fimdi sátu meðal annarra Font-
enay, sendiherra Dana hér, Kauffmann, sendiherra Dana í
Washington og Reventlow greifi, sendiherra Dana í London.
í tilefni af þessum orðrómi hefir ríkisstjórnin liér leyft
hlöðunum að hafa það eftir sér, að hun hafi fengið fulla
vissu um, að sendiherrafundurinn hafi engan þátt átt í orð-
sendingu konungs.
í samhandi við þetta mál mætti geta þess, að enn þá
ólíklegri orðrómur hefir verið á sveimi hér síðustu dagana
um hoðskap konungs, svo sem að hinir og þessir íslenzkir
menn, húsettir hér á landi hafi átt einhyem þátt í því að
orðsendingin kom. Er ólikilegt að nokkur sky.nihorinn
maður leggi trúnað á slikt fleipur, jafnvel þó að hersýni-
lega séu til svo rætnir pólitískir rógberar, að þeim flökri
ckki við að breiða slíkar sögur út til þess að reyna að skaða
pólitíska andstæðinga sína.
iiklS þörf landbúnaöarins SyrSr
sfarfsféi S sumar
Beiðnir um þafá irá bændum sfreyma nú til
Ráðniiígarskrifstofynnar.
gerðum
Mafsnefnd sldpisð með þaS fyrir
augum að bæfa iandeigendum
fjónið.
ATVINNUMÁL'ARÁÐU-
NEYTIÐ íhefir nú, í fram-
haldi af kröfum Guðm. í. Guð-
anunidsisonar hæstaréttarlögm.
og fleiri upi bætur til Suður-
nesjabúa fyrir tjón af setuliðs-
aðgerðum, beðið sýslumanninn
í Gullbringusýslu að útnefna
matsmenn, er meti til eignar-
náms landspildu 9208,4 hr. að
stærð.
Eigendur landsins eiga þó að
Ihalda óskertum rekaréttí, þar
sem hann er.
Enn fremur hefir ráðuneytið
Óskað eftir að matsmönnum
verði falið að meta bætur til
landeigenda á Reykjanesskaga
jfyrir skerðangu á afnotarétti
þeirra af landi frá þeim tíma,
er ameríska setuliðið tók land
þeirra til sinna nota.
Sýslumaðurinn í Gullbringu-
leýslu hefir útnefnt þá Svein-
björn Jónsson hæstaréttarlög-
tnann og Pálma Einarsson ráðu-
ínaut itil þess að framkvæma
matið.
Hjálp
til danskra flóttamanna: Frá M.
Þ. kr. 100.00.
Ráðningarskrif-
STOFA landbúnaðarins
er tekin til starfa í skrifstof-
um Vinnumiðlunarskrifstof-
unnar í Alþýðuhúsinu, sími
1327.
Alþýðublaðið snéri sér í gær
til íorstöðumanns ráðningar-
skrifstofnnar, Metúsalems Stef
ánssonar og spurði hann um
starf skrifstofunnar. „Það mun
koma í ljós,“ sagði Metúsalem
Steflánsson, ,,að landbúnaðurinn
þarf mjög á starfsliði að halda
á þ-essu suanri, ekki síður en í
fyrra sumar, eða sumarið þar
áður, og að sjálfsögðu ríður á
mjög miklu að þetta starfslið
fáizt, annars verður ekki hægt
að halda áfram nægum fram-
leiðslustörfum til sveita.“
— Hvað bárust margar beiðn-
ir um starfsfólk í fyrra.
„AIls ibárust 626 beiðnir, ekki
nema 223 framboð komu. Þar
af tókst að ráða 202. Þetta voru
feaupamenh, kaupakonur og
drengir til snúninga. Vel má
hins vegar vera að tekist hafi
að bæta betur úr hinni brýnu
þörf landibúnaðarins fyrir vinnu
kraft en þessar tölur sýna.“
— En hvað h>afa margar
beiðnir borist nú.
„í dag eru komnar alls 73
beiðnir um starfsfólk, en aðeins
24 hafa boðið sig fram. Við
væntum þess hinsvegar fast-
lega að fleiri framboð komi.
Sikrifstofan hefir ekki starfað
nema í rúma viku — svo að
segja má að beiðnirnar séu að-
eins að byrja að berast til okk-
ar. Þær munu, ef að líkum læt-
ur berast í hundraða tali næstu
vikumar.“
Ráðningarskrifstofan er opin
kl. 9—5 daglega. Iiún hefir
stöðu handa nær öllum — og
Frb. á 7. ídðu.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 10. mai 1944.
Sjálfstæðismálió rætt erlendis:
halda fram rél
Eru annars vinsamleg í okkar garð.
TJ* YRSTU erlendu blaðaummælin um b.oðskap konungs
til forsætisráðherra og íslenzku þjóðarinnar hafa nú
borist hingað. — Eru það ummæli þriggja stórblaða í Stokk-
hólmi. Hefir sendiráð Íslands þar sent ríkisstjórninni útdrátt
úr greinum beirra.
* Ummæli hinna sænsku blaða, sem eru Svenska
Dagbladet, Stockholmstidningen og Nya Dagligt Alle-
banda, eru vingjarnleg í íslands garð, en halda ein-
dregið fram rétti konimgs til þess að neita að viður-
kenna hreytingu á stjórnarformi landsins án við-
ræðna við haim, meðan erlent setulið er í báðum lönd-
um. '
SVENSKA DAGBLADET,
sem er fhaldsblað, gerir fyrst
hernám íslands og Danmerkur
að umtalssefni og segir síðan:
„Hernám landa getur verið
ólíks eðlis, en það felur þó allt
af í sér óþolandi ok á sjálfsá-
kvörðunarrétt þjóðanna. Það
er eins og það hafi átt að vera
einhver sálræn fróun í því fyr-
ir íslendinga undir slíkum kring
umstæðum, að losna við sam-
bandið við Danmörku. Það var
augljóst mál, að innrás Þjóð-
verja í Danmörku myndi hafa
einhverjar afleiðingar fyrir sam
bandið milli íslands og Dan-
merkur.“
Því næst skýrir blaðið frá
gangi sjálfstæðismálsins og
samþykktum alþingis í þyí; en
þar á eftir segir það orðrétt:
„Hvað ísland snerti voru þær
(samþykktir alþingis) ekki á
neinn hátt óvæntar eða drama-
tískar; en fyrir Danmörku fólu
þær í sér vissan sársauka. Sú
mikla óánægja, sem þessi vott-
ur íslenzkrar skilnaðarhreyfing-
ar, vakti í Danmörku, og jafn-
vel varð vart í Svíþjóð, hefir
ekki haldið aftur af Islending-
um í því að fylgja málinu eftir.“
Síðan segir blaðið um orð-
sendingu konungs: „Kristján
konungur neytir með öðrum
orðum neitunarvalds síns á móti
fyrirætlunum íslenzkra stjórn-
arvalda, sem þar af Ieiðandi
verður að líta á sem stjórnar-
skrárbrot, mjög líkt því, sem
framið var 7. júní 1905. Það er
enginn efi á, að konungurinn
hefir stuðning dönsku þjóðar-
innar í þessu máli og svo mikið
er hægt að segja, að í Svíþjóð
skilja menn og viðurkenna til-
finningar dönsku bjóðarinnar og
finna í þessu sambandi ekki til
neinnar meinfýsi vegna þeirrar
afstöðu, sem Danmörk tók 1905.
Það er líka sorglegt á þessum
timum, þegar allir tala um nán-
ari norræna samvinnu í framtíð
inni, að þau tengsl, sem fyrir
hendi eru, skuli vera slitin að
því er virðist að ástæðulausu.“
STOCKHOLMSTIDNIN GEN,
sem er frjálslynt blað, segir:
„Þrátt fyrir alla þá gömlu og
sterku samúð, sem við Svíar
höfum haft og 'höfum með ís-
landi og frændþjóð okkar þar,
verður þó að segja, að við lít-
um sömu augum á þetta mál og
Kristján konungur og Danir.
Það hefir vakið undrun okkar
og komið illa við okkur, hvað
íslendingar hafa gert sér mikið
far um, að flýta þróuninni, því
að við getum ekki séð neinar
raunhæfar ástæður til þess með
því að enginn íslendingur læt-
u'r sér sennilega detta í hug að
danska þjóðin og hinn sameigin
legi konungur hennar og þeirra
só með neinar ráðagerðir um
að koma í veg fyrir óskir þeirra
um sambandsslit, þvert ofan í
gefin loforð.
Við lítum svo á, að af eðlilegu
tilliti til konungsins og bræðra-
þjóðarinnar hefðu þeir átt að
forðast þá meðferð málsins
sem nokkurn grun gæti vak-
ið um að þeir vildu nota
sér neyð hins aðilans, sjálfum
sér í hag. Vera má að aðvörun
konungs, sem heldur sér strengi
lega innan takmarka hinna
stjórnarfarslegu réttinda sinna,
verði til þess að stjórnarvöldin
í Reykjavík hugsi sig um og
hætti við að stíga síðasta skref-
ið nú. Við vildum svo gjarnan
mega vona það. Að öðrum kosti
hryggir það okkur, ef sundrung
og beizkju verður sáð milli
tveggja norrænna þjóða, sem
meira en nokkru sinni áður
þyrftu að varðveita bróðurþel-
ið hvor til annarrar. Danmörk
á það ekki skilið að vera tor-
tryggð; og Kristján konungur er
allt of góður til þess að vera rek
inn úr hásæti, sem hann er reiðu
búinn til að stíga niður úr af
frjálsum vilja.“
NYA DAGLIGT ALLE-
HANDA, sem er íhaldsblað,
segir:
„Sú braut, sem íisland er nú
að leggj-a út á, kemur engum á
óvart á Norðurlöndum, og eng-
inn, allra sízt Danir, munu vilja
koma í veg fyrir að barátta
frændþjóðarinnar fyrir full-
komnu sjálfstæði ‘beri árangur.
Frá lagalegu sjónarmiði er held
ur ekki hægt að segja, að íslend
ingar hafi brotið rétt á néinum
nema hinum danska konungi,
því samkvæmt sambandslaga-
sáttmálanum er ekki hægt að
afnema hið sameiginlega kon-
ungsvald með einhliða ákvæð-
um íslendinga, heldur aðeins
með því að konungurinn segi af
sér af frjálsum vilja.“
Síðar í grein sinni segir Nya
Dagligt Allehanda:
„Hinn danski konungur læt-
vissulega ekki aðeins í ljós sín-
ar eigin tilfinningar heldur og
tilfinningar allra Norðurlanda-
þjóðanna.”
Og enn segir blaðið:
„Með bezta vilja getum við
ekki séð annað en aðferð íslend-
inga í þessu máli sé óþörf, óvið-
eigandi og taktlaus. Málið hefði
horft allt öðru vísi við, ef ís-
lendingar hefðu haft ástæðu til
að óttast 'að Danir myndu reyna
að standa á móti einhuga al-
menningsáliti hins litla eyríkis.
En um það getur ekki verið að
ræðia.“
Greinin endar á þessum orð-
um:
„Framkoma íslands er líkleg
til þess að skilja eftir brodd í
hjörtum dönsku þjóðarinnar —
og nokíkra andúð meðal annara
þjóða á Norðurlöndum,“
Þjóðaralkvæðagreiðslan:
Ungl féEk þarf að
leggja fram irafta
sína.
BiMaeigendur beðnir að
iána bifreiðar sínar.
A KVEÐIÐ hefir verið að
biðja þá, sem bifreiðar
eiga, að lána þær þá daga,
sem þjóðaratkvæðagreiðslan
á að fara fram.
Nauðsynlegt er að allir, sem
eiga bifreiðar láni þær til af-
nota þessa 4 daga, því að mjög
margar bifreiðar þarf til þes3
að koma þeim á kjörstað og atf-
ur heim, sem ekki geta komist
öðruvísi.
Þá er lögð rík áherzla á það,
að ungt skrifstofufólk leggi
fram kraifta sína í virku starfi
í þjóðaratkvæðagreiðslunni ekki
að eins atkvæðagreiðsludagana
heldur einnig nú þessa daga sem
eftir eru þar til atkvæðagreiðsl
an á að heifjast. Snúið ykkur til
aðalskrifstofunnar í Hótel Borg
og leggið fram krafta ykkar,
ungir menn og konur!,
i".i i "-á‘
Nýr ssndiherra Banda-
rijanna á íilandi.
Leland Horris verSur sendaherra i
iran.
SAMKVÆMT tilkynningu
frá sendiráði Bandaríkj-
anna, hefir Mr. Leland Morris
sendiherra af forseta Bandaríkj
anna verið skipaður sendiherra
í Iran, og lætur hann því
f störfum hér. Mr. Morris mun
fara héðan mjög bréðlega. í
stað hans hefír Mr. Louis Goethe
Dreyfus sendi'herra í Iran ver-
ið skipaður sendiherra Banda-
ríkjanna hér, og mun hann vænt
anlegur hingað til lands innan
skammis.
Vsxandi bindindis-
ábugi úti nm land
Frá ferðalagl erindreka sfórsfúku
fsiands.
Friðrik ásmundsson
BREKKAN rithöfundur
starfar nú sem erindreki stór-
'stúkunnar og ferðast um land-
ið og flytur erindi um bindind-
ismiál og stofnar stúkur.
Rithöfundurinn er nýlega
kominn úr för um Snæfellsnes,
Vesturland og Norðurland. Hef-
ir hann á þessum ferðum sínum
stofnað 4 barna- og unglinga-
j stúkur, 2 á Vestfjörðum, 1 á
Snæfellsnesi og 1 1 Skagafirði.
Segir Brekkan að vaxandi
bindindisáhugi sé víða úti um
land — og aukið starf í stúk-
um.