Alþýðublaðið - 18.05.1944, Blaðsíða 2

ALfrYPUBLAeBÐ
Fimmtadagar 18. aaaí 1944.
Þjóðaratkvæðagreiðslan:
75 þúsundir manna eiga að ganga
að kjörborðinu um næslu
Um þrjáiíu manns
vinnanúvið
Þjóðleikhúsið
Vinnusini miiðar vel
áfram
UM ÞRJÁR vikur eru nú liðn
ar frá því að framkvæmd-
ir hófust við Þjóðleikhúsið, og
vinna þar nú um þrjátíu manns
að staðaldri. Eru það múrarar
og verkamenn. Sjö múrarar
Vinna þar, en mun fleiri vant-
ar til þess starfs, en á þeim er
hörgull um þessar mundir.
Múrhúðun á forstofu hússins
er að mestu lokið, og er byrjað
að múrhúða nokkur herbergi í
norðurenda þess, og er það hug-
myndin að ljúka þeim á öllum
hæðum hússins, áður en veru-
legar framkvæmdir hefjast við
aðalsalina.
Hátíðahðid Norð-
manua í
JbíHIé’I
HÁTÍÐAHÖLD Norðmanna
og vina Noregs í gær, fóru
fram með miklum virðuleik.
Fánar voru víðast við ’hún og
Norðmenn, sem hér dvelja,
munu hafa fundið hlýju
streyma til sín hvaðanæfa.
Ljósmyndasýningin um Nor-
eg í friði og stríði, var opnuð
fyrir almenning kh 4 s. d. og
kom þangað margt manna. Sýn-
Þar af efnn þriðji hluli hér í Reykjavík
Yakmark okkar Reykvíkictga: aH skila hlut
fallslega besfri afkvæSafölu aESra kjerdæma
TVEIR DAGAR eru nú bar til íslenzka þjóðin gengur
að kjörborðinu til bess að greiða atkvæði tim tvö þýð-
ingarmestu málefni, sem hún hefir kosið um: niðurfelling
dansks-íslenzku sambandslagasáttmálans og um stofnun lýð-
veldis á íslandi.
Um 75 þúsundir manna hafa rétt til þess að greiða at-
kvæði á öllu landinu, þar af rúmlega 27 þúsundir hér í
Reykjavík, eða rúmlega einn þriðji allra kjósenda landsins.
367 hafa kcsið í
I
GÆRKVÖLDI höfðu 367
greitt atkvæði í lýðveldis-
ko/sningunum í Hafnarfirði, þar
af 122 utankjördæmismenn. Ut-
anhéraðsimenn eru áaninntir um
að kjóisa, sem allra fyrst.
Kosningaskrifstofan í Hafn-
arfirði er í Gunnarssundi 5
sími 9196 og eru þar veittar
allar nauðsynlegar upplýsingar
varðandi kosningamar.
•Beiimakosningar eru í fullum
gangi og ættu þeir, sem enn hafa
ekki kosið, en komast ekki á
kjörstað að gera skrifstofunni
að-vart.
ingin er opin í dag og á morgun.
1 gærkvöldi var fjölmenn há-
tíðarveizla að Hótel Borg.
Sáffaumleifanir fara fram
í máli ríkisstjórnarinnar gegn Al-
þýtlissambancBima væiitárslegiar á Saugardag
ÁTTAUMLEITANIR
^ hafa staðið yfir í vega-
vinnudeilunni síðan á sunnu-
dag og standa enn. Er þess að
vænía að sættir takizt svo að
ekki þurfi að koma til þeirra
verkfalla og samúðarverk-
falla, sem boðað hefir verið
til frá og með deginum á
morgum.
Dómur mun ekki verða
hveðinn upp í Félagsdómi í
máli ríkisstjórnarinnar gegn
Alþýðusambandinu fyrr en í
fyrsta lagi á laugardag.
Málið virðist vera ’mjög um-
fangismikið. Það var tekið fyrir
til málafærslu í fyrradag í tvær
klukkustundir. Málsskjöl beggja
aðila munu hafa verið 70—80
að tölu.
Ragnar Ólafsson, lögfræðing-
ur Alþýðusambandsins lagði að-
aláherzluna í málsvörn sinni á
það, að ríkisstjórnin hefði í heil
an áratug viðurkennt Alþýðu-
sambandið sem fullgiMan samn
ingsaðilja fyrir hönd vegavinnu
manna, samningsréttur og rétt-
ur til að lýsa yíir vinnustöðv-
un hlyti að ifara saman. Þá benti
hann og á, að á s. 1. óri hefðu
ekki náðst samningar við rdkis-
stjórnina fyrr en Alþýðusam-
bandið var búið að lýsa yfir
vinnustöðvun og efaði rókis-
stjórnin þá alls ekki rétt sam-
bándsins til þess að lýsa yíir
vinnustöðvun.
Niðurstöður Iiögfræðingsins
voru jþessar á aðalatriðum.
Alþýðusambandið hefir bein-
an samningsrétt frá vegavinnu-
miönnum í rn/álinu og hefir rík-
isistjórnin áður viðurkennt þann
rétt. — Yerkfallsréttur og samn
ingisréttur er óaðskiljanlegur. —
Verkfallið er utan rammans um
verkföll einstakra félaga. —
Stjórn Alþýðusamibandsins fer
með sama vald til vinnustöðvun
ar og trúnaðarráð verkalýðsfé-
laga og hefir verkfallið því ver-
ið ákveðið með löglegum hætti
þó að svo verðd talið að það
heyri undir 15. gr. c-lið vinnulög
gj afarinnar. Krafðist' lögfræðing
urinn þess að Alþýðusamband-
ið yrði sýknað og að því yrði
dæmdur málskostnaður. Um-
boð'smaður ríkisistjórnarinnar
krafðist þess að Alþýðusam-
bandið yrði dæmt sekt og á-
skyldi sér rétt til að hefja skaða
bótaimlál gegn sambóndinu.
I gærkvöldi hafði ekkert
nýtt gerzt í deilunni, en ákveðið
var að sáttafundur hefjist kl.
10.30 árdegis i dag.
> Atkvæðagreiðslan á, eins og
kunnugt er, að standa í fjóra
daga, laugardag, sunnudag,
mánudag og þriðjudag.
Hér mun atkvæðagreiðslan
hefjast kl. 10 f. h. og fer aðeins
fram í Miðbæjarbarnaskólan-
um. Kjördeildirnar verða alls 28
að tölu og mun aldrei hafa verið
jafn margt haft í hverri kjör-
deild, enda talið óhætt, þar sem
atkvæðagreiðslan á að standa í
svo marga daga. Engar kjör-
deildir verða að þessu sinni í
Elliheimilinu eða að Vífilsstöð-
um. Þeir kjósendur, sem ekki
geta greitt atkvæði í Miðbæjar-
skólanum munu greiða atkvæði
heima, og flestir munu þegar
hafa gert það, t. d. að Vífilstöð-
um.
Þess er fastlega vænst, að
kjósendur gi’eiði atkvæði strax
á laugardag eða á sunnudag,
því að það léttir ákaflega Starf
allra þeirra, sem vinna að at-
kvæðagreiðislunni. Kunnugt er
að kapp er mikið milli kjör-
dætma um að skila sem hætstri
atkvæðagreiðslu. E,eykvíkingar
munu ekki láta standa á sér.
Hér er lang.stærfta kjördæmið,
rúmle.ra eiani prfSji súira at-
kvæðisbærra. r.ianna En bafi
nægir ekki afi hér verði flest
atkvæði greidd. Reykvákingar
mega ekki láta það á sannast
að hlutfallstala þátttakenda hér
standi að baki þátttökunni í
nokkru öðru kjördæmi landsins.
Aðalskrifstofa' atkvæða-
greiðlslunefndar okkar Reykvík
inga verður alla dagana í Lista-
mannaskálanum. En úti í hverf-
unum verða Mka skrifstofur.
Margir menn og konur vinna í
bverfunum og er það sjálfsögð
skylda allra kjóisenda að aðsitoða
þetta fólk og veita því alla þá
fyrirgreiðlslu í starfinu, sem þarf
og nauðsynlegt er.
Ný foék:
Vt'
vr
Um iasieiik&stBMsn ©g
ransisókiiir7 eftir Sig-
yrgeir Einarsson
N
Ý BÓK um rannsóknarferð-
ir og landkönnuði kemur
út innan skamms hjá Guðjóni
Ó. Guðjónssyni. Bókin er skrif-
uð af Sigurgeir Einarssyni heild
sala, en hann skrifaði og gaf út
fyrir mörgum árum mikla bók
um líkt efni, sem hét „Norður
um höf.“
Þessi nýja bók heitir „Suður
um höf“ og segir hún frá öllum
þeim mönnum, sem farið hafa
til suðurheimskautsins frá
fyrstu tíð til vorra daga. Bókin
er yfir 20 arkir að stærð í stóru
broti og í henni eru á annað
hundrað myndir.
• r ia
nei

Stjórnarskrá lýðveldisins ísland, samþykkt á alþm^í t.144.
já
nei
Þannig lituir atkvæðaseðillinn út við þjóðaratkvæðagreiðsl-
una. sem heÆsít á lauaardaeinn:
í»i agsályktun frá 25. febrúar 1944, am niðurfelling
Ærmsk-íslenzka sambandslagasamningsins frá 1918:
l iþingi ályktar að lýsa yfir því, að niður sé fallinn
Stamsi -íslenzki sambandslagasamningurinn frá 1918.
Alyktim þessa skal leggja undir atkvæði alira alþing-
sskjásenda til samþykktar eða synjunar, og skal atkvæða-
greiðslan vera leynileg. Nái ályktun samþykki, tekur hún
gildf, er alþingi hefir samþykkt hana að nýju að aflokinni
þesiari atkvæðagreiðslu.
Munið að ereiða atkvæði um íbáðar tillöeumar.
Setjið kross fyrir framan „já“ á báðum stöðiun!
SCíiattspyrmiráðið 25 ára:
Sérkeitnilegur knaffspyrnukapp-
leikur um hvifasunnuna
e .
Skoðanakötisiun me^al almonnings nm
ii¥er|ir keppa sknli
NATTSPYRNURÁÐ
Reykjavíkur á 25 ára af
mæli 29. maí, og minnist það
þess með hófi í OddíÁbvV-
höllinni briíja í hy'---~u.
Eí ætlast t:I þess ao þar komi
saman allir þeir, sem sæti
hafa átt í ráðinu frá byrjun,
en það mun vera um 30
manns. Auk þess ætlar knatt-
spyrnuráð að efna til kapp-
leiks meðal knattspyrnu-
manna bæjarins í tilefni af-
mælisins.
Knattspyrnukeppni þessi er
fyrirhuguð með dáíítið sérstök-
um hætti og skýrði ráðið blaða-
mö.nnum í gær, frá fyrirætlun-
um isiínum í Iþeslsu samibandi.
Hugsar knattspyrnuróðið sér
að fcoma upp nokkurs konar
skoðanakönnun meðál áhuga-
fólks knattspyrnunnar, með því
að Mta almenning sjáilfan raða
niður í kapplið þau sem keppa
afmælisleikinn. Hugsar ráðið sér
þetta með þeim hætti, að láta
fólk greiða atkvæði um ellufu
kappliðsmenn (únval úr knatt-
spyrnufélögumbæjarinis, að þesis
dómi) og skipa þeim 1 stöður á
leikvellinum. Þeir knattspyrnu
menn, sem á þennan hátt fá
flest atkvæði mynda svokallað
A-lið, en þeir, sem næst flest
atkvæði fó fara í B-lið. Með
þessum hætti verða liðin tvö og
keppa þau afmæliskappleikinn.
Þéss skal getið, að ef eipjþver
kjósandi nefnir til alla þá menn
á atkvæðaseðli sínum, sem velj-
ast til A-liðs fær hann verð-
laun og eru þau: ókeypis að-
gangur að tveim stúkusætum á
íþróttavellinum, á öll knatt-
spyrnumót sumarsins. Verði um
fleiri en einn að ræða, sem nefn-
ir til alla þó er lenda á A-liði,
verður dregið um það hver fær
verðlaunin.
Einhvern næstu daga verður
birtur atkvæðaseðill í blöðunum,
sem fólk getur klippt úr og út-
fyllt, síðan munu blöðin veiía
stkyæðaa-áfiluáura Móttoku c^;
v_,. ?. pcirra.
Áformað er að afmælisleik-
urinn fari fram 31. maí og verð-
ur fresturinn til þess að skila
atkvæðunum útrunninn tveim
dögum áður en leikurinn fer
fram. Aðgangurinn að leik þess-
um verður ókeypis.
Slórgjafir fil S. í. B. S.
IGÆR feáruist Vinnuheimilis-
sjóði iberklasjúklinga stór-
gjafir. Fró Hallgrími Benedikts
syni & Go. 'þáruist 10 þúsund kr.
frá H. J. 1500 kr. og starfsfólki
Ingólfsapótek 360 kr.
Nýr fornleifafundur
ÝLEGA hafa fundizt forn-
munir í húsgrunninúm við
Tjarnargötu til viðbótar þeim,
sem áður hefir verið sagt frá.
Er það steinlampi haglega gerð-
ur, vaðsteinn, bollasteinn og
hlein til þess að steypa silfur-
hnappa í. Ennfremur hefir fund
ist stór hella yst í grunninum,
sem líklegt er talið að verið hafi
dyrahella.
Hættumerki
um loftárás var gefið hér í bæn-
um var varpað í námunda hans.
rúmlega 10, og stóð það yfir í 20
mínútur. Engra óvinaflugvéla varð
vart yfir bænum og engum sprengj-
um var varpað.