Alþýðublaðið - 23.05.1944, Blaðsíða 6

lALfrTOUBLABBPl
Brautryðjandi 75 ára.
Frú Jónína Jónafansdóttir
EESÍN af beztu og glæsi
legustu brautryðjend-
um íslenzkrar albýðuhreyf
ingar, frú Jónína Jónatans
dóttir.yvarð 75 ára í gær.
Hér verður ekki rakinn
allur starfsferill frú Jón-
ínu Jónatansdóttur, en á
það skal aðeins minnst að
hún var skeleggur braut-
ryðjandi kvenréttinda-
hreyfingarinnar á fyrstu
árum þeirrar hreyfingar.
1915 stofnaði hún Verka-
kvennafélagið Framsókn,
en þá má segja að verka-
konur hér í Reykjavík
væru réttlausar ambáttir,
sem unnu erfið störf fyr-
ir smánarlaun.
Frú Jónína gjörbreytti
á skömmum tíma kjörum
þessara kvenna. Þessu fé-
lagi stjórnaði frá Jónína í
áratugi með festu, gætni
og röggsemi, enda reyndist
stjórn hennar haldgóð og örugg
allt af er á reyndi.
Síðar vann liún að stofnun
Kvenfélags Alþýðuflokksins og
var fonmaður þess í fyrstu.
Frú Jónína átti i mörg ár sæti
í bæjarstjórn Reykjavikur sem
fulltrúi Alþýðuflokksins, átti
hún og sæti í fulltrúaráði og
á samibandsþingum og í stjórn
Alþý ðus amb a n dsins átti hún
sæti í mörg ár.
Allt Alþýðulflokksfólk man
frú Jóniínu af fjölda mörgum
Alþýðuflokksfundum. Þá fundi
sótti hún alltaf og flutti eldheit
Jónína Jónatansdóttir.
ar hvatningarræður. Nú er hún
hætt að sæfeja fundi. Hún hefir
slitið kraftimi sínum í áratugi
í þágu þeirrar hreyifingar, sem
hún hedir átt svo mikinn iþátt
í að skapa — og störf hennar
lifa áfram í bættri affcomu þús-
unda alþýðukvenna í þessum
bæ og andi hennar lifir í hug-
um okkar, sem lærðum af henni.
Heilsa henn^r bilaði en árang
urinn af starfi hennar lifir. Al-
þýðulblaðið á henni Mka margt
að þakka og þar á meðal nafn-
ið, sem hún gaf þvi.
v.s.v.
ÉG undirritaður hefi selt hlutafélaginu Kol & Salt
kolaverzlun mína. Um leið og ég þakka öllum viðskipta-
vinum mínum viðskiptin undanfarin ár, bið ég þá sýua
H.f. Kol & Salt sömu velvild og már hefir verið sýnd,
með því að snúa sér framvegis þangað með kolapantan-
ir sínar.
V irðingarfy llst
ðlafir Óíafsson
Vér undirritaðir höfum keypt kolaverzlun Ólafs
Ólafssonar. Vonmn vér, að viðskiptavmir hennar snúi
sér framvegis til vor, og munum vér kappkosta að þeir
fái fljóta og góða afgreiðslu. Sími vor er 1120.
Virðingarfyllst
K.f. K9L & SALT
AUGLÝSID í ÁLÞÝÐUBLAPINil
Fafahreinsún
Fafapressun
Fljótust afgreiðsla í
bænum
Laugaveg 7.
Sækjum.
Sendum«
Anna Z. Osterman:
Orðsending fil Halldórs Kiljan-
ans Laxness
HERRA RITHÖFUNDUR!
Einhyerjum hefir orðið
það á, að sýna mér hin miður
vinsamlegu ummæli yðar um
þjóð mína í „Þjóðviljanum11.
Mér dettur auðvitað ekki í hug
að fyrtast af þessum ummælum,
þar sem ég treysti því, að hver
hugsandi Islendingur muni geta
séð það sjálfur, hversu mikið
mark sé takandi á slíkum orð-
um, og eins það af hvaða rót
þau séu runnin. En mig langar
til þess að rif ja dálítið upp fyrir
yður í þessu sambandi, sjálfum
yður og löndum yðar til fróð-
leiks.
Þér hafið víst ekki gleymt
því, herra rithöfundur, að þér
hittuð einu sinni á ferðalagi í
Svíþjóð, vorið 1938, þláfátækan
kvenstúdent, sem af áhugasemi
hafði lagt það fyrir sig, að
kynna þjóð sinni íslenzka menn
ingu og einkum íslenzkar bók-
menntir. Hún var um þær
mundir meira að segja að
þýða þók eftir íslenzkan rithöf-
und, sem ekki mun vera yður að
öllu ókunnugur. Eins og þér vel
vitið, hét bók þessi „Sjálfstætt
fólk“, og kostaði hún þýðanda
drjúgan skilding, sem hefir enn
ekki fengizt endurgoldinn og
fæst sennilega aldrei. Þér hafið
sjálfur lýst því yfir, að þýðing
sú sé vel af hendi leyst, og það
mun því ekki vera þýðanda Um
að kenna, að bókin skuli ekki
enn hafa komið út í Svíþjóð, að
því er ég veit bezt. En gæti það
verið, að kuldi sænskra bóka-
forleggjara í vðar garð sé hin
eiginlega ástæða til hatrammra
ummæla yðar í garð þjóð-
ar minnar? Eða á hún að
gjalda þess, að stjórnmálatrú
yðar og skoðanabræðra yðar á
eins litlurn vinsældum að fagna
í Svíþjóð og raun ber vitni? —
Það getur verið, að þér séúð
svb’ ókunnur sænskum staðhátt
um, að þér haldið, að fáeinar
blaðamannahræður séu öll
sænska þjóðin?
Ef til vill rekur yður annars
minni til þess, að ég lét þá í Ijós
mikla aðdáun á þrautseigju og
listrænum gáfum íslenzku þjóð
arinnar. En mér er það enn minn
isstætt, og ég mun aldrei gleyma
því, hvílíkt svar þér gáfuð mér
við því. Það var á þá leið, að
„vísindalegar rannsóknir11 á
íslendingum ættu að hafa leitt
það í Ijós, að gáfnafar þjóðar
yðar væri ekki sem bezt eða
jafnvel með lakara móti, ef bor
ið væri saman við aðrar sið-
menntaðar þjóðir. Ég leyfði mér
að efast um, að slíkar rannsókn
ir gætu verið áreiðanlegar, og ég
leyfi mér enn í dag^ð efast um,
að svo geti verið, og það eftir
5V2 árs sambúð við íslenzku
þjóðina og að fenginni reynslu
sem kennari í erlendu tungu-
máli. En haldið þér virkilega,
að slík landkynningarstarfsemi
af hálfu íslendings sé til þess
fallin að auka skilning útlend-
inga á íslenzkum máléfnum?
Ummæli nokkurra sænskra
blaða um sambandsslitin sýnast
mér að vísu stafa af vanþekk-
ingu á sögulegum staðreyndum
sem forsendum málsins og þar
af leiðandi skilníhgsleysi; en
mér er spurn: Með hvaða rétti
getið þér, herra rithöfundur,
krafizt meira skilnings' af út-
rifhöfundir
lendum blaðamönnum í garð
þjóðar yðar, en af yður sjálf-
um? En ég leyfi mér að treysta
gáfnafari íslenzku þjóðarinnar
það vel, að ég held, að hún
kunni að meta aðra eins land-
kynningarstarfsemi að verðleik
um.
Leyfi ég mér svo að ljúka
þessum athugasemdum með
fyllstu virðingu fyrir hinni ís-
lenzku bræðraþjóð okkar Svía
og einlægri ósk um gæfuríka
framtíð henni til handa.
Yðar
Anna Z. Osterman.
ÞsEáfur sæsisltir jafn-
&8ma&u ifinn.
Arfhur Engberg, landihöílingi,
fyrrverandi rifsfjóri og ráiherra
Arthur Engberg
SÚ FREGN hefir borizt hing-
að til landsins, að Arthur
Engberg landshöfðingi hafi lát-
izt nýlega. Er íþar í valinn fall-
inn, á bezta aldri, einn af gáf-
uðustu og athafnamestu stjórn-
málamönnum Svía, er um þrjá-
tíu ára bil var meðal fremstu
og iáhrifaríkustu forustumanna
sænskra jafnaðarmanna.
Engberg var fæddur árið 1888
og var bóndason frá Gávleborgs
léni. Hann lauk prófi í heim-
speki, og gerðist 1918 ristjóri
við jafnaðarmannablaðið Arbet-
et í Málmey. Árið 1924 varð
hann ritstjóri aðalblaðs sænska
Aljþýðuflokksins, Social-Demo-
kraten (Morgontidningen) og
gengdi því starfi unz hann varð
kennslumálaráðtherra í jafnaðar
mannaráðuneyti Per Albin Hans
son 1932. í þeirri ríkisstjórn sat
hann, að fráskildu stuttu tíma-
bili, iþar til þjóðstjórnin sænska
var mynduð 1939. Eiftir það gerð
ist hann landshöfðingi í Vestur-
Norrland og gengdi þ.ví starfi til
dauðádags.
Engberg varð strax á unga
aldri áhrifaríkur stjórnmálamað
ur og var kosin iþingmaður 1917
og sat á þingi alltaf eftir það.
Hann var um margra ára skeið
í stjórn sænska Alþýðuflokksins
og gengdi ótal trúnaðarstöðum
fyrir flokkinn. Hann kom hing-
að til landisins 1930, og sat hér
Hjartans þakkir vil ég færa þeim öllum er gjörðu mér
fjörutíu ára afmælisdaginn ógleymanlegan.
Guð blessi ykkur öll.
Guðlaugur Eggertsson, Eyrarbakka.
Þriðjnðagur 23. maí 1944
Getum nú aftur afgreitt
með stuttum fyrh'vara:
Vikur
HolsSein
Einaugrun
VIKURSTEYPAN
Lárus Ingimarsson
Vitastíg 8. Sími 3763.
þing norræna þingmannasam-
bandisirus.
Engberg var óvenjulega gáfað
ur og glæsilegur maður. Hann
var lærdómsmiaður mikill, orð-
hagur isvo að af bar, bæði í ræðu
og riti. Greinar hanis og ræður
vöktu alltaf mikla athygli og
voru ómetanlegar fyrir málstað-
og menningu sænskrar alþýðu.
Á bezta aldri, aðeins 56 ára,
hné Artur Engherg í valinn. Eft
ir hann liggur mikið starf og
glæsilegur ferill. Sænsk alþýða
mun minnast hans sem eiris síns
bezta forustumanns. Vinir hans
hér á landi höfðu vænzt þess að
fundum bæri síðar saman, er
ófriðnum létti. Sú von rætist.
ökki. En minningin lifir þó mað-
urinn falli.
St. J. St.
Vorþing umdæmis-
stúkunnar.
VORÞING Umdæmisstúkunn
ar nr. 1 (aðalfundur), var
haldið í Hafnarfirði á uppstign-
ingardaginn, 18. þ. m. Hófst
það kl. 1 e. m.
Þingið sóttu 110 fulltrúar auk
nokkurra varafulltrúa og gesta,
Var því ekki lokið fyrr en kl.
1.30 e. miðn.
í framkvæmdanefnd fyrir
næsta kjörtímabil voru kosnir:
Umd.templar Jón Gunnlaugs-
son, stjórnarráðsfulltrúi. Umd.-
kanslari Guðmunrlm- Gunnlaugs
on, kaupmaður. Umd.varatempl
ar Sigríður Halldórsdóttir, frú
(endurk.). Umd.ritari Þorsteinn
Sveinsson, lögfræðingur. Umd.-
gjaldkeri Jón Hafliðason, full-
trúi (endurk.). Umd.gæzlumað-
ur ungtemplara Ingimar Jóhann
esson, kennari (endurk.). Umd.-
gæzlum.' löggjafarstarfs Krist-
inn Magnússon, málarameistarí
(endurk.). Umd.gæzlum. fræðslu
mála Guðjón Magnússon, skó-
smíðameistari (endurk.). Umd-
skráritari Pétur 7--1---í?ssón,
ættfr. Umd.kapilán Kristín L.
Sigurðardóttir, frú (endurk.).
Fyrrum umdæmistemlar Guð-
geir Jónsson, bókbandsmeistari
(sjálfkjörinn).
Þingið tók til meðferðar mörg
mál varðandi bindindismálið í
umdæminu.
Meðal samþykkta þingsins
var þessi:
„Umdæmisstúkan nr. 1 skor-
ar á ríkisstjórnina að láta lögin
um héraðabönn koma til fram-
kvæmda tafarlaust“.
Einn af fulltrúunum á þing-
inu var Guðmundur Þorbjarn-
arson, óðalsbóndi á Stóra-Hofi
á Rangárvöllum. Var hann sér-
staklega hylltur af þingheimi
fyrir sitt langa og ótrauða starf
í þágu bindindismálsins. Jafn-
framt var í einu hljóði mælt
með honum sem umboðsmanni
stórtemplars næsta kjörtímabil.
Heimili og sfeóli,
2. hefti 3. árgangs er komið út.
Efni meðal annars: Fár sem faðir,
enginn sem móðir, eftir Friðrik
Hjartar, Sumarskólinn, eftir Hann-
es J. Magnússon, Frá mínu sjónar-
miði, eftir Vald. V. Snævar, Heima
vistarskól’ar, eftir Frímann A. Jóne
son o. fl.