Alþýðublaðið - 13.06.1944, Side 2

Þxiðjudagur 13. júaí 1944.
Áfengisverzluninni
lokaS iram yfir
A1
FENGISVERZLUN ríkis
ins var Iokað í gær og
verður hún lokuð fram yfir
þjóðhátíð.
Er hér farið að eins og 1930
að loka vínverzluninni fyrir-
varalaust og hafa hana lokaða
fram yfir hátíðahöldin.
Leikfélag Reykjavikur
sýnir „Paul Lange og Thora Pats
berg“, í síðasta sinn, annað kvöld
Aðgömgumiðasala hefst kl. 4 í dag.
Sjötíu og fimm ára
er í dag, Guðvarður Vigfússon,
Rauðarárstíg 9.
Annað Norðurlandaríkið til
hátíð lýðveldisslo
Otto Johansson sendifulltrúi mætir fyrir henn-
ar hönd við hátíðahöldin sem „envoyá en
mission spéciale'

Frú Gerd Grieg á förum:
„Starf mitf hefir áff aðsýna þakk-
lætisvotf í garð þjóðarinnar"
Hefir stjórnað 37 leiksýningum og leikiö 17
sinnum á ísíenzku leiksviði
/"!!* ÓÐUR GESTUR og góður vinur íslands, sem dvalið hef ir
^ hér á landi landflótta og unnið hefir ágætt starf í þágu
feienzkrar leiklistar í 19 mánuði samtals, norska leikkonan
frú Gerd Grieg, er í þann veginn að hverfa héðan. — Hún
vonar, að innan skamms geti hún horfið heim til Noregs og
ufinið að köllun sinni — og við íslendingar óskum þess einn-
ig af heilum hug og þökkum henni fyrir dvöl hennar hér
og a!llt hið ágæta starf hennar.
„Ég kom hingað 'í umboði
stjórnar minnar, til þess að
reyna að sýna með starfi mínu,
lítinn þakklætisvott til íslenzku
þjóðarinnar fyrir alla þá vin-
semd og alla þá hjálp, sem ís-
lenzka þjóðin hefur, undantekn-
ingarlaust, sýnt þjóð minni og
sonum hennar og dætrum á
þeim myrku tímum, sem yfir
hana hafa gengið síðan erlend
vopn voru látin brjóta niður
friðsöm störf í Noregi og hella
myrkri ófrelsis og kúgunar yfir
norskar byggðir,“ sagði frú
Grieg í samtali við blaðamenn
í gær, en stjórn Leikfélagsins
bauð þeim þá til samtals við
hana.
„Ég vil líka“, sagði frúin „um
leið og ég hverf héðan, láta í
ljós innilegt þakklæti mitt til
Leikfélags Reykjavikur og fé-
laga þess, samstarfsmanna
minna, fyrir ágætt samstarf og
margs konar liðveizlu, til Tón-
listarfélagsins og stjórnar þess
og til mikils fjölda íslenzkra
heimila og einstaklinga, sem ég
hef verið svo gæfusöm að kynn-
ast á dvöl minni hér. Ég gleymi
aldrei þessum vinum mínum,
og ég fullvissa ykkur um, að
þegar Noregur er aftur orðinn
frjáls og ég hef eignazt mitt
eigið leikhús, þá mun ég leggja
áiherzlu á það, að kynni Norð-
mönnum íslenzka leiklist með
því, að láta þýða íslenzk leik-
rit og leíka þau, og með því að
hafa gestaleiki með íslenzkum
leikurum.“
„Ég þarf ekki að fara í nein-
ar grafgötur með hæfileika ís-
lenzkra leikara. Ég bókstaflega
skil ekki, hvernig menn og kon-
ur, með þær aðstæður, sem ís-
lenzkir leikarar hafa, skuli geta
SVÍÞJÓÐ hefir nú ákveðið að hafa sérstakan fulltrúa við
hátíðahöldin í tilefni af stofnun lýðveldisins hér á landi.
Hefir sænsk^ ríkisstjórnin falið sendifulltrúa sínum hér,
Ottó Johansson, að mæta við hátíðahöldin fyrir hennar
hönd sem „envoyé en mission spéciale“.
Þar með hafa nú stjórnarvöld tveggja frændþjóða okk-
ar á Norðurlöndum þegar fyrirfram viðurkennt hið upprenn-
andi lýðveldi á íslandi.
Vilihjáknur Þór utanrukismála
ráðherra tilkynnti þetta folaða-
mönnum síðastliðið laugardags-
kvöld með eftirfarandii yfirlýs-
ingu:
„Ríkisstjórnin hefir þá á-
nægju að tSlkynna að sænski
sendifulltrúinn hefir í kvöld tjáð
utanríkisráðherra að sendifull-
trúanum, Herra Otto Johansson,
hafi verið falið að vera sérstak-
ur sendiherra Svíþjóðar sem
envoyé en mission spéciale á
lýðveldishátíðinni og að flytja
við þetta tækifæri íslenzku þjóð
inni kveðjur og ámaðaróskir.
Sá vináttuvottur, sem sýnd-
ur er af hálfu þessarar norrænu
frændþjóðar með þessum aðgerð
um, er mjög kærkominn. Af-
stöðu Noregs og Svíþjóðar, sem
nú er í ljós komin, skoðar rík-
isstjómin sem framrétta foróður-
hönd til áframhaldandi norrænn
ar samvinnu“.
í viðtali við blöðiin um leið
pg Iþessi yfirlýsinig var afhent
þeim kvaðst ráðherrann eigi
vilja láta það foíða að tilkynna
almenningi slíka gleðifrétt, enda
þótt hann vissi að sunnudags-
folöðin væru farin á pressuna,
því iað sér þætti einisætt að al-
menningur myndi fagna mjög
þessari fregn.
Er það og ekkert efamál, að
öll íslenzka þjóðin mun ldta
sömu augum og riíkisstjórnin á
þann viniáttuivott, sem Iþessar
bræðraþjóðir okkar, Norðmenn
og Svíar, hafa sýnt okkur á
hinni örlagaríku stunid skilnaðar
ins og lýðveldisstofunarinnar.
sýnt önnur eins glæsileg afrek
og leikararnir 'hafa sýnt mér
síðan ég kom hingað. Ég full-
yrði, að hvergi er leiklist á jafn-
háu stigi, þar sem leikendurnir
verða að hafa listina í hjáverk-
um, vinna fullt starf — fyrir
brauði sínu hvern dag og hefja
svo listastarfið að dagsverkinu
afloknu. Hér getur ekki verið
nema ein skýring: íslenzkir leik-
arar hafa fjölhæfa hæfileika og
þeir bera svo mikla ást til list-
arinnar, að hún knýr fram þau
afrek, sem raun foer vitni.“
„Ef ég má segja eitt^--^
framtið íslenzkrar leiklistar, þá
langar mig til að segja þetta:
Hún á mjög mikla framtíð fyrir
sér, eftir að Þjóðleikhúsið hef-
ur verið fullgert og tekið í
notkun, ef skilyrði listamann-
anna, einnig á annan hátt, verða
gerð viðunandi. Þið gerið mikl-
ar kröfur, áhorfendurnir, þið
heimtið fullkomna list. En ykk-
ur verður að skiljast það, að
þessar kröfur getið þið ekki
gert, nema að þið sjáið vel um
ykkar hlutverk, en ykkar hlut-
verk er að búa vel að listinni.
Við Þjóðleikhúsið verður að
starfa 'hópur beztu leikara ykk-
ar, og þeir verða allir að vera
fastráðnir. Enginn efast um
menningargildi leiklistarinnar
— og ég þekki illa menningar-
þroska íslenzku þjóðarinnar, ef
hún skilur þetta ekki. Þeir
hörmungartímar, sem yfir heim-
inn hafa gengið, hafa sýnt það
og sannað, að máttur þjóðanna
fer ekki eftir því, 'hVersu marg-
ar milljónir þær telja. Ég tek
af öllu hjarta undir það, sem
brezkur menntamaður "
mig einu sinni: „Smáþjóðirnar
Frh. á 7.
lifftir ði! Iræðimanna
TyiENNTAMÁLARÁÐ ís-
*■ lands hefir nýlega út-
hlutað rannsóknarstyrkjum
úr náttúrufræðideild Menn-
ingarsjóðs svo sem hér segir:
Árni tFriðriksson, fiskifræðing
ur, kr. 2 SOÓ.OO, Finnur Guð-
mundisson, náttiúrufræðingur,
2 500.00, Geir Gígja, kennari,
2 500.00, Helgi Jónasson, Gvenid
anstöðum, 1 000.00, Ingiimar Ósk
arsson, grasafræðingur, 2 000.00,
Ingólfur E>aivíðssion, magister,
1500.00, Jóhannes Áskelisson,
jarðfræðingur, 3 500.00, Jón Ey-
þórsson, veðunfr., 1 500.00, Leiff-
ur Ásgeirssian, skólaistj., 2 500.00
Steindór Steindórsson, mennta-
skólaikennari, 3 500.00, Steinn
Emlílsson, graisaffr., 1 000.00, Þor
kell Þorkellsson, veðurstofustj.,
2 500.00, Guðmundur Kjartans-
son, jarðfr., 2 500.00.
Félag kennara við
framhaldsskóla í
Rvík sfofnað fyrir
nokkru
FÉLAG kiennara í fram-
Ihaldjsskólum í Reykjavík
var stofnað fyrir nokkru og er
Iþað skipað 50 kennurum, eða
nær öllum kennuruim, sem fé-
laginu er ætlað að starfa fyrir.
Félaginu er ætlað að starfa
að bættum skólamlálum yfirleitt
og að gættá hagsmuna kennara.
Hefir það farið fram á að launa-
kjör stundakennara verði bætt,
en þau eru alveg óviðunandi.
I stjórn félagsins eru:
Jón Giíslasón dr. ipihil, formað-
ur og meðst j órn endur Skúli
Þórðarson magister og Eiríkur
Áki Hjálmarsson.
ámbassador Banda-
islandsvnótið:
Í.R.-ingar hælta þátt-
töku í mótinu
T SLANDSMÓTIÐ heldur
*■ áffram í kvöld, og er það
fimmti leikur mótsins. Leik-
urinn hefst kl. 8.30 og eru
það Fram og Víkingur, sem
keppa.
I. R. hefir hætt þátttöku í
mótinu. Eru jþví aðeins þrír leík
ir eftir, ffyrir utan leikinn á
kvöM.
Leikar istanda nú iþannig, að
Valur hetfir 3 stig, Fram 2 stig,
K.R. 2 stig og Viíkingur 1 stig.
Getur því enn farið isvo að fleirá
en tvö féliög þurfi að keppa til
úrslita.
anna ior a
anríkisráðherra
gærkvöldi.
AMBASSABOR Bandaríkj-
anna á lýðveldishátíðinni,
mr. Louis G. Dreyfus, gekk í
gærkvöldi á fund utanríkisrád-
herra í stjómarráðinu. í fylgd
með honum var mr. Benjamín
Hulley, sendiráðsritari.
Ambassadorinn mun svo að
sjálfsögðu ganga á fund ríkis-
stjóra alveg á næstunni og af-
henda honum embættisskilríki
sín.
Frumvarp um þjóð-
fána íslendinga.
Fflutt af ríkisstjórn-
- inni.
RÍKISSTJÓRNIN lagði fram
á alþingi í gær framvarp
til laga um þjóðfána íslendinga.
Eru þar ítarleg ákvæði um gerð
fánans og nötkun hans.
Friuimivarp þetta er saimhljóða
frumvarpi, sem lagt var fram
í neðri deild 1942, en dagaði
uppi. Allsherj arnefnd deildar-
innar skilaði ál-iti um málið og
lagði til einróma, að frumvarpið
yrði samþykkt óforeytt.
í frumvarpinu eru m. a. eft-
irfarandi átovæði varðandi notk-
un og meðfferð fánans:
„Frá 1. marz til 31. október
skal ekká draga þjóðfánann að
hún á landi fyrr en kl. 8 að
mtorgni og frá 1. nóvemlher til
febrúarloka ekki fyrr en kl. 9
að imorgni. Fáninn skal dreginn
niður, er sól sezt, þó ekki síðar
en kl. 22, ef sól setzt siðar.
lEnginn má óvirða þ jóðfánann,
hivorki lí orði né verld.
Óheimilt er að nota þjóðfán-
ann sem einkamerki einstakl-
inga, félaga eða stoínana eða
auðkenniismerki á aðgö-ngumið-
Frh. á 7. g*u.
Frumvarp um
Leigunám veifingasala Hófel Borg
Vegna veizlufagnaðar á iýóveldishátföinni
LAGT VAR FRAM á alþingi í gær frumvarp til laga um leigu-
nám veitingasala o. fl. á Hótel Borg til veizlufagnaðar á lýð-
veldishátíðinni. Er frumvarp þetta fram komið vegna ágreinings-
ins milli félags hljóðfæraleikara og hóteleigandans.
Flutmngsmenn frumvarpsins eru þeir Ásgeir Ásgeirsson, Ól-
iafur Thors, Eysteinn Jónsson og Einar Olgeinsson, og er það svd-
hljóðanidi: .....
„Ríkisstjóminni er (heimilt að
taka leigunlámi til veizlufagnað
ar að kvöldi 18. júruí 1944 í til-
efni lýðiveldiisstofnunar á ís-
landi afnot veitingasala allra á
Hótel Borg lí Reykjaivik, neðstu
hæð, með hiúsgögnum öllum, svo
og afnot eldhiúss og annarra
þeirra henbergja á hæðinni, er
nota þarif í þesSu ákyni, ásamt
eldhúsiálhiöldum, borðbúnaði og
öðrum nauðsynlegum munum.
Um framkvæmd leigunáms
þessa skal farið eftir ákvæðum
laga nr. 61 14. núv. 1917.“
I greinargerð segir:
„Samkvæmissalirnir á Hótel
Borg verða iað teljast einiu búsa-
kynnin, sem hæf eru til þess'
fyrir stærðar sakir að halda í
fyrirhugaða veizlu ríkisstjómar
innar 18. júná næstk. í tilefni
lýðveldisstofnunarinnar. En
vegna ágrieinin.gs við félag hljóð
færaleikara er ekki unnt að hafa
hljóðfæraleik í veizlunni, nema
sú leið sé farin, sem í frv. grein-
ir, að ríkisstjórnin taki leigu-
niámi afnot nauðsynlegra húsa-
kynna í gistihúslnu o. fl. á þessu
skyni þennan dag, sem /veizlan
á að standa.“