Alþýðublaðið - 28.06.1944, Blaðsíða 6

6
Sól og sumar.
Það er hlýtt í Kaliforníu um þessar mundir og kvikmynda-
stjörnurnar í Hollywood ganga létt klæddar. Hér á mynd-
inni sést Betty Grable í þann veginn að stíga niður í bát
til að róa svolítið sér til hressingar og tilbreytingar.
ALÞYÐUBLAÐiQ
Styrjöldin og Grænland
HANNES A HORNINTJ
Frh. af 5. síöu.
ingu, rennvotur sem fleiri, en varð
þó vart vætunnar var vegna stund-
ar og staðar. Ég bjóst við fullu
samkomulagi og einhug þingmanná
í þessu fnáli. Það fór fyrst ónota
hrollur um mig, er „auður seðill“
heyrðist og síðar „Jón Sigurðsson"
og'^á éftir ofur lágt „frá Kaldaðar-
nesi“: Ég ték fram, að hvorki nafn-
ið' JÖn; Sigurðssóh- né víðkómandi
peréóha éh 'm'éf métfallirih, en að
þitígínéim Úg þessarÉ%tuntítí 1 skyldu
sýna svb‘ááííháfadát SÖyf^Seifléysi
og kæruleysi verkaði illa á mig/f'
„ÞEIR MEGA VITA það þessir
þingmenn, er svo illa aðhöfðust á
Lögbergi 17. júní 1944 að skila
auðu, að þeir voru þar ekki að
fara með vilja umbjóðenda sinna,
kjósendanna, og hætt er við að.þessi
verknaður falli ekki í gleymsku
fyrst txm sinn. Sýnir þetta atvik
greiniíega hve nauðsynlegt er, að
forsetinn sé þjóðkjörinn. Það er
án efa vilji þjóðarinnar í heild, að
forsetasætið skipi sá, er það hlaut,
og svo mun framvegis verða að
öllu óbreyttu. Það mun svo vera,
að þótt hér hafi verið um leyni-
lega kosningu að ræða, þá veit
þjóðin, eða a. m. k. rennir grun í,
hvaðan auðu seðlarnir komu, og
metur það að verðleikum.“
„ÉG ER ÞESS fullviss að ég tala
hér fyrir munn flestra sannra ís-
lendinga, og ég vil sérstaklega
þakka þér fyrir að hafa minnst á
þetta fyrstur manna.“
Hannes á horninu.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Frh. á 4. síðu.
Þessari frásögn Þjóðviljans hefir
ekki verið mótmælt af Gísla
Sveinssyni. Verður eigi annað sagt
en að híutur hans sé harlá bágur
eftir þessa uppljóstrun, því að það,
sem var hraklegast við forseta-
kjörið á Lögbergi, voru auðu seðl-
arnir. Það var sök sér, að þing-
menn kysu annað forsetaefni en
Svein, ef þeir vildu hann ekki.
Áuðu seðlarnir lýstu ekki fyrst og
fremst andúð á Sveini, heldur á
sjálfri athöfninni og því ábyrgðar-
mikla verki, sem Aliþingi var hér
að leysa af höndum. Það eru auðu
seðlarnir, sem fyrst og fremst eru
blettur á Lögbergskosningunni, og
þessi blettur verður að skrifast að
miklu leyti á reikning forseta
sameinaðs þings, ef hann lætur
framangreindri fráaögn ómótmælt.
Hvernig hefði t. d. farið, ef kjós-
endur hefðu gert jnikið að því í
þjóðaratkvæðagreiðslunni að skila
auðum seðlum? Værum við þá orð-
in lýðveldi eða værum við þá bún-:
ir að fá viðurkenningu annarra
þjóða? Þetta mætti forseti sam-
einaðs þings o§ aðrir þeir hugleiða,
sem gengust fyrir auðu seðlunum
á Lögbergi."
Já, það söng öðruvísi í tálkn-
unum á þeim, þegar þeir voru
að brýna nauðsyn þjóðarein-
ingar fyrir fólkinu áður en þjóð-
aratkvæðagreiðslan fór fram.
Stórstúkuþing;i9 s
lands, sem sett var á
Akureyri í fyrradag hófst
rneð guðsþjónustu kl. 1.30.
séra Helgi Konráðsson á Sauð
árkróki predi'kaði.
Þvínaest var fjölmenn skrúð-
ganga temtplara.
Fánar blöktu við hún um all-
an bæinn og sölubúðum var
íokað frá kl. 12 á hádegi til kl.
4 e. h.
Við setningu Stórstúkubings-
ins gat stórtemplar þess, að
þing þetta vqeri háð á Akureyri
að þessu sinni, af tilefni 60 ára
afmælis reglunnar á þessu ári,
en reglan hérlendis var stofnuð
á Akureyri.
Dr. Richard Beck mætti á
þinginu og flutti kveðju frá
Stórstúku Manitoba-fylkis og
stúkunum Heklu og Skuld í
Winnipeg. Sigfús Sigurhjartar-
son afhenti stúkunni ísafold,
3000 kr. peningagjöf frá stúk- I
unum í Reykjavík, í minnis- «
Prh af 5. síðu
mjakað uim set. Snjórinn hlóðst
að tjaldi iþeirra um nóttina.
Morguninn eftir var .sleðinn ger
saimilega igrafinn í snjó. Þeir
bjuggu um O’Hara eins og bezt
þeir gatu og settust þarna urn
'kyrrt. Þeir sátu þarna uim kyrrt
hverja vikuna aif annarri, og
vetrarvindarnir koimiu í veg fyr
ir alla björgunarlieiðangra, en
Tiurner höfuðsmaöur lét matar-
birgðir falla niður till þeirra.
Snemma í f ebnúarmánuði
islotaði veðrinu nokkuð og mér
auðnaðist að lenda flugvél minni
skammt þaðan, sem þeir þre-
m'enningarnir voru. O’Hara
hafði létzt uim hundrað pund,
en hinir tveir félagar hans höfðiu
hins vegar þyngzt um túttugu
pund hvor og var það að þakka
mataribirgðuim þeiim, sem Turn-
er höfuðsmaður hafði látið falla
niður ti'l þeirra.
En erfiðllieikarnir voru svo
sem enn ekki yífirstígnir, þótt
við hafðum komið þeim. félög-
u:m uni borð í flugvélina, því að
þeigar leggja átti af stað, bifað-
ist flugvólin Ihvergi, iþótt við
settum vélarnar í gang. Málm-
urinn hafði frolsið faistur við ís-
inn. En að lokum tólkst okkur
þó að losa hana og komast heil-
ir á húfi tii bækistöðivar okkar.
Það tók okkur enn heilan mán
uð að bjarga hiinum þrem mönn
urn, sem orðið höfðu .eftir í flaki
flugvirkisins. Þeir höfðu þá al-
ið iþar aldur isinn í hálfan
fimmta mánuð og urðu björg-
uninni ifegnir sem gefur að
skilja.
Þegar við koimum til veðurat
huganastöðvarinnar að Höfða-
fjörum hafði R. W. C. Wimsatt
ofursti athyglisverðar fréttir að
segja olkkur. Övinirnir höfðu
komið sér fiyrir á Saibineeyju við
austuriströndina og gert árás á
istöðina Eiskimonaes og náð
henni á vald sitt Nú var okkur
fyrir lagt að gera lioftárás á
Þjóðverjana, er þar voru fyrir,
og hrekja þá þaðan á brott.
Eskimonaes var ein af. stöðv-
um sleðaeftirlitsliðisins á Græn-
landi. Sleðaeiftirlitisliðið var
skipað dönskum og norskum
veiðimönnuim, er ameríski her-
inn hafði ráðið tíl þ.esis að ann-
ast eftirlit á austurströnd Græn-
lands.
í imarzqmánuði hafði hópur
Þjóðverja, er laut stjórn Ritt-
ers liðsforingja, orðið á vegi
þriggja manna úr sleðaeftirlits-
liðinu. Mað'.urinn á fynsta sleð-
anum, sem hét Eli Knudsen
heyrði ekki Iþegar Þjóðverjarnir
skipuðu Iþeim ifélögum að nema
staðar., ag var 'skotinn
til bana. Félagar hans voru hinis
vegar tdknir til fanga og flutt-
ir tiil Saibineeyjar.
En þegar hér var koimið, lét
Ritter furðuileiga yfirsjón henda
sig. Annar Dananna, sem tekn
ir höfðiu verið höndum, var lát-
inn laus og sagt, að honum væri
frjállst að hverfa heim til sín.
varðasjóð Friðbjarnar Steins-
scnar.
Áttatíu og tveir fulltrúar
sítjá þingið.
I fyrrakvöld sýndi leikflokk-
ur reykviskra templara, sjén-
leikinn ,,Tárin“ eftir Pál J. Ár- •
dal, undir stjórn frú Önnu Guð-
mundsdóttur. Stórtemplar og
forseti bæjarstjórnar Akureyr-
ar íluttu ávörp á undan leikn-
um.
Húsfyllir áhorfenda var, og
voru leikendur hylltir að leiks- 1
lokum.
Á meðan þingið stendur yfir,
er bindindismálasýning í út-
stillingarglugga KEA.
Veður hefir verið hið bezta
hér þessa dagana, og eru Stór-
stúkuþingsfulltrúar í sólskins-
skapi og senda kærar kveðjur
heim. Hafr.
Ritter lagði því mæst. af stað á-
samt hinum Dan.anum áleiðis
til veðurathuganaistöðvar við
Mackenzieflóa. — Þegar þeir
voru koimnir úr augsýn, gerði
Daninn, sem var heljarmenni,
sér lítið fyrir, 'afvopnaði hinn
þýzka liðsÆoringja og tók hann
til fanga. Því næst fóru þeir
ail'la hina löngu ’leið suður til
Scoresibyisunds, en þar voru að-
albækiistöðvar sleðaeftirlitsins.
Þegar þangað kom, seldi Dan-
inn hinn þýzka fanga sinn yfir-
völdunuim í hemdur.
Meðan þessu fór fraim, höfð-
uim við undirbúið vendilega
styrjöMina við óvinina. Það var
ákveðið að leggja upp í árásar
l^iðangurinn frlá ísllanldi. Við
lögðum af stað hlukkan ellefu
að kivöldi í hinu sérkennilega
silifurlita röikkri norrænnar vor-
nætur. Þegar við kmum til
Eskimones um Iþrjúlieytið skein
sólin glatt eins og hiádagur væri.
Við lótum sprengjur okk.,ar falla
Oig skiliduim hiúsin og útvarps-
stöðina eftir í báli.
Þegar okkur höifðu verið send
ar nokkrar langfleygar Libera-
tonflugvólar, var að því komið
að við legðum til atlögu við
Soibineeyju. Þegar við flugum
jd’ir eyjiuna í fimm þúsund feta
hæð, gátuim við greint Iþær tvær
byggingar, sem við áttuim eink-
■uim ,að leggja til atlögu við, út-
varþsstöðina og vöruskemmuna.
Og úti fyrir ströndinni fundum
við þýzkt birgðaflutningasikip
frolsið í fsinn. Það var nær þrjú
h'undruð ismiáleista stór ibotnvörp
ungur.
Þrátt fyrir harðfiengilega varn
arskothríð Þjóðverja, hæfðum
við húsin og sikipið sprengjum
okkar. iSlíðar fóruim við könn-
unarför til Sabineeyjar og kom-
umst að raun um það, að Þjóð-
verjar voru þaðan á braut. Hús
- in og skipið höfðu brunnið til
kaldra kola.
Fáum vikum síðar ræddi ég
við Ritter lið'sifioringja. Hann
hafði verið skipstjóri á þýziku
hvalveiðisikipi, kennari og rit-
höfundur. Ilann gekk í þjónustu
þýzka flotans árið 1942, oig
skömmu síðar var honum falið
að hafa með höndum stjórn leið
angurs, er halda skyldi til Græn
lands og koma þar upp veður-
atlhuganastöð. Þaðan áitti svo
að út'varpa veðurskeytum á lang
býligjum til þýzkra fil'Ugvéla,
svo og þýzkra kaifbáta, er væru
í. víking á Atlantisihafi. Einnig
kvað Ritter sér hafa verið fal-
ið að útvarpa veðurskeytum til
þýzkra kaupskipa, er freistuðu
þess að halda upp vöruflutn-
ingum milli Noreg.s og Japans.
Hann hafði komið til Sabine-
eyjar í ágúistmánuði árið 1942
Og þannig divalizt þar árlangt.
Þjóðverjar, sem flúðu brott
frá Sabineeyju eftir loftárás
okkar, munu hafa lagt leið sína
lengra norður á bóiginn. Þangað
munu sjcifiugvélar frá Noregi
svo hafa sótt þá. Sl'aðaeftirlit-
ið hefir farið margar könnunar-
ferðir þangað norður eftir og
sannfærzt um það, að Þjóðverj-
ar haifa nú enigar bækistöðvar
á þeim slóðum.,
Þór Guðjónsson
hefir nýlega lokið prófi í fiski-
fræði við Washington-háskóla í
Seattle, með góðri einkunn. Hann
fór vestur um haf haustið 1941. —
Þór er sonur Guðjóns Guðlaugs-
sonar, trésmiðs, á Lokastíg 26 hér
í bæ.
Lík fundið.
Þann 16. þ. m. hvarf piltur frá
ísa'firði, Aif Simson að nafni. Mun
hann hafa ætlað til Súgandafjarð-
ar, en þaðan á skipi til Rafnseyrar.
Undanfarið hefir hans verið leitað,
og fannst lík hans loks á sunnu-
daginn var, neðan við Gyltuskarð
á SeljalanÚsdal.
Miðvikudagur 28. i júní 1944
44 089 manns bú-
settir í Rvík við sið-
asta mannlal
O AMKVÆMT síðasta mann-
^ tali, sem fram fór í októ-
bermánuði síðastliðnum, var
mannfjöldi í Reykjavík 44 089.
Þar af áttu Í244 lögheimili ut-
an Reykjavíkur.
Æviágrip 373S fs-
iendisiga.,
ÝLEGA er komin út bókin
„Hver er maðurinn?<£, sem
Brynleifur Tobiassön mennta-
skólakennari hefir unnið að
undanfarið. Útgefandi er Guð-
mundur Gamalielsson. í bók
þessari. eru .örstutt .æviágrip
3735 manna. Af þeim feru um
1380 látnir, en um 2355 enn á
lífi.
í 'bók Iþeissari er ekki igetið ann
arra en þeirra, sem á liifi voru
1. febrúar 1904, en þann dag
hóifist innlend ráðiherrastjórn á
íslandi. Segist Ihöifiundur bókar-
innar vona, að bún „hjiálpi diá-
lítið ibæði samtíð og íramtíð að
vita sæmilega glögg deili á þeim.
mönnuim, sem gerðu garðinn
frægan á íslandi á i'yrstu 40 ár-
um heimastjórnarinnar.“
Á dlíkri handbók sem þessari
'hiefir verið mikil vöntun, en ekiki
verður við fyrstu sýn fullyrt
neitt um það, að hve rniklu leyti
þet’ta verk ibætir úr þeirri þörif.
SextnagE,irs
SÆMUNDUR Friðriksson.
ibóndi að Brautarihiolti við
Stokkseyri, varð sextugur í gær.
Hann var um langt skeið ötull
star'fsmaður í ungmennafélagi
Stokkseyrar og isannnefndur
brautryðjandi um endurvakn-
ingu ílþrótta í isiveit isinmi, eink-
um gl'ímunnar. Lagði Ssemund-
ur imikla rækt við íþrótta-
kennslu og gat isér hinn lágæt-
asta orðst'ír við það starf. Stokks
eyringar bafa átt marga góða
fþróttamenn, einkutm glímu-
menn. Þrír a'f glímiumönnum
frá Stokkseyri mega teljast
landskunnir, þeir Ásgeir Eiríks-
sion, Bjarni iSigurðisson og Pá'll
Júníujsison. 'Bjarni og Páll voru
báðir glímukappar Suðurlandis
og Ásgeir ivar um mörg ár glímu.
sniiHingur Suðurlan'ds. Voru
glímumenn þeir, er ifró Stokks-
eyri 'komu o.g œft höfðu þjóðar-
íþróttina undir fiorustu iSæmund
ar Friðrikisisonar, orðlagðir fyrir
fagra og drengilega glímu, og
ber Iþað kennaranum hezit vitni.
iS'æmundur Friðriksson er tví
kivæntur. Hann helfir lengstum
yerið íbóndi, iog liggur eftir hann
mikið istarf og gott. Margir
munu hafa árnað hinum sex-
tuga sæmdarmanni heilla á af-
mæli hans og tjáð honum þakk-
ir fyrir góð störf. En sér í lagi
munu þó þeir, sem störfnð^ - ð
honum í ungmennafélagi Stokks
eyrar, hafa hugsað hlýtt til
Sæmundar í Brautarholti í gær.
Afmæli.
Sextíu og fimm ára varð í gær
Jón Bergsveinsson, erindreki Slysa
| varnafélags íslands. x