Alþýðublaðið - 01.07.1944, Blaðsíða 6

s
Frank Sinatra í Holhrwood.
Frank Sinatra, 'hinn hei|ml;ifrægi jazzsöngvari, er kiomin til
Hhllywood, og notar títoann vefL, eins og myndin sýnir. Það
er Ginger Riogers, s»m hann er að kytssa. Hún lætur svo, sem
henni sé ekki meira en svo um það. En hvað er marka það?
Krafan um skily rislausa uppgjöf
Frh. a£ 5. síöu.
verði settir friðarkostir, er hafi
það í för með sér, að herir banda
manna verði að hertaka þýðing-
armikil héruð þess og beita
þjóðina hörku gagnréðstafana
ef til viflil nokkrum árum eftir
að styrjöld þeirri lýkur, sem nú
er háð.
Önnur og veigamesta ástæð-
an fyrir því, að Bretar krefjast
skilyrðisðausrar uppgjafar af
Þjóðverjum, er sú yfiriýsta
stefna Breta, að þeir semji ails
ekki við Hitler og Miþýði hans.
Þettá meira en réttlætir kröf-
una um skilyrðisiausa uppgjöf
Hitiers og stjórnar hans. En því
fer alls fjarri, að þetta réttlæti
kröfuna um skilyrðialausa upp-
gjöf gervallrar þýzku þjóðar-
innar jafnvel þótt hún steypi
Hitler og máilaiiði hans af stóli.
Þvert á móti mun óhætt að fudl-
yrða, að bandamenn hafi unnið
stríðið, ef slík stjórn kæmist
til vailda á Þýzkalandi. Þetta er
naesta mikilvægt atriði. Það, að
semja við Hitler, mann, sem hef
ir framið sfíka glæpi, að því
verður ekki með orðum lýst,
væri sama og gefa honum upp
sakir og skapa skiiLyrði fyrir því,
að hann fremdi nýja glæpi í
framtíðinni. Það virðast öll rök
að því hníga, að það sé ekki of-
mælt, þótt fullyrt sé, að ef Hitl-
er verður áfrarn við völd á
Þýzkaiandi eftir stríð, hvaða
friðarskilmála, sem hann kann
að hafa falilizt á, hafi bandamen
raunverulega tapað stríðinu.
Vandinn, þegar þannig væri
komið máium, er sá að ákveða,
hvort HitíLer og mláialiðsmenn
hans haífi rauniverulega verið
fjariægðir. Hvaða skilyrði eiga
bandamenn að setja til þess að
geta verið öruggir um það, að
nazisminn hafi reunverulega
verið rifinn upp með rótum?
Sannieikurinn er sá, að.horf-
umar á því, að hreyfing and-
stæð Hitier komist til valda á
Þýzkaiandi eru hverfandi litlar.
En það ættu ekki að vera hags-
munir Breta að gera þær horf-
ur enn minni með því að lýsa
því ytfir, að slík hreyfing yrði
að'una sömu kostum og Hitler.
Það væri þvert á móti staðfest-
ing á því, fyrir hverju hinar
sameinuðu þjóðir eru að berj-
ast, eff þær lýstu því yffir, að
þær myndu afdrei semja við
Hitlier og máialið hans, en væm
hins vegar reiðutoúnar tiil þess
að semja frið við hverja þá
Þjóðverja, sem heffðu steypt
nazistum af .stódi og losað Þýzka
land við einræði og áhriff naz-
ismans.
En þá er þriðja ástæðan eftir
fyrir því, að Bretar bera fram
kröfuna um s'kilyrðislausa upp-
gjöf Þýzkaiands. Skylldi raunin
vera sú, að þetta sé raunveru-
lega stríð mfflli þjóða? Er þetta
stríð um landamæri og þjóð-
erni? Sé málum þannig varið
er skiljanlegt, að krafan um skil
yrðislausa uppgjöff haifi komið
fram, því að styrjöldin er þá
raunverulega borgarastyrjöld
Evrópu.
Svarið er, að þetta er engan
veginn aðeins styrjöid miili
þjóða. Winston Ghurdhill hefir
komizt þannig að orði, að þetta
sé styrjöid um þjóðir og hug-
sjónir. En enda þótt einnig sé
barizt um hugsjónir í styrjöld
þessari, þarf hún eigi fyrir það
að vera horgarastyrjöld. Það
var engin yffirstjórn í Evrópu,
sem Þjóðverjar gerðu uppreisn
gegn. Þýzkaland er ómótmæl-
anilega ófriðarríki en ekki upp-
■ reisnarhérað.
iÞýzkáland gerði ekki upp-
reisn gegn ríkjasambandi Ev-
rópu, heldur hinu óiskráða siða-
lögmiáli Evrópu, og þá up-preisn
hióf það löngu áður en efnt var
til núverandi styrjaLdar. Naz-
istar hafa virt að vettugi al-
þjóðalög og öHL siðaiögmál, og
þeir hafa látið einstakilinga og
þjóðir kenna á grimmd og harð
ýðgi, sem er einsdæmi í sögu
vorri. En eigi að síður vtoðist
það fjarstæða að krefjas4 skil-
yrðisLauisrar uppgjafar af Þýzka
landi í líkingú við það, sem gert
er við uppreisnarher. Það væri
að taka upp siði nazista í stað
þess að þjóna þeim hugsjónum,
sem bandamenn vilja verja og
varðveita.
Það er áreið^"1 ’ e
mun falla i hlut bandarmna.
— Þó fer því fjarri, að styrj-
öiidin isé enn til lykta leidd, og
átökin, er bandaimenn leggja til
atlögu við Evrópuvirki Þjóð-
verja, mun kreffjast ægifórna.
ALÞ¥9UB'LAdlfi
Laugaröagur 1, júii 1944.
Sextugur:
NÆSTA mánudag, 3. júlí,
verður Felix Guðmunds-
son framkvæmdarstjóri Freyju
götu 30, sextíu ára. Tímabil
þetta er ávait taiið eitt hið merk
asta í látfi mannia. Á þeim tíma
eru rnenn á hátindi lífsreynslu
og þroska og hafa venjulegast
skilað ævistarffi, er lýsir mann-
dómi þeirra, afrekum til þjóðar-
heiLLa og yffiríleitt hvað í bverj-
um manni býr. Felix hefir ekki
grafið pund sitt í jörðu. Hann
hefir öll sín manndómsór verið
virkur þátttakandi um marg-
vMeg mlál í Menzku þjóðlífi.
Ungur að aidri hreyfst hann að
hugsjón góðtemplararegLunnar
msnningar- og björgunarstarfi
hennar. í þeim verkahring hefir
hann unnið mikið og gott starf
og verið einn með ötulustu og
eirilæguistu starffsmönnum regl-
unnar, og naut ag nýtur enn
þar af leiðandi mikiLs trausts og
áhriifa innan hennar.
Ve rk alý ðfefh reyf i n gi n varð
hanis aninað hugðar- og áhuga-
^oiáll. SjiáHfur hafði hann reynt
hin kröppu kjör, \ og réttleysi
gagnvart atvinnurekendum, er
verkalýðurinn átti við að búa.
Hann. varð því í röðum hinna
fyrstu, sem höffðu hug og þor
til iþes's að ganga fram fyrir
skjöldu samherja sinna og kref j
ast aukinna réttinda; en til þess
þurfti á þeim tímum mikinn
kjark, (því bannfæringin var ó
slfkum mönnum þá mjög í hiáveg
um höfð. ALLt frá jþví að verka-
mannasamtökin hóffú sitt virka
starf með stofnun Alllþýðusam-
bandsinis oig ALlþýðuÆlokk'Sins hef
ir Felix verið startfandi í röð-
um fiorystumanna hreyfingair-
innar og á sínum tírna innan
verkamannafélagsins Dagsbrún.
í öðrurn félagslegum menning-
arm’álum, svo sem Sjúkrasam-
lags Reykjavíkur, Kaupfélags
Reykjavíkur og nágrennis og
margra annarra framfara-
mála innan verkalýðshreyf-
ingarinnar og góðtemlpararegl-
unnar hefir hann verið mjög
virkur jþátttakandi o'g ghrifa-
maður og skipað forystusess í
súmum þeirra.
Þeissi stutta iýsing á istarfsemi
FeLixar Guðtoundisisonar til al-
menningsheiila ætti að vera
niægilieg 'bending um það, hvaða
hugsjónum hann hefir x 1
sitt og starff. Felix ihefir ávallt
verið alþýðunnar maður; sem
ungum m-anni rann honum til
•riffja hversu kjör hennar voru
bágborin og mannréttindi henni
til handa skömmtuð úr hnefa
Felix Guðmundsson.
hinna ráðandi stétta þjóðfélags-
ins. Nú getur hann litið yfir far
inn veg og með ánægju aéð, að
hann hefir ekki til einskis starf-
að.
Felix hefir frá stofnun Ai-
þýðuflliokksins ávallt verið einn
af Eiiinum styrku stoðum hans
og í umróti síðustu ára hefir
hann staðið fastur og öruggur
með 'þeirri stetfnu og starfs að-
ferðum, sem flokkurinn Ihefir
unnið sána máLefna sigra undir,
og alþýða þessa Lands á að þakka
þær mikLu umbætur á lífskjör-
um sínum, er hún á nú við að
búa.
Felix er maður sem er létt
um miál og kappsamur í mál-
flutningi jafnt í ræðu sem riti.
Vini á hann marga, sem meta að
verðugu störf hans og stefnu.
Hann er mesta snyrtimenni í
framkomu o.g umgengi, og reglu
semi hans er öLlurn kunn.
FeLix er fæddur á Ægissíðu í
Hioiltum 3. júLií 1884, sonur Guð-
mundar FieLixssonar, er var
bóndi þar, og konu han's Guð-
nýjar Jónsdóttur. Ólst hann þar
upp hjá afa sínum, Felixi bónda
Guðmundissyni, eftir að tforeldr-
ar h.ans tfiluttu til Eyrarbakka.
Innan við tvítugt flutti hann tii
R.eykjavíkur og vann við húsa-
byggingar, og verkstjórn hafði
hann á hendi við.ýmis störf á ár
unum 1907—19. Efftir það tók
hann að sér umsjón með kirkju
görðum Reykjavíkur og hefir
þ.að starf nú. I framkvæmdar-
nefnd St'órstúku í'sLands árin
1930 —42. í bindindiismiáilaráði ís
lands frá 1938 og formaður á-
fengisvarnarneffndar Reykjavík
ur. Áíti sæti í niðurjöfnunar-
netfnd Reykjavíkur í 7 ár og
En Þjóðverjum er eigi síður en
bandamönnum Ijóist, hver úrslit
stríðsins muni verða. Svisisnesk
ur fréttaritari komst eigi alLs
fyrir löngu réttilega að orði
eitthvað á þessa lund: „Þjóð-
verjar eru löngu hættir að berj-
ast í því síkyni að vinna sigur
og koma á nýskipan n
í Evrópu. Þeir eru meira að
segja hættir að berjast
gegn bolshevismanum. Þjóð-
verjar í dag berja'st fyrir lífi
sínu.“ Churahill hefir látið þau
ummæli falLa, að Bretar æsktu
þess ekki, að Þýzkaland hyrfi j
úr töiu rílkja Evrópu. En hvers
vegna er þá ekki friður saminn
kann einhver að spyrja?
iH’ið augljólsa og rétta s>v.ar við
þessari ispurinin-gu er það, að
Þýzkaland er enn mjög sterkt
heraðarlega. Hvað veLdur því,
að hermenn og borgar-ar Þýzka-
landls neita ekki að halda styrj-
öldinni áfram fyrst þeir eru von
lausir um sigur? Astæðan fyrir
því er ekki aðeins styrkur þýzka
hersins. Ástæðumar eru tvær.
Ar.ni.r.. vegar er það viðleitni
HitlerSj nazistafiokkisins og
Gestapo að þrauka tiL þrautar.
Hinis vegar er það „Dunkirkand-
inn,“ er Bretar og bandamenn
hafa, vakið þýzku þjóðinni með
því að kreíjast skilyrðislausrar
uppigj,stfar Þýzkaliands. En ef
barídamenn breyttu afstöðu
sinni varðandi þetta atriði,
myndi það orka mikilu tiil þess
að styrjöldinni lyki fljótt með
sigri hinrna sameinuðu þjóða.
Þannig yrðu mörg mannsLíf spör
uð og bið mannkynnsins eftir
friði og frelsi stytt að mun.
En Bretar geta ekki stigið
þetta spior ei.n.ir. Þetta yrði að
geraS’t í samvinnu við Banda-
ríkin og Rússttiand að fengnu
samþykki þeirra. Það verður að
tryggja einlhug og samvinnu
hinna sameinuðu þjóða um
þetta máll sem önnur. En hins
vegar færi óneitanLega veL á því
að Bretar hefð-u forustuna um
það að flýta fyrir því, að sigur
verði unninn og varanlegum
byggingamefnd í 8 ár. í mið-
stjóm ALþýðufliokksinB og Al-
þýðuisamibandsins átti 'hann sæti
1920—22. Formaður í stjóra
Kauplfólags Reykjavíkur og ná-
grennis tfrlá 1943 og í stjóm
Sjúkrasamlagis Reykjavtfkur frá
1920 og síðan. Aúk þess hefir
hann átti sæti í fjölda nefnda
till menningar og framfara, sem
ekki eru hér taldar.
Felix giftist ifyrir 10 árum
Sigurþóru Steinunni 'Þoríbjarnar
1 dóttur ibónda í Mjósundi í Árnes
sýislu; eiga þau tvö foöm, stúlku
og dreng.
Þótt Felix s'é sextugur að ár-
um, er hann það ekki að útLiti;
flestir munu haida hann yngri
mann. Við vinir hans og kunn-
ingjar óskum honum ttangra og
fariS'æilla liíffdaga, og vonum að
baráttu kjarkurinn dvíni ekki,
þótt árunum fjölgi, og áfram
• verði haLdið :í sama anda oig fyrr.
S. Á. Ó.
Sfórsfýkieþiiiginu lokiS
ASTÓRSTÚKUÞINGINU í
gær var samþykkt fjár-
hagsáætlun fyrir næsta þing-
J tímabil, enn fremur fór fram
. kosning embættismanna og
framkvæmdanefndar. Vora all-
ir endurkosnir, sem verið höfðu.,
Ákveðið var að næsta stór-
stúkuþing færi fram í Reykja-
vík.
Tuttugu manns voru gerðir
heiðursfélagar.
í dag fara fram þingslit, þá
verður fundur haldinn í Há-
stúkunni.
Samsæti verður haldið í sam-
koinuhúsinu í kvöld.
Á morgun, laugardag, hefst
skemmtiferð til Mývatns og Ás-
byrgis. Haldið verður heimleið-
is á mánudag og þriðjudag.
Lýðveldissljórnar-
skráin.
Framhald af 4. síðu.
undir eins og lýðveldið hefði
verið stofnað.
En það undarlega skeði, að
á þeim þingfundum sem haldn-
lr voru í vikunni, sem leið, eftir
stofnun lýðveldisins, fékkst
enginn flokkur til að standa við
það loforð, nema Alþýðuflokk-
urinn. Allir þingmenn hans
fluttu tillögu til þingsályktun-
ar, þess efnis, að endurskoðun
lýðveldisstjórnarskrárinnar
skyldi hraðað og sérfróðum
mönnum, bæði körlum og kon-
um, bætt í stjórnarskrárnefnd-
ina, sem að endurskoðuninni á
að vinna, svo að sem bezt mætti
til hennar vanda og sem flestra
sjónarmiða gæta, einnig þeirra
sem til væru utan þings.
En þegar til kasta hinna
flokkanna kom, varð engu um
þokað. Þingsályktunartillagan
fékkst ekki einu sinni tekin á
dagskrá, og þinginu var frestað
án þess, að hún fengist svo mik-
ið sem rædd.
Slík brigð hinna flokkanna
við gefin loforð um að endur-
skoðun lýðveldisstjóruarskrár-
innar skyldi hafin undir eins
og lýðveldið hefði verið stofn-
að, hefir að sjálfsögðu vakið
bæði undrun manna og tor-
ti-yggni. Er það virkilega mein-
ing þingmeirihlutans, spyrja
menn, að svíkja þjóðina um það
sem hann lofaði henni í sam-
bandi við afgreiðslu lýðveldis-
stjórnarskrárinnar í vetur?
Vissulega yrði það ekki til að
hressa upp á álit alþingis, og
skyldu menn ætla, að það væri
þegar áður búið að setja nóg
niður í vitund þjóðarinnar síð-
ustu árin, þótt svo gráu gamni
yrði ekki bætt ofan á allt það,
sem það er þegar búið að gera
fyrir sér.