Alþýðublaðið - 04.07.1944, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 4. júlí 1944.
ALÞYÐUBLAÐIB
Þingvöllur — Valhöll — Nauðsyn á nýju gistihúsi þar —
Nýir húsbændur — Viðleitni þeirx-a — Bílstjóri beinir
fyrirspurn til þjóðhátíðarnefndar.
NÝIR húsbændur hafa tekið við i
Valhöll á Þingvelli. Þar héfur
margt breytzt til mikilla bóta, enda
ekki vanþörf á, eins og oft og mörgum
sinnum hefur verið bent á hér í blað-
inu. Þó er langt frá því, að enn sé
fengið viðunandi gistihús á hinum
sögufræga stað — í hjarta landsins. —
Valhöll er gamalt timburhús og kalt, ef
nokkuð er að veðri. Þó að húsbænd-
urnir vilji af fremsta megni láta gest-
um sínum líða vel og dekri við þá í
mat og drykk, þá nægir það ekki, ef
húsnæðið er ekki fullkomið.
VAL.HÖLL, er alls ekki fyrir aðra en
þá, sem koma þangað í heimsókn. Hún
er varla fyrir fasta gesti, nema að veð-
ur sé þá einmuna gott. Fólk, sem fer í
sumarleyfi og vill greiða fyrir dvöl
sína, vill geta dvalið í herbergjum sín-
um í góðu yfirlæti, þegar veður leyfir
ekki útivist. Þetta er að rrtínu áliti ekki
hægt í Valhöll enn sem komið er, —
þrátt fyrir hinn ágæta mat og marg-
breytilega, sem nú er þar framreiddur.
ÞAÐ VERÐIJR að koma upp nýtt
fullkomið, veglegt gistihús á Þingvelli
hið bráðasta. Það verður að hafa upp á
að bjóða öll helztu þægindi nútímans
og helzt að standa í sambandi við hver-
ina hinum megin við vatnið. Þar þarf
að koma upp gufuböðum tikdæmis og
þess vegna þarf bifreið að starfa í
sambandi við gistihúsið, sem gengur út
til hveranna vissa tíma daglega.
ÞINGVALLANEFND ræddi eitt sinn
við blaðamenn um þetta nýja fyrir-
hugaða gistihús og leizt mér vel á fyr-
irætlanir hennar, en enn hefur ekkert
orðið úr framkvæmdum. Ég veit, að
hinir nýju husbændur í Valhöll eru
hinir mestu fyrirmyndarmenn og tel ég
mjög æskilegt að þeir verði studdir til
þess að reisa hið nýja gistihús.
ÞAÐ HLÝTUR að vera öllum Ijóst,
að á Þingvelli verður að vera bezta g
fullkomnasta gistihúsið utan Reykja-
víkur. Þar verða, menn að geta
dvalið í sumarleyfum sínum, þangað
verða erlendir gestir að geta komið,
þegar þeir heimsækja landið. Það hef-
ur alltaf verið vanvirða fyrir íslenzku
þjóðina, hversu ófullkomin Valhöll
hefur verið — og svo er enn, þrátt fyr-
ir stórkostlegar umbætur. Nú tel ég, að
tími sé kominn til að hefjast handa, —
mennirnir eru til -— stjórnendur Val-
hallar, Þingvallanefnd og hið opinbera
eiga í samráði við þá að hefjast handa
um byggingu hins nýja gistihúss, þegar
á næsta sumri.
BÍLSTJÓRI úr Árnessýslu skrifar:
„Mig langar til að beina þeirri fyrir-
spurn til þjóðhátíðarnefndarinnar, —
hvernig stóð á því, að bílar þeir, sem
hátíðina sáttu á Þingvelli úr Árness-
og Rangárvallasýslu, og höfðu stæði
við Sogsveginn, skammt fyrir suð-
austan Valhöll, voru látnir borga 10
króna stæðisgjald, en ekki er vitað til
þess, að þetta gjald hafi verið tekið af
neinum öðrum bílum, sem hátíðina
sóttu? Ef þetta er ekki að fyrirlagi
nefndarinnar: Hefur maður sá, sem
innheimti þetta gjald, tekið það upp
hjá sér, í gróðaskyni?“
ÞVÍ MIÐUR hef ég ekki haft að-
stöðu til að snúa mér til þjóðhátíðar-
nefndar af tilefni þessa bréfs, en ég
vona, að hún gefi nægjanlegar skýr-
ingar á þessu atriði. 'v
Hannes á hornínu.
Verzlunarmannafélag
stofnaS í Eyjum
O TOFNAÐ hefir verið í Vest
mannaeyjum . stéttarfélag
verzlunarmanna í Eyjum. Stofn
endur eru inilli 50 og 60- Félag-
ið hefir sótt um upptöku í Al-
þýðusamband íslands......
Stjórn félagsins skipa: Guð-
mundur Kritetjánslson, formaður
Jóíhanin Gíslason, gjaldkeri,
Blilý Guðnadóttir, ritéjri. Með-
stjórnendur eru Ingibergur Jóns
son og Dagný Þorsteinsdóttir.
Úlsöluverð
á amerískum vindlingum má ekki vera hærra en hér
segir:
i ■ - .
Lucky Strike...20 stk. paklíinn .... kr. 3.40
Old Gold.......20 stk. pakkinn .... kr. 3.41)
Raleigh ....... 20 stk. pakkinn .... kr. 3.40
Camel ......... 20 stk. pakkinn .... kr. 3.40
Pall Mall .....20 stk. pakkinn .... kr. 4.00
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má útsöluverð
vera 5% hærra vegna flutningskostnaðar.
Tóbakseinkasala
ríkisins.
áskriflarsínti Alþýðublaðsins er 4900.
Ljónshvolpurinn og bolabíturinn.
Mynd þessi er af bolabít og ljónsunga í dýragarði í Bandaríkjunum og bítur ljónsunginn
í eyrað á bolabítnum. Ljónshvolpurinn er fjögurra mánaða gamall.
__________________________________________________________
Leyniherinn franski.
EGAR hinar amerísku og
og brezku hersveitir brjót
ast gegnum virki Hitlers á
Frakklandi, mun þýzki herinn í
sama mund verði fyrir árásum
leynilega franska hersins. Þótt
her þessi hafi enn hljótt um sig,
telur hann milljón franskra ætt
jarðarvina, sem eru reiðubúnir
til þess að hefjast handa um
hernaðaraðgerðir, hvenær sem
er.
Ég þekki franska leyniherinn
af eiginraun, því að ég gerðist
einn af skipuleggurum hans og
liðsforingjúm þegar eftir vopna
hléið 1940. Því fer alls fjarri, að
hin almenna skoðun um það, að
her þessi sé einvörðungu skip-
aður dreifðum skemmdaverka-
mönnum og leyniskyttum, hafi
yið rök að styðjast. Hér er um
raunverulegan her að ræða, sem
telur innan vébanda sinna þjálf
aða hermenn og skemmda-
verkamenn og njósnara í hópi
óbreyttra borgara. Her þessi
hefir ítök um gervallt landið,
og hann er skipaður mönnum
allra stétta og allra stjórnmála-
flokka.
Skipulagning hers þessa
hófSt, þegar þúsundir borgara
og fyrrverandi hermanna lögðu^
leiðir sínar í suðurátt eftir þjóð-
vegum Frakklands og hörfuðu
undan hinum þýzku hersveit-
um, er gerðu innrás í landið.
vleðlimir f jölmargra f jölskyldna
urðu viðskila hver við annan.
Það var algengt, að blöðin birtu
auglýsingar, þar sqm fólk aug-
lýsti eftir ástvinum, sem það
hafði farið á mis við. „Áríðandi.
Ef þér hafið séð bróður minn,
Charles Pettigny, sem var á leið
inni til Chartres, þegar síðast
fréttist til hans, þá gerið svo vel
og senda bréf með upplýsingum
í pósthólf —.“ Augíýsingar sem
þessi voru algengar.
Skipuleggjarar leynihersins
svöruðu auglýsingum sem þess-
ari eitthvað á þessa lund: „Þér
eruð harmi sleginn og heimilis-
laus. En styrjöldin heldur á-
fram. Hefjizt handa og berjist
fyrir málstað Frakklands. Tak-
ið afrit af þessu bréfi og sendið
það þrem vinum yðar. Gerizt
hlekkur í keðju þeirri, sem mun
brjóta hlekki okkar!
Leynihernum jókst fljótt
REIN ÞESSI, sem er eft-
ir André Girard og h^r
þýdd úr tímaritinu Reader’s
Digest, fjallar um leyniher-
inn franska, sem hefir getið
sér mikinn orðstír og líklegt
er að komi mjög við sögu
innrásar bandamanna í Frakk
land. André Girard hefir
sjálfur tekið þátt í starfi
leýnihersins og þekkir því
vel til mála þeirra, sém hann
gerir að umræðuefni.
fylgi og vinsældir. Skipuleggj-
ararnir fvlktu saman vinum sín
um, skýrðu hugmýndina fyrir
þeim og vöruðu þá við hætt-
unni. Og' við hvern þeirra um
sig báru þeir fram sömu spurn-
inguna: „Eigið þér vin, sem þér
getið treyst? Sé svo, þá talið
við hann og fáið hann til þess
að ganga í lið með okkur“.
Áhrifamenn franska hersins
veittu leynihernum margvís-
lega aðstoð. Samkvæmt vopna-
hlésskilmálunum átti að láta
Þjóðverjum öll þau hergögn í
té, sem Frakkar réðu yfir, en
raunverulega voru smálestir af
skotfærum fluttar brott með
leynd og faldar. Fjárupphæð, er
nam milljón frönkum, var og
komið .undan. Leyniherinn
komst einnig yfir mikið af plöt-
um með símasamtölum þýzkra
áhrifamanna og franskra föður-
landssvikara. Þeim var komið
fyrir á óhultum stað, og þær
munu koma að miklum notum,
þegar franskir föðurlandssvik-
arar verða sóttir til saka að unn
um sigri bandamanna.
Leyniherinn hefir búizt um
í vígum uppi í fjöllum Frakk-
lands, er nefnast Places d’Arm-
es. Þar hefir verið fyrir [komið
vélbyssum og fallbyssum, og
varnarskilyrðin eru það góð, að
einn maður getur varizt fjöl-
mennri óvinahersveit. Þar er
það Frakkland, sem aldrei hefir
verið sigrað.
í fyrstu var lögð meginá-
herzla á það að skipuleggja sem
bezt hefndarráðstafanir gegn
Þjóðverjum. Frakkar höfðu
gert helzt til mikið að því að
myrða nazista, sem máttu sín
lítils. Stúlka af tignum ættum
sat til dæmis fyrir sex Þjóð-
verjum í herbergi sínu og réð
þeim öllum bana vegna þess að
unnusti hennar hafði fallið fyr-
ir vopnum innrásarhersins.
Maður nokkur, sem hafði átt
átta ára gamla dóttur, er dó á
flóttanum undan innrásarhern-
um, lagði það í vana sinn að
fara út sérhverja nótt og drepa
nazista. Honum hafði tekizt að
fella fimmtán þeirra áður exx
hann var handtekinn og tekinn
af lífi. Bóndi nokkur gróf x ald-
ingarði sínum átta Þjóðverja,
sem hann hafði ráðið bana vegna
þess, að dóttir hans hafði verið
myrt. Hundruð Þjóðverja voru
drepnir, en hundruð Frakka
voru drepnir í hefndarskyni.
Leyniherinn vildi koma í veg
fyrir það, að þessar hefndarráð-
stafanir gegn einstaklingum
héldu áfram, vegna þess að þær
hlutu að reynast til óheilla, þeg
ar að því kæmi að hefja raun-
verulegar og áhrifaríkar hern-
aðaraðgerðir .„Þetta er bara ein
föld bókfærsla,“ sagði ofursti
nokkur við yfirmenn leynjjhers-
ins. „Ef Þjóðverjar drepa einn
eða fleiri Frakka fyrir hvern
Þjóðverja, þá hljótum við að
tapa á þessu. Við höfum ekki
efni á slíku. Við verðum að láta
allt borga sig.“
/*
Þegar í öndverðu gerðu skipu
leggjarar franska leynihersins
járnbrautarstöðina í París að
aðalbækistöð sinni. Þeir unnu
verk sín í vögnunum, þegar
lestirnar komu og fóru. En svo
kom að því, ' að Þjóðverjarnir
uppgötvuðu þetta, svo að skipu
leggjararnir urðu að velja sér
nýjan samastað. Samblásturs-
mennirnir ferðuðust um gervallt
landið. Skýrslur voru skráðar á
ræmur af þunnum pappír. Þar
var skráð nafn hvers nýliða,
starf hans og annað slíkt, sem
máli skipti, þess getið, hvort
hann ætti bifhjól, svo og það,
hvaða starfa hann myndi vera
bezt fallin til að takast á hend-
ur: skemmdaverk, flutninga
eða foringjastarf. Skriffinnska
Frh. á 6. síðu.