Alþýðublaðið - 05.07.1944, Blaðsíða 3

MiÖvikuaagur 5. júlí
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Brefar og Kanadamenn hefja sókn við Caen.
IGÆR, 4. júní, var þjóðhátíð-
ardagur Bandaríkjamanna.
Sá dagur er í vitund þeirra há-
tíðlegur haldinn og virtur á
svipaðan hátt Og 17. júní hér á
landi eða 17. maí í Noregi.
Þann dag minnast menn
þeirra, sem bezt höfðu dugað
þjóð sinni á hinum erfiðustu
tímum, þá gleyma menn strit-
inu og hinum grákalda veru-
leika, dægurþrasinu og smá-
smuguhætinum. Við íslend-
ingar erum nýbúnir að lifa
okkar merldlegasta þjóðhátíð-
ardag, 17. júní 1944, er við
endurreistum lýðveldið forna
á ÞingVelli við Öxará. Við
getum vel hugsað til lýðveld-
isins milda í vestri í sambandi
við þennan dag, ekki einungis
vegna þess vinarh.ugar, sem
þeir, sem þar búa, hafa yfir-
leitt sýnt okkur, heldur líka
vegna hins, að þar búa menn
af íslenzku bergi brotnir,
menn, sem hafa haldið hróðri
Islands á lofti, verið góðir ís-
lendingar, enda þótt þeir væru
borgarar í annarri heimsálfu.
SAGA ÍSLANDS er alhniklu
eldri en saga Bandaríkjanna,
eins og alkunna er. Þegar al-
þingi íslendinga var stofnað á
Þingvelli fyrir meira en þús-
und árum, hafði, að því er
bezt verður vitað, enginn
hvítur maður stigið fæti á
land í Norður-Améríku. Það
eru ekki nema 155 ár síðan
fyrsti forseti Bandaríkjanna
var kjörinn, í febrúarmánuði
árið 1789. Það var George
, Washington.
BANDARÍKJAMENN meta, að
vonum, Washington mikils.
Hann var hvorttveggja í senn,
frækinn og ótrauður hershöfð-
ingi og glæsilegur forseti, fað-
ir þjóðar sinnar, ef svo' mætti
segja. Til eru ótal sögur um
heiðarleik hans og karl-
mennsku, sem allflestir kann-
ast við að meira eða minna
leyti. Hann var hvorttveggja í
., senn, alþýðlégur í bezta lagi,
en jafnframt höfðingi' í þéss
orðs bezta skilningi. Ferill
hans sem stj órnmálamað ur og
hershöfðingi er glæsilegúr og.
það er ekki að ófyrirsynju, að
Bandaríkjamenn hafa reist
honum minnisvarða í mörgum
borgum víða um Bandaríkin.
Hann gaf lönclum sínurn fag-
urt fordæmi um drenglyndi,
djörfung og ósérplægni og því
er það, að menn minnast hans
enn þann dag í dag með þakk-
læti og virðingu.
BAND ARÍK J AMENN HAFA
sjálfir stundum kallað land
sitt „God’s ©wn country" og
átt við, að hér væri um að
'ræða guðs útvalda land. Þetta
er mikið til rétt. Þar eru, eða
voru að minnsta kosti, óvenju-
legir landkostir, þar var veð-
ursæld, víðátta, auðæfi í jörð
og margt það, sem til verð-
mæta getur talizt. Enda flutt-
ist þangað ógrynni fólks á
skömmum tíma, frá öllum
Þjóðverjar hörfa undan viS Odonfljéf.
•— ----♦ -------
Churchiil fBytur ræSsj um flisgspreiigjyrrsar
á fimmfydag.
RETAR OG KANADAMENN eru í sókn við borgina
Caen í Normandie. Áður hafði verið tilkynnt, að Kanada
menn réðust þar fram, en nú hefir verið sagt frá því í bæki-
stöðvum Breta, að þeir tækju þátt í þessari sókn. Þjóðverj-
um hefir ekki tekizt að hrekja Breta á brott við Odonfljót,
og hafa þeir orðið að hörfa undan við mikið mannfall. Sókn
hinna brezk-kanadisku herja hófst í dögun í gær, studd
stórskotahríð herskiþa ,sem lágu úti fyrir ströndinni, og
flugvéla ,sem voru á sveimi þar yfir.
s
fl
jooYeripr § o-
\ FTIR töku Minsk í Hvíta-
Rússlandi, þar sem Rússar
tókia ógrynni hergagna og margt
fanga, sækja þeir riú hratt fram
inn í Lithauen. í gær var frá því
skýrt, að þeir væru níutíu og
fimm kílómetra frá Vilna. Þjóð-
verjar segja sjálfir frá því, að
þeir hafi yfirgefið Polotsk, en
það var ekki staðfest í Moskva í
gær. Enn er of snemmt að segja
fyrir um það, hvert tjón Þjóð-
verjar hafi beðið í orustunni um
Minsk, en vitað er, að heilar
herderldir ög jafnvel heil herfylki
voru forustulaus og reyndu að
brjótast út úr herkvínni. Þjóð-
verjar biðu geysilegt manntjón,
svo og hergagna, og skriðdrekar,
vörubifreiðir og önnur flutninga-
tæki lágu eins og hráviði, þegar
Rússar komu að. A flestum veg-
um, sem liggja frá Minsk, voru
rússneskir foringjar í gær, sem
bentu þýzkum föngum, hvert
þeir ættu að fara. Hér var ekki
um undanhald að ræða, heldur
óskipulagðan flótta. Ýmsir frétta-
ritarar segja svo frá, að hér sé
um að ræða óskipulagt undan-
hald eða flótta ekki ósvipað því,
, sení Napoleon átti við að stríða
árið 1812. '
Áður en sóknin hófst, var
haldið uppi mikilh stórskotahríð,
svo og sjnrskotahríð herskipa, en
síðan sóttu fram fótgönguliðar
Breta, sem komu frá Bayeux. Á
leið þeirra voru miklar torfær-
ur, svo sem steinsteypuvirki og
jarðsprengjur, og Þjóðverjar
vörðust af miklu harðfengi. Þeg-
ar hersveitir Kanadamanna 'SÓttu
fram, var landið hulið reykskýj-
um, og sóttu hersveitirnar fram
í skjóli þeirra. Framvarðasveit-
um bandamanna varð vel ágengt
og felldu marga andstæðingana.
Bandaríkjamenn tóku flugvöll,
sem talinn er mikilvægur, á
þessum slóðum. Hersveitir Brad-
leys á Normandieskaga hafa tek-
ið nokkrar hæðir, sem taldar eru
hafa hernaðarlega þýðingu.
Á nóni í gær var hafin mikil
stórskotahríð af hálfu Banda-
ríkjamanna í tilefni af þjóðhátíð-
ardegi þeirra. Var hér ekki ein-
ungis um að ræða venjulega
stórskotahríð í þessari baréttu,
heldur var líka gefið til kynna,
að hér væri um að ræða stór-
skotahríð á fullveldisdegi Banda-
ríkjanna.
Bretar gerðu enn harða hríð
að stöðvum þeim, sem senda
flugsprengjuxnar yfir Suður-
England, í gær. Beittu þeir Hali-
fax- og Lancasterflugvélum og
ollu þær miklu tjóni. Margar
slíkar flugsprengjur komu inn
yfir Suður-England í gær og
ollu talsverðu manntjóni og
eigna. Tilkynnt hefir verið, að
Churchill muni flytja ræðu um
f lugspr eng j urnar á fimmtudag
'n.k.
löndum heims. Þar voru auð-
ugustu olíulindir heims,
ógrynni kola í jörð, víðáttu-
miklar hveiti- og baðmullar-
ekrur, þar mátti rækta nær-
fellt allar nytjajurtir.
FRÁ ÞVÍ AÐ VERA strjálbýlt
frumbyggjaland urðu Banda-
ríkin að einhverju voldugasta
:Stórveldi heimsins, með 130—
140 milljónir íbúa og mesta
iðnaðarkerfi, sem sögur fara
af. Bandaríkin eru eins konar
deigla, ef svo mætti segja, þar
sem hræðzt hafa saman hinar
ólíkustu þjóðir ©g skapað sér-
stæða menningu og’ sérstæða
tækni, Þar eru óteljandi
möguleikar.
FYRIR TÆPUM ÞREM ÁRUM
gerðust Bandaríkin aðili að
bandalagi við Breta og aðrar
þær þjóðir, sem nú heyja hat-
rammt stríð við þá, sem vilja
kúga menn og kvelja. Ekki að
fyrra bragði, heldur fyrir
sviksemi og fals villimann-
anna, sem telja sig syni sólar-
innar. Þáttur þeirra í styrjöld-
inni er ómetanlegur, og vafa-
samt má telja, hvort nokkur
von hefði verið til þess að
sigra í þessari styrjöld gegn
ofbeldi og kúgun, ef þeirra
hefði ekki notið við. Sennilegt
er, að svo hefði ekki verið.
NÚ SÉR FYRIR ENDANN á
þessari styrjöld, að því er fróð-
ir menn telja, með sigri frels-
isaflanna. Bandaríkin hafa
ekki lagt fram minnsta skerf-
inn, það vita allir. Ög enda
þótt einstaka ofstækismenn í
pólitískum efnum hér meðal
okkar reyni að rýra Hut
þeirra, sem er hlægilegt í
sjálfu sér, munu allir frelsis-
unnandi menn standa í þakk-
arskuld við þá, sem lögðu
hönd á plóginn, þegar mest
reið á.
Foringi sfríðandi Frakka.

Hér sést Ghanl'es die Gaulle, tforystumaður hinna stríðandi Frakka.
Hann hefir né um ilangt skeið Ibarizt ífyrir því, að istjórn hans
yrði viðurkennd sem sllík, en nú mun h,ann á förum vestur um
haif til viðræðna við Rooisevelt urn máleifni Fra-kklandis að af-
loknu friels-isstartfinu, sem Elseníhower h-efir hafið nú -þessa dagana.
SE 1
iforegi. 9 æskumenn
OÍÐASTLIÐINN mánudag
dæmdi þýzkur herréttur í
Noregi 9 norska æskumenn til
dauða og var dóminum full-
nægt þegar í stað. Þeir voru
sakaðir um ,,að hafa aðstoðað
óvinina“. Að öðru leyti segir í
dóminum, að menn þessir „háfi
gerzt aðilar að ólöglegum fé-
lagsskap og að þeir hafi tekið
þátt í hernaðaræfingum á tor-
sóttum leiðum til þes* að ráð-
ast að baki þýzka hernum þeg-
ar það væri tímabært“.
Þeir, serin teknir voru af lífi,
heita: Ovin Kristoffer Bronsta,
24 ára, Per Nannestad Lindaas
25 ára, Cay Börre Kristiansen,
21 árs, Alf Leonard Lande, 24
ára, Jan Koren 23 ára, Thomas
Trægde, 20 ára, Kjell Segelcke
Koren, 20 ára, Olav Wetter-
stad, 2^ árs og Aage Heden-
stad, 23 ára.
(Frá norska blaðafull-
trúanum.)
Engar þýzkar hersveK-
ir á Álandseyjum,
segir
állsherjámrkf
i Elanmerku velSur
É
ANSKA frelsisráðið hefir
birt áskorun til almennings
í Danmörku um að hætta alls-
herjarverkfallinu fr-á því í dag að
telja, þar eð Þjóðverjar hafi
gengið að ýmsum helztu kröfum
Dana. Meðal annars hafa Þjóð-
verjar falhzt á, að Schalburg-
sveitin svonefnda verði flutt írá
Kaupmannahöfn, að ekki rerði

wy REGNIR hafa borizt um, að
Þjóðverjar hafi sett lið á
land á Álandseyjum, niilli Finn-
lands og Svíþjóðar. Tanner utan-
ríkismálaráðherra Finna hefir
mótmælt þessu. Sænska blaðið\
„Nya Dagligt Allehanda“ greinir
hins vegar frá því, að þýzkir her-
foringjar hafi komið til eyjanna
til þess að athuga varnarvirkin
þar.
Linkomies, forsætisráðherra
Finna, flutti útvarpsræðu og var
harðorður í garð Bandaríkjanna
fyrir það að hafa rofið stjóm-
málasambandið við Finnland.
Ráðherrann viðurkenndi, að
samningurinn við Þýzkaland
hefði verið gerður án þess að
leita umsagnar finnska þingsins.
í fregn, sem borizt hefir til Lond-
on frá Stokkhóbni segir meðal
annars, að sænsk blöð séu nær
einróma um það, að hér sé um
að ræða svik við finnsku þjóð-
ina.
‘ I frétt frá New York segir, að
innstæður Finna í Bandaríkjun-
um hafi verið „frystar11 vegna
hinna síðustu atburða.
(Frþ norska blaðafu’iltrúanum.)
skotið á óvopnaða borgara og
ekki yrði um neinar refsiaðgerðir
að ræða gagnvart þeim, er þátt
tóku í allsherjarverkfallinu.
Schalburgsveitin, sem fyrr var
nefnd, er skipuð dönskum naz-
istum undir yfirstjórn þýzkra
Gestapomanna og ná dönsk lög
ekki til þeirra. Sveit þessi hefir
gert sig seka í ýinsum óhæfu-
verkum, bæði myrt danksa bo:Rg-
ara og þjarmað að Gyðingum.