Alþýðublaðið - 20.07.1944, Blaðsíða 7

Kmmtudagur 29. júlí 1944.
ALfrYÐUBLAÐIÐ
Framhald af 6. síðu
Sfsfáði Jóhinn fimmfugur
Skrifstofa flokksins á efstu hæð Alþýðuhússins
Sími 5020.
Skrifstofutími kl. 9—12 og 3—7 alla virka daga
nema laugardaga kl. 9—12 f. h.
Alþý%ifiokksfi>!k utan af lanidS, sem
til feselarisís keEinsr, er visisamSega
.þ.eðið aS koma til viHtais á flokScs-
skrSfstofima.
Bœrinn í dar
Næturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Laugavegs-
apóteki.
Næturakstur annast Bifröst,
sími 1508.
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
19.25 Hljómplötur: Söngdansar.
19.40' Lesin dagskrá næstu viku.
20.00 Fréttir.
20.20 Erindi: Þjóðræknisstarfsemi
iVestur-íslendinga (Richard
Beck prófessor).
20.50 Iíljómplötur: íslenzk lög.
'21.00 Frá útlöndum (Axel Thor-
steinson).
21.20 Hljómplötur: Endurtekin
lög.
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok.
Iðja, félag verksmiðjufólks.
1 blaðinu í gær var meinleg
prentvilla í fréttinni frá Iðju í
Hafnaarfirði; stóð þar félag verzl
unarfólks, en átti auðvitað að vera
félag verksmiðjufólks. Við at-
kvæðagreiðslu í félaginu til handa
stjórninni til vinnustöðvun frá 1.
ákúst n. k. við Rafha í Hafnar-
firði, fóru atkvæði þannig að já
aögðu 21, nei sögðu 3, eri 4 seðlar
voru auðir.
Barnaspítalasjóðurinn.
I fréttum frá söfnun barnaspí-
talasjóðs Hringsins í blaðinu í
fyrradag misritaðist tekjuliður sá
sem orðið hafði af skemmtuninni
í Tripolileikhúsinu. Stóð þar að
þær hefðu orðið 59 þús kr. en átti
að vera 5,9 þúsund kr.
Frh. af 4. sí&u.
þegar sigur hefir verið unninn
og vopnin slíðruð. Þeir, sem í
blíndni sinni létu eitt augna-
blik leiðast til þess fyrir stríð-
ið, að snúa baki vð jafnaðar-
stefnunni og taka trúna á ó-
fagnað einræðisins og ofbeldis-
ins, munu eftir dýrkeypta
reynslu sjá, hve herfilega þeim
skjátlaðist. Hlutverki jafnaðar
stefnunnar var ekki lokið; hún
mun lifa og halda áfram að
setja heillaríkt mót sitt á sam-
félag mannanna löngu eftir að
öll hindunvitni ofbeldisins og
einræðisins, nazisimans • og
kommúnismans, (eru gleymd og
grafin.
Ráð i ungra
rittiöfuMÍa
Frh. af 5. síöu.
því að það er þá erfiði unnið
fyrir gýg.
En með þessu er það engan
veginn sagt, að rithöfundurinn
skuli ekki leggja áherzlu á það
að þroska hugmyndaflug sitt.
Hugmyndaflugið á einmitt að
gera honum auðið að bæta nýj-
um þáttum við það efni, sem
hann þegar hefir háð sér. En
ef hann ber ekki skyn á það,
sem hann hyggst rita um, mun
augmyndaflug rithöfundarins
leiða hann á villigötur. Þess
vegna er rithöfundinum brýn
nauðsyn að afla sér þekkingar
og reynslu.
En nú verð ég að láta af því
verða að skrifa sendibréf til
smásagnahöfundarins, sem ég
vitnaði til í upp'hafi þessa máls
míns. — En vissulega eru mikl
ar líkur til þess, að hann álíti
mig gamlan bjálfa, sem geri sig
sekan um það að kveða upp ó-
rökstuddan dóm.
ir einhverja af „hinum tíu“?
Þá hin sviknu loforð um sam-
starf — og falskar yfirlýsingar
um samstarfsvilja, — og að
lokum svörtu skýin á himni
framtíðarinnar, boðandi það ó-
veður, sem vanrækt hefur ver-
ið að gera hina íslenzku þjóð
færa til að standast, án þess að
í súginn fari velmegun og unnin
réttindi alþýðunnar!
Hvort mundi svo þjóðin telja,
þá er ofviðrið skellur á, að nóg
væri að benda á blóðrauðan
mlána rúíblunnar í austri, hampa
sem ákafast hamri og sigð —
eða mundi allur almenningur á
íslandi til sjávar og sveita hall-
ast að þeirri skoðun, að bezt
mundi henta festa, aðgæzla og
fálmlaus tök, samfara öruggfi
trú á þrek og þrautseigju, fram-
faravilja og félagshyggju, vin-
samlega samvinnu við aðrar
þjóðir, þær, sem unna frelsi,
lýðræði og friðsamlegri þróun,
— og á eigin skynsemi og getu
til að skapa á grundvelli gam-
alla erfða — og með fúllu tilliti
til nýrra viðhorfa — þau stjórn-
arform og þá menningarháttu,
sem fái veitt okkur íslendingum
heillaríka framtíð meðal sjálf-
stæðra ríkja og fremstu menn-
ingarþjóða veraldar? Þá væri
illa komið, ef menn væru yfir-
leitt í vafa um svarið við þess-
uim spurningum, enda hygg ég
að svo muni geta farið, að einn
í stað tíu riáfi eitthvert sinn
inn •um dyr þiughússins við
Austurvöll — og þá sipyrji hin-
ir gerzku: Hvar eru hinir níu?
IV.
Þeirra sérkenna, sem mest
gætir í framkomu Stefáns Jó-
hanns á sviði hinna opinberu
mála, gætir ekki síður utan
þess vettvangs. Alúð og hóglátt
viðmót er honum eiginlegt, og
hann nýtur þess, að sitja með
kunningjum sínum og rabba í
gamni og alvöru, og kemur þá
mjög glögglega fram hin ríka
tilhneiging hans til að láta
njóta sín — án tillits til gerðar
hans sjálfs eða skoðana á einu
eða öðru — persónuleg ein-
kenni og viðhorf þeirra, sem
hann á tal við, og þá ekki síður
samúð hans í garð allra, sem
hárt eru leiknir og lítils megn-
ugir, og velvildin til hvers þess
manns, sem hefur góðan vilja,
og hvers þess málefnis, sem
virðist mega til heilla horfa.
En jafnframt þeissu er ávalt
auðfundið, að það er jafn fjarri
honum í kunningjahóp og
endranær að hvarfla í nokkru
frá sínum höfuðsjónarmiðum.
Þó að hann sé hvar sem er í
kunningjahóp og vina viðmóts-
góður og notalegur í viðræðum
öllum, þá leynir það sér ekki,
að hvergi nýtur hann sín eins
vel og á heimili sínu, enda
finnst þar hverjum þeim gott að
vera, sem ekki s'nýr út holdrosa
eða hefur á sig tekið skel eða
skráp. Þess er þá trúlega vert
að geta, að frú Helga, kona
Stefáns Jóhanns, virðist líta svo
á, að það sé alls ekki neitt lít-
ilsvirðandi eða ömurlegt hlut-
verk að starfa sem allra mest
innan vébanda síns heimilis,
gera það bónda sínum sem hlý-
legast og notalegast og veita
börnum þeirra mjög nána móð-
urlega umhyggju, — nei, það
er helzt svo að sjá, að hún telji
sig bera nokkra ábyrgð á því,
hvernig sonum hennar muni
farnazt, — hvers þein verði
megnugir sem einstaklingar og
þegnar þjóðfélagsins. Og enn-
fremur virðist hún hafa þá
skoðun, að svo bezt muni bóndi
hennar geta notið heilsu og
starfskrafta til nokkurrar fram-
búðar í þágu heimilis síns og
þjóðar, að hann eigi að góðu að
hverfa, þá er honum gefst tóm
frá umsvifum atvinnu sinnar og
opinberra trúnaðarstarfa og á-
hugamála. Nú, er það ekki líka
þannig, að svona hafa þær víst
einmitt verið að innræti og
hugsunarhætti, margar konurn-
4ir, sem skilað hafa þjóðinni
traustum sonum og dætrum,
skilað henni frá móðurknjám og
úr föðurhúsum þeim körlum o«
konum, sem hafa þolað hverja
raun, án þess að drengskapur og
manndómur yrði þeim varning-
ur á mangaratorgi þjóðlifsins?
Kannske he.fur svo þetta —
heimilið, sem þarna hefur skan-
azt fyrir þessi siónarmið Ög-
þetta iaiirprti. átt ekki- r-wr lí+-
inn e ':s lítilsverðah þátt í því,
hve l'eill Stefán Jóhann hefur
gengiJ af hálmi, hve vel konum
hefur tekízt að halda fyllilega
heilum sönsum í æsihríð ofstopa
og öfga og hve lítt honum hefur
fatazt um horfið, þó að barning-
ur hafi verið svo harður og það
beint í stjefni, að stundum hafi
lítið munað fleytunni. Ef til
vill hefir heimilið einnig
mátt sín nokkurs um það, að
hann hefur ekki orðið svo ein-
sýnn, að hann sæi ekkert nema
úrslit vopnaskipta á sviði dæg-
urmálanna í þennan eða hinn
tíma, heldur hefur, svo sem
flestir okkar beztu menn um
aldir, varðveitt og þroskað þann
áhuga á bókmenntum og listum,
sem hafrm átti í allríkulegum
mæli, þegar á fyrstu skólaár-
um sínum og verið mun hafa
arfgeng heimanfylgja frá Dag-
verðareyri. Svo hefur hann þá
líka á alþingi og í Mennta-
málaráði — og hvar, sem til
hans kasta hefur komið, verið
öruggur málsvari bókmennta og
lista og er einlægur unnandi
þessara verðmæta og telur sér
og sínum það mannbót og ménn-
ingarauka, að hafa fagrar bók-
menntir — ekki síður en fræði-
rit — hendi næst á heimili sínu
og íslenzka myndlist fyrir aug-
um sínum og sinna. En þegar
manni, sem svo að segja dag-
lega berst á sviði opinberra
mála við drauga afturhalds og
ofsatrúar og ÍQrynjur mann-
skemmda og ábyrgðarleysis svo
áratugum skiptir, er þannig
farið, þá er honum vel farið.
Enda virðist mér Stefán Jó-
hann hafa elzt vel. Þá, er ég sá
hann fyrst í skóla, rúmlega tví-
tugan, virtist mér við hann eitt-
hvað því nær roskinlegt. En sem
finimtugur maður baráttu og
margvíslegra umsvifa virðist
írtér hann unglegur. Það er þess
vegna sízt fjarri því, að hann sé
þess megnugur að taka ásamt
flokksbræðrum sínum og öðr-
um möniíum skynsemi og hóf-
semi, seiglu og framsækni,
1 nönnum, sem sjáandi vilja sjá
og lieyrandi heyra, allörðugán
barning, þá er léttir gjörnínga-
veðri bví, sem nú gengur yfir
veröldina með blóðmistri og böl-
þoku og hillingum gylltra turna
í austri og glitrandi vopna og
i axlaskúfa í suðri. Eg trúi því,
að verði sá barningur vasklega
tekinn, þá muni íslenzkri þjóð
sækjast leiðin að landi búsæld-
ar og aflasældar, farsældar og
friðsældar, megins og menning-
ar, enda muni verða ómjúkt á
þeim tekið, sem snúa vilja und-
an og lensa á vit þeirra trölla
og seiðskratta, sem brytja vilja
í pott sinn vilja og möguleika
þjóða og einstaklinga til sjálfs-
stæðrar þróunar og sköpunar,
sem verði feinum og öllum til
aukins þ»roska og velfarnaðár.
Megi Stefán Jóhann lifa það, að
landtakan verði svo sem hann
vill hana þjóð sinni til handa.
Guðmundur Gíslason Hagalín.
Frh. af 2. siðu
vandamál, sem tíma tekur að
leysa svo vel fari, en það er
ekki mitt verksvið, þótt hreins-
unin sperti að ýmsu leyti störf
okkar kontóra.
Tjörnin: Því miður verður
ekki hægt að lagfæra tjarnar-
bakkana og tjörnina í sumar.
Göturnar heimta það vinnu-
afl, sem við höfum til umráða.
Þær tillögur, sem fram hafa
komið, svo sem að steypa
tjarnarbotninn næst bökkun-
um eða lagfæra, verða teknar
til athugunar á teiknistofum
okkar áður en fullráðið verður
hvað gera skal.
Göturnar
Eins og menn vita, hefir
umferðin um vegi og götur
bæjarins margfaldast síðastlið-
in ár. Bæði hefir farartækjum
bæjarbúa fjölgað, svo bætist
við hi'n mikla umferð hernað-
arfarartækja setuliðanna. Eftir
hernámið koma fyrst til skjal-
anna hin svokölluðu þungu
farartæki, þungir herbílar, alls
konar farartæki á beltum,
skriðdrekar, þungar vinnuvél-
ar og önnur, sem bókstaflega
hafa étið sig niður í göturnar.
Viðgerðir og viðhald: Tök-
um fyrst akbrautirnar; hægt
er að segja að þær séu þrenns-
konar. Malarbornar, púkkaðar
og malarbornar og svo malbik-
aðar. Viðhald tveggja fyrstu
tegundanna er: ofaníburður
með þjöppun og svo heflun.
Bærinn hefir undanfarandi ár
eytt miklu fé í ofaníburð og
er nú nær eingöngu notaður
rauðamelur, hefir hann reynzt
bezt, en tekur tíma að þjapp-
ast. Venja er þó að þjappa
hann og raka götuna þegar
hann er farinn að troðast.
Heflun hefir verið framkvæmd
eftir því, sem unnt hefir ver-
ið, og þjöppun einnig. Malbilc-
uðu akbrautunum þarf að
halda við með svokallaðri yfir-
bikun, en það er slitlag, sem
helzt þarf að nota í asfalt og
sand, en fáist það ekki, þá með
tjöru í stað þess. Þegar slitlag-
ið er uppslitið, fer( undirbygg-
ingin sjálf að eyðileggjast og
er þá allt í voða. Kannast
Reykvíkingar vel við þannig
uppétnar götur. Undanfarandi
ár höfum við eingöngu orðið
að notast við tjöru í slitlag,
asfalt verið ófáanlegt.
Þær viðgerðir, sem nú er
verði að framkvæma á götum
bæjarins, eru í því fólgnar að
fylla hitaveiturennur, brjóta
upp verstu göturnar og snúa
malbikuninni og setja á yfir-
lag, slitlag er sums staðar sett,
en ekki nándar nærri á eins
mörgum stöðum og þyrfti;
undirbyggingin verður að
ganga fyrir.
Gangstéttirnar: Óhemju
verki hefir verið eytt í það,
aðállega í fyrrasumar, að lag-
færa gangsíáttarkantaúa. Hita-
veiturennurnar hafa skekkt og
fellt þá eins og mönnum er
kunnugt. Mikið var unnið að
hellulagningu í fyrra og nú,
en þannig eru gangstéttir bæj-
arins hugsaðar í framtíðinni.
Nýlagningar: Nýlagningar
skiptast í: Vatns- og holræsa-
lagnir, vegna nýrra bygginga-
hverfa eða endurnýjun á
gömlum ræsum, og gatnagerð.
Þær götur, sem teknar voru
fyrir í sumar og verða teknar,
voru valdar með ýmislegt fyr-
ir augum. Umferðagöturnar
(akbrautirnar) verða að okkar
áliti að ganga fyrir (Sóleyjar-
gata, Tryggvagata o. fl.). Gang-
stéttir koma þar á eftir.
Skemmtilegast er að geta full-
gert göturnar alveg, með mal-
bikun og hellulagningu, og
verður það reynt í framtíðinni
eftir því sem föng verða á.
Malbikunin: Þó búið sé að
púkka götu og bera ofan í
rauðamel, er tiltölulega auð-
velt að skafa hann í burtu og
malbika svo. Þegar ákveðið
var, hvað malbika ætti í sum-
ar, var aðallega tekið tillit til
umferðar. Ég veit að það Vmri
sárt fyrir íbúa Ásvallagötu, ef
hún yrði ekki malbikuð. Nú
verða þeir að bíða fram eftir
sumri upp á von og óvon. Hún
verður malbikuð, ef mögulegt
verður. Sumir spyrja, hvers
vegna hætt hafi verið við
Freyjugötuna við Njarðar-
götu. Eg veit að Freyjugatan
þarfnast malbikunar, og er hún
líka ofarlega á lista hjá okkur.
Eins og er verða viðgerðirnar
að ganga fyrir. Vesturgatan
má ekki bíða lengur, enda al-
veg komið að viðgerð heiínar.
Tilraunir: Tilraunir hafa
verið gerðar með að steypa
nokkra götusnúhinga úr járn-
bentri „vibreraðri“ steinsteypu.
Steyptar götur hafa enn ekki
Verið gerðar hér í bæ, enda
hörgull verið á járni aðallega,
hvað sem síðar kann að verða.
í Sóleyjargötu er verið að
gera tilraun með að steypa
gangstéttarkanta og rennur
úr járnbentri steypu.“
Hvað steinsteyptar götur í
ibænum snerti, kvað bæjarverk
, fræðingur ekki fullráðið á þessu
stígi, ■ þar sem bærlnn væri svo
a .ðsegja í nýbyggingu enn, og
oift þyrfti að róta upp götum
vegna ýmiskonar aðgerða á raí-,
síma- og hi; aveitulögnum o<g
væri erfitt að ■ þurfa að brjóta
upp steinsteyptar götur til slíkra
aðgerða. Hins vegar kvaðst hann
hafa átt fund með bæjarsím-
stjóra, hitaveitustjóra og raf-
magnsstjóra og rætt um meiri
samvinnu þessara aðila varð-
andi þessi kerfi, og taldi hann
að í framtíðinni mundi skipu-
lag verða þannig að stein-
steyptar götur gætu talist
æskilegar.