Alþýðublaðið - 22.07.1944, Blaðsíða 7

Laugardagiim 22. júlí 1944.
Bœrinn í da<>, j
Næturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
Næturakstur annast Litla bíla-
stöðin, sími 1380.
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
19.25 Hljómplötur: Samsöngur.
20.00 Fréttir.
20.20 Upplestur: Jón Sigurðsson
í ræðu og riti; bókarkafli
(Vilhjál-mur Þ. Gíslason).
20.45 Hljómplötur: íslenzk lög.
21.00 Leikrit: „Jólagjöfin" eftir
Arthur Schnitzler (Harald-
ur Björnsson, Alda Möller).
21.25 Hljómplötur: Lög frá ýms-
um löndum, sungin og leik
1 in.
21.50 Fréttir.
22.00 Danslög.
24.00 Dagskrárlok.
Sigfinnur Jónsson,
Suðurgötu 43 í Hafnarfirði er
sextugur 1 dag.'
Valdimar Sigurðsson
á Elliheimilinu hér í bænum er
fimmtugur í dag. Valdimar er
starfsmaður hjá Leikfélagi Reykja
víkur og Iðnó. Áður var hann
skósmiður og um skeið starfsmað
ur hjá Eimkipafélaginu, en fyrir
allmörgum árum veiktist hann og
lá lengi á sjúkrahúsi.
Frú Gjjðbjörg S. Jóhsdóttir,
Hring'braut 180, er sextíu ára í
dag.
Sjómannadagsráðiff
í Reykjavík og Hafnarfirði efn-
ir til skemmtiferðar til Akranes
á morgun, 2,3. júlí. Farið verður
með Súðinni kl. 10 árdegis.
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur í
förinni. Allur ágóði af ferðalaginu
rennur til dvalarheimilis aldraðra
sjómanna.
Hjónaefni.
Nýlega opinberuðu trúlofun
sína ungfrú Steinunn Jónsdóttir,
Týsgötu 4 og Arinbjörn Steindórs
son, Freyjugötu 5.
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Stefanía Sigurjóns-
dóttir, Kirkjuskógi í Dalasýslu og
Eiríkur Kristinsson, cand. mag.
Dómkirkjan.
Messað á morgun kl. 11 f. h.
Séra Jón Thorarensen.
Nesprestakall.
Messað á morgun kl. 2.30 e. h.
Séra Jón Thorarensen.
Kópavogsholt.
Messað á morgun kl. 5 síðdeg-
is. Séra Jón Thorarensem
Hailgrímsprestakall.
Engin messa á morgun.
Félafsllf.
Ksiattspy r bi uf élagSð
Valur
Farið í skíðaskálanri kl. 2Vz
í dag frá Arnarhvoli.
Kaffibollar,
Djúpir diskar,
Steikarföt,
Kartöfluföt, <,
Sósulcönnur,
Kaffikönnur o. fl.
Héðinshöfði h.f.
Aðalstræti 6 B. — Sími 4958
ALlÞYÐtJBELA'ÐIÐ

Einstæður bókmennfaviðburður
Frh. af 2. síðu.
kunnur, að hann þurifi ekki skýr
ingar við. Öðru cmáli gegnir um
söngtextann, hann er aðeins lít-
ill hluti ljóðafliokksins sem hann
I er tekinn úr. Þegar ritverki er
breytt í óratoríu-texta hverfa
eðlileiga úr því ýms megin at-
riði ritsnillinnar, svo seim rök-
fimi, löng samtöl, spaklegar á-
lyktanir, niáttúrulýsinigar o,g
annað slíikt. Þiá er aðeins stikl-
að á brennipúnktum — ekki
endilega ritverksjns, heldur
formsins, eða þá öllu heldur í
þágu þess, þannig, að táknræna
tónlistarinnar og tilfinninga-
vaki nái þar algerlega jÆirihönd,
oig geti fyllt svo upp í eyður
orðanna, að þeirra verði ekki
vart. Þiannig kemur t. d. sami
textirin fram í jafnivel þrem ó-,
sámstæðuim þláttum í þessu
verki. En aif þessu, ásamt miörgu
öðru leiðir hinsvegar, að list-
gildi tónverksins, án tillits til
t'ónsmíðarinnar eingöngu, getur
orðið mjög á annan veg en frum
textans. Af þessum ástæðum, og
með það fyrir augurn, að þetta
er fyrsta óratóríó, sem geifin er
i út hér á landi þykir útgefendu-
um vel til fallið að gefa l'ítils-
háttar skýringu á þessu söng-
verki, sem þá jafnframt
' gæti gefið örlitla innsýn í
• óratóríó-formið, en það er
ef til vill stórfenglegast
og jafnvel dulúðugast allra
tónrœnnar framsetningar, bæði
vegna þeirra mangþættu tján-
ingar-krafta, sem það er byggt
fyrir, oig þeirra táknrænu mögu
leika, sem það hefir yfir að ráða.
Að gera öðrum. ljóst hverskonar
listarform hiér er um að ræða
er þó hægara sagt en gert. Samt
miá með nokkrum rétti segja, að
óratórían sé hlistæð óperunni
á diálítið »svipaðan hátt o,g saga
er hliðstæð leikriti. Þar sem ó-
peran hefir hlotið nafnið ,,söng
leikur" gæti óratórían kallast
„söngsaga“ eða „sönigdrápa",
sem er mun tiLhlýðilegra. Ann-
aris má ekki táka þessa samlík-
ingu 'otf bókstaflega', því enn ber
margt á milli. Sikal- nú leitast
við að gefa sérstaka skýringu
á tónverkinu „Friður á jörðu“
í örifáum pennaidráttum vegna
takmarkaðs rúms.
Sá grunntónn, sem verkið að-
allega hvílir á, er huigmyndin
‘ uim missta og endurheimta Para
díts. Fónspjallið táknar radidir
englanna eða „sóilroðans barn-.
anna“ í rííki alverunnar, er
„syngja á jörðina frið,“ eða
inngöngusálm lífsins á jörðina.
Næstu fjiögur númer eru svo
eins fconar morgun-líotfisöngur
lífsins sem finnur sig altekið af
fcærleiika og nálægð Guðs sjálfs,
svo að „jafnvel blómið og steinn
inn 1 himnesbum ljósvaka lif.ir.“
En von bráðar kernur hin ó-
þroskaða sjálfselska til skjal-
anna, köld og kærleikssneuð og
umhvenfis Paradís í fcvalastað.
Alftiir heyris til „sólroðans
barnanna“ endurhljómur alf for
spilinu í 'millispili nr. 6., en nú
er söngur þeirra „isiorgbland-
inn“ og „hljóda,pur“ Paradís er
misst, ;,sálin flögrar í útlegð í
helsfcugga dölum“ og „jafnvel
blómin og steinarnir andvarpa
áf angist af kvölum“. En þrátt
fyrir all-a bölvun yfirgefur frið
arfþráin ekki jarðlífið, og undir
niðri lifir sameiginleg von þess
um „Guðsríiki á jörð“ langt í
fjarsika, og enn heyrist endur-
óimur af fiptsipilinu í undirleik
við nr. 10, sem táknar grunn-
tón þessarar Guðsríkis-vonar og
í iok 'þáttarins hróipar jarðlífið
sameiginleiga um „eilífan frið.“
Annar þáttur, einkimi fyrri
hlutinn, stiklar á hölfuðdráttum
fornaldarsögu Austurlandi og
Gyðinga, en síðari hlutinn er
einungis tileidkaðuri meistará
meistaranna, Jesú Kristi. Hann
er einiskionar yfirlit ytfirlit yfir
hið þögla og sorglega píslar-
vætti andríkis, snildar og kær-
leika,'sem þrátt fyrir allt hefir
verið o,g verður allt af mann-
kynsins eina líiftaug oig lílfsvon.
En öðrurn þræði er hann jafn-
framt einskonar þrioskasaga
hnefaréttar og yfirdrottnunar-
stefnu og enn fremur þess hugs
unarlháttar sem prýðir grafir
spámannanna, en grýtir sína
beztu menn. Raunar er þessi
þáttur tvísikiptur, ekki einpngis
að eífni til, heldur líka að fram-
setningu, en það er engu veiga-
minna atriði þegar um óratóríu
er að ræða. Honuim er skipt í
sundur með millispilinu: nr. 18,
sem m. a. igetur ,þá táknað lengra
eða skeimimra tímabil milli þe.ss
að þáttbrótin fara fram, þar eð
síðari hlutinn er allur í þátíðar-
framisetninigu. En síðasti kórinn
í þættinum gæti hugsast eins-
konar trúarjátning eða ályktun
kristinna 'manr a.
Þriðji þátturinn gerist í fyll
ingu vargaldarinnar rómversku,
og r.aunar allra vargalda. Það
er dagur í Róm, eftir mikla land
vinninga, og mikið um dýrðir
hjá siigurvegurunum. Sigurbog-
ar eru reistir og skrúðfyíkingar
eru á ferli, og múgurinn hróp-
ar „Ave Gæsar“ í heimsiku sinni
og þrælsótta. En það er fleira
á ferli I Riómabiprg daginn þann,
m. aí „Önmagna her,“ með and-
leg líkatmleg ólífissár, . grátndi
ekkjur oig imunaðarleysingjar
eiftir fallna hermenn. ,,föður-
landsvina“ herfangar með ævi-
langan þrældióm framundan og
önnur ifórnardýr herjarlanda,
lolftið er lævi blandið, og- svo
kemur kvöld. Keisarinn heldur
mikla veiziu í tilefni af larnd-
vinningunum. Við þ,að tækifæri
flytur kennilýðurinn guðunum
þafckir, og tízkusfcáldin/syngja
keisaranum lof og dyrð fyrir
níðingsverk, sem hann hefir
raunar aldrei unnið, en unnin
hafa verið í hans naifni, og svo
kemur nóttin. Keisarinn skjöigr
ar til hvílu sinnar drukkinn og
dasaður, það sækir illa að ho’n-
um, ag þó ekki um sfcör fram
því, að ,,úti á torgi við súlubak
s'íðhettir reika“ með morðkuta
innanlklæða, og einn þessara
miorðkutasvæfir loks keisarann
svefninuim lengsta undir morg-
uninn. •— Oig svo kemur dagur
(iþótt sá virðist raunár ókominn
enn). Lo6:s rekur. að 'því að
mannikýnið fær ráðrúm til að
virða fyrir sér viðurstyggð eyði
leggingarinnar, svona í kaup-
bæti við ihundrUð Iþúsundir
milljónir dýrmætra mannslífa,
og hvarvetna sér það hrunin
listasölfn o-g eyðilögð menningar
verðmœti. Hvarvetna blasa við
því 'bolar augnatóiftir lýginnar
niálykt, seim ætlar það lifandi
að fcæfa, oig enda þótt það hafi
aldrei reitt vitið í langsekikjum,
verður því ljióst, að þeir sem
það ihéfir dýrlka.ð og tilheðið
voru raunar stærstu miorðingj-
arnir oig hættulegustu þrándarn
ir í götu þess. Og það fylltist
viðhjóði og biður slík heljar-
skinn aldrei þrífast, eða í það
minnsta að sofa og gleymast til
eilífðar.
Fjórði og síðasti þátturinn er
einsbonar áfraanhald fyrsta
þætti oig mjög 'hliðstæður hon-
um. Þar sam fyrsti þáttur tákn
ar fortíðardrauma þess um hið
sama. Friðarvonin er nú orðin
víðtælkari. Jaífnvel náittúran
sjálf, lækjir, jurtir o. s. frv.
„biðja dreymandi Drottinn um
frið.“ Mannkyninu er orðið það
Ijósit, að það verði sjálft að
leggja hönd á plóginn, eigi frið-
ardraumar þess að rætast, og
þáð tjáir sig fúst til. þess. Því
er ennfremur ljóst, að vegur-
inn til friðar sé eimhuga, kær-
leiksrík samtök 1 stað úlfúðar
og hermidiarverka og hver eggj-
Innilegar þakkir fyrir samúð og hluttekningu við andlát og
jarðarför konunnar minnar
Astis BprasdóttMr ©g s©nar ©kkar
Fyrir hönd dóttur okkar, Elsu.
• Sigurður Guðmundssorii
Kraftbrauðin eru komin á markaðinn.
Eru seld í öllum matvöruverzlunum KRON.
Neytið aðeins hollustu fæðunnar.
SveinabakaríiS
áustíirðíngafélagið í Seykjavík og
Félag ausífirzkVa kvenna
halda sameiginlegan fund og kaffidrykkju í Oddfellow-
húsiriu (Tjarnarcafé) miðvikudaginn 26. júlí kl. 20^45.
Prófessor Riehard Beck verður heiðursgestur. fundarins.
Öllum Austfirðingum heimilt að sækja fundinn. Aðgöngu-
miðar hjá Jóni Hermannssyni, Laugavegi 30, eftir kl. 14
á mánudag.
Stjérnir féiaganna
Héraðssamkoma verður haldin á Leikskálavöllum-
við Búðarhraun helgina 5.—7. ágúst.
Fjölbreytt skemmtiskrá.
Allur ágóði rennur til héraðsgarðs Snæfellinga og
Hnappdæla í Búðarhrauni.
SnæfeSEingaféBagsfJ ©g fcéra$snefndin
1 eða 2 skrifstofusfúlkur
geta fengið atvinnu á næstunni.
Vélritunar- og hraðritunarkunnátta nauðsynleg.
Umsóknir sendist utanríkisi áðuneytinu fyrir 1. ág.
ytandidsráéuneyiið
ar annan til slíkra samtaka. | himnana opnast og Guðsríki
Loks sér það friðarboðann skína stíga niður á jörðina og fyrir-
álenigdar, oig ,,vonar-dísm“ birt- j hitna landið blaisir við því. —
ist því í allri sinni dýrð. Það sér ' Paradís er fundin.