Alþýðublaðið - 26.07.1944, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 26. júlí 1944
ALÞYÐUBLAÐie
s
Sumardvöl barnanna og áhrif hennar — Það sem þau
læra og það sem þroskar þau — Sveitamaður skrifar
bréf um lundarfar íslendinga — Benzínlaust á benzín-
stöðvum.
LLAR FRÉTTIR, sem við fá-
um af sumardvalarheimilun-
um herma að börnunum líði mjög
vei. Veikindi hafa ekki gert vart
við sig á heimilunum í sumar svo
að teljandi sé og börnin hafa í
ríkum mæli getað notið hins á-
gæta s fíiars cins cg við sem eldri
erum. Ég hygg að þessi starfsemi
verði s.:iní I»g :> niður fyrst að hægt
var at' koma heitni á, encla liafa
allir þeir itienii, sem starfað hafa
að þessum málum, og þar á með-
al margir kauplaust, unnið fram-
úrskarandi gott starf.
ÉG ER SANNFÆRÐUR um það
að börnin, sem á undanförnum ár-
um hafa notið sumardvalar á þess
um heimilum muni njóta þeirra
áhrifa s,em þau hafa orðið fyrir
meðan þau lifa og ég veit að þau
eru góð. Börnin hafa ekki einung-
is komist úr bæjararginu, rykinu
og þvarginu út í friðsæla nátt-
úruna, heldur hafa þau einnig
lært aga, og það sem er enn meira
um vert, að jafnt sé látið yfir alla
ganga. Það er mikið atriði fyrir
framtíð þeirra og allt viðhorf til
lífsins. Sumardvalarheimilin hafa
getað uppfyllt nokkra vöntun í
uppeldi heimilanna og er þetta
ekki sagt foreldrunum til lasts,
því að slíku er erfitt að koma fyr-
ir í uppeldisaðferðum heimahús-
anna.
SVEITAMAÐUR skrifar mér
dálítið bréf um lundarfar íslend-
inga. Hann er dálítið hvatskeyts-
legur í dómum sínum og segir þó
margt gott. Ég er ekki alveg sam-
miála honum um það, að þumbara-
'Og drumbs-hátturinn sé ráðandi
svipur okkar, en hvað gerir það
til. Bréf hans ei: áminning tjl okk-
ar um að vera frjálsari í fram-
göngu og alúðlegri í viðmóti og
ef það gæti orðið til þess að létta
yfir okkur, þá nær það tilgangi
mínum með að birta það. Það er
svona:
„ÞAÐ MÁ SEGJA að lundarfar
meiri hluta þjóðar vorrar sé
drumbslegt. Oftast er fólkið með
alvörusvip, fráhrindandi og ekki
vingjarnlegt. Það þykir fínt að
tala lítið og skemmta ekki náung-
anum, t. d. á ferðalögum, er ó-
ikunnugt fólk ferðast saman.
„Hann er hægur“ þýðir hér á landi
hól. En er það í raun og veru
ekki. Því að margir hægir menn
eru latir og engir áhlaupamenn
við vinnu.“
. „VITANLEGA hafa erfiðleikar
þeir, sem þjóðin bjó við öldum
saman sett mót sitt á hana. Mest-
ur hluti sögu vorrar er barátta
mikilhæfrar þjóðar, er fór hnign-
andi sökufn kúguáar veraldslegs
og andlegs valds. En látum oss
gleyma þessu. Förum að brosa eins
og ánægðir menn. Vér óskum eft-
ir góðri veðráttu. En vér þurfum
einnig sólskin hið innra með oss.
Vitanlega eru nú alvöru tímar. En
mér virðist þeir sem heyja stríð
vera sperrtari en við.“
„ÞEGAR ÉG VAR ungiingur
þóttu aliir montnir sem. gengu
uppréttir. Skólarnir hafa bætt
göngulag margra meS leikfimi-
kennslunni, og svo íþróttafélögin.
Framkoma vor skal vera djarf-
mannleg, en frekju skal ekki við-
hafa nema þegar menn eru beitt-
ir rangsleitni í orði eða verki. Lífs
ánægja einstaklingsins er mjög
háð þeim sem hann umgengst.
Séu þeir ^leiðinlegir verður hann
einnig óþjáll.“
„OSS VANTAR meiri kurteisi,
meiri lipurð, minni týrfni og
drumbshátt. í skólum ætti að
flytja erindi um háttprýði, lífs-
gleði, félagsanda, drengskap o. s.
fr.v En all mörgu fólki er meðfædd
prúðmennska og glaðværð. Kátir
menn er viþa skemmta öðrum eru
þó oft illa liðnir. Þeir eru nefndir
framhleypnir, áberandi, frekir eða
jafnvel vitlausir. Hinir þöglu vilja
hafa frið til þess ,að hlúa að fýlu
-sinni og mannhatri. Þegar vel ligg
ur á oss, finnst oss allir vegir fær-
ir. En er vér erum sorgmæddir, er
sem andanslindir vorar frjósi.“
„MENN GERA SÉR ekki grein
fyrir því hve framkoma þeirra
hefir mikið að segja gagnvart
þeim sem þeir umgangast. Tökum
til dæmis yerzlunarfólkið. Það er
gaman að kaupa af sumum, en leið
irilegt að verzla við aðra. Opinber-
ir starfsmenn ættu allir að vera
þjálfaðir við að læra gott viðmót,
sem kallað er. Þau námskeið
þyrftu ekki að vera á Þingvelli,
eins ög Vísi-Gísli vildi vera láta.“
„KIRKJUGÖNGUR bættu fram-
ferði margra á meðan þær tíðk-
uðust, því vitanlega breytir vel
hugsandi fólk betur en hitt, sem er
fullt af hatri, gremju og illgirni
gagnvart náunganum. í erlendum
tímaritum sjáum vér margt bros-
andi manna. En hér er fátt um
brosandi fólk. Það er einhver
kergja 1 hinum íslenzku sálum,
sem þarf að útrýma.“
BIFREIÐASTJÓRI spyr. „Eru
olíuféliögin ekki skyldug til að
geta selt ferðalöngum benzin? Ég
kom að Gullfossi fyrir nokkru og
ætlaði í langferð. Mig vantaði
benzín en þar var ekkert benzín
að fá. Þetta virðist mér vera ó-
þolandi skeytingarleysi."
Hannes á horninu.
Á mynd þessari sést mikill fjöldi íbúa Rómaborgar, sem hefir safnazt saman framan við
Péturskirkjuna til þess að fagna bandamönnum, er þeir héldu innreið sína í hina fornu,
fögru og sögufrægu höfuðborg Ítalíu. Myndin var tekin hinn 4. júní, þegar 5. herinn lagði
leiðir sínar um stræti Rómar.
KLUKKAN ÁTTA kom
brytinn og spurði, hvort ég
vildi snæða morgunverð. Eg
svaraði þeirri spurningu hans
játandi. En raunin varð þó sú,
að ég snæddi aldrei morgunverð
um borð í skipi þessu.
Um tíu mínútum síðar
hrikti œgilega í skipinu af
völdum mikillar sprengingar.
Skipið var hlaðið járnmálmi og
tók því þegar í stað að sökkva.
Eg þaut út úr klefanum og fram
í salinn. Þar blasti ógnlég' sjón
við augum mínum. Sex eða sjö
manns lá þar inni, flestir mik-
,ið sárir. Meðal þeirra var
tuttugu og tveggja ára gömul
stúlka. Hún hafði hlotið mik-
inn áverka á kviðinn og gat
ekki hreyft sig. Ungur maður
hafði stórslasazt á höfði. Munn
ur hans hafði rifnað upp að
nösum, og sjúklingurinn gaf
frá sér átakanleg hljóð. En þar
eð sjórinn nam mér þegar í
mjaðmir, hlaut ég að hraða
mér út á þilfarið sem mest ég
mátti. Mér auðnaðist að staul-
ast upp á þilfarið og stökkva
út fyrir öldustokkinn.
Eg kom auga á léttbát, er
var festur við hið sökkvai di
skip, sem var að færast í kaf.
Léttbátur þessi var yfirfylltur
fólki, en hann hvarf í djúpið
með skipinu ásamt allri áhöfn
sinni.
Mig bar allnærri skrúfunni,
er snérist af fullri orku. Eg
varð þess var, að hún $ró mig
til sín. Eg þeyttist fram og aft-
ur og í hring eins og hringekja.
Eg reyndi að komast brott, en
ég fann glögglega, að skrúfan
dró mig jafnan nær sér.
Skyndilega hætti áhrifa
hennar að gæta. Þegar ég litað-
ist um, sá ég, að skrúfan hafði
lyfzt upp úr sjónum og snérist
yíir höfði mér. Skipið sökk
1 þannig, að stafninn vissi nið-
ur, en skuturinn upp. Eimpípa
þess var þeytt þrem sinnum.
Því næst hvarf það í djúpið.
Með skipi þessu fórust hundrað
og tíu manns.
Eg var betur settur nú en í
hiö fyrra sinni, þar eð mér
hafði tekizt að komast höndum
yfir björgunarbelti, sem mér
auðnaðist að girða um mig. Eg
synti að stórum fleka, sem mað-
ur lá á, en annar hélt sér uppi
með því að hafa tak á honum.
Þegar ég kom að flekanurn,
valt maðurinn, sem lá á hohum
niður í sjóinn og sökk. Eg
reyndi að kafa eftir honum, en
var það ógerlegt, þar eð ég vav
girtur björgunarbeltinu. Við
biöum þess, að honum skyti
upp, en sáum hann aldrei ait-
ur.
ir IÐ komum nú auga á eitt-
* hvað, sem líktist timbur-
fleka og tveir menn höfðu bú-
izt um á. Við syntum þangað,
’en þegar þangað kom, sáum
við, að farkostur þeirra voru
tveir lestarhlerar, sem þeir
höfðu lagt saman. Við skriðum
upp á lestarhlerana. Þeir voru
þó ekki stærri en það, að fætur
okkar voru í sjó, en það var
mér lítið fagnaðarefni, því að
ég vissi, að mikið var um há-
karla á þessum slóðum.
Þegar ég hafði legið þarna
góða stund og lcastað mæðinni,-
ákvað ég að synda yfir aö timb-
urfleka, er var skammt undan.
Hinir þrír félagar mínir reyrdu
að telja mér hughvarf og kváðu
þetta óráð hið mesta. En þar
eð ég var nú orðinn afþreyttur
og taldi mér auðvelt að synda
alllanga leið, lét ég af þessu
verða. En þetta reyndist vera
lengra sund en ég hafði hugað.
Ég þreytti sundið svo knálega,
sem mér var framast unnt, en
þó virtist mér ekkert miða á-
fram. Þegar ég hafði þreytt
sundið í nær klukkustund, sá
ég mér til mikillar skelfingar,
að logandi olíubrák stefndi í
áttina til mín. Ég breytti þegar
um stefnu og freistaði þess að
komast framhjá olíubrákinni.
En mér tókst það ekki að öllu
leyti, því að allt í einu var ég
staddur í eldhafi og þreytti þar
sundið. Það var ólýsanlega
kvalafullt, og ég brenndist
verulega.
Þegar ég var kominn brott
frá olíubrákinni, tók ég stefnu
á timburflekann á nýjan leik,
en mér reyndist engan veginn
auðvelt að komast áfram. Ég
gat ekki hreyft annan fótinn
og gat lítið sem ekkert séð til,
þar eð blóð draup í það auga
mitt, sem ekki var reifað. Eft-
ir þriggja klukkustunda bar-
áttu komst ég þó í kallfæri við
flekann.
Ég sá, að maður sat á fleka
þessum, en hann lét ekkert á
sér bæra, þegar ég hrópaði til
hans og bað hann að þrífa ár
og róa í áttina til mín. Þegar
ég náði til flekans, komst ág
að raun um það, að brjóstkassi
, hans var brotinn öðrum megin.
Það hlaut að teljast kraftaverk,
að hann skyldi Lera lífs. Hann
kvaldist mjög og átti þess eng-
an kost að hjálpa mér upp á
flekann. Loks auðnaðist mér
það þó og gat langzt fyrir og
hvílt hiná þreyttu limi mína.
Þegar ég hafði hvílt mig ör-
skamma stund, þreif ég ár og
tók að róa flekanum í áttina til
hinna þriggja félaga minna,
sem ég hafði yfirgefið. En ég
kom hvergi auga á þá og sá þá
aldrei framar. Það mun aldrei
verða sannað, hvort hákarlar
hafi orðið þeim að fjörtjóni
eða þeir drukknað, er þeir hafi
Framhald á 6. síðu.