Alþýðublaðið - 03.08.1944, Blaðsíða 4

!.'í ,
ALÞYÐUBLAÐiÐ
Fimmtudagur 3. ágúst 1944»
4 vú
Jón Sigurðsson:
Hófelið, sem býður upp á
grammófón í sfað tónleika
ÞAÐ MÁ segja, að það haíi
verið orð í tíma töluð er
Mbrgunblaðið minntist á í leið-
ara s. 1. laugardag, ófremd, sem
þurfti að hætta, og átti þar við
að á Hótel Borg, stærsta sam-
komustað bæjarins, sé mönnum
stöðugt, við hvaða tækifæri
sem er, boðið upp á þau ósköp
að hlusta á slitnar og gargandi
grammófón plötur og aðra tón-
leika ekki.
Sama blað minntist og á s. 1,
sunnudag, í smáklausu, að ekki
sé það vansalaust, að ekki skuli
vera búið að kippa þessu í lag,
og stífni eða þrjóska einstakra
manna, megi ekki koma hér til
greina.
í báðum þessum greinarstúf-
um er hlutlaust frá sagt, og
réttilega á það bent að til há-
borinnar skammar sé, að hið
opinbera skuli láta afskipalaust
eða líða, að sá MoHbúaháttur
haldist, að hljómsveitarlaust sé
í Hótel Borg.
Svo hlutlaust sagði Morgun-
blaðið frá þessu, að það snerti
hina fínu strengi „réttlætistil-
finningar“ Eggerts Claessens,
er sá sig nauðbeygðan til þess,
að skrifa ritstjóra blaðsins bréf,
er hanri biður auðmjúklega að
þirt verði, sem auðvitað var og
gert. riw w
Þegar ég las bréf Claessens,
varð ég svo sem ekkert undr-
andi yfir því að sjá, að Claessen
fann sig knúðan til að skrifá,
og heldur ekkert undrandi yfir
því, hvernig skrifað var. Egg-
ert Claessen, er framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendafélags ís-
lands, þess félags sem eigandi
Hótel Borgar er meðlimur í.
Claessen er maður kappsam-
ur og er vel á verði fyrir um-
bjóðendur sína, atvinnurekend
ur, og stundum svo, að ofmikið
er að gert, þeirra vegna, eins og
dæmi eru til.
Claessen vissi sem var og er,
að Jóhannes á Borg, eins og
hann er kallaður, stendur höll-
um fæti í almenningsálitinu —
hvað viðkemur þessari deilu, og
allur f jöldinn lítur réttilega svo
á, að það sé vegna stífni og
þrjósku hans, að ekki sé fyrir
löngu búið að semja, og fram-
bærilegur hljóðfærasláttur á
boðstólum í stærsta samkomu-
húsi höfuðstaðarins.
Claessen gat búist við, að ef
hin sönnu og réttmætu ummæli
sjálfs Míorgunblaðsins, fengju
að standa óhögguð, og ,,sann-
leikurinn“ hans (Claessens)
kæmist hvergi að gæti svo far
ið, að engin sála, utan hann
einn, hefði aðra skoðun en þá,
sem og rétt er, að Jóhannes
ætti á því einn sök, að gestum
er verður þaðá að koma í „Borg-
ina“, er boðið upp á að hlusta
á slitnar og gargandi grammó-
fónsplötur, eins og Morgunblað-
ið orðar það.
í bréfi sínu segir Claessen
það einu ástæðuna fyrir því að
enn sé deila og ekki hafi sam-
izt að hljóðlfæraleikarar haldi
fast við þá kröfu sína að hafa
um það öll ráð, hvað margir
séu í hljómsveit í Hótel Borg,
þetta sé eina ágreiningsatriðið
ímálinu og deila sé engin um
lcaup eða annað, eftir þvi sem
skilið verður af ummælum
Claessens.
„Mikil er trú þín kona,“ seg-
ir máltækið. Er Claessen virki-
lega haldinn þeirri barnalegu
trú, að því líkt og annað eins
gangi í fólkið? Heldur hann að
fjöldinn allur viti ekki, að eina
ástæðan fyrir því, að ekki er
hljómsveit starfandi á hótelinu
er sú, að eigandi hótelsins er
svo þungt haldinn af sjúklegum
fjandskap til verkalýðssamtak-
anna að hann neitar með öllu
að virða þau viðlits eða sýna
þá sjálfsögðu kurteisi að svara
bréfum er honum hafa verið
send af hálfu hljóðfæraleikara
með ósk um að samningaumleit
anir yrðu hafnar.
Félag ’ ísl. hljóðfæraleikara
hefur margsinnis farið fram á
það við Jóhannes að fá viðræð-
ur við hann um samninga um
kaup og kjör hljómlistarmanna
og nú síðast 31. maí s. 1. skrif-
aði ég, fyrir félagsins hönd,
Jóhannesi eftirfarandi bréf:
„Félag ísl. hljóðfæraleikara
hefir falið oss að tjá yður, að
eins og undanförnu er félagið
ennþá reiðubúið til. samninga
við yður um kaup og kjör hljóð
færaleikara, og í þeirri von, að
samningaumleitanir geti hafizt
nú þegar kaus félagið samninga-
nefnd á fundi sínum í gær.
í nefndina voru kjörnir þeir:
Skapti Sigþórsson, Sjafnargötu
8, Eiríkur Magnússon, Höfða-
borg 38, Fritz Weisshappel,
Skólavörðustíg 24.
Til þess að útiloka misskiln-
ing, vill félagið taka það skýrt
fram, að það mun ekki óska eft
ir að hafa ákvæði um það í vænt
anlegum samningi, að íþað ráði
hvaða félaga þess þér komið til
með að hafa í hljómsveit húss-
ins.
Það er einlæg ósk Fél. ísl.
hljóðfæraleikara, að væntanleg
þjóðhátíð lýðveldísstofnunar-
innar geti farið sem bezt úr
hendi og verði landi og þjóð til
sóma, innanlands og utan, og
væntir þess því fastlega að
samningar takist sem fyrst, svo
ekki þurfi af þeim ástæðum
að hætta við að halda þá veizlu,
sem ráðgert hefir verið að
halda í veitingahúsi yðar þann
18. júní n. k. — Þá vill og fé-
lagið vænta þess, að þértilkynn
ið einhverjum framangreindum
manna stað og' stund, er yður
bezt hentar til viðtals.“
Svar við þessu bréfi hefir
ekki borizt enn og berst senni-
lega aldrei, nema hvað Hjörtur
Nielsen hefur munnlega tjáð
mér, að „húsbóndinn“, hefði
þess enga þörf talið gð svara
því.
Oftar en einu sinni hefir ver-
ið reynt, fyrir milligöngu sátta
semjara ríkisins, að fá Jóhannes
til viðræðna um samninga, en
alltaf árangurslaust.
Ástæðan er því ekki sú sem
Claessen greinir, heldur er ein-
göngu vegna stífni og þrjósku
Jóhannesar að gestir hótelsins
verða að hlusta á slitnar og
gargandi grammófónsplötur og
aðra tónleika ekki.
í>ótt segja megi að enga þýð
ingu hafi fyrir afkomu atvinnu
veganna eða þjóðarbúskapinn
. sem heildar, hvort deila þessi
fVííjÖnbUöii)
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4n?l og 4902.
Símar afc-_iðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Vegakerfið.
BÁTT fyrir miklar fram-
farir í vegamlálum okkar
íslendinga um undanfarið hálfr
ar aldar skeið hefir enn ekki
verið ráðizt í það hér á landi
að byggja vegi úr varanlegu
efni svo að nokkru nemi. Veg-
spottinn frá Reykjavík inn að
Elliðáánum, sem var steinsteypt
ur fyrir nókkrum árum, ier eina
framkivæmdin í þiví efni, sem
nafn er gefandi.
Hins vegar verður mönnum
það æ ljósara með hverju ár-
inu sem líður, hvílík nauðsyn
er á varan'legum vegum á
helztu samgönguleiðunum. Um
ferð um vegina fer stöðugt
vaxandi, og sú iþróun mun
halda áfram. Molidar- og malar
veglrnir þolá illá hina miklu
umferð, énda er isigkomulag
þeirra oift á tíðum þannig, að
þeir mega teljast ófærir venju-
legum ökutækjum. Eru ótaldar
þær gífurlegu fjárhæðir, sem
á ári hverju fara í súginn
vegna óeðlilegs slits ökutækj-
anna og bensíneyðslu á hinum
slæmu vegum.
#. * ’ ■ •
Undanfarið hefir verið lögð
á það megináberzla að lengja
vegakerfið sem mest. Er það
vissulega ekki nema að vonum.
Öldum saman hefir vegaleysið
sorfið tillfinnanlega að þjóðinni
og staðið fyrir margvíslegum
öðrum framförum. Það er því
í sjálfu sér engin furða, iþó að
mikil áherzla hafi verið á það
lögð að teygja lífæðir samgangn
anna sem allra víðast og rjúfa
einangrun samgönguileysisins í
sem flestum héruðum landsins.
'Nú er hins vegar ;svo komið,
að öll rök virðast mæla með
því, að nokkur stefnuhreyting
verði í iþessum efnum. Það má
ekki öllu lengur verja allri
orku til að teygja vegina fram
í hvern afdal og út á hvert nes.
Annað er meira aðkallandi í
vegamlálum okkar. Og það er
lagning varanlegra vega á
helztu samgönguleiðum lands-
ins, vega, sem eru ávallt greið
ir og góðir yfirferðar, krefjast
ekki hins fjárfreka viðhalds
malarveganna og afbjóða ekki
samgöngutækjunum löngu áð-
ur en efni standa tál.
*
Vera kann, að einhverjir
reyni að leggja þann skilning
í iþessi orð, að þau séu mælt af
fjanöskap 1 garð hinna strjál-
býlli og afskekktari héraða, sem
ekki liggja að aðalleiðum. En
því fer víðs fjarri, að því sé til
að dreiifa. Þau eru sprottin af
því einu, að hér er þjóðinni ber
sýnilega mikill vandi á 'hönd-
um. Það er alls ekki einhlítt
til góðs farnaðar í samgöngu-
málum þjóðarinnar að leggja
bráðabirgðavegi að hverju
byggðu bóli á landinu, ef hið
geysifjárfreka viðhald slíkra
vega yrði þjóðinni ofraun og
samgöngur á aðalleiðum um
landið alltaf háðar þeim
leiðu annmörkum, sem nú er.
Nýjungar í samgöngumálum
valda því einnig, að óvíst er,
hvort hentugt þykir í framtíð
inni að tengja afskekktari og
strjálibýlli héruð landsins við
hjarta þess með akvegum.
Ekkert er líklegra en að fyrir
samgönguþönf þeirra lands-
hluta verði séð á annan hátt.
Hins vegar fcalllar iþörfin á
miklu fullikomnara vegakerfi á
aðalleiðum og um þéttbýlustu
héruð landsins, þar sem sýnt
er ,að fóUki fjölgar stórlega í
framtíðinni en fækkar ekki.
Og þeirri þörf verður að sinna
af fullkominni alvöru í. náinni
framííð.
Kostakjör
Þeir, sem hafa í hyggju að gjörast fastir áskrif-
endur að Alþýðublaðinu, ættu að gjöra það nú
þegar, því meðan að upplagið endist, fá þeir
ókeypis
ÞjóShátiðarblað Alþýðublaðsgiis
stendur skemur eða lengur, er
hún orðin all alvarlegs efnis og
til stórrar vansæmdar, sérstak-
lega fyrir sjórnarvöld bæjar og
ríkis.
Ríkisstjórninni getur ekki
verið það óviðkomandi, hvernig
land eða þjóð er kynnt út á við
og ber þá skýlaust skylda til,
að beita áhrifum sínum til þess,
að koma í veg fyrir að illa sé
kyhnt.
Það hefir þó nokkru sinnum
verið á það minnzt í tímaritinu
og blöðum í Ameríku að það
væri aðeins grammófóns-mús-
k í stærsta hóteli landsins, og
þótt ekki sé á ástæðuna minnzt,
fyrir því að svo sé, virðist hin-
um framandi gestum það nokk
uð undrunarefni að svo skuli
vera, annars gerðu þeir það
vart að umræðuefni þótt þeim
væri boðið upp á að njóta þess
„unaðar“, að hlusta á slitnar og
gargandi grammófónsplötur.
Ég get í þessu sambandi ekki.
stillt mig um að segja frá smá-
klausu er birtist í músikblað-
inu „The Mertonome“, eftir-
Paul Gardnes, sem áður var
kanadískur blaðamaður en gerð
ist síðan sjómaður á kaupskipa
flotanum. I grein þessari segir
frá komu hans til Islands.
Gardnes greinir frá því, að
hermenn hafi ekki aðgang að
„eina opinbera dansstaðnum í
Reykjavík, hótel Borg „helzta
hóteli íslands,“ með því að liðs'
foringjum aðeins sé leyft að
koma þangað. „Eg komst inn
á Hótel Borg í borgaraileguma
búningi ásamit norskum skips-
félaga minum,“ — segir Gard-
es. „Þar voru sæti fyrir um
200 manns og dansgólfið litlu
Framhald á 6. síðu.
TÍMINN ræðir nýlega um
svar Eimskipafélagsins við
greinargerð viðskiptaráðs um
farmgjöldin. Segir í Tímanum
um þetta m. a. á þessa leið:
„Þá er í svari Eimskipafélags-
ins reynt að halda því fram, að
gróði félagsins hafi nær engin á-
hrif haft á dýrtíðina. Þetta er eink
um rökstutt með. því, að vísitalan
hafi ekki lækkað neitt að ráði,
þótt flutningsgjöldin hafi lækkað.
Slík röksemd er vitanlega alveg
út í hött, því að eins og allir vita,
er vísitalan enginn fullnaðarmæli
kvarði á dýrtíðina, enda ekki ætl-
að að sýna nema takmarkaðan
þátt hennar, framfærslukostnaðinn.
Hún sýnir t. d. ekki aukning á
kostnaði framleiðslunnar, en mik-
ið af gróða Eimskipafélagsins er
tekið af henni. Vegna hinna háu
f lutningsgjalda Eimskipaf élagsins
í fyrra ýo.ru t. d. búvélar um
þriðjungi dýrari þá en í ár. Þann-
ig hefir Eimskipafélagið á einum
innflutningslið tekið hundruð þús.
kr. af bændum. Þá hefir það ekki
síður grætt ríflega á áburðinum
og fóðurvörunum. Enn harðara
hafa þó hin háu fiutningsgjöld
þess komið við sjávarútveginn.
Það getur líka hver og einn
sagt sér það sjálfur, að 25 millj.
kr. gróði Eimskipafélagsins hefir
átt meira en lítinn þátt í dýrtíð-
inni, þegar það er tekið til sam-
anburðar, að andvirði allrar seldr-
ar mjólkur og mjólkurvara í |
Reykjavík og Hafnarfirði var
•íokkrum millj. kr. lægri á þessum
sama tíma.“
AuSvitað er það tilgangslaust
erí'iði að reyna að telja almenn-
ingi trú um það, að farmgjöld-
in hafi engin áhrif á dýrtíðina.
Og þó að enginn sjái ofsjónum
yfir góðri afkomu Eimskipafé-
lagsins, hlýtur hin gífurlega
fjársöfnun þess á síðasta ári að
vera meira en lítið varhuga-
verð, þegar þess er gætt við hví
líkan vágest þjóðin á í höggi,
þar sem er hið ægilega dýrtíð-
arböl í landinu.
* * *
Morgunblaðið minnir á í gærr
að nú muni fara að hefjast að>
nýju viðræður um samstarfs-
möguleika stjórnmálaflokkanna
og stjórnarmyndun. Blaðið seg-
ir m. a.
„Stjórnmálaleiðtogarnir munn
nú brátt hittast á ný og ræða nán
ar möguleikana á víðtæku sam-
starfi flokkanna og stjórnarmynd-
un. Þegar þessum viðræðum var
frestað í júnímánuði, var ákveðið
að þær skyldu teknar upp að nýju
um mánaðamótin júlí-ágúst.
Leiðtogar stj órnmálaf lokkanna
hafa notað tímann síðan í júní-
mánuði, til hvíldar og hressingar
úti á landsbyggðinni. Þeir hafa án
efa hitt marga menn að máli og
að sjálfsögðu hefir viðhorfið f
stjórnmálunum borið á góma víða.
En hvers hafa foringjarnir orðið
vísari, er þeir ræddu við fólkið
úti á landsbyggðinni?
Enda þótt viðhorfið til ýmsra
mála sé æði mismunandi, eftir þvf
í hvaða flokki menn standa, er
það sameiginlegt álit allra, hvar
í flokki sem þeir eru, að stjórn-
málaástandið í dag sé óviðunandi,
og þar þurfi gerbreytingu hið
skjótasta. Þingið verði að taka
stjórnartaumana í sínar hendur og
leiða hin aðkallandi mál til far-
sælla lykta.
Einhver kynni að spyrja: Hvaða
stjórn vill fóikið fá?
Þessari spurningu er auðsvarað.
Langsamlega meiri hluti þjóðar-
innar kýs helzt samstarf allra
flokka. Fólkið trúir því, að slíkt
samstarf yrði giftudrýgst fyrir
þjóðina. Það myndi skapa frið í
landinu, og hann þráir þjóðin
framar öllu öðru. Og þjóðin trúir
því, að víðtækt samstarf allra
flokka á þingi og í ríkisstjórn
myndi vera öruggasta leiðin til
þess að tryggja framtíð landsins
Framh. á 6. síðu.