Alþýðublaðið - 12.08.1944, Blaðsíða 6

*
Heimsókn til íialíuvígsiððÝanna.
Mynd þessi var tekin, er formaður herioringjaráðs Bandaríkj-
anna, George C. Marsihall, foeríi.iðfðingi, kom í fyrstu iheimsókn
sína til vígvallanna iá Ítalíu, iþar sem miklar o.g örlagaríkar orr-
ustur ihafa iverið háðar frá hví að 'hersiveitir bandamanna gengu
þar á land á iiðnu 'hausti — og enn geisa iþar mikilvægir bardagar,
þótt meira gæti nú vopnaviðskipta á öðrum vígstöðvum i frétt-
um af styrjöldinni. Mennirnir á myndinni eru, talið frá vinstri:
Mark W. Clark, yfirmaður 5. Ihersins, Marsthall 'hershöfðingi, Satte-
mnan, formaður íöringjaráðs 5. hersins og Jacob Devers, hers-
höfðingi.
Móðir Spaseníja.
hægt áfram, þvi að óvinirnir
héldu allajafna uppi skothríð
gegn okkur, og stundum urðum
við meira að segja að 'láta und-
an síga. Þetta voru vissulega
ýmist fótgangandi eða á hest-
baki gegnum votlenda skóga og
yfir vatnsmiklar ár> og lifðum
á hrossakjöti, sem við urðum
iðulega að snæða hrátt.
Einhverju sinni dróst ég aft-
ur úr. Ég stóð uppi við kofa
nokkurn meðal kinda og, naut-
gripa og kastaði mæðinni.
„Halló, þú þarna, gamli minn,
langar þig í mjólkursopa?“
Ég leit undrandi við. Þarna
var þá móðir Spasenia 'komin
og teymdi kúna sína. Mér varð
um það hugsað, hvernig hún
myndi hafa komizt hingað, og
bar fraim þá spumingu mína.
„Nú, þið fóruð, og aðrir komu
í ykkar stað. Þegar við' sáum,
hverjir þið voruð, sóttum við
kúna okkar, sem við höfðum íal
ið, og læstum húsinu. Tengda-
dóttirin fór til síns fólks, en ég
ákvað að ganga i lið með ykk-
ur. Ég ætti að geta verið í
skæruhernum fyrst bú gétur
það. Ég hefi frétt það, að Sre-
ten sonarsonur minn sé meðal
skæruliðanna. Ég hugsaði sem
svo, aö ég kynni að finna hann,
ef beppnin væri með mér.“
É" hafði auga með henni
næstu tvo daga. Hún var alltaf
óðfús að mjólka kúna sína og
hjálpr einhverjum. sem bágt
átti. En mér er ókunnugt um
það, hvort hún mun: hafa. kom-
izt hei'lu og höldnu yfir straum-
hörðu ána við klifið, sem varð
brátt á leið okkar. Ég sá hana
aldrei framar.
Frh. af 5. síöu.
En staðurinn, sem þú kemur i
frá, er áreiðanlega staðurinn, |
þar sem þú ættir að ala mann-
inn, vinur kær.“
„Ég gat það ekki, móðir Spa-
seníja. Ég hafði enga eirð í mín-
um beinum. Ég varð að fara.“
„Jæja, þú munt hafa satt að
mæla, og enginn má sköpum
renna. En bíddu annars andar-
tak.“
Hún lyfti upp fjöl i gólfinu
og tók þar fram dálítinn bögg-
ul. Hann reyndist hafa kaffi að
geyma, og gamla -konan tók þeg
ar í stað að sýsla við það að búa
til kaffi handa mér.
Ég dvaldist þrjá daga i húsi
móður Spaseníju. Hún rýmdi
fremra herbergið, en þegar mig
bar að garði, hafði þar ægt sam-
an ýmsum hinum ólíklegustu
munum. Ég svaf á hervoð minni
í einu horni þess. Móðir Spa-
senía svaf í öðru homi her-
bergisins á stóru rúmstæði
úr óhefluðum plönkum og hafði
vögguna hjá sér á nóttunni.
Gamla konan vann hörðum
höndum alla daga. Stundum
hafði hún hörbrúði handa milli,
stundum sat hún við fornfáleg-
an rokk og spann af kappi. Hún
annaðist garðinn og búpenin.?J
inn, vaggaði ungbarninu rg
hafði vakandi auga á Lazar litla
og hvatti hann til þess aö verða
skæruliðunum að öllu bvi liði,
sem hann framast mætti. Hún
fékk meira að segja tenedadóti-
urina til þess að kveikja upp
eldinn fyrir okkur, sækja vatn
og mjólk, baka ibrauð og, þvo
nærföt okkar.
Þar kom, að við héldum á-
fram för okkar. Okkur miðaði
ALÞYÐUBWSÐ
Laugardag'ur 12. ágúst % 1Ö44
i
J6n Sigurðsson:
Félagsdómur og deila hljóðfæra-
leikara við Hófel Borg.
IMORGUNBLAÐINU s. 1.
laugardag, minnist Eggert
Claessen litillega á verkfall
hljóðfæraleikara í Hótel Borg
og vitnar þá enn, (hefir marg
oft gerð það áður) í það, að
hljóðfæraleikarar hafi af Fé-
lagsdómi verið dæmdir fyrir að
gera þá kröfu, að þeir fengi að
ráða Jivaða menn störfuðu í
hljómsveit hússins.
Úr því Claessen vitnar svo
mjög í Félagsdóm og úrskurði
hans og vírðist leggja svo mik-
ið upp úr því sem hann ák ■ að-
ur og mælir fyrir um, þykir mér
hlýða að taka hér upp og birta
það sem Félagsdómur hafði að
segja um þá kröfu hljóðfæra-
leikara, að félag þeirra fengi
að ákveða hve margir skyldu
vera í hljómsveit hótelisins.
í dómi Félagsdóms segir þar
um:
„Hagsmunir F. í. H., sem við
þessa kröfu eru tengdir, virð-
þess að samningaumleitanir
yrðu hafnar, verið árangurs-
laus, því Jóhannes hefur aldrei
fengizt til viðtals .um þessi mál.
,Jón Sigurðsson.
Frh. af 4. siöu
um á borð við þær, skyldi ekki
verða gleýmt. Um verðskuldun
islenzkrar nútíðar gat hann
ekki. „Fjallið þagði . . .“ Seinna
befi ég komizt að því, að Sir
William Craigie hefur flutt mál
íslendinga við néfndina. Það
var að vonum, og engirm var
til þess líklegri.
Ef til vill ætla einhverjir að
við munum geta fengið gnægð
danskra bóka, þegar er stríðinu
lýkur í Evrópu. Þetta er þó í
mesta máta ósennilegt. Danir
(búa að öllum líkindum við bóka
nú um, einnig þar í landi, svo
að nú mun vart fást önnurhvor
bók, sem prentuð er. Og vita-
skuld heldur áfram að þrengj-
ast. En ekki þarf að efa, að í
þessu sem öðru hjálpi Banda-
ríkin eftir því sem unnt er. Þó
yæri það óHklegt, að þegar kúg-
uðu þjóðirnar loksins frelsast,
þá sjái Ameríkumenn brýnni
nauðsyn annars staðar en hér.
Og ekki færist okkur að lá þeim
það.
Þannig ætla ég að málið
horfi við — hætt við að naumt
kunni að verða skammtað, en.
hins vegar víst, að við verðum
ekki gerðir afskipta. Það fer’
vitanlega eftir viðhorfi manna
til bóklegrar menningar, hvort
þeim þykir nokkuð i húfi eða
eigi.
En svo má ætla að. íhugun
málsins leiði af sér nýjar spurn-
ingu, sem sé þá, hverjar bend-
ingar innfluttar bækur gefi um
mennir.garstig okkar. Bending-
ar um það efni (hljóta ibókakaup
in að gefa. Ég hef hugsað mér
að skrifa síðar nokkur orð um.
það efni, og mun þá að sjálf-
sögðu byggja á minni eigin
reynslu. Aðrir bóksalar geta
svo greint frá sinni, og eitthvað
aétti að mega fræðast af sam-
eigiplegri reynslu okkar.
Sn. J.
MUKDEN.?Z;
PEIPINGx
pTientsin
DAIREN
Greaf Wall
sm
lChenghsieni
Loyang
Tengleng>i
Sinyang^
nanking;»3
HANKOwJm
hamgha
.CHUNGKING
<)Nanch;
Changsha'
Hengyáng
Kweiyang
Am°vl#
unmtng
CA NTOn'M
HANOI'
FR. INDO
china
HAINAN
ast einkum vera auknir atvinnu
möguleikar fyrir félagsmenn
og svo það, að starfið muni að
einhverju leyti auðveldara eft
ií því sem hljómsveitin er fjöl-
mennari. Þegar þetta er haft í
huga annarsvegar og hinsvegar
að ekki er unnt að líta svo á,
að hér séu gerðar óhæfilega
strangar kröfur, þar sem ekki
er krafizt fjölmennari hljóm-
sveitar eíi verið hefir að jafn-
aði á Hótel Borg hin síðari ár og
ytri aðstæður almennt óbreytt-
ur, þá þykir ekki fullyrðandi
að oftnefnd samþykkt sé að
þessu leyti ólögmæt gagnvart
þá ekki ólögmæt.
Þegar Claessen fór i málið
fyrir Jóhannes, gerði hann
kröfu til, að hljóðfæraleikarar
væru dæmdir fyrir að gera
þessa kröfu, en félagsdómur
leit svo á, eins og að framan
greinir, að þessi krafa hljóðfæra
leikara væri ekki óeðlileg og
þá ekk ólögmæt.
Upptalning Félagsdóms á því
sem liggur til grundvallar því,
að krafa er gerð um það, að ekki
verði færri en 6 í hljómsveit
á Hótel Borg, en hvergi nærri
sæmandi, því þar kemur margt
til igreina, t. d. það að hljóðfæra
leikarar álíta að stærð hljóm-
sveitar eigi og hljóti að fara
eitthvað dálítið eftir stærð sal-
arkynna og fjölda gesta, og á-
líta, sem og rétt er, að þeir
sjálfir séu manna dómbærastir
um það, hvað hæfilegt er í
hverju tilfelli.
Þeirri barnalegu, eða jafnvel
sálsýkiskenndu fullyrðingu
Claessens, að þessi krafa hljóð
færaleikara sé undanfari þeirr-
ar kröfu verkalýðssamtakanna,
sem heildar, að þau ráði á
hverjum tíma, hvað margir séu
í starfi hjá hverjum einum at-
vinnurekanda, gr ekki svar-
andi, en hins vegar skal Claes-
sen og öðrum atvinnurekend-
um sagt það, að verkalýðssam-
tökin munu aldrei hvika frá
kröfu sinni, um atvinnu fyrir
alla þá, er vilja vinna.
Claessen segir það einu á-
stæðuna fyrir því, að ekki sé
hljómsveit starfandi á Hótel
Borg, að hljóðfæraleikarar
haldi fast við þá kröfu, að þeir
ráði hvað margir séu í hljóm-
sveit, en um þetta getur hann
raunverulega ekkert sagt, því
hljóðfæraleikurum hefur ekki
gefizt kostur á að ræða þá
hluti við Jóhannes eða aðra
— hans vegna, því eins og ég
sagði í síðustu grein, er ég
skrifaði um deiluna, hefur öll
viðleitni félags hljóðfæraleik-
ara og sáttasemjara ríkisins, til
skont sjiálfir, iþví að mjög er hætt
við að pappírsekla sér þar í
landi. Er því hætt við að nokk-
ur tími liði unz þeir geta látið
okkur fá bækur svo að nokkru
nemi.
Það eru einkum Bandaríkin,
sem í seinni tið hafa séð okkur
fyrir bókum. En mjög þrengist
Gfbreiðið Áibvðubiaðið.
Strrðið í Kína.
LUSt
China
Sca
rCRMOÓA
HONG
tCONG
Soulh China
Sea
20CI

STiTUTE /.»LES ]
Það er ekki nema endrum og eins, sem í fréttunum er getið um
stríðið og hina hugprúðu vörn, sem Kínverjar hafa haldið þar
uppi árum saman, vopnlitlir og einangraðir, gegn innrás Japana.
En síðustu vikur hefur þó öðru hvoru verið getið um nýja sókn
Japana þar, sem Kínverjum stendur milcill stuggur af. Japanir
hafa að vísu, þegar um langan tíma haft mörg beztu héruð og
ílestar stærstu borgir landsins á sínu valdi, ,þar ó meðal Peip-
ing í Norður-Kína og Kanton í Suður-Kína, og mestan hluta
hinnar löngu jámbrautar milli þessara borga, aðalsamgÖnguæð-
arinnar í Kína. En þá hefur þó vantað nokkurn spotta af þeirii
járnbraut í Suður-Kína og því ekki getað haldið uppi samgöng-
um milli Kanton og Peiping eftir henni hingað til. En nú virðast
þeir vera að leggja þann vegarspotta undir sig, sunnan við
Hengyang, sem sést neðarlega á kortinu. Hafa þeir umkringt þá
borg, en hún er síðasta vígi Kínverja við járnbrautina. Héruðin,
sem Japanir hafa lagt undir sig í Kína, eru dökklituð á kortinu.
Chungking, aðsetursstaður kínversku stjórnarinnar síðustu árin,
sést á kortinu lítið eitt til vinstri, \