Alþýðublaðið - 26.08.1944, Blaðsíða 5

Laugardagur 26. ágúst 1944.
#gLÞYSL'SL*£?g**
Rúnki í Rauðhólum bregður sér norður og skrifar mér
pistil um ferðarlagið og samferða fólkið
Áður en innrásin var gerð.
Hér sést ifloti innrásarbáta í íhSín á Englandi áður en innrás bandamanna á meginland Ev-
rópu hófst. Nú 'haífa bátar þess r flutt lið, hergögn og birgðir yfir Ermasund til 'Frakklands-
stranda og þannig lagt grundvö'll að hinni múklu sókn bandamanna á vesturvígstöðvunum
Emil Blytgen * Petersen:
A dönsku kaupskipi til víg~
stöðvanna í Normandie.
I
---—... ...i. ...... , --------
GR.EIN ÞESSI er þýdd úr málgagni frjálsra Dana í
Lundúnum, Frit Danmark, og lýsir heimsókn höfimd-
arins til vígstöðvanna í Normandie skömmu eftir innrás
bandamanna. Skipið, sem greinarhöfundurinn fór á yfir
Ermarsundi, hafði tekið þátt í tveim innrásum áður, eða
leiðangrinum til Norður-Afríku og innrásinni á Ítalíu. Er
greinin glögg lýsing á viðhorfunum í Normandie um þess-
ar mundir svo og þætti danska kaupskipaflotans til bar-
áttunnar gegn nazismanum.
RUNKI í RAUÐHÓLUM brá
sér norður nýlega og hefur
hann skrifað mér bréf um þetta
ferðalag. Ég 'gef honum orðið í'
dag. Hann segir: „Einn míns liðs
og öllum óháður skrapp ég norð-
ur í flugvél til átthaganna gömlu.
Við voru 6 farþegarnir, ^.llir í eft-
irlitsferð og tók hún mig 3 vikur.
Vegna þoku nyrðra fór ég ekki
suður aftur í neinni flugvél, en
komst í áætlunarbíl, eldsnemma
einn morguninn. Voru það tveir
bílar, sem samferða urðu suðm- og
43 sálir voru í þeim báðum, allir
því nær fastandi og glorhungraðir
er á veitingahúsið kom. Þangað
fór ég ekki því frændi minn bauð
mér heim til sín upp á lax og
silung. Hinir farþegarnir fóru all-
ir í veitingahúsið og sögðu þeir
mér, að þeir hefðu fengið ólseigt
rollukjöt úr íshúsinu að éta, mál-
tíðin hefði kostað 15 krónur fvrir
manninn og allir hefðu þeir feng-
ið molakaffi með teskeið í bollan-
úm og kostaði hann 5 krónur
aukreitis."
„ALLA LEIÐINA að norðan
heyrðist ekki mannsins mál fyrir
söng þeirra er í bílnum voru. Það
var „Potpourri“, eða samsteypu-
lög af öllum þeim slögurum sem
sungnir hafa verið hér í revyun-
unum í Reykjavík að undanförnu,
sem „þjóðkór þessi söng, hjáróma
mjög og ramfalskan, tvö eða þrjú
lög samtímis í hvorum bíl og sá
ég eftir því þá, að hafa ekki tekið
með mér steriliserað vatt í lyfja-
búðinni nyrðra og hafði nú ekki
annað en blauta vettlinga mína til
að troða í eyrun, því fólkið söng
eiginlega ekkí öðruvísi en það er
vant að syngja í bílum, heldur
„hafði hátt“, eins og K. N. sagði
um hjónin forðum, er þau voru
að rífast.“
„SÍÐAN VAR ferðinni haldið á-
fram og' söngnum fyrst framan af,
því nú voru allir fallega saddir,
en heldur dró úr söngnum þegar
fram á heiðarnar kom, því þá
þurftu bílarnir að staldra við hér
og þar, svo farþegarnir, allir nema
ég, fengi að bregða sér út og kom
ast undir eitthvert rimabarðið.
Tók það langan tíma að allir gætu
lokið sér þar af, rúmir 40 að.tölu
og nú var söngurinn hættur og
„annað hljóð komið í strokkinn"
(eða skrokkinn), „ósamkynja radd
ir“ og þá orðinn að nokkurs kon-
ar „Marche funébre“, einróma og
fremur óheyrilegur, eins og gömlu
rollur'nar væru teknar að jarma í
stekkjartúni undir fráfærur að
vori til, Ágerðist söngurinn er
kom niður undir Fornahvamm,
því þá „bættust þeir í hópinn, mað
urinn að norðan, sem þeir nefndu
,,vert“ og ,,eftirlitsmaðurinn“ að
austan, því að þeir höfðu ekki
komist lengra vegna kjötátsins
nyðra, sem hafði reynst þeim eins
og samferðamönnum mínum
„meinholt h.........“ og hafði
hinn síðarnefndi ehgan „auðan
seðil“ á sér, þvi hann hafði skilað
honum af sér á Lögbergi meðan
hann var. ,,í gildi“ eins og frímerk
j,n forðum, samkvæmt hollustu-
eið sínum gagnvart þjóðinni og
„eigin samvizku“, er öllu á að
ráða og ræður, hvort heldur er á
þingi eða Þingvelli."
ÞEIR VORU látnir í sinn bílinn
hvor, því saman gátu þeir ekki
verið, og voru alltaf að rífast, ann
ar útaf slælegú eftirliti, en hinn
út af því, að verijð væri að bera
ketið .á borð nyðra, því að það
væri ætlað neytendum einum
syðra, en alls ekki almennilegu
ferðafólki, sem ekki vissi hvað það
væri að leggja sér til
munns, og fengi „skömm í mag-
ann“, sem nú hefði sýnt sig á
samferðamönnum mínum, er nú
fagnaði eftirlitsmanninum með
húrrahrópum, eins og væri það
allt á meistaramóti hnefaleika-
manna, sem fagnaði „náðim“
sinni og sett hefði nýtt „íslenzkt
met“ í íþrótt sinni og þannig fylgt
dagskrá þeirri, er auglýst hafði
verið í útvarpinu kvölds og
morgna, um hádegi og nón um
nokkurra vikna skeið og hljóðaði
þannig: „Guðsþjónusta, hnefaleik
ar og dans á eftir.“
„SKIPIÐ LÁ við bryggjuna og
var komið miðnættiv hornablástur
inn að.hefjast, því nú höfðu nokkr
ir jökulfarar bætzt í hópinn, og
nú tóku eftirstöðvar kjötsins aðra
stefnu er út á sjóinn kom. —
Og nú var ekkert ,Potpourri
að heyra og engan „Marché Fune-
Frh. k 1. síSa
GREIN ÞESS.I er rituð í aðal-
bækistöðvum bandamanna
í Normandie. Ég kom hingað á
dönsku .kaupskipi, er sigldi
í skipalest, sem lét úr
brezkri 'höfn. Tilgangur farar
minnar er sá að fylgjast með
flutningum á sjó, sem skipta
svo miklu máli í baráttunni til
frelsunar löndum þeim, er Þjóð
verjar hafa herníumið. Dönsk
kaupskip taka þátt í þessum
flutningum. Danski fáninn
blaktir við sigluhnokka sumra
skipanna og ber vitni um hinn
mikilvæga þátt Dana til þessar
ar baráttu.
Ég hefi fylgzt vel með her-
flutningunuim í hinni brezku
höfn, á Ermarsundi, við land-
göngusvæðið og á þjóðvegun-
um, en eftir þeim eru hergögn
in og hermennirnir fluttir á-
leiðis til vígvallanna. Ég liefi
troðið hina miklu blekkingu
Hitlers „vesturvegginn óvinn-
andi“ undir fótum mér. Undan
„vesturveggnum11 liggja nú
hundruð skipa og af þeim hefir
verið skipað á land ógrynni her
liðs, hergagna og birgða, án
þess að nokkurri mótspyrnu
hafi verið að mæta af hálfu
Þjóðverja í lofti eða á legi. Her
lið þetta, hergögn og birgðir
ef komið hingað frá Stóra-Bret
landi. I fjögur súmur 'hafa Bret
ar búizt við því, að Þjóðverj-
ar freistuðu innrásar í land
þeirra. En nú er málum þann
ig komið, að fúá Stórá-Bret-
landi er lagt upp í hina miklu
innrás á meginland Evrópu og
hin mikla sókh bandamanna í
Vestur-Evrópu hafin þaðan.
Það sýnir gleggst, hvi'lík straum
ihvörf hafa gerzt í hildarleik
þeim, sem nú er 'háður.
♦ * •
E G hefi séð liðsforingja banda
manna stjórna uppskipun á
ströndinni, þar sem „vestur-
vegginn óvinnandi“ átti að vera
fyrir að firma. Þýzku fallbyss-
urnar vinna innrásarhernum
ekkert grand. Draumur Þjóð-
verja um það að drottna yfir
gervöllum heiminum, er nú
minning ein.
Ég er staddur uppi á höíða
nokkrum, og þaf blasir við
sjónum mínum eitthvert hið
sérstæðasta útsýni, sem saga
þessarar styrjaldar mun kunna
frá að greina. 'Ég sé skip, svo
langt sem augað eygir. Skip
liggja hlið við hlið fyrir akker-
um u-tan við ströndina. Siglu-
trén minna á þéttan skóg og
yfir þeim sveima blikandi loft-
belgirnir, sem verið hafa trygg
ir förunautar skipalestarinnar
frá því að lagt var úr höfn á
Bretlandi. Skip koma og fara,
og úti við sjónarrönd allra átta.
getur að l'íta skip og skipareyki.
* * *
ETTA er þriðji innrásar-
leiðangur dánska skipsins,
sem ég kom á hingað til Nor-
mandie. Það tók þátt í ieiðangf
inum til Norður-Afríku og inn
rásinni á ítalíu. Það liggur hér
meðal franskra, norskra, ho'l-
lenzkra, belgiskra, pólskra og þá
að sjálfsögðu brezkra og ame-
rískra skipa. Þetta er efalaust
stærsti kaupskipafloti, sem
komið hefir saman á einum
stað frá því að sögur hóf'-
hlingað hafa þau lagt leið sína
í góðu veðri og vondu; öllum
stundum ffá því að innrásin
hófst.
Veðrið, sem í sumar hefir ver
ið hið versta í mörg ár, er nú
betra en verið hefir lengi. Allt
er svo vel skipulagt og hagan-
lega fyrir komið við landgöngu
svæðið og á ströndinni, að upp
skipunin gengur álíka greitt og
í venjulegri hafnarborg á frið-
artímum. Þetta er eitt hið
mesta afrek innrásarinnar, og
mun það eig-i sízt að þakka far-
kosti þeim, sem nefnist „öndin“.
Það úir ög grúir af þessum ,,önd
um“ meðal skipanna, sem ver-
ið er að afferma. ,,Öndin“ renn-
ur af ströndinni út í sjóinn
eins og bifreið á hjólum, en
þegar þangað kemur skiptir
hún um gír, og skrúfa tekur
til starfa. Þessu næst stefnir
þessi furðulegi farkostur út til
skipsins, sem verið er að af-
ferma. Þegar ,,öndin“ hefir ver
ið fullfermd, en 'hún ber fimm
til sex smálesta farm, stefnir
hún til lands í löðurflaumi mikl
um. Þar hristir hún sjóinn af
sér og heldur áfram för sinni,
án þess að nema staðar, unz
komið er á umhleðslustaðinn.
Þar lyftir krani farminum upp
á vöruflutningabifreið, sem ek-
ur því næst eftir þjóðveginum,
er liggur upp hæðirnar, inn í
Framh. á 6. síðu.
Yerð á síldarmjöli
Ákveðið hefir verið að verð á síldarmjöli á innlendum
markaði verði kr. 52,19 per 100 kg. frítt um borð, ef mjölið
er greitt og tekið fyrir 15. september næstkomandi. Sé mjölið
ekki greitt og tekið fyrir 15. september bætast frá þeim tíma
vextir og bruna'bótatryggingarkostnaður við mjölverðið. Sé
hins vegar mjölið greitt fyrir 15’ september, en ekki tekið fyr
ir þann tíma, þá bætist aðeins brunatryggingarkostnaður við
mjölverðið, ef kaupandi’hefir ekki tilkynnt síldarverksmiðj- *
urn ríkisins fyrir þann tíma, að hann hafi sjálfur vátryggt
mjölið á fullnægjandi hótt, að dómi síldanverksmiðjanna.
Sama ákvæði viðvíkjandi brunatryggingu gildir einnig fyrir
það mjöl, sem ekki er greitt né tekið fyrir 15. september næst
komandi. Allt mjöl verður þó að vera pantað fyrir 30. sept-
emþer næstkomandi og greitt að fullu fyrir 10. nóvember
næstkomandi.
Vinsamlegast sendið pantanir yðar sem fyrst.
Siglufirði, 24. ágúst 1944.
Síldarverksmiðjur ríkisins.