Alþýðublaðið - 01.09.1944, Blaðsíða 6

6
AUÞYÐUBt-A^IF*
Föstadagur 1. sept. 1944.
Bretakonungur í Normandie
Georg Bretakonungur ihefir nú farið tvær ferðár til meg-
inlandsins til að heimsækj a innrásrttieri ibandaananna, —
fyrst til Noranandie síðan til -vígstöðfvanna við Florens á
Ítalíu.. Þessi mynd var tekin af bonum rétt eftir að !hann
steig á land í Normandie. í fylgd með ihonum er Montgomery.
hersihöfðingi.
HVAÐ SEGJA' HIN BLÖÐIN _
Framhald af 4. síðu.
mjög vafasamt, að nokkurt verka-
lýðsfélag segði nú upp samning-
u'm.
í>að sem verkalýðurinn vill, er
fyrst og fremst stöðugt og öruggt
atvinnulíf og niðurfærslu dýrtíð-
ar. ’ En samningauppsagnir til
grunnkaupshækkana eru aðeins
nauðvörn vegna þeirrar miklu
kauphækkana, sem víða hafa ver
ið látnar viðgangast, en jafnframt
eru þær eðlileg neitun verkalýðs-
ins við því að búa við ákaflega
mishátt kaup, þegar verðlag er lög
boðið hig sama um allt land og
þó að ýmsu leyti hæst á hinum
afskekktari stöðum.“
Hér er sjálfsagt rétt sagt frá,
og rná af þessum ummælum
Skutuls sjá, hve furðuleg ó-
stjórn og misræmi er nú á launa
kjörum í landinu. Er við slíkt
ástand ekki von að vel fari,
allra sízt, þegar þar við bæt-
izt, að ábyrgðarlaus öfl nota sér
hvaða átyllu, sem gefst, til þess
að stofna til nýrra og nýrra
vandræða og auka glundroðann
og öngþveitið í þessum málum.
Frh. af 5 siöu
þjóð hefur áður gert í sög-
unni. Kvalin og kúguð Evrópa
krefst réttlætis. Og það myndi
hafa slæmar afleiðingar, ef
synjað væri um þetta réttlæti.
En réttlætisins verður að leita
með fullkominni stillingu. Fyr-
ir þrennu ber að gera sér
grein. í fyrsta lagi ber að gera
sér grein fyrir því, að allt er
breýtingum undirorpið. Það er
tilgangslaust að tala um
„strangan“ eða ,,vægan“ frið.
Þess er ekki að vænta, að þjóð-
ir bandamanna elski Þjóðverja
sem bræður daginn eftir
að styrjöldinni lýkur. Friður-
inn á að byggjast á hörðum
kostum fyrst í stað, en síðan
á að draga úr þeim. Þjóðverjar
eiga að vera fátækir fyrstu 5
árin og aðeins helmingur fram-
leiðslu þeirra á að ganga til
þeirra sjálfra, hinu á að skipta
milli þeirra, sem þeir hafa
leikið hart. Það á ekki að leiða
yfir þá varanlega örbirgð. —•
Lengra er ekki hægt að ganga
en að krefjast af þeim ítrustu
sjálfsneitunar í fimm ár.
í öðru lagi væri það hin
mesta fásinna, að refsa Þjóð-
verjum þannig fjárhagslega, að
það yrði til tjóns fyrir banda-
menn sjálfa. Bandamönnum
be? :ið taka í sínar hendur um-
ráð yfir auðæí'um Þjóðverja, en
með því er engan veginn sagt,
að það eigi að eyðileggja auð-
æfin.
í þriðja lagi er þess að gæta,
að það er ætlunin að koma í
veg fyrir möguleika Þjóðverja
til að hefja nýjan ófrið en ekki
að gera þá fátæka. Af því
leiðir aftur, að fremur ber að
líta á stjórnmálahlið málsins en
fjárhagshliðina. Það eru tak-
mörk fyrir þeim byrðum, sem
lýðræðisþjóðirnar meðal banda-
manna verða fúsar til að leggja
á herðar Þjóðverja að styrj-
öldinni lokinni. Þegar þessa er
gætt, ætti að leggja á það höf-
uðáherzlu, að tryggja full-
komna afvopnun Þjóðverja
með skynsamlegum fjárhags-
byrðum. Og þegar málið er
skoðað frá sjónarmiði Þjóð-
verja, getur sá friður, sem
þeim er algerlega móti skapi,
ekki orðið varánlegur. Þáð er
'þess vegna skynsamlegast að
miða álögurnar á þá við það,
sem líkur eru til, að þeir mættu
sætta sig við.
*
AÐ er vel hugsanlegt, að
þýzka þjóðin myndi sætta
sig við afvopnum, ef hún er
ekki samtímis svipt möguleik-
unum til að lifa. En ef efna-
legri örbirgð verður bætt ofan
á afvopnunina, miðar það að
því einu að gera vandamálið
með þýzku þjóðina algerlega ó-
leysanlegt.
I
Erlend áhrif á íslenzk sfjórn-
mál að sfríðslokum
r
Frh. af 4. síðu.
máli þeirra Churchills og Roo-
sevelts er sögulegt skjal, sam-
ið í andrúmslofti og fyrir til-
verknað rísandi afla innan lýð
ræðisþjóðanna, er krefjast
frelsis frá ánauð og tryggs
friðar og aukinnar farsældar.
Hin f j ögur f relsisstef numið Roose
velts — The Four Freedoms —
túlka raddir milljónanna er
krefjast fullkomins málfrelsis,
óskoraðs trúfrelsis og öryggis
gegn skorti og ótta við skort.
Það eru raddir miljónanna, er
unna frelsi og lýðræði, en hata,
af langri reynslu, öfl ófrelsis,
einræðis og ofbeldis.
í Philadelphia í Bandaríkj-
unum mættu á ráðstefnu Al-
þjóðlega vinnumálasambands-
ins, (I.L.O) sendimenn fyrir
rúm 40 ríki, og áttu þar fulltrúa
allar hinar sameinuðu þjóðir,
að Rússum undanskildum, auk
margra vinsamlegra þjóða, er
þó standa utan við. Rússar, sem
reknir voru úr Þjóðabandalag-
inu, fyrir hina grimmilegu á-
rás þeirra á Finnland, neituðu
algerlega að hafa formælend-
ur á þessu þingi, þó að mikið
væri að þeim lagt að gera það.
Á þessari merkilegu ráðstefnu
var samþykktur alþjóðlegur
-sáttmáli (International Labour
Charter), er leggur grundvöll
að stefnu til alþjóðlegrar sam
vinnu um ákvarðanir og ráðstaf
anir til stórvægilegs félagslegs
öryggis og aukinnar hagsældar
fyrir alþýðu manna. í þessum
sáttmála birtust vonir, óskir og
kröfur hinna mörgu milljóna í
löndum víða um heim, sem
ýmist eru frjálsar og sjálfstæð-
ar þjóðir, er taka virkan þátt
i baráttunni gegn ofljeldi öxul
ríkjanna, eða kúgaðar þjóðir
undir járnhæl nazismans, eða
hlutlausar þjóðir, er eiga að
öðru leyti fulla samleið með
hinum sameinuðu lýðræðisþjóð
um. Og innan þessa ‘hóps gætti
ekki hvað sízt alþýðusamtak-
anna um víða veröld, og ann-
arra þjóðfélagsafla, er setja
hátt kröfurnar um fullkomið
frelsi og öryggi, en því verður
ekki fullnægt með öðru. en að
hindra og útrýma skortinum og
óttanum við skortinn. Allt eru
þetta talandi tákn þess afls og
þeirra strauma, er í lýðræðis-
heiminum brýst nú fram með
auknum krafti. Sá orðrómur
verður sterkur, en mótstaðan
getur einnig orðið voldug cg við-
námshörð. Og sá hinn sterki
síraumur mun vissulega befast
til íslandsstranda. Hans áhrif
fara ekki framhjá íslenzkum
stjómmálum og fl.ökkum.
Þrjár leif&ir i ©Idyróti
ófriSarlokaBíiia
í ölduróti ófriðarlokanna
verður íslenzka þjóðin að taka
afstöðu til úrla usnarmálanna.
Þeir, sem berjast gcgn hinum
sterka straum, munu skipa sér
í raðir íhalds- og auðhyggju,
og til varnar fornu misrétti og
forréttindum fámennra stétta.
Þeir, sem leitast við að Sveigja
þennan straum inn í þröngan
I farveg ofbeldis og einræðis
munu skipa sér í raðir komni-
únista. Þeir, sem vilja greiða
fyrir eðlilegum og breiðum far
vegi þessa straums, fylla hóp
lýðræðisjafnaðarmanna, eða
rétta þeim hendur til stuðnings
og samstarfs.
Alþýðuflokkurinn á íslandi
fylgir jafnaðarstefnu á vegum
lýðræðisins. Hann mun áreiðan
lega berjast áfram á líku.tn
grundvelli og áður var, en
kreddulaust ihaga störfum sín-
um, eftir breyttum aðstæðum
og ástandi, bæði hér á landi og
erlendis", og hafa augun opin
fyrir staðreyndum og reynslu
þeirra miklu umbótatíma, sem
þegar eru byrjaðir og fara i
hönd. Hans munu vissulega
bíða mikilvæg verkefni í ís-
lenzkum stjórnmálum. Og gifta
íslenzku þjóðarinnar mun á
næstu tímum ekki lítið eftir
því fara, hvaða stjórnm-ú >öfl
verða hér sterkust, og hvert
verður fylgi og áhrif Alþýðu-
flokksins.
Leiðrétting
MEINLEG PRENTVILLA hef .
ir enn slæðst inn í grein
Stefáns Jóh. Stefánssonar í
blaðinu í gær. Þar hefir fallið
út ein lína í kaflanum um Hol-
land og Belgíu og meining þar
með ruglast. Upphaf kaflans
átti að hljóða þannig: ,,í Hol-
landi og Belgíu var flokkaskip
un fyrir stríð með mjög líkum
hætti og á Norðurlöndum, sterk
ir jafnaðarmannaflokkar, lýð-
ræðislegir borgaraflokkar, ým-^
ist íhaldssamir eða frjálslynd-
Fyrsia flokksmótið
LANDSMÓT 1. fl. í knatt-
spyrnu hélt áfram s.l.
sunnudag, en þann dag fóru
fram tveir leikir í mótinu. •—
Fyrri leikurinn var háður á
milli KR og Vals og lauk hon-
um með sigri KR 5 gegn 1 ■— í
fyrri hálfleik skoraði KR 2
gegn 1, en í síðari 3 gegn 0.
Það', sem gerði gæfumuninn
var þolið, en þar báru KR-ing-
ar mjög af mótherjum sínum
er fram í sótti, og ber marka-
fjöldinn í hálfleikjunum vitni.
í liði Vals léku ýmsir gamal-
kunnir meistarar þess félags,
en sýnilega í lítilli sem engri
þiálfun, en meðan þeir voru ó-
þrsyttir spjöruðu þeir sig og
ber fyrri hálfleikurinn því
vitni (2:1), en þegar fram í
, sótti, kom úthaldsleysið í ljós
og var eins og sumir þeirra
stæðu kyrrir, þó þeir hlypu af
öllum mætti. Lið KR hafði sýni-
lega búið sig undir þenna leik
og úthald þess brást ekki, bezti
maðurinn í þeirra liði var
meistaraflokksmaðurinn Birgir
Guðjónsson, og átti hann sinn
mikia þátt í að halda knettinum
frá markinu og stöðva sókn
Vals.
Síðar um daginn fór svo
fram annár leikur mótsins, en
hann var á milli Akurnesinga
og Hafnfirðinga. Þessi félög
hafa ekki áður átt þess kost að
keppa saman í Landsmóti 1. fl.,
þó bæoi hafi áður verið þátt-
takendur í því. Var því jaessa
leiks beðið með nokkurri eftir-
væntingu, því jsarna var og. um
raunverulega bæjarkeppni að
ræða.
Leikar fóru svo, að Akurnes-
ingar unnu með 2:0. Mörkin
skoruðu þeir sitt í hvorum hálf-
leik. Fyrra markið er nokkuð
var liðið á hálfleikinn, en síð-
ara markið, þegar í byrjun hálf
leiks.
Leikurinn var f jörugur og all
harður. Með sigri sínum í leik
þessum tryggja Akurnesingar
sér að komast í úrslit, en þar
eiga þeir að etja við KR. Fer
sá leikur fram á morgun kl.
4.30 og mun þar vissulega við
. ramman reip að draga, þar
Hefir þý ' -'
keypt -
Bílaitókina?
sem KRliðið er, en lið Akumes-
inga hefur sýnt dugnað, úthald
og oft laglegan samleik í leikj-
um sínum í þessu móti, og dragí':
það í engu af sér, þegar til úr-
slitaátakanna kemur, og það er
engin ástæða til að ætla það,- —-
má búast við snörpum leik, sem
ekki er gott að spá hvernig lýk-
ur. Ebé.
Presfafélag Suðurlands:
Ritar Þhtgvallanefnd
og skorar á hana a®
alsfýra vanhelgun
siaðarins
A ÐALFUNDUR Prestafélag&
Suðurlands var haldinn' að
Þjórsártúni dagana 27. og 28.
ágúst s.l.
Fyrri • fundardaginn (sunnu-
daginn) dreifðu prestar sér, svo
sem ávallt hefur verið venja í
sambandi við þessa fundi, og
þjónuðu tveir og tveir við
hverja kirkju nágrennisins.
Var því að þessu sinni hagað
þannig:
Kálfholtskirkju: Sr. Jakob
Jónsson og Sr. Garðar Svavgrs-
son.
Marteinstungukirkju: Sr.
Guðm. Einarsson og sr. Bjarnl
Jónsson.
Hagakirkju: Sr. Sveinbjörn
Sveinbjörnsson og sr. Árelíus
Níelsson.
Skarðskirkju: Sr. Hálfdan
Helgason og sr. Helgi Sveins-
son.
Árbæjarkirkju: Sr. Ólafur
Magnússon og sr. Ragnar
Benediktsson.
Hábæjarkirkju: Sr. Brynjólf-
ur Magnússon og sr. Sigurbjörn
Á. Gí§lason.
Á mánudagsmorgun kl. S
hófust fundarstörfin. Aðalum-
ræðuefni fundarinS var altaris-
sakramentið. Voru þeir frum-
mælendur sr. Sveinn Ögmunds-
son, Kálfholti og sr. Jón Guð-
jónsson, Holti, en kvöldið áður
hafði sr. Ófeigur Vigfússon
prófastur í Fellsraúla flutt er-
indi um sama efni. Stóðu um-
ræður bessar lengi dags.
í sambandi við nokkrar um-
ræður um ÞingVöll, hinn forna
helgistað þjóðarinnar, var
stiórn félagsins falið að rita
Þingvailanefnd og „mælast til
þess við hana, að hún taki fyrir
það, að Þingvelli sé misboð-
ið með ósæmilegri hegðun eins
og átt hefur sér stað á þessu
sumri.“
Guðsþjónusturnar í sam-
bandi við fundinn voru sérstak-
lega vel sóttar og móttökurnar
þæði á kirkjustöðunum og í
Þjórsártúni hiriar ágætustu.
Stjórn félagsins var endur-
kosin, en hana skiþa: Sr. Hálf-
dan Helgason prófastur, form.,
en meðstjórnendur sr. Sig.
Pálsson og sr. Garðar Svavars-
son.