Alþýðublaðið - 03.09.1944, Blaðsíða 5

Suimudagur 3. september 1944.
ALt>V0UBLAÐ!Ð
5
Fregn í erlendu útvarpi og nokkur orð a£ tilefni hennar
— Heim til Danmerkur og Noregs — Ferðahugurinn
fer vaxandi — Sárin, sem þarf að græða — Haturþrung
inn ofbeldisáróður styrjaldaráranna — og við
EGAR ÉG ER að sitjast við
ritvélina mína til að taka
saman þennan sunnudagsjpistil
heyri ég frétt í útvarjjinu, sem
gleður mig mikið. London segir,
að í þessu hafi þulur í útvarp-
inu í Brussel í Belgíu tilkynnt, að
ef til vill yrði þetta í síðasta skifti
sem hann talaði í útvarp þaðan,
vegna þess hversu mjög Banda-
menn nálguðust það landsvæði
sem borgin stendur á.
ÞETXA ER MYND af því sem
er að gerast þessa dagana á meg-
ínlandi álfunnar, þar sem borgir
©g lönd hafa verið hersetin og
milljónirnar hafa beðið í 4—5 ár
eftir frelsun í hungri, myrkri og
kiúgun. —- Ég man það, hvernig
maður skalf við fréttirnar sumarið
1940, er þýzku nazistarnir flæddu
yfir Niðurlönd, yfir Frakkland og
Danmörku og Noreg — og maður
spurði sjálfan sig: Hvenær birtir
aftur til? Hversu lengi mun myrkr
ið grúfa yfir heiminum?
OG ÞESSA DAGANA er mað-
ur að fá svarið við þessum spurn-
ingum — og það er eins og fögn-
uðurinn, sem nú fyllir brjóst millj-
•ónanna á meginlandinu nái einnig
hingað, því að maður hittir varla
nokkurn mann, sem ekki lætur í
ljós hrifni sína og fölskvalausa
gleði.
HÉR DVELJA MARGIR Danir
og hér eru margir Norðmenn. Þeir
eru jafnvel farnir að strjúka rykið
af ferðatöskunum sínum, farnir að
taka til farangurinn sem Iþeir ætla
að hafa með sér heim. Þeir ætla
sér að fara með fyrsta skipi, þeir
vilja verða með þeim fyrstu, sem
stíga á dslnska eða norska grund,
eftir hina löngu og ströngu útlegð.
Með þeim sendum við íslendingar
áreiðanlega innilegustu kveðjur
og árnaðaróskir til bræðranna og
systranna sem heima hafa setið
og háð baráttu við hungur og svik,
kúgun og njósnir.
HÉR LIGGUR MIKIÐ FÉ, sem
við íslendingar höfum safnað til
hjálpar Norðmönnum. Vonandi
tekst Norrænafélaginu að koma
því .tafarlaust til Noregs, svo að
hægt sé að nota það fyrsta dag-
inn, sem tækifæri gefst til þess
að byggja eitthvað upp af því sem
ógnaröld liðinna ára hefir lagt í
rúst. Ég hef áður lagt til að þetta
fé yrði notað til þess að byggja
upp eitthvert lítið þorp, sem blóð-
öldin hefir brennt til ösku — og
vænti ég þess að sú tillaga veröi
afhuguð.
HEIMA í NOREGI bíða þúsund-
ir nakinna og hungrandi barna.
Hér hefir verið safnað miklu af
ágætum fatnaði. Vonandi kemst
hann við allra fyrsta tækifæri til
norskrar hafnar, svo að hann geti
undir eins skýlt einhverjum nökt-
um. Sárin eru mörg og djúp, sem
þarf að græða eftir þessa blóðöld.
Og það er vel, ef okkur íslending-
um lánást að taká þátt í því líkn-
arstarfi. Það er og skylda okkar
við héiminn og okkur sjálf, svo
vel hefir okkur liðið meðan aðr-
ir hafa stunið í kvölum og kúgun.
OG FYRST AÐ ÉG skrifa þetta
í sunnudagspistilinn að þessu sinni
og af gefnu tilefni fregnarinnar
frá Briissel, langar mig til að bæta
þessu við: Við íslendingar höfum
hlustað á ofstæki og áróður ófrið-
aráranna. Þesssu er ekki lokið og
við munum fá að heyra enn meira
og enn verra, en ég vil segja það,
að við skulum vera á verði gegn
skefjalausum ofstækisáróðri. Nóg
er af staurblindu hatri samt í heim
inum þó að við formyrkvumst ekki
eínnig af því.
Hannés á horninu.
Verksmiðjuhús og bílaverkstæði
til sölu.
Verzlunar- og verksmiðjuhús mitt í Gunnarssundi 2,
Hafnarfirði, er til sölu ásamt vélum og verkfærum. Enn-
fremur er til sölu bílaverkstæði mitt við Hverfisgötu 27 í
Hafnarfirði ásamt vélum, verkfærum og vörubirgðum. Til-
boð sendist mér fyrir 10. þessa mánaðar. Kéttur áskilinn til
að taka hvaða tilboði sem er, eða hafna öllum.
Skðfti Eglss©t?»
S@ndisveinit éskasf
frá 15. þessa mánaðar
Alþýðsiblaðið. — Simi
4900.
Myndin sýnir Dieppe við Ermarsund, sem nú er á valdi bandamanna. Dieppe er önnur mesta
háfnarborgin, sém bandamenn hafa tekið á norð-vesturströnd Frakklands, næst Cherbourg. |
Þaðan voru greiðar samgöngur til Englands áður en ófriðurinn hófst, aðallega til Newhav *
en. Það var í Dieppi, sem Bretar gerðu mesta strandhögg sitt í ágústmánuði 1942, er þeir
voru að kynna sér varnir Þjóðverja á Ermarsundsströnd.
Dieppe.
Vopn> sem vel bítur:
Þáttur kímninnar í baráttu
Dana við Þjóðverja.
GREIN SÚ, sem hér fer á eftir, er þýdd úr aðalblaði
sænska Alþýðuflokksins, Morgon-Tidningen í Stokk-
hólmi, og fjallar um þátt kímninnar í mótstöðu Dana gegn
kiigurum sínum. En Danir eru gamansamir, svo sem al-
kunnugt er. Og þeim eiginleika beita þeir óspart — og
oft af mikilli harðneskju í baráttu sinni gegn þýzka innrás-
arhernum og.hinum dönsku handbendum hans.
HIN undirokaða Danmörk
berst gegn kúgurum sín-
um á margvíslegan hátt; með
skemmdarstarfsemi, óvirkri mót
stöðu, leyniblöðum og á marg-
víslegan annan hátt. Aðeins
lítill hluti íbúanna tekur þátt
í hinni leynilegu baráttu, en í
vissu tilliti er öll þjóðin virk í
mótstöðunni. Það er í þeirri
baráttu, þar sem kímninni er
beitt sem vopni.
Það hljómar einkennilega, að
tala um kímni í sambandi
við iþá baráttu, sem Dan-
mörk heyr í dag gegn
kúgurum sínum. Ástandið er á
engan hátt kímilegt. Handtök-
ur, brottnám, morð, aftökur,
rán og ofbeldistiltektir er það,
sem yfirþjóðin býður fyrir-
myndarverndarríki sínu upp á.
En einmitt þess vegna er kann-
ske enn meiri ástæða til að
veita því athygli, að danska
þjóðin hefur ekki látið hugfall-
ast, og allra sízt hefur hún
missf kímnigáfu sína. Danskt
skapferli, dönsk kímni er hið
meðfædda vopn Dana gegn öll-
um ófblíðum tiltektum örlag-
anna. Og Þjóðverjum hefur
ekki tekizt að vinna bug á
þessu skapferli. Að vísu er
danska brosið orðið bitrara og
danska kímnin harðlegri, og
víst hafa þeir dagar komið, að
brosið hvarf og kímnin var
ekki höfð á hraðbergi. En ekk-
ert harðræði frá hendi óvin-
anna hefur megnað að buga
þetta tvennt til fulls. Og það er
einmitt hátíðleiki þessara and-
stæðinga, sem umfram allt hef-
ur kallað fram bros Dananna.
Það hefur aldrei verið unnt að
sigra Dani með hátíðleika,
strangleika og hörku. Oft á tíð-
um hafa Danir rætt sín í mill-
um um ,,hið danska bros,“ sem
aldrei gæti tekið neitt í alvöru.
Og oft hafa virðulegir heiðurs-
menn þrumað á móti þessu
brosi úr ræðustól og í d'álkum
blaðanna. En það hefur aldrei
verið unnt að ráða niðurlög-
um þess. Brosið er óaðskiljan-
lega tengt dönsku lundarfari.
Atburðir síðustu ára hafa
þjálfað þetta bros, gætt það
meiri fyllingu, gert það bitrara.
En brosið, kímnin, lifir góðu
lífi í Danmörku. Og það er
beittasta vopn Dana í yfirstand-
andi þrengingum. Sú þjóð
heimsins, sem er gersneyddust
kímni stendur í Danmörku and-
spænis þeirri þjóð heimsins,
sem hefur þroskaðasta kímni-
gáfu. Og þetta vita Þjóðverjar
sjálfir. Þeir skilja ekki, hvernig
hægt er að þola allan hugsan-
legan mótgang, án þess að
hætta að brosa.
JAFNVEL í hinni virku mót-
stöðu, er nokkur vottur
kímni. Það er þessi kímni, sem
kom í ljós, þegar skemmdar-
verkamennirnir, sem sprengdu
,,Forum“ í loft upp síðastliðið
sumar, komu sprengiefninu fyr-
ir í ölkassa og' létu ,,ölpósta“
flytja sprengiefnið á staðinn og
koma kössunum fyrir í bygg-
ingunni. Það er þessi ódrepandi
danska kímni, sem birtist í of-
urlitlu auglýsingasteíi, er einn
góðan veðurdag var fest upp i
búðarglugga í borginni:
De ringer og kalder;
vi kommer og knalder
Nörrebros Sabotöribrretning.
Þessi sama kímni er á ferð-
inni, þegar farþegi í sporvagni
stígur á tær nábúans,- lyftir því
næst kurteislega hattinum og
segir: „Afsakið, nafn mitt er
Jensen, skemmdarverkamaður.
Að lokum urðu Þjóðverjar að
banna í Danmörku þýzka dæg-
urlagið „Lilli Marleen,“ sem
sungið var í útvarpi Þýzkalands
og hernumdu landanna. Danir
höfðu ekki fyrr lært lagið en
þeir höfðu búið til við það nýj-
an teksta, þar sem óspart var
hent gaman að helztu valda-
mönnum Þýzkalands. Var þetta
síðan sungið hvarvetna á heim-
ilum og í veitingahúsum með
sýnilegri velþóknun. Þetta
gekk svo langt, að fólk þurfti
ekki annað en heyra þennan
söng til þess að það tæki að
brosa ánægjulega hvort til
annars.
Þegar fyrsti þýzki hermaður-
inn var myrtur í Kaupmaiina-
höfn og borgin var dæmd í 1
milljón króna skaðabætur, var
það þegar á orði haft meðal
Dana, að nú yrði dr. Best
dæmdur fyrir brot á verðlags-
rl-.væðunum. Hann hefði krafizt
einnar milljónar króna fyrir
e , a skepnu.
Sögurnar um þýzka valda-
menn, sem ganga manna á með-
ai í Danmiörku, eru óteljandi,
eins og í öðrum hernumdu
löndunum. Enginn veit, hvar
þær skjóta upp kollinum. En
þær gangá mann frá manni og
vekja mikla kæti, sem er miklu
meiri léttir að en heiftúðugustu
formælingum yfir grimmd og
3Tfirtroðslum Þjóðverja. Þegar
Danir hittast á heimilum hvor
annarra, er verulegur hluti
skemmtunarinnar fólginn í því,
að skiptast á nýjustu sögunum.
Ein hin síðasta þeirra er um
Framh. á 6. síðu.
i