Alþýðublaðið - 03.09.1944, Blaðsíða 6

6
ftLPTPlf BLftÐ IV
Sunnudagur 3. seprtember
Frá Stýrimannaskólanum:
Námskeið í siglingafræði.
fyrir hið minna fiskimannapróf verður að forfallalausu
haldið á Akureyri og í Vestmannaeyjum á vetri komanda.
Umsóknir sendist fyrir 15. september, fyrir Akureyrarnám-
skeið, Aðalsteini Magnússyni, skipstjóra á Akureyri, og
fyrir Vestmannaeyjanámskeið, Einari Torfasyni, stýri-
manni eða Ársæli Sveinssyni útgerðarmanni, Vestmanna-
eyjum.
*
Skólastjóri Stýrimannaskólans.
Bjarni Síefánsson fimmfugur
Þáffur kímninnar í barátfu Dana
Frh. aí 5. siöu.
Rommel, sem kom til Kaup-
mannahafnar og bjó á Hótel
d’Angleteme. Fólk safnaðist
saman úti fyrir hótelinu og
stóð þar sem fastast. Hershöfð-
ingjanum fannst í fyrstu mikið
til um þetta, en þótti síðar nóg
um og sendi undirmann sinn út
til að mælast til þess við fólk-
ið, að það hefði sig brott. ,,Við
bíðum,“ var svarað. „Hershöfð-
inginn fer ekki framar út í
dag,“ útskýrði liðsforinginn. -—
„Já, en það er Montgomery,
sem við erum að bíða eftir,“
var svarað. „Hann er alltaf
vanur að vera á hælunum á
Rommel.“
MEÐAN stóð á umferða-
banninu eftir 29. ágúst í
fyrra, og fólki var óheimilt að
vera úti eftir klukkan 21 að
kvöldi, án þess að hafa sér-
stök skilríki, sem heimilaði
það, bar svo til, að borgari í
sjálenzkum kaupstað kom
heim til sín með kvöldlestinni.
Hann hafði ekki heimild til
útivistar eftir klukkan 21, en
nú var komið fram yfir þann
tíma. Þýzkur hermaður gaf sig
þegar að honum, og krafðist
þess, að fá að sjá skírteini hans.
Maðurinn tók þegar upp öku-
skírteini sitt, rétti það að her-
manninum og sagði mjög á-
kveðinn:
— Ich habe Fiihrerkarte!
— Fuhrerkarte? sagði hermað
urinp auðmjúkur, bar hönd-
ina upp stálhjálminum og lét
manninn fara óáreittan leiðar
sinnar.
í þessum sama bæ, sem telur
4000 íbúa, var á fáum dögum
gefin út meira en 2000 leyfi til
að mega vera á ferli eftir hinn
tilsetta tíma. Næstum því hver
maður hafði allt í einu fengið
einhvern sjúkdóm, sem gerði
það að verkum, að þeim var
nauðsynlegt' að leita sér
fræðiniga á öðrum bæjum. —
En sjúkdómur var eitt
af iþeim skilyrðum, sem
nauðsynleg voru til að fá úti-
vistarleyfi. Að skömmum tíma
liðnum neyddust Þjóðverjar til
að afnema umferðabannfð. Það
var orðið skrítla. Helmingurinn
af íbúum Danmörku hafði
leyfi til að vera á férli eftir
hinn tilsetta tíma.
29. ágúst komu þýzkir skrið-
drekar á sjónarsviðio á götum
Kaupmannahafnar. Það átti að
kenna fólki að bera virðingu
fyrir hinum þýzku vopnum. Við
Nörreport steig sendisveinn af
hjólinu sínu og lagði það upp
að þýzkum skriðdreka. Menn
geta getið sér til um það, —
hvemig muni hafa farið um
virðinguna hjá þeim mörgu,
sem horfðu á þennan atburð.
Á Ráðhústorgi hafði Ferða-
félagið selt happdrættismiða
allt sumarið, og fór salan fram
í ofurlitlum timburskúr. Kaup-
mannahafnarbúi gekk að skrið-
dreka, bankaði á rúðuna og
spurði hinn undrandi skrið-
drekastjóra: Eru seldir happ-
drættismiðar hér?
Brýningamaður kom á hjól-
inu sínu að öðrum skriðdreka,
drap einnig á rúðuna og spurði:
— Er nokkuð að brýna í dag?
Þetta var brosið 29. ágúst.
Danir, sem hafa verið í
Horseröd fangabúðunum, skýra
frá því, að Þjóðverjar hafi
verið nærri því að missa allt
vald yfir sér, þegar dönsku
fangarnir komu til yfirheyrslu
með hatt á höfði og vindling
milli varanna.
Það var brosið.
í leyniblöðunum gætir kímn-
innar einnig. Það eru að jafn-
aði ekki skemmtilegir hlutir,
sem þau hafa frá að greina. En
þau væru ekki dönsk, ef kímn-
in ætti þar ekkert griðland. —
Fastur dálkur í einu mest út-
breidda blaðinu heitir einmitt
„Brosið.“ En stundum er gam-
anið grátt. Það á t. d. við um
ýmsar þær aðferðir, sem föð-
urlandsvinir nota til að skjóta
dönskum handbendum 2iazist-
anna skelk í bringu. Margir
þeirra hafa fengið senda út-
fararkransa eða örlitlar eftir-
líkingar af líkkistum. Við kist-
urnar hangir að jafnaði seðill,
sem á er letrað: Pantanir einn-
ig afgreiddar eftir máli. Undir
þessa tegund gamansemi heyra
einnig dánarauglýsingarnar.
Mörg handbendi nazistanna
hafa orðið viti sínu fjær af
ótta, þegar þau lásu feitletrað-
ar tilkynningar í dálkum blað-
anna um sitt eigið andlát.
*
H VAR sem væri annars stað-
ar, hefði alvarleg hætta
stafað af nazistaforingjanum
Fritz Clausen, sem vel hefði
getað greitt götuna fyrir kvisl-
ingastjórn. En aðeins ekki í
Danmörku. Danir eru vel þjálf-
aðir pólitískt, og Fritz Clausen
hafði Æyrir löngu gert sig að
pólitísku atíhlægi. Þjóðverjar
gátu með engu móti notað
hann. Hann hafði leyðilagt
þann möguleika löngu fyr-
ir 9. apríl. Danska brosið hafði
drepið hann pólitískt.
Danska brosið er móttur. —
Blóðsúthellingar fylgja ekki í
kjölfar þess, en það er mjög
grimmt. Engin útreið er eins
harkaleg og sú, að vera gerður
að athlægi. Brosið er máttur,
sem er mjög nátengdur sál og
anda. Það er máttur, sem ekki
er rétt að vanmeta í barátt-
unni gegn því illa.
IDAG er Bjarni Stefánsson
Fjölnisvegi 4, 50 ára. Á
þeim tímamótum í lifi hans get
ég ekki látið bjá' líða að minnast
hans sem félaga og þjóðfélags
borgara, þótt ég gangi þess ekki
dulinn að ekkert er honum nær
skapi, en að algjör þögn sé um
hann.
Bjarni er einn þeirra manna,
sem vinna störf sín í þágu þjóð
félagsins og meðbræðra sinna í
'kyrþey, og Mta mdkið og gott af
sér leiða. Bjarni er meðal hinna
mörgu, sem urðu snortnir af hug
sjón jafnaðarsteínunnar og bar
áttu verkalýðsins fyrir bætt-
um lífskjörum. Um fjölda ára
hefir hann verið einn meðal
hinna áhugasömustu manna
sem varið hafa kröftum sínum
og tómstundum í þágu málefna
verkalýðsins og þá fyrst og
fremst sjómannastéttarinnar
hér í bænum. Hann gerðist fé-
lagi í Sjómannafálagi Reykja-
víkur 1923 og hefir ávallt síð-
an*starfað að málefnum stéttar
innar. Manni með áhuga og
starfshæfni Bjarna eru tíðast faí
in imörg stönf. Hann var ritari
félagsins í tvö ár. Fulltrúf þess
á Sambandsþingum og í Full-
trúaráði um fjölda ára. í margs
konar nefndum hefir hann starf
að innan og utan félagsins. For
maður Fulltrúaráðs verkalýðs-
félaganna í Reykjavík í tvö ár.
Fulltrúi félagsins í Sjómanna-
dagsráði og gjaldkeri í stjórn
þess. Auk þessa hefir hann ver-
ið í stjórn Byggingafélags
verkamanna frá stofnun þess.
Öll þessi störf hefir hann rækt
og rækir með mestu prýði og
samvizkusemi, svo félagsbræð-
ur hans vilja ógjarnan missa
hann úr, þeim þótt hann vildi
sjálifur losna. Þessi störf eru
sem að likum. lætur allt tóm-
stundastönf og ékki unnin til
launa. Hin mikla félagshyggja
hans og hugsjón að verða öðr-
um að liði er driffjöður í þessu
starfi.
Sjómannafélagið hefir tíðast
átt mörgum og góðum starfs-
kröftum á að skipa, mönnum, er
hafa með gleði starfað fyrir fé-
lagið og stétt sína í fremstu víg-
línu, og er Bjarni einn af þeim
ágætisdrengjum.
Bjarni fer ekki dult með skoð
Bjarni Stefánsson.
anir sinar í þjóðfélags og. um-
bótamálum; hefir hann fylgt
Alþýðuflokknum að málum frá
fyrstu tíð og reynzt ágætur mál
svari hans. Hann er prýðisvel
máli farinn stefnufastur og rök
viss. Eins og Bjarni hefir reynzt
sem félags og flokksmaður, hef
ir hann einnig reynzt sem starfs
maður að hverju sem hann
gengur. Trúr og samvizkusam-
ur verkamaður. Hann var lengi
sjómaður bæði sem fiskimaður
hér við land og farmaður með
erlendum þjóðum ,og var rúm
það v;el skipað, er hann sat.
Fyrir nokkrum árum varð
hann fyrir miklu slysi sem olli
því, að hann taldi sig ekki hlut
gengan til allra verka á sjónum
og fór því að vinna í landi.
Hann er ágætlega verkfær til
ýmissa starfa, en hefir síðustu
árin stundað trésmíði.
Bjarni er Rangvellingur að
ætt, kosminn af valin kunnu
bændafólki þar eystra, fæddur
á Selalæk 3. sept. 1894. Hann
stundaði nám við Stýrimanna-
skólann í Reykjavík og lauk
þar farmannaprófi 1920. Bjarni
er mesti snyrtimaður, prúð-
menni í framkomu og reglumað
ur hinn mesti.
Við félagar hans og kunningj
ar óskum honum allra heilla
á þessum merku tímamótum í
lífi hans, og gleðjum okkur við
að fá að njóta áhuga hans og
hollustu víð félags- og flokks-
málin mörg árin enn.
S. Á. Ó.
virðulega kona tákni hamingju
íslands. Þess skal ég geta í
sambandi við drauminn, að
hann hafði engin áhrif á at-
kvæði mitt; það var áður fast-
ákveðið.
III.
Eg vék að því áður, að arm-
að en flokksþrælkun og klíku-
skapur væri meiri lífsnauðsyn
nú á þessum tíma. Samstarf
allra beztu krafta í landinu er
lífsnauðsyn — svokölluð „þing
ræðisstjórn“ þeirra manna,
sem komnir eru inn í þingið
fyrir vitlaus kosningalög og
dómgreindarleysi kjósenda dug-
ir ekkert, því það er deginum.
Ijósara, að meðal þeirra eru
menn, sem þjóðin fyrir enga
muni má treysta. Þeir hafa
sumir hverjir lofað öllu fögru,
en svikið það jafnóðum. Það
þarf samstarf, öflugt og traust
þeirra manna, er setja velferð
alþjóðar ofar eigin hagsmunum
sínum eða einhverra valda-
braskara, að ég ekki nefni þá,
sem sýnilega vinna markvist að
því, að undirbúa jarðvegimx
fyrir yfirráð erlendra ríkja yfir
hinu unga og veika íslenzka
lýðveldi. Það væri óskandi, að
öll þjóðin, hver einasti maður,
þekkti sinn vitjunartíma, að
minnsta kosti við næstu alþing-
iskosningar, sem naumast geta
verið langt fram undan. Það
þarf að hreinsa til í helgidómi
þjóðárinnar, alþingi, og koma
þaðan einhverju af bví dóti,
sem þangað hefur komizt á
síðustu árum, einkum við síð-
ustu kosningar.
Góðir í^lendingar! Sameinist
allir um það hreinsunarstarf,
sem þjóðinni er lífsnauðsyn nú,,
fremúr en nokkru sinni áður.
Útrýmið flokkaspillingunni og
óþverranum úr stjórnmálum
þjóðarinnar. Sameinist um að
byggja upp atvinnuvegi hennar
til lands og sjávar. Kastið öll-
um hiðurrifsöflum og óheilla-
fuglum þjóðmálanna út í yztu
myrkur fyrirlitningar og;
gleymsku. Gætið þess, að það
verður ekki e i n h 1 í 11 til
verndar og þrifa lýðveldinu, þó
hrifning grípi fólkið 17. júní og
það gangi með lýðveldismerki í
brjóstinu. Það er vitanlega gott
og vel viðeigandi hvorttveggja.
Það þarf annað og meira. Það
þarf sameiningu allra andlega
og líkamlega heilbrigðra
manna til að vinna og varð-
veita hin sönnu verðmæti lífs-
ins.
Ef sameining allra hinna
beztu afla, sem til eru ennþá
hjá þjóðinni tekst vel
„Þá munu bætast harmasár
þess horfna,
hugsjónir rætast, þá mun aft-
ur morgna.“
Tvö nf skuldabréfalán
Reykjavíkurbæjar
Samfals 14,6 miíljónir króna
eEYKJAVlKURBÆR hefir
í hyggju að tafca tvö ný
sku.ldabrSfa'láh samtals að upp
hæð 14,5 milljónir króna.
Hefir isttjóm Landsibankans
skrifað bæjarráði og boðist til.
þess að tryggja sölu lá skulda-
bréfum ibeggja lánanna.
. Annað lánið er 7,1. milljón
og -er það tekið til að greiða
sænska liánáð frlá 1935. Hitt lán.
ið er til ihitaveitunnar og er að
upplhæð 7,5 milljónir. Bankinn
býðíst il að aka að sér sölu bréf-
anna gegn 1% afföilum. Vextir
verða 4%. ,
Sumardvalarbörnin
frá Menntaskólaselinu koma til
bæjarins á morgun (mánudag) kl.
12 á hádegi.
stfórnméi
Framhald af 4. síðu.
sumt til hins fyrri hér á undan.
Eg var staddur í húsi nokkru
fremur( björtu og vistlegu, og
var þar á liorði allstór bunki af
skjölum, og þóttist ég vita, að
á þeim voru úrslit atkvæða-
greiðslunnar um sambandsslit-
in, og þótti mér hún vera um
garð gengin, og um úrslit henn-
ar var ég ekki í neinum vafa.
Við borðið stóð ung og fremur
tilgerðarleg stúlka, sem ég taldi
víst, að ætti að gæta skjala
þessara; ennfremur þótti mér
varzla hennar tortryggileg, því
mér virtist hún vera að þurrka
út úr skjölum með strokleðri,
sem hún hafði í hendi. Heyrði
ég bá sagt, hárri röddu, einhvers
staðar fyrir utan: „Þetta verð-
ur allt ónýttýþað verður hleypt
vatni yfir það.“ Mér datt strax
í hug, að ég hefði heyrt í
stríðsfréttum, að vatni væri
hleypt með vélakrafti yfir her-
deildir og landsvæði, og fór því
að líta í kringum mig, og komst
út, og margir voru þeir fleiri,
sem það gerðu. Sá ég þá vatns-
straum allmikinn koma úr
austri, og þóttist ég eiga fótum
fjör að launa“ er ég, ásamt
mörgum öðrum komst út á brú
eina, sem bæði var mjó og með
lágum handriðum, og fór ég
eftir henni með mörgum öðrum
yfir óralangan veg, en vatn
flóði yfir hana, þó ekki svo, að
ég færi í kaf. Eftir langa mæðu
komst ég á þurrt land, ör-
magna af þreytu, og komst von
bráðar að því, að ég væri kom-
inn til Rússlands. Þó þrevttur
og örmagna væri, gat ég látið í
ljós, að þar vildi ég ekki vera,
og óskaði að komast burtu hið
fyrsta, en þeir, sem nærstadd-
ir voru, sýndu mér jafnvel fyr-
irlitningu, og var ég þarna eig-
inlega ósjálfbjarga með öllu.
En þá kom þar kona, rogkin og
virðuleg og tók til að aðstoða
mig góðlátlega- og þóttist ég
fullviss um, að hún myndi
bjaíga mér út úr þessu öng-
þveiti. Draumurinn var ekki
lengri, og læt ég nú lesendur
um að ráða hann. Eg sagði vel-
þekktum manni, sem ég var
samferða út úr kjörstofu okk-
ar beggia, 20. maí, drauminn,
og þótti honum hann hálfljót-
1 ur, og nokkrum öðrum hef ég
sagt hann síðar, og hafa sumir
talið hann myndi tákna ein-
hverja erfiðleika fyrir fleiri en
mig, því margir lentu í vatns-
flóðinu og komust út á brúar-
ræfilinn — og hafa sumif getið
sér þess til, hvaðan þeirra væri
að vænta, en ég vona, að hin