Alþýðublaðið - 10.09.1944, Blaðsíða 5

Simnudagur 10. sept. 1944.

S
Um veginn í Kömbum og vanhirðu hans — Þekkingin
á Jóni Sigurðssyni og menning okkar — Ferðamaður
skrifar frá Akureyri.
FERÐAMAÐUR skrifar: „Hvej-n- .
ig stendur á því að þjóðveg-
Initm í Kömbum hefur ekki ver-
ið haldið við í sumar? Frá því í
vor, að holklaki fór úr jörðu, hafa
verið djúpar holur í veginum.
Enginn ofaníburður hefur verið
keyrður í veginn svo sjáanlegt hafi
verið fyrir vegfaranda í sumar.
Nú 'hafa myndast nokkurs konar
lækjarfarvegir í veginn og munar
minnstu að lágir bílar fari að taka
niðri.“
„VIÐ ÞETTA BÆTIST að all-
stórir steinar hafa um langt skeiS
verið lagðir þvert yfir veginn í
verstu brekkunum, svo að stund-
um reynist ókíeift að keyra fram
hjá þeim, og illt að nema staðar í
bröttustu brekkunum, >þar sem
bifreiðar koma að neðan og aðrar
að ofan. -— Ég tel ástand Kamba-
vegarins algerlega ósamboðið því
sem ætti að vera á fjölfarnasta
þjóðvegi landsins og væri vonandi
að bráðlega yrði úr því bætt.“
B. G. SKRIFAR: „Það, sem af
er þessu ári hafa vafalaust verið
fluttar fleiri ræður um Jón Sig-
urðsson, hinn mikla brautryðjanda
íslendinga, en riokkru sinni áður,
og oftar vitnað til 'hans um eitt
og annað, en annarra íslendinga;
fjöldi mynda hafa verið keyptar
af honum og notaðar til heimilis-
;prýði eða útstillingar í búðaglugg-
um — að ógleymdum plöttunum,
sem gerðir hafa verið til minning-
ar um hann. Almenningur virðist
sannarlega vilja halda minningu
hans á lofti, og fer vel á því, að
þjóðin man þann mæta mann vel
og lengi.“
„ÞAÐ HEFUR flogið í huga
minn, hvort hér sé ekki um tals-
verðan yfirborðsskap að ræða,
— hvort þjóðin þekki nú raun-
verulega þennan mann, lífsskoð-
anir hans og ’störf. Það, sem styrk
ir þennan grun minn, voru sumar
ræðurnar sem fluttar voru í sum-
ar um Jón Sigurðsson. Ég verð að
játa það fyrir sjálfum mér, að ég
þekki Jón Sigurðsson alls ekkert
nema af óljósu’m ræðum og rit-
gerðum, sem oftast hafa komið
fram í kringum 17. júní ár hvert.
Ég er þó hvorki heimskari né ó-
fróðari en almennt gengur og ger-
ist um mann, er hlotið hefur sæmi
lega menntun nútímans, og er ekki
örgrant um að svo sé ástatt um
allan þorra manna.“
„ÞAÐ MÆTTI kalla það skömm
mikla fjuúr þjóðina, ef hún þekkir
ekki sinn merkasta son, sem hún
þó minnist árlega á afmælisdegi
hans, og gerir þann dag að aðal-
hátíðisdegi þjóðarinnar um ókom
in ár með endurreisn hins lang-
þráða lýðveldis 17. júní á afmælis
degi Jóns Sigurðssonar, honum til
virðingar.“
„í ÞESSUM HUGLEIÐINGUM
mínum var mér reikað fram hjá
einni bókabúðinni og sá þar ný
út komna bók, er ber nafnið Jón
Sigurðsson í ræðu og riti, gefin út
af hinum mæta menntamanni
Vilhjálmi Þ. Gíslasyni. Næstum
óafvitandi var ég búinn að kaupa
þessa bók, og', lét ég ekki standa
á mér að lesa hana. Eftir lestur
hennar var ég þess vís, að tilgáta
mín ’hér að fraynan var rétt. Ég er 1
viss um, að ef allir þeir, sem fluttu
ræður í sumar um Jón Sigurðsson
eða rituðu um hann, hefðu verið
búnir að lesa þessa bók, þá hefðu
ræðurnar og ritgerðirnar orðið
stórbrotnari og efnismeiri en raun
varð á.“
„í ' ÞESSARI BÓK gefast svo
góð o'g alhliða kynni af þessum
merkasta manni þjóðarinnar, að
betur verður ekki á kosið. Að vísu
hefur almenningi verið nokkur
vorkunn í þessu efni, þar sem áður
hefur ekkert aðgengilegt rit um
Jón Sigurðsson verið til, en nú er
því ekki til að dreifa lengur, og
ætti því þessi bók að vera til á
hverju heimili — annað sæm-
ir ekki íinni íslenzku þjóð í því
efni.“
FERÐAMAÐUR, staddur á Ak-
ureyri, skrifar: „Akureyri þykir
vera einhver fegursti bær lands-
ins. Og svo mikið er víst, að íbú-
arnir eru montnir af þessu áliti.
Það er líka með nokkrum rétti,
að þeir geta verið það. í dag er t.
d. sólskin yfir bláum firði, kringd
um dökkum fjöllum, sem enn eru
víða sumargragn, en fyrstu haust-
kuldarnir hafa merkt hvítum hrím
blettum. Kyrð síðdegisins er dá-
samlega heillandi og nýslegin tún-
in uppi á brekkunni skarta ljós-
grænum lit, og dreifð smekklega
gerðum heysátum. Hlíð og Sunnu-
hvoll eru falleg býli þar efra,
prýðilega um hirt í kringj einkum
það síðarnefnda. Og er það meira
Framh. á 6. síðu.
Óska eftir að gjörast áskrifancSi a®
í skinnbandi —
— óbundinni.
(nafia)
(heimili)
Sendist til:
Helgafellsútgáfan.
Box 263.
Burmaveguriún.
Síðan Japanir n>áðu Burma á sitt vald >ári-ð 1942, hefir Kina orðið >að heyja stríðið sitt við
þá að mestu leyti einangrað frá samherjum sínum, Bretumi og Bandaríkjamönnum, því að
Burmavegurinn var eina leiðin, sem vopn og vistír var hægt að flytja eftilr til Kína. 'En nú
ssékja Bretar og Bandaríkjamen'n aftur fram í Burma að frálnd'landi, og að norðan, fráKina
sækja kinverlskar hersveitir inn ;í landið umdir forystu atrperískra hers'höfðingjia, til þess að
opna Burmaveginn >á mý. Sá hlutii vegarins, sém sést hér á mymdimni er í Norður-Burma og
ér aftur >á valdi Kínverja. Herflutninga vagnar mreð kínverskra hermienn streyma suður veg-
dnm tiL 'Vígstöðivanna.
ÞESSI MAÐUR er enginn
sagnapersóna. Hann er lif-
andi einstaklingur. Hann hefir
ritað kafla í söguna, auðvitað
ekki einn síns liðs. Þeir voru
nokkur hundruð, kannske nokk
ur þúsund. En þessi þúsund
komu ekki fram sem ein heild.
Sérhver þeirra bar persónulega
ábyrgð, varð að hætta öllu og
taka sjálfur ákvarðanir. Það er
þess vegna fullkomlega rétt að
taka einn þe.irra úr hópnum og
lýsa því, hvernig hann barðist
aleinn. Þetta er saga einstak-
lings. En þúsund slíkar sögur
einstaklinga eru til. Þær greina
frá þeim mikilvægu 'hlutum,
sem Frakkland afrekaði.
Við köllum þennan mann
bara A. Hann var húsameistari
í París. Ekki var hann nafn-
kunnur maður í sinni grein,
heldur maður með miðlungs-
tekjur, sem lifði kyrrlátu lífi.
Þetta var miðaldra maður, laus
við metorðagirnd, lifði reglu-
bundnu lífi og leysti störf sín
vel og samvizkusamlega af
hendi. í stuttu máli sagt: Fyr-
irmyndar borgari, kvæntur
maður og faðir tveggja eða
þriggja harna. Árið 1940 var
hann á þvi aldursskeiði, þegar
fyrstu gráu hárin fara að koma
i ljós, sem viðkomandi athugar
forvitnislega í speglinum.
Fyrstu hugsanirnar um að
draga sig í hlé frá störfum og
njóta hvíldarinnar eru farnar
að gera vart við sig, enda þótt
allir aðrir áliti þetta mann á
bezta aldri og séu ekki farnir
að veita hærunum athygli.
4t
VIÐNÁM sitt hóf A. 26. júní
1940. Hann hafði engan
þátt tekið í stjórnmálum og var
laus við tortryggni. Hann trúði
á föðurlandsást marskálksins.
^^.REIN sú, er hér fep á
eftir, f jallar um eina af
hinum mörgu nafnlausu hetj
um franska leynihersins, einn
af þúsundunum, sem tóku
upp virka mótstöðu gegn kúg
urum Frakklands, enda þótt
við stöðugar hættur og ofur-
efli væri að etja. — Greinin
er þýdd úr blaðinu The
Observer.
Það var ekki fyrr en hinir hús-
bóndalegu, þýzku sigurvegarar
fóru að spóka sig í París, að
honum varð ljóst, að hér varð
að hefjast handa.
Viðnám hans hófst á sama
hátt og það. hófst nólega alls
staðar: með prentun. Hann
safnaði saman nokkrum kunn-
ingjum sínum og tókst að kom-
ast einhvers staðar yfir forn-
fálega prentvél. Fyrst voru
prentaðir í henni flugmiðar, síð
an frumstætt blað, sem var
dreift út með mestu leynd. í
fyrstu var þetta aðeins einskon-
ar sálgæzlustarf, framkvæmt 1
því skyni að létta af sér fargi
>og til þess að hamla gegn því
andrúmslofti lyga og öngþveit-
is, sem óðfluga breiddist út,
fremur en það væri hugsað'
andstaðan gegn óvinunum.
Allan þennan tíma lifði hann
lífi góðs, virðulegs borgara.
En af orðinu leiða athafnir.
Það var ekki 'hægt að láta stað-
ar numið við það eitt að prenta
og láta á þann hátt í ljós andúð
sina, þegar allir hlutir voru,
beint eða óbeint, sveigðir undir
óvininn og til þjónustu við
hann. Litli hópurinn, sem hafði
myndast utan um A — og hann
hafði vaxið ofurlítið — fór að
hugsa og rökræða fyrstu
skemmdarverkin. Og það var
ákaflega frumstæð skemmdar-
starfsemi! Það hlýtur að hafa
verið hroslegt í aðra röndina,
þegar þessir miðaldra, lög-
hlýðnu borgarar stigu fyrstu
skrefin á þessari braut. En gam
anið stóð ekki lengi. Óvinurinn
svaraði óvægilega fyrir sig.
Sumir þessara manna létu líf-
ið. Aðrir urðu að flýja.
*
WT Ú HÓFST annað stig í við-
námi A. Hann var nú útlagi,
varð að fara huldu höfði og
tók sér nýtt nafn. Hann var
hundeltur. Lífið hafði nú ekk-
ert að bjóða honum nema hætt
ur og öryggisleysi. En jafnframt
varð honum ljóst, að nú var
hann þegn fjölmenns, leynilegs
þjóðfélags, þar sem allir voru
boðnir og búnir til hjálpar og
aðstoðar.
En hvílíkt líf var þetta samt
ekki fyrir góðan borgara, kom-
inn á þennan aldur! Hafði hann
nokkru sinni gert sér í hugar-
lund, að hann myndi falsa nafn
sitt? Eða að hann myndi brjót-
ast inn i þýzka skrifstofu til að
stela gögnum? Að verða að
skjóta þýzkan varðmann eða
missa lífið ella, enda þótt hann
vissi næsta vel, að dráp varð-
arins myndi kosta líf heillar
tylftar af gislum strax daginn
eftir?
Slíkt var þetta lif, sem hann
lifði. Stöðug hætta, látlaus
samvizkuleit. En óvininum
gerði hann ærnar skráveifur
með því að fórna öllu því, sem
áður fyrr hafði gefið lífi hans
Sitif- > Fraimfe. á 6. síðu.