Alþýðublaðið - 10.09.1944, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBUM3S&
3 nýjar bækur,
sem ÍsafoldarprentsmgSfa sendir
í bókaverzlangrnar:
1. Rauðskinna, V. hefti.
2. íslenzk fræði, menningarsamband Frakka og
íslendinga, eftir prófessor Alexander Jóhann-
esson.
3. Við sólarupprás. Smásagnasafn eftir skáld-
konuna Hugrúnu.
4. Hve glöð er vor æska, sögur fyrir unglinga
eftir Frímann Jónasson kennara á Strönd í
Rangárvallasýslu.
5. Töfraheimar mauranna, eftir Bronson, en
. Guðrún Guðmundsdóttir Finnbogasonar hef-
ir þýtt. Falleg bók með fjölda mynda.
6. Spænsk málfræði, eftir Þórhall Þorgilsson.'
7. Skrifbók I. fyrir barnaskóla og heimakennslu,
eftir Guðmund í. Guðjónsson kennara við
Barnaskóla Reykjavíkur, og
Skrifbók II. eftir sama.
8. Vegurinn, námskver í kristnum fræðum til
undirbúnings fermingár, eftir séra Jakob
Jónsson prest í Hallgrímssókn.
r
Bókaverzlun Isafoldar
Jóhann Briem.
EVIarteinn GuSmundsson.
í Sýningarskálanum. Opin daglega
klukkan I til 11 e. h.
Engln bilun á festum
sjaan-
ieg sólarhring fyrir
slysið.
;-i. -i . —“ ■ ii.i ■’
¥7EGAMÁLASTJÓRI óskar
™ að gefnu íilefni að upp-
lýsa þetta:
1. Eftirlitsroaður Ölfusárbrúar
athugaði festar brúarinnar á
göngu sinni yfir brúna
þriðjudagsmorgun eða tæp-
um sólarhring áður en brúin
bilaði. Sá hann þá engar
breytingar á þeim. Kvöldið
áður en bilunin varð, fór
hann og yfir brúna og varð
þá ekki var neinna breyt-
inga á henni. Hann hefur
aldrei orðið var við að norð-
urhlið brúarinnar væri sig-
in.
2. Út af orðrómi og blaðaum-
mælurn skal það tekið frarn,
að hvorki brezka né amer-
íska herstjórnin var fáanleg
til þess að leggja til efni í
nýja brú, þó að þess væri oft
leitað.
ísafoMarpreotsmlðia
sefldir frá sér 8 nýj-
ar bækur í einu.
HIÐ afkastamikla útgáfu-
fyrirtæki ísafoldarprent-
smiðja h.f. t hefur nú sent frá
sér 8 bækur í einu og eru það
þessar: Rauðskinna V,, Sögur og
sagnir 11,2, safnað hefur séra
Jón Thorarensen. — Vegurinn,
námskver í kristnum fræðum,
eftir séra Jakob Jónsson, prest
í Hallgrímsprestakalli. Er
námskver þetta hið nýstárleg-
asta, því það er skreytt 25 heil-
síðu myndum, teknum upp úr
gömlum bænabókum. Myndirn-
ar- lýsa ýmsum atburðum úr
lífi Krists, svo og öðrum helg-
um atburðum. — Þá er 9. heftl
í safninu íslenzk fræði (Studia
Islandica), er heitir Menningar-
samband Frakka og íslendinga
eftir prófessor Alexander Jó-
hannesson. Útg. safnsins er
prófessor Sig. Nordal. — Við
sólarupprás, smásagnasafn (9
sögur) eftir skáldkonuna Hug-
rúnu (Filippíu Kristjánsdóttur).
Þetta er fyrsta bók höf. í ó-
bundnu máli. — Töfraheimur
mauranna eftir Bronson- þýdd
af Guðrúnu Guðmundsdóttur
Finnbogasonar. Falleg bók með
fjölda mynda eftir höfundinn
sjálfan. Þetta eru frábærar
skýringarmyndir, með inn-
greyptum íslenzkum texta.
— Hve glöð er vor æska, sögur,
15 að tölu, ætlaðar unglingum.
Höfundur sagnanna er Frí-
mann Jónasson, kennari að
Strönd á Rangárvöllum: Mjög
eiguleg bók, jafnt fyrir unga
sem aldna. — Spænsk mál-
fræði, eftir Þórhall Þorgilsson
— og loks Skrifbók I. og II.,
fyrir barnaskóla og heima-
kennslu, eftir Guðmund I.
Guðjónsson kennara.
>OOOQQQQQOOOe
500C<0OC<O0<KW
Ein af hinun nafn-
lausu hetjum.
Frh. af 5. siöu.
gildi. Blöðin voru enn full af
fregnum um þýzka sigra. Fólk
talaði enn um samvinnu og að
horfast í augu við staðreyndir.
Hafði þá hernám óvinarins
ekki aðeins sett merki sitt á
landið, heldur einnig á hugar-
far fólksins og. gervallt lífið.
Var það aðeins brjálsemi og til-
gangslaus sjálfsfórn að gefast
ekki strax upp? En hann breytti
ekki afstöðu sinni.
En þá skeði ofurlítið, sem
gerði það að verkum, að nauð-
syn bar til að honum yrði kom
ið úr landi um stundarsakir.
Hann dvaldist í London ásamt
öðrum útlendingum hinn þung
bæra vetur 1941—42. Þann
tíma öðlaðist hann mikilvæga
reynslu. Þegar honum var varp
að til jarðar í fallhlíf í Frakk-
landi, var hafið þriðja stig við-
náms hans.
*
BARÁTTAN fór nú fram
samkvæmt fyrirfram gerðri
áætlun og náinni samvinnu við
höfu&stöðvar stríðsandi Frakka.
Hann var orðinn öruggari i fram
kvæmdum sínum öllum, þekk-
ing hans og reynsla víðtækari.
Hann kenndi hjá sér getu til að
stjórna, skipuléggja og gefa fyr
irskipanir. Honum lærðist að
skipuleggj a skemmdarstarfsemi
með ágætum árangri, þar sem
áhættan var hverfandi lítil en
ávinningurinn hinn mesti, er
hugsanlegt væri. Hann vandist
hættunni og öryggisleysinu.
Honum varð tamt að sofa þessa
nóttina á einum stað og hina
á öðrum.
Hann ávann sér álit og virð-
ingu samherja sinna í vaxandi
mæli. Það var tekið tillit til
þess sem hann sagði. Þegar mót
stöðunni óx fiskur um hrygg og
hún gerðist fjöldahreyfing árið
1942, kom það eins og sjálfu
sér, að hann.yrði einn af helztu
skipulagsmönnum hennar. Með
því hófst fjórða stig baráttu
hans: leiðtogastarfið. Hann var
spurður ráða og álits hans leit-
að. Hann varð að kunna skil á
mörgu og geta ráðið fram úr
ýmsum vanda. Hann varð að
kunna ráð til að halda leyndum
hersyeitum, > sem hann átti að
hafa forsjón fyrir, birgja þær af
vopnum og öðrum nauðsynjum,
sjá um að þær tækju þátt í bar
áttunni og agi og skipulag héld
ist með þeim. Hann varð að taká
þátt í ráðstefnum og leggja á-
ætlanir. Ennþá var hann
ofsóttur maður. Ennþá var hann
góður borgari. Hann hafði með
einhverjum hætti, sjálfur vissi
hann naumast hvernig, orðið
þýðingarmikill maður í hinu
leynilega þjóðfélagi.
*
EGAR þetta er ritað, er
hann yfirmaður fjögurra
héraða. Hersveitir, sem lúta
stjórn hans, hafa síðasta hálfa
mánuðina verið mjög athafna-
samar: handtekið eða stckkt á
flótta setuliðum Þjóðverja, tek
ið stöðvar Gestapo, handtekið
embættismenr. Vichystjórnar-
innar. Á þessu landssvæði hefir
hann ótakmarkað vald eins og
sákir standa og orð hans eru lög.
Nú er hann hvítur fyrir hær-
um. Hann óskar þess að skiía
af sér valdi, sem hann aldrei
sótist eftir. Hann þráir að geta
leitað uppi fjölskyldu sína, en
hún veit ekki annað en að hann
sé dáinn, og hann hefit ekkert
af henni frétt í þrjú ár. Hann
óskar eftir að snúa sér aftur að
starfi sínu sem húsameistari í
París með meðaltekjum, lifa
kyrrlátu lífi, stunda starf sitt
af árvekni og kostgæfni og
njóta tómstunda eftir vel um.
ið starf.
■ ■
Þegar Olfusárbrúin
varbyggS.
Frh. af 4. sfðu.
ékki reka, en lausa hesta mátti
reka með því móti að einn væri
teymdur á undan, og aldrei
mátti vera á brúnni meira en
10 hestar í einu. Brúarvörður
var settur til eftilits, því að regl
unum væri fylgt, og var Símon
Jónsson, síðar bóndi á Selfossi,
settur til að gegna þeim starfa,
en ekki myndu laun þau er
hann fékk, þykja mikils virði
á þessum tíma, hann átti einnig
að líta eftir, ef eitthvað færi úr
lagi og sjá um viðhald hennar.
Veturinn eftir varð allsnörp rit
deila í ísafold milli þeirra Þor-
láks Gunðmundssonar og
Tryggva , um .það hvort setja
skyldi á brúartoll. Tryggvi vildi
áð settur vaeri dálítill tollur á
alla umferð, sem skyldi renna
í sérstakan brúarsjóð, bæði til
viðhalds, og svo til styrktar
\ brúargerðum síðar meir, þegar
* sjóðurinn hefði vaxið að mun,
en Þorlákur mælti mjög ein-
| dregið á mótí. Sumir litu svo á
( að hann gerði það vegna kjós-
endanna í Árnessýslu, til að
trvggja þingsæti sitt, en ég er
viss um að það var óþarft, því
hann var nýtur þingmaður sem
hafði án þess, gott traust kjós-
enda í Árnessýslu. Brúartollur
var ekki settur á, eins og alkunn
ugt er. Nú er þetta mikia mann-
virki, Ölfusárbrúin, orðin nærri
53 ára gömul, og farin að láta á
sjá, að eðlilegum hætti..
Þegar hún var byggð og tek
in til afnota, var í hugum
manna, að ég hygg, litlu minni
hrifning, en var í hugum þjóð-
arinnar 17. júní s. 1. og þess
munu allir óska, að hin aldur-
hnigna drotning brúanna hér
á landi, megi endurfæðast og
yngjast, þeim mun betri og
traustari, sero aðstaða öíl og skil
’ yrði, eru langt hafin yfir það,
sem var á þeim tíma, sem hún
var byggð í upphafi.
Höfundur erindis þessa, ósk-
ar að taka það fram að tvö atr-
iði viðvíkjandi Ölfusárbrúnni
vill hann taka fram til viðbótar:
1. Að ’hann man ekki til að
við smiði brúarinnar væru not-
uð nein verkfæri önnur en
venjuleg handverkfæri, utan
tvær vindur handsnúnar sín
hvoru megin árinnar.
2. Að meðan Simon Jónsson
hafði brúargæzluna, og eftirlit
með henni, lagði hann ávallt sér
staka áherzlu á að gæta ná-
kvæmlega að öllum bilunum á
henni, og endurbæta jafnóð-
um.
HAJVNES A HORNINU
Framh. af 5. síðu.
en hægt er að segja um sumar hús-
lóðirnar niðri í sjálfum bænum,
því þar er víða ábótavant um hirðu
semi, þrátt fyrir allan umgengnis-
metnaðinn og stolt hinna frjálsu
íbúa.“
,.HINS M.Á ÞÓ hka geta, að sann
ur iistsmekkur kemur fram, eink-
um i hirðingu trjágarðanna við
Aðalstrtsti. Hvar er fegurð meiri
en í görðunum í nánd við Gamla
apótekið og hús Schiöths, nema þá
í sjálfum lystigarðinum, Gróðrar-
stöðinni og við Kirkjuhvoll, þar
sem listfengasta fólk í kaupmanna
stétt Akureyrar býr?“
„í SAMBANÐI VIÐ þessar hug-
leiðingar má ■ minna á, að norður
á brekku er nú verið að mynda
eitthvert fegursta svæði, sem bær-
inn getur eignast, við Skólastíg og
Frúarstíg, sem liggja í kross og
hafa móti allri venju verið grafn-
ir niður í jörðina, svo að veg-
kantana verður að hlaða upp á
við, beggja megin, og vegirnir eru
líkastir myndarlegum árfarvegum.
Við stígi þessa rísa tvær miklar
Simuudagur 18. sept. 1944,
Sfúlka
óskast
í kjötbúð og til aðstoð-
ar í pylsugerð.
Upplýsingar
ð síma 4467.
hallir: íþróttahúsið og Gagnfræða-
skólinn, og við þá síðarnéfndu er
nú verið að mynda fyrirmyndar
skrautlóð, ef svo mætti að orði
kveða, í mörgum stöllum og
hleðslumeistaraverkum."
8
„EITT ER ÞÓ, sem enn er ekki
vitað, hvort þar á að gróðursetja
trjárunna og raðir, en telja má það
sjálfsagt, þar sem umhverfið gefur
alveg sérstakt tilefni. Úr turni
gagnfræðaskólabyggingarinnar er
víðsýnt yfir bæinn og fjörðinn. Og
þar uppi er fánastöngin, sem lyftir
þjóðveldisfánanum hátt yfir hvers
dagsflaggendableðlana á tyllidög-
um.“
„ÞESS BER VEL AÐ GÆTA
að fegurð Akureyrar og hin mynd
arlega menning íbúanna nái full-
um áhrifum með hirðusemi og hátt
vísi, ekki sízt þeirra sem ráða.
Þetta verður að vera meira en
munntak gjálpenda. Hjarta, heili
og heiidur vinna bezt sáman, síð-1-
ur hvert í sínu lagi.“
Hannes á liorninu.
HVAÐ SEGJAHIN BLÖÐIN?‘
Frh. á 7. síðu
færu t. d. dómarar og löggæzlu-
nenn í verkfall, hætti þjóöfélagið
að vera til-, og frumstæðasta maiín
úð væri líka úr sögunni, ef lækn-
ar gerðu verkfall. Þesssum stétt-
um mun vissulega ekki koma til
hugar að sýna slíkt þegnskapar-
leysi, en þær munu líka vænta
þess, að þjóðfélagið meti störf
þeirra réttilega.
Það er vissulegt að takizt kom-
múnistum að láta líta svo út, að
krafan um verkfallsréttinn sé aðal.
mál opinberra starfsmanna, mun
það vekja gegn þeim tortryggni og
andúð, sem- spillir áliti þeirra og
torveldaði framkvæmd annara
rnála. Opinberir starfsmenn myndu
því gera það hyggilegast að losa
sig undm hinni kommúnistisku
niðurrifsforustu og hætta að stofna
virðingu sinni og réttlætismálum í
hættu með því að skipa sér fyrir
vegn kommúnistisks upplausnar-
máls, eins og þessi krafa um verk-
fallsréttinn er.“
ViS þessi ummæli Tímans er
rétt að gera þá athugasemd, að
það er í sjáfu sér engin furðaT
þótt krafan um verkfallsrétt sé
fram komin af hálfu opinberra
stafsmanna, svo ótrúlegu mis-
rétti sem þeir hafa verið beitt-
ir um launakjör í skjóli þess,
að þeir hafa ekki mátt beita
mætti samtaka sinna með því
að gera verkföll, eins og aðrar
launastéttir. En sjálfsagt er þaS
rétt hjá Tímanum, að krafan
um vexkfallsrétt fyrir lækna,
ljósmæður, hjúkrunarkonur og
aðra, sem svo knýjandi störfum
eiga að sinna, mun af mjög
mörgurn vera talin varhuga-
verð.
Féiagslff.
Sunnudaginn 10. sept. kl.
8.30 síðdegis: Fórnarsam-
koma til styrktar hús-
sjóði. Ólafur Ólafsson flyt
ur erindi. Allir velkomn-
ir.