Alþýðublaðið - 13.09.1944, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 13. sept. 1944
ALÞYÐUBLA0IB
@
sínu — Mennirr
þeirra — Langþráð bók er
riazisminn hrynur — Hugmynd
J\ nctiii’vnll
MÉR VARÐ gengiff suður með
tjörn í fyrra dag og inn í
Hljómskálagarð, meðfram sefrunn
unum þar. Það var kalt og: hráslaga
legt veðUr og það var hálfgert
haust í mér. Ég staðnæmdist við
sefrunnan, eða hvað menn vilja
kalla þá og þá sá ég að búið var
aff slá þá’ og aðeins stóðu eftir harff
ir broddarnir í vatninu. Mér rann
4il rifja er ég sá aff fuglarnir voru
þarna inn á milli broddanna með
ungana sína til að leita sér skjóls,
en þar var ekkert skjól aff finna,
áffur meðan þarna var hátt gras
leituffu þeir skjóls í því og fundu
það.
SVONA . GETUR ónærgætnin
verið slæm. Mennirnir, sem þarna
fóru um með ljáinn hefðu átt að
skilja eftir dólítinn skúf 'handa fugl
unum, þeir hefðu átt að muna eftir
þessum íbúum tjarnarinnar og vin-
um okkar Reykvíkinga og skilja
eftir handa þeim svolítið skjól fyr-
ir hretunum. En ef til vill hafa
þeir hugsað sem svo að fuglunum
væri ekki vandara um en öllum
þeim mörgu í þessari borg, sem
hvergi eiga höfði sínu að að halla
— og það er að minnsta kosti mann
legt.
’ BÓKIN „ÚR ÁLÖGUM“ eftir
Jan Valtin (Richard Krebs), síðara
bindi í þýðingu Emils Thoroddsen
er nú að koma út. Hefir útgáfa
þessa bindis dregist óhæfilega lengi
vegna ýmissa ástæðna og þrátt fyr
ir þrálátar fyrirspurnir þeirra sem
fengu fyrsta bindið og lásu það
af mikill forvitni. Fer svo vel á því
að síðara bindið komi út í sama
mund sem allt \ kerfi hins þýzka
nazisma er að hrynja, 'því að í sann
leika má segja að um leið losni
þjóðirnar úr álögum.
ÞETTA BINDI verður ekki fé-
lagsbók M. F. A. enda gefur félagið
ekki út þetta bindi og hefir mörg
önnur járn í eldinum um þessar
mundir. Af fyrra bindinu seld-
ust á 5. þúsund eintaka, en upplag
þessa bindis er miklu minna svo
að ekki geta allir fengið það sem
fengu fyrra bindið. Af þessum sök-
um er rétt fyrir menn að panta
þetta bindi hjá MFA, í bókaverzl-
un Braga Brynjólfssonar, því að
þeir ganga að sjálfsögðu fyrir sem
panta það.
ÞETTA BINDI segir aðallega
frá viðskiptum höfundarins við
leyniþjónustu þýzku nazistanna og
eru þar lærdómsríkar frásagnir og
ótölulegur grúi æfintýra, sem
skýra fyrir mönnum marga þá
atburði, sem síðan hafa gerst. Þessi
bók hefir alls staðar þar sem hún
hefir verið gefin út selst ákaflega
mikið og víðast orðið metsölubók.
Verði þessa bindis verður mjög
stillt í hóf, en það mun enn ekki
ákveðið til fullnustu.
HARALDUR HÁRFAGRI og
Ragnhildu'r á rauðum sokkum
skrifa mér í sameiningu eftirfar-
andi bréf: „Við höfum fengið mjög
góða hugmynd, sem okkur finnst
þess verð að hún komi fram. En
hún er i stuttu máli þessi: Eins og
öllum Reykvíkingum er kunnugt
er Austurvöllur nú orðin einhver
fallegasti bletturinn í Reykjavík,
með sínu mikla blómaskrúði. En
gallinn er bara sá, að blómin njóta
sín ekki sem skyldi, vegna þess að
steinaröðin sem stendur með fram
þeim er svo dökk, nefnilega bak-
grunnurinn."
„NÚ VITA ALLIR, sem ein-
hverja hugmynd hafa um sam-
setningu lita, að hinn rétti bak-
grunnur til að framkalla liti er
hinn hreini l'jósgrái litur. Þess
vegna er ítillaga okkar sú að garð-
yrkjuráðunautur bæjarins láti
mála steinana áður nefndum lit.
Það er synd að þetta hefir ekki
verið gert fyrr, því að ef þetta
yrði gert mundu allir sjá hvað það
hefði mikla fegrurt í för með sér.
Við skrifum þér þetta í þeirri von
að þú komir þessu á framfæri í
blaði þínu, og að hugmyndin nái
fram að ganga.“
Ég geri það hérmeð. Ég veit að
garðyrkjuráðunauturinn er mikill
smekkmaður, auk þess sfem hann
er dugnaðarforkur. Hann fram-
kvæmir því hugmyndin, ef honum
lýst vel á. hana.
Hannes á horninu.
Úska efftir að gjörast áskrifandi að
IS
í skinnbandi —
— óbundinni.
(nafn)
(heimili)
Sendist til:
Helgafellsútgáfan.
Box 263.
Bezt að auglýsa í Alþýðublaðinu.
Heimskríng
Yfirmenn innrásarinnar.
Á mynd Iþessari sjá-st þeir Dwight D. Eisenhower, (til vinstri) yfirmaður alLs innrásarbers
bandamanna og Alan G. Kirk, sjóliðsÆoringi, (til hægri) yfirmaður innrásarfloitans. Myndin
var tekin á herskipi úti fyrir Frakiklandsströnd, þegar innrásin var gerð, og fylgjast inn-
rásarforingj arnir með hernaðaraðgerðum uppi í landi.
I aðalbækistöð Essenhowers
Þegar innrásin var gerð.
"0 YRIR fjórum árum, áður (
en síðasti hermaður brezka
hersins kvaddi Dunkirkströnd,
fól Winston Churchill, forsætis
ráðherra Breta, nok'krum her-
foringjum að starfa að því að
skipuleggja innrásina á megin
landið. Þá, og raunar mun leng
ur, virtist slíkt hin furðuleg-
asta og hjákátlegasta ráðstöf-
un. En þegar ráðstefnan í Casa
blanca var haldinn á öndverðu
árinu 1943, var augljóst, að inn
rás myndi gerð á meginland Ev
rópu fyrr en síðar, enda nam
þá áætlun nefndarinnar um inn
rásina fjórum stórum bindum.
iÞað var ákveðið fyrir ári sið-
an, hvar innrásin skyldi gerð.
Roosevelt og Churchill og her-
ráðunautar þeirra tóku þá á-
kvörðun á ráðstefnunni í Que-
bec í ágústmánuði árið 1943.
Það var ákveðið að minnsta
kosti átta mánuðum áður en inn
rásin var gerð, að 'hún skyldi
hafin á tímabilinu frá því í maí
‘lok og jþar til í miðjuní júní árið
1944. Roosevelt forseti tilkynnti
Stalin marskálki þetta á ráð-
stefnunni í Te'heran í nóvem-
ber árið 1943. Hins vegar skyldi
Eisenhower lein/ráðiír um það
að ákveða innrásardaginn. Stal
in marskálkur var hinn ánægð-
asti með þessar ákvarðanir.
Þegar Eiisenhower hershöfð-
ingi. kom til Lundún^ í janúar-
mánuði síðast liðnum. gerði
hann áætlun um það, hvað hann
imyndi þarfnast mikils herafla
og mikilla ihergagna. til innrás-
arinnar. Þegar séð hafði verið
fyrir þessum þáttum undirbún
ingsins, ákvað Eisenhower, að
innrásarvikan skyldí verða
milli þriðja og tíunda júní.
En hins vegar lét Eisenhow- ]
er engum í té upplýsingar um
það fyrirfram,- hvaða dag inn-
rásin skyldi hafin.
Fjórum eða fimm vjkum áð-
ur en innrásin hófst, var bæki
’stöð innrásarhersinis flutt frá
Lundúnum til Ermarsunds-
strandar og fvrir komið skammt
frá hafnarbæjunum og strönd-
inni, þaðan sem innrásarbátarn
ir skyldu leggja unp á þennan
sérstæðasta herleiðangur. sem
veraldarsagan kann frá að
greina.
Aðalbækistöð innrásarhersins
var fyrir komið í stóru og forn
fálegu húsi, sem hafði séð sinn
fífil fegri og stóð í garði skrýdd
um skógartrjám.
|T2L REIN ÞESSI er þýdd úr
tímaritinu Reader’s Di-
gest og er eftir Allan A. Mic-
hie, en hann er fréttaritari
þess tímarits á vígstöðvunum
í Frakklandi. Fjallar þessi
grein hans um það, er innrás
in á meginlandið var gerð,
svo og undirbúning hennar,
en greinarhöfundur tók þátt i
í innrásinni. Mun mörgum !
þykja fróðlegt að lesa lýsingu ’
sjónarvotts á þessum einstæð-
asta herleiðangri, sem verald-
arsagan kann frá að greina.
Margvísleg upplýsingagögn
streymdu til húss þessa dag
ihvern. Þar var safnað saman
Ijósmyndum, sem hugdjarfir
flugmenn höfðu tekið yfir Nor-
mandieströndum, er sýndu, að
Þjóðiverjar ihöfðu lagt tundur-
duflum af fimm gerðum úti fyr
ir ströndinni og gert ýmsar fleird
ráðstafanir til þess að varna því
að innrásaribátar 'bandamanna
lentu þar heilu og höldnu. Þær
sýndu og þýðingarmiklar brýr
og járnbrautarstöðvar, sem jafn
aðar 'höfðu verið við jörðu í loft
árásum. Loftsóknin til undir-
búnings innrásinni hófst fyrir
alivöru /átta vikum fyir innrás-
ardaginn, og binn sjötta dag
júnímánaðar höfðu áttatíu og
tvær jánr'brautarmiðstöðvar
íhandan Atlantsihaf sveggj ar ins
verið jafnaðar við jörðu, og flest
ar brýr á leiðinni til Cherbourg
skaga höfðu verið sprengdar í
loft upp, en það torveldaði Þjóð
verjum að sjálfsögðu mjög að-
drætti á birgðum og varaliði.
En bandamenn Urðu að sjálf-
sögðu að halda uppi loftárásum
lá :m,jög vlíðóttumikið landsvæði
til þess að Þjóðverjum væri
ékki auðið að renna grun í það,
hvar innrásin myndi verða gerð.
Nokkrum dögum áður en inn
rásin var hafin, var hafizt handa
um að hreinsa til á Ermarsundi.
Tundurspillar, flugvélar og tund
urduflaslæðarar bandamanna
voru þar að verki og.könnuðu
gervallt sundið. Það var ómögu
legt fyrir kafbáta Þjóðverja að
koma upp á yfirborðið nema
verða hséfðir sprengjum þegar
í stað, svo að þeim varð þar að
sjálfsögðu ekki við vært, því
að e'kki geta kafbátar verið sí-
fellt í kafi. E-bátar og R-bátar
Þjóðverja voru hraktir til
stöðva sinna, svo að ek'ki staf-
aði innrásaúflota bandamanna
hætta af þeim. Stærri skip
brezka heimavarnarflotans
sigldu fram og aftur um Norður
sjóinn og voru reiðubúin til þess
að leggja til atlögu við hin
stærri herskip Þjóðverja, ef þau
skyldu hætta sér á vettvang.
Auk þessa bárust upplýsingar
sem studdust við ljósmyndir,
um stórar fallbyssur, sem Þjóð
verjar höfðu komið fyrir úti við
ströndina og voru svo vendilega
faldar, að bandamenn höfðu
ekki orðið þeirra varir til þessa.
Skömmu áður en innrásin var
gerð, sagði þýz'kur undirforingi
skilið við foringjann og þröngv
að frönskum fiskimönnum til
þess að ferja sig yfir Ermar-
sund til strandar Englands.
Hann lét bandamönnum í té þýð
ingarmi'klar upplýsingar um
varnir Atlantshaifsiveggjarins á
Normandieströndum. En þegar
ihér var komið sögu, fór
Iþví alls fjarri, að Atlantshafs-
véggurinn væri bandamönnum
hulinn dómur framar — öðru
nær.
Bretar höfðu fyrir löngu æskt
eftir Ijósmyndum frá ferðafólki
er sótt hafði meginlandið heim
á friðartímum. Þúsundir Ijós-
mynda bárust, og með aðstoð
þeirra var auðið að safna marg
víslegum og þýðingarmiklum
smáatriðum. Þær sýndu til
dæmis iþröngan stíig, sem ekki
sást á nokkrum landabréfum,
er lá upp fjallshlíð, þar sem
t Þjóðverjar höfðu komið fa-11-
byssum fyrir, og hliðarstíg, er
lá bák við ferðamannagistihús,
sem Þjóðverjar höfðu breytt í.
rammgert virki.
Strax í marzlok var tekið að
flytja hersveitir út á Ermar-
sundsströndina, svo að þær
væru tilbúnar að stíga um borð
'í innrásarbátana fyrirvaralaust.
Nær tvö búsund hersveitir voru
fluttar til hafnarborganna þar
úti á ströndinni. Herflutningar
þessir fóru fram með mjög skipu
lögðum hætti og samkvæmt fyr
irfram gerðri áætlun. Jafr^mt
voru aðrar hersveitir að æfing-
um uppi í landi. Rommel mar-
skólki hefði efalaust ekki lít-
Framh. á 6. síðu.