Alþýðublaðið - 14.09.1944, Blaðsíða 5

Fimmtudag'ur 14. sept. 1944
AyÞTÐUBLAÐIB
5
Um ltvikmynd, sem sýnir ógnir styrjaldarinnar —
Kennari skriíar um börnin og kvikmyndirnar
Þegar bandamenn tóku Carentan
Mynd þessi var tekin, er hersveitir bandamanna sóttu inn í borgin^t Carentan á Cher-
bourgskaga, en um þá borg voru 'háðar miklar orustur, þegar heiteveitir bandamanna brut-
ust gegnum Atlantshafsvegginn á Frakklandsströnd. Myndin var tekin af myndasmiðasveit
Bandaríkja'hersins og símsend vestur um haf.
í aðaibækistöð Sisenhowers: Síðari grein
innrásin var gerð.
Þesfar
KVIKMYNÐIN „Hetjur á heljar
slóð“, sem Gamla bíó sýnir
hbi þessar mundir gefur okkur
glögga hugmynd um líf og' bar-
áttu þjóðanna í Evrópu á undan-
förnum hörmunga árum. Þegar hið
stritandi fólk lifir í starfi sínu,
gleði og sorgum og á sér einskis
ills von, hellist hörmung stríffsins
yfir byggffir þess og í einu vet-
fangi er allt gjörbreytt, fólkiff ligg
iur lirplest og deyjandi viff húsdyr
sínar en húsiff stendur í björtu
báli. Hatriff brennur úr þeim aug-
um sem fyrir örlítilli stund glömp-
uffu af gleffi og í staff akuryrkju
og gróffurstarfa hefst barátta upp
á líf og dauffa við hina æffandi
myrffandi fasista í árásarhug...
KVIKMYNDIN segir söguna af
því, er þýzki nazisminn grár fyrir
járnum réðist yfir sveitir Rúss-
lands myrðandi og brennandi og
hlífandi engu í ætlan sinni að
skapa örvæntingu og ógn svo að
fólkið snerist ekki til varnar og
baráttu. En síðan er lýst vilja fólks
ins til viðnáms, fórnum þess og
hugdyrfsku gegn árásarmönnunum.
1 myndinni eru ægilegar sýningar
og þær eru ekki skemmdar með
staðleysum, enda geta þeir sem
þekkja lífsskoðun nazismans skilið
framferði hans betur en hinir.
EFNI KVIKM YNDAlilNNAIl er
tekið frá Rússlandi og hafa mest-
ar sögur farið af hinni glæsilegu
baráttu rússnesku þjóðarinnar, en
sams konar sögur má gjöra um
baróttu allra þeirra þjóða sem
þýzki hakakrossinn hefir lagst yfir
eins og svartur skuggi. Það virðist
nú sem skammt sé þess að bíða
•að upp stytti — en það eru ekki
fáir í heiminum um þesssar mund
ir sem bíða þess með nokkrum
kvíða hvernig sigurvegararnir fara
fram i lokin gagnvart hinum
smáu og þjáðu.
KENNARI SKRIFAR: „Viltu
gjöra svo vel að biðja dyraverð-
ina í Gamla bíó um skýringu á eft
irfarandi: Ég fór í bíó kl. 3 s. 1.
sunnudag. Ég sá í auglýsingum að
myndin var bönnuð fyrir börn und
ir 12 ára aldri. — Það vakti því
enga furðu mína, er ég heyrði dyra
-vörðinn vera að þjarka við litla
stúlku, sem leiddi aðra ennþá
’minni, um það hvort þær voru 12
ára, og ég heyrði ekki \ betur en
liann bannaði þeim inngöngu. —
En þegar ég kom inn, varð ég
þvS meira undrandi er ég sá marga
litla drengi sitja í hóp á fremstu
bekkjunum. Ég þekkti suma þeirra
og vissi um aldur þeirra, því að
þeir voru úr skólanum, þar sem ég
kenni. — Enginn fullorðinn var
með þeim. —•“
„HVERNIG STENDUR Á þessu?
því er sumum börnum hleypt inn,
en sumum ekki? Og hvers vegna
er börnum yfirleitt hleypt inn á
sýningar, sem bannaðar eru fyrir
þeirra aldur, enda þótt einhver
fullorðinn sé með þeim? Eru ekki
áhrif myiidarinnar á barnið svip-
uð, Iþótt fullorðinn sitji h'já því?“
„DAGINN eftir spurði ég svo
Hörð litla í 10 ára bekknum, sem
ég kenni: „Hvernig fórst þú að
komast inn á Tarzan“? —-
Hann sletti í góm með fyrirlitn-,
ingu. — Hvort það var fyrirlitn-
ing á dyraverðinum eða því, að
hafa getað brotið þarna settar regl-
ur, veit ég ekki. — ,,Ég gekk bara
inn“ sagði hann. —“
„ÉG ER EKKI að amast við því,
þótt börnin fari í bíó. En væri
ekki haégt að koma á einhvers kon
ar samvinnu kvikmyndahúsa og
skóla? Ég held t. d. að það væri
til mikilla bóta að banna al'gerlega
börnum á skólaskyldualdri aðgang
að kvikmyndahúsum á tímanum
kl. 5—7 e. h., það er sá tími, sem
börnunum er eðlilegastur til þess
að lesa í skólabókunum og búa
sig undir næsta dag. Sérstakar
barnasýningar mætti svo hafa á
sunnudögum. —“
AF TILEFNI þessa bréfs skal
ég taka þetta fram: Leyft er að
börn sæki kvikmyndir, sem ann-
ars eru bannaðar fyrir börn, — ef
þau eru í fylgd með, fullorðnu
fólki. Þetta er einkennilegt leyfi,
því að myndin getur ekki á neinn
hátt haft minni áhrif á barnið þó
að fullorðinn maður sé með þvi.
— Hins vegar er og oft einnig erf-
itt að koma í veg fyrir að eitt og
eitt barn komist inn og er þó reynt
eins og mögulegt er að koma í veg
fyrir það.
KVIKMYNDIN, sem nú er sýnd'
í Gamla bíó er algerlega bönnuð
fyrir börn og er í því efni engin
undantekning gefin þó að börnir.
séu í fylgd með fullorðnum. Lög-
regluþjónar standa við dyirnar og
heimta vegabréf af smávaxnasta
fólkinu til þess að koma í veg fyr
ir að börn komist inn.
AÐ KVÖLDI laugardags hins
3. júní hélt Eisenhower
hershöfðingi hina fyrstu af
fjórUm ráðstefnum, þar sem
ákveða átti, á hvaða stundu
innrásin skyldi hafin. Þeir, sem
sátu ráðstefnur þessar auk Eis-
enhowers, voru þeir Montgo-
mery, Arthur Tedder og Sir
Bertram Ramsay, sjóliðsfor-
ingi. Síðastur mætti til ráð-
stefnunnar Sir Trafford Leight-
Mallory, yfirmaður flugflota
innrásarinnar, en hann kom
loftleiðis frá Lundúnum og
ferðaðist í einkaflugvél sinni.
Veðrið var hið bezta þennan
sumardag, og flestir myndu
hafa spáð því, að góðviðri
myndi haldast. En veðursér-
fræðingar innrásarinnar voru
hins vegar ekki ánægðir með
veðurhorfurnar. Veðursérfræð-
ingarnir, er störfuðu á vegum
innrásarhersins, voru þrír að
tölu, tveir Bretar og einn
Bandaríkjamaður. Þeir höfðu
unnið að þessum þætti innrásar-
undirbúningsins vikum saman.
En þeir voru engan veginn á-
nægðir með yeðurhorfurnar.
Þeir töldu, að veður á Ermar-
sundi og i Frakklandi kynni
brátt að sþillast, <en það hafði
að sjálfsögðu það í för með
sér, að flugskilyrði urðu óhag-
stæð, auk þess sem vænta mátti,
að hvessa tæki og sjór að ýfast,
en það hlaut að sjálfsögðu að
torvelda landtökuna á Frakk-
landsströnd mjög mikið.
Það var ákveðið að bíða á-
tekta, þar til klukkan hálffimm
sunnuda.ginn hinn fjórða júní.
Yfirmenn innrásarinnar skildu
að svo búnu og ákváðu að
veita sér það að sofa nokkrar
klukkustundir. Þegar þeir
mættu svo til annarrar ráð-
stefnunnar á sunnudagsmorgun-
inn, höfðu veðursérfræðingarn-
ir svipaða sögu að segja. Það
var því ákveðið að fresta inn-
rásinni um sólarhring að
minnsta kosti. Ef veður héidist
óhagstætt, .gat svo farið að
fresta yrði hernaðaraðgerðun-
um jafnvel vikum saman, unz
byrlega- blési að nýju. Raun-
verulega var aðeins um einn
dag að ræða í hverjum mánuði.
þegar hagstætt var að hefja
innrásina. Tungl varð að vera
fullt, til þess að flugherinn
gæti veitt landgöngusveitunr-
um nauðsynlegan stuðning. Auk
þess varð að standa þannig á
sjávarföllum, að fjara væri 3
klukkustundum fyrir dögun
daginn, sem innrásin yrði haf-
in, því að áætlanirnar um land-
gönguna höfðu verið miðaðar
við það.
Að kvöldi sunnudags hins 4.
júní, heimsóttu þeir Churchill
og Smuts Eisenhower. Síðar
bættist svo de Gaulle hershöfð-
ingi í hópinn. Þeir fjórmenn-
ingjarnir sátu lengi á ráðstefnu
og ræddu um mál þetta, enda
þótt það væri hlutverk Eisen-
howers að sjálfsögðu að taka
hinar endanlegu ákvarðanir. —
Þegar gestirnir voru farnir,
stefndi Eisenhower aðstoðar-
mönnum sínum um undirbún-
ing og framkvæmd innrásarinn-
ar til þriðju ráðstefnunnar. —
Veðursérfræðingarnir voru
brátt kvaddir til þess að láta
álit sitt í ljós. Og nú voru þeir
mun bjartsýnni um veðurhorf-
urnar. Það virtust sem sé allar
líkur til þess, að góðviðri héld-
ist á Ermarsundi og Frakklandi
næstu tvo sólarhringa að
minnsta kosti.
Yfirmenn innrásarinnar
ræddu þessu næst fram og aft-
ur, og eftir fjörutíu og fimm
mínútna ráðstefnu var hin end-
anlega ákvörðun tekin um upp-
haf innrásarinnar. En þó var
ákveðið að halda fjórðu ráð-
stefnuna klukkan hálffimm á
mánudagsmorguninn og leggja
þá síðustu hönd á undirbúning-
inn.
Eisenhower hélt þessu næst
til herflutningabifreiðar sinnar,
lagði sig fyrir og svaf nokkr-
ar klukkustundir. Klukkan
fjögur um morguninn hélt hann
aftur til aðalbækistöðvarinnar.
Við borðið sátu þeir Tedder,
Montgomery, Leigh-Mallory,
Ramsay flotaforingi og formenn
herforingjaráðs þeirra hvers um
sig. Þessu næst voru veðursér-
fræðingarnir boðaðir á fund |
þeirra, einn í einu. Þeim bar j
öllum saman um það, að veður- |
horfurnar væru hinar hagfelld-
ustu.
Eisenhower hershöfðingi
skýrði viðhorfin fyrir viðstödd-
um. Allt var þegar undirbúið.
En hann min\ti á það, að ef inn
rásin yrði ekki bráðlega hafin,
væri mikil hætta á því, að könn-
unarflugvélar Þjóðverja yrðu
varar við það, að bandamenn
hefðu dregið saman mikinn
flota skipa og innrásarbáta
þarna á höfnum Suður-Eng-
lands. Hann færði og rök að
því, að herskip Bandaríkja-
manna og Breta gætu * vart
hafzt við marga daga á Ermar-
sundi úr þessu, og þess vegna
bæri að hraða innrásinni sem
mest. Hann lagði og áherzlu á
mikilvægi þess, að sem allra
skemmstur tími liði frá því að
innrásarflotinn legði úr höfn og
þangað til gengið yrði á land í
Frakklandi.
Eisenhower kvað það að vísu
mjög tilviljun háð, hvort veður
héldist hagstætt eða ekki. En
hann kvað það hlutverk sitt og
annarra viðstaddra að taka á-
kvörðun um það, hvort þetta
tækifæri skyldi hagnýtt eða
beðið lengur. En hann minnti
líka á það, að þeim væri að
sjálfsögðu öllum ljóst, hvaða
afleiðingar það gæti haft að
fresta innrásinni von. úr viti.
Það yrði að ferma og afferma
innrásarflotann mörgum sinn-
um, og< auk þess ættu þeir það
á hættu, að baráttukjarkur inn-
rásarhersins dvínaði, ef hann
væri .látinn bíða þess von úr
viti, að hafizt væri handa um
hernaðaraðgerðir.
Eisenhower sneri sér að
Ramsay flotaforingja og spurði:
„Hvert er álit yðar?“
Ramsay svaraði: „Eg vildi
gjarna heyra álit flughersins.“
Leigh-Mallory kvað enga á-
stæðu til þess að ætla það, að
flugherinn væri ekki reiðubú-
inn til þess að inna sinn þátt
innrásarinnar að höndum, enda
þótt ekki væri auðið að ganga
að því vísu, hvernig veðrið
yrði.
„Allt í lagi,“ svaraði Ram-
say og brosti ertnislega: ,,Ef
Framh. á 6. síðu.
Óska eftir a$ gförast áskrifandi að
Heimskrínglu
í skinnbandi —
— óbundinni. »
(nafn)
, (heimiii)
Sendist til:
Helgafellsútgáfan.
Box 263.