Alþýðublaðið - 20.09.1944, Blaðsíða 6

6
ALÞYÐUBLAm^
Petrína Þorvarðardóttir. Þórunn Pétursdóttir.
Gialtaý GuðmundscSóttirs
Tværíil. hjúkrunarkonur orlendis
AF ÞVÍ að ég heyri nú í blöð
unum að hjúkrunarkonur
vanti hér, og það svo, að það
liggi við áð það þurli að loka
einhverjum af þeim fáu sjúkra
liúsum sem til eru, datt
mér í íhug að minna á
tvær íslerizkar hjúkrunarkonur
®em hafa'íært í Englandi og tek
ið þar próf og vinna þar enn,
en miyndu vilja korna heim
og vinna hér, og helga fóstúr-
jorð sinn krafta sína frekar en
útlöndum, ef (þær kæmust hér
að sæmilegu starfi.
*
Önnur stúlkan heitir Petrína
Þorvarðardóttir, fædd og upp-
aíin hér í Reykjavík, hún er
dóttir Þorvarðar Bjömssonar
yfirhafnsögumanns og konu
hans, Jónínu Bjarnadóttur, þau
eru bæði . Dýrfirðingar, af á-
gætu dugnaðar og myndarfólki
komin og yeit ég að þau eru að
góðu kunn. Ég leyfi mér nú að
minnast hér á fólk Petrínu, af
því að ég og margir aðrir á-
líta að það sé mikils virði að
vera af góðu bergi brotin sem
kallað er. Persónulega þekki ég
Petrínu nokkuð og ég treysti
því að hún fylli vel það sæti,
sem hún setzt í.
Petrína fór til Englands í
september 1935 hún var gagn-
fræðingur frá menntaskólan-
um hér. Hún hóf nám í janúar
1937, hún tók svo í próf í hjúkr
un snemma á árinu 1941. Því
næst stundaði hún hjúkrun í
Birmingham þar til 1942. Þá
hóf hún ljósmóðurnám í Derby
og síðan vann hún við fæðingar
spítala í London þegar ég vissi
síðast. /9
Hin stúlkan heitir Þórunn
Pétursdóttif ættuð af Snæfells
nesi, en uppalin hér í Reykja-
vík. Móðir Þórunnar á hér
heima og er mér sagt, að hún
sé dugleg og ágæt kona, enda
tovað Þórunn vera prýðilega gef
in og hefir sótt nám sitt með
atorku og dugnaði. Þórunn hef
ir lært á The Royal Cripplex
Hospital í Birmingham, og hefi
ég heyrt að. hún hafi tekið það
an gott próf og svo stundað
hjúkrun síðan hún tók prófið.
Mér er sagt að Þórunn sé hin
eina -íslenzka hjúkrunarkon-
an, sem hefir lært þetta, en auð-
vitað þékki ég það ekki, en gott
væri að vita til íþess að þessi
vesalings böm, sem þjáðst af
þeirri veiki sem hún hefir lært
að hjúkra, gætu fengið þá að-
hlynningu sem nauðsynleg er
og sem betur fer eru nú margra
augu farin að opnast fyrir því
að fólk þurfi ekki að bera alla
sína ævi þá krossa sem hægt
væri að létta af því á barnsaldri.
*
Ég vií svo' ekki fjölyrða um
þetta meir,, enda vildi ég bara
geta þessara'stúlkna jafnvel þó
að ég búist við að bæði land-
læknir og fofmaður hjúkrunar-
kvennafélagsins viti um þær,
en ef til vill ekki að þær hafi
lokið náani og vildi gjarnan kom
ast heim enda vonar maður nú
að samgongur landa á milli fari
að verða greiðari og hættu
minni en verið hefir, svo að
'hinn fríði hópur sem ísland á í
útlöndum komist bráðum heim
og geti unnið landi sínu gagn
með þeirri þekkingu er það
hefir aflað sér í fjarverunni.
Guðný Guðmundsdóttir.
Verðlagsmál land-
bánaðarins.
Framhald af 4. síðu.
búnaðarins. Eftir stríðið hlýtur
því að verða að laga verð af-
urðanna innanlands fyrst og
fremst eftir verðlaginu í ná-
grannalöndunum, og það hlýtur
þess vegna að lækka verulega.
Á þetta að vísu ekki einungis
við um afurðir landbúnaðarins,
heldur og yfirleitt um fram-
leiðsluvörur landsmanna. Það
er staðreynd, sem ekki þýðir að
loka augunum fyrir, að fram-
leiðslukostnaðurinn er hér yfir
leitt orðinn hæn-i en í nágranna
löndunum og afurðir okkar eru
því dýrari en afurðir þeirra
verða, þegar aftur koma eðlileg
ir tímar. Ef hægt á að vera að
halda kaupgjaldinu „óbreyttij,
verður að eiga sér stað stórfelld
,„rati'onalisering“ í framleiðslu
háttum. Verði hvorki breyting
á afköstum atvinnuveganna né
kaupgjaldi, er hætt við að met-
in verði látin jafnast með lækk
un krónunnar.
G. Þ. G.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Frh. af 4. síðu.
ílokka beri mikinn árangur;
haustkosningum er hann hins
vegar andvígur, og telur heppi-
legra að „þau öfl þingsins, sem
ekki vilja stuðla að fullkomnu
niðurrifi og upplausn“, eins og
hann orðar það, „reyni að þoka
sér saman um eitthvert bráða-
birgðaúræði“ fram á næsta vor.
Hér skyldi þó aldrei hilla und-
ir einhvexja bráðabirgðalausn,
sem lítið hefur verið talað um
áður? Næstu dagar eða vikur
munu væntanlega sýna það.
Drekrnn
dagblað skátamótsins á Þing-
velli 1944, hefir borizt Alþýðublað
iniu. Er þetta fjölritað blað sem
skátarnir skrifuðu á meðan mótið
stóð yfir og eru margar greinar
og skrýtlur í því, sem vekja bros
lesandanna. Ber blaðið vott um
þann heilbrigða félagsskap, sem að
því stendur.
FetSx Guðmundsson:
Yatnsskorlurinn í Reykjavík.
IORÐI er það talið sjálfsagt
að jafnrétti gildi fyrir
borgara landsins. Og auðvitað
er það sama að segja um borg-
ara bæjanna og nú ætti að
mega treysta, að það væri ekki
sízt gildandi fyrir borgara í
höfuð^tað landsins. Að því er
snértír skyldur borgaranna, virð
ist líka fáum gleymt. Þeir hafa
jafnan rétt til að greiða hin íög
boðnu gjöld, hver eftir efnum
og ástæðum, að því að sagt er.
Þeir greiða þau lífsþægindi, sem
bærinn leggur til, — sama eða
líku verði, hvar í bænum, sem
þeir búa.
Og þetta væri allt saman gott
og blessað, ef bærinn eða stjórn
endur hans sæju jafnvel fyrir
því að borgarar bæjarins fengju
á sama hátt að njóta jafns rétt
ar til þeirra lífsþæginda, sem
bærinn veitir og á að veita, eins
og til að greiða þau, — og þá
skatta sem þau byggjast á.
En að því sé svo varið, er
langt frá, og að bæjarstjórn og
ráðamenn taki sér það nokkuð
nærri, eða sýni nokkra virki-
lega viðleitni til að bæta úr því,
verður ekki séð.
Tökum til dæmis neyzluvatn
ið. Frá öndverðu hefir það þótt
einhver aumasta framkoma —
af einstaklingum, að neita fólki
um þorstadrykk. Þeir menn
hafa verið taldir óalandi og ó-
ferjandi, er slíkt gerðu, enda
fáir. Það hefir gilt um t. d.
mjólk eða sýrublöndu, en
varla um vatn, því sennilega
hefir enginn íslendingur haft
ímyndunarafl til þess, að hugsa
sér þann möguleika, að fólki
væri neitað um tært vatn.
En við sem búum við hinar
hálendari götur bæjarins, greið
um alla skatta og skyldur, líka
vatnsskatt, höfum s. 1. 4—5 orð
ið að þola vatnsleysi dag eftir
dag, viku eftir viku, ár eftir ár,
með öllum þeim óþægindum,
því erfiði og þeim sóðaskap, sem
því fylgir. Framan af var það
nú svo, að við trúðum því, sem
okkur var sagt, að úr þessu
yrði bætt, svo fljótt, sem verða
mætti, og um það vantaði ekki
loforðin. Okkur var sagt, að
von væþ á dælum, sem nota
ætti til áð tryggja okkur vatn.
en á meðan þær ekki kæmu,
yrði haft eftirlit með því, að
misnotkun ætti sér ekki stað.
Fleira var víst lofað eða talið
líklegt til bóta, þó að ég hafi
gleymt því. En eins og flestir
vita hef.y- ekkert, alls ekkert,
verið gert til þess að bæta úr
þessum misrétti, órétti og ó-
menningu ■—- annað en eftirlit
það, er fram fór á tímabili, og
bætti stórlega um, þrátt fyrir
það, að þá voru fleiri vatnsnot
endur í bænum en nokkru sinni
fyrr eða síðar. — En eftirlitinu
var hætt, dælurnar komu aldrei
og íyc^Cii húsa er nú daglega
vatnslaus. (nema einstaka í
kjöllurum) frá kl. 11,30—12 og
kl. 9—10 á kvölcín.
Þetta er svo alvarlegt ó-
fremdarástand, að það er al-
gjörlega óafsakanlegt, að þola
það degi lengur. Allir þeir
bæjárbúar er við þetta líða, —
verðá að taka höndum saman
um að knýja fram umbætur
þegar í stað.
Og það þýðir ekkert að reyna
að telja okkur trú um, að það
sé ekki hægt. Það er hægt að
byrja tafarlaust á eftirliti með
notkun vatnsins, og takmörkun
á notkun þess til ýmislegs
þess, sem hægt er að kpmast
hjá. Heimilin í bænum verða að
fá nægjanlegt vatn. Því,-sem
hægt er að láta þar fram yfir,
til annarra ónauðsynlegri notk-
unar — ætti að vera hægt að
ráðstafa til þess, sem nauðsyn-
legast telst á eftir þörf heim-
ilanna.
Að slík ráðstöfun muni
koma að notum er ekki að efa,
því við á vatnslausu svæðunum
höfum venjulega nægjanlegt
vatn laugardaga eftir hádegi og
alla sunnudaga. Bendir það ó-
tvírætt á, að óþarfi sé að hafa
heimilin vatnslaus. Hér þýða
engar mótbárur, því þær er
ekki hægt að taka til greina.
Hafi verið vanrækt að fá dæl-
ur þær, er stóðu til boða og
hægt var að auka með vatns-
rennslið, þá er það ekki borg-
arans sök. Hafi ekki verið haft
nægilegt eftirlit hieð leiðslun-
um eða þær endurnýjaðar, þá
er það heldur ekki heimilanna
sök. Það er hlutverk stjórnar-
valda bæjarins, að gera þær
ráðstafanir, sem duga til þess,
að þau geti ráðstafað til eyðslu
því vatnsmagni, sem þau telja,
að þurfi. En úr því þær ráð-
stafanir hafa dregizt svo lengi,
þá verður ekki eftir þeim b/5-
ið af heimilunum. Þau verða
að ganga fyrir, svo og sjúkra-
húsin, en um eitt þeirra er að
mánnsta kosti svo ástatt, hvað
snertir neyzluvatn, að það er
algerlega óforsvaranlegt.
Það er hægt að skerpa eftir-
litið með óþarfa vatnsleiðslu og
fyrirbyggja, að í einstöku hús-
um sé látið renna. Þeir, sem
sýna kunna slíkt skeytingar-
leysi, hafa gott af því, að vera
vatnslausir nokkra daga. Þá
fengju þeir að vita, hvað þægi-
legt það er og munu læra rétta
meðhöndlun á vatninji.
Mér er sii'i ég heyri ýmsar
mótbárur móti slíkum ráð-
stöfunum, sem hér er krafizt.
En við, sem búum á vatnslausu
svæðunum, skulum ekki taka
þær til greina. Við skulum
ekki hvika frá þeirri kröfu, að
heimilin gangi fyrir, að fyrir
þeim verði allt ónauðsynlegra
að víkja og bíða þeirra úrlausna
ti-1 aukningar á vatninu, sem
gera kann að þurfa.
I þetta skipti mun ég ekki
fara að benda á þau úrræði,
sem fyrir hendi eru til sparn-
aðar á vatninu, né á ýmislegt
það, sem ónauðsynlegt er að
nota það til, meðal heimilin
vantar það. Eg ætla, að flestir
þeir, sem búið hafa við daglegt
vatnsleysi, séu mér sammála
um, að halda fast við kröfuna
um, að öll heimili fái nóg
neyzluvatn tafarlaust.
12. september 1944.
Felix Guðmundsson.
Erh. aí 5. síðu
ferðatöskum minum, kemst ég
að raun um það, að ég hef
gleymt kvöldbindunum minum
í New York. En iþar sem klukk-
an er enn aðeinis sek, á ég
kost lá fþví að baupa mér ný
bindi áður en verzlunum er lok-
að. Dyrávörðurinn isegir mér,
að næsta og bezta verzlunin sé
að Piccadilly Circus, og þang-
að held ég sem skjóitaist. Ég
geng inn, í verzlunina eftir að
hafa ilagt leið tmína um neðan-
jarðargöng. Þar folasir við stór
og fagur garður tuttugu fet
undir yfirfoiorði jarðar. Yfir
höfði mannis þjóta strætisvagn-
ar og einkafoilfreiðir á fleygi-
ferð, en hér meðal trjánna,
grasflatanna og folómafoeðanna
er vistlegt og skemmtilegt. Ég
sé fólk, sem gæðir sér á tei
á útiveitingastöðum. Verzlan-
ir eru fjölmargar meðfram
garðinum, og ég Isé fjölda fólbs
koma út úr þeim og fara inn
í þær. Þannig er verzlunum fyr-
ir komið til þess að fyrirbyggja
það, að fólkið, er verzla þarf,
Miðvikudagur 20. sept. 1944
Tvðfaldar kápur
allar stserðir,
og nokkrir
Kven
ullar-rykfrakkar
lítil númer.
H. Toff.
skólavörðustíg 5. Sími 1035.
torveldi umferð á samgöngu-
leiðum og eági það á hættu að
sla'sast af völdum hennar.
Ekki igetum við giist London
| án þess að heimsækja iSt. Paul‘s
kirkjuna. Þegar við erum komn
ir miðja vega eftir Fleet Street,
sjáuirn við hinn mikla turn
henniar .gnæfa ytfir Ludgate
Hill. Þegar við erum komnir
upp í tum kirkjunnar, blasir
óviðjafnanleg útsýn við augum
otkka-r. Við sjáum tfögur stræti
liggja ítil suðurte niður að
Thamesfljótinu því að það
speglar ekki hina sögutfrægu
kirkju, enidia þóitt það speglá
flestar merkustu foyggingar
Englands, svo sem Windsor
höllina, Hampton Court, Lamb-
eth, Þinghöllina, Towerfangels-
ið, Greenwicksjúkrahúsið og ó-
tal fleir. Við sjáum reyki stíga
úr reykháfum skipanna, sem
verið er að ferma og atfferma
og sjáum foyiggingarniar og önn-
ur mannvirki við höfnina. En
á morðurbakka tfljótsins hafa
skemmdirnar af völdum loft-
sóknar Þjóðverja í heimlsstyrj-
öldinni síðari orðið mesitar. Þar
hefir torgum, görðum leikvöll-
um og almenningsvögnum ver-
ið búinn staður á skipulagðan
og smekklegan hátt .
*
SLÍ'K er þá mynd mín af
Lfondion árið 1970. Ég sé
í huganum marga lesendur grein
ar þessarar líta upp frá lestri
hennar oig spyrja isem svo: „Eri
hvað kemur ailt þetta til með að
kosta?“ Ég veit, að lagðar hafa
verið fram tillögur, sem þessi
mynd mín af London styðst
við. En ég hef ekki átt þess
kost að afla mér upplýsinga
um það, hvað talið er, að þetta
muni koma til með að kosta.
En efalaust myndu breytingar
þesisar taka mlörg ár, isvo að út-
gjöldin verða ekki greitt öll í
einu heldur á löngum tímai Ef
til vill er þó mest um það vert,
að þessi nýskipun rnyndi hafa
þau áhrif, að þúsundum manna
væri tryggð margra ána at-
vinnia. Og ég leyfi mér hér að
fullyrða það, að loftsóknin ge,gn
Bretlandi hefði valdið því, að
brezku þjóðinni getfst mú tæki-
færi til þess að endurreiisa
höfuðfoorg sína, sem er einstætt
í sögu hennar. Og hin nýja
London myndi verða glæsileg-
asta minnismerki, sem völ yrði
á um hetjudáð þjóðarinnar,
sem átti eina sál oig sigraðist
á riaun ógnanna með sæmd, er
aldrei mun fyrnast, á örlaga-
stiundinmi miklu iþegar forezka
þjóðim var brjóstvörn frelsis
gervalls mannkyns.
l'lmm, f. heffi sr
koiiið úi.
\T INNAN tímarit Alþýðu-
• sambandsins 9. hefti þessa
árgangs er lcominn út, vandað
að frágangi og fjölbrcytt að
efni.
Á forsíðu ritsins er mynd frá
síidarvinnu eftir Yigfús Sigur-
geirsson, auk þeirrar myndar
eru margar fleiri myndir úr at
vinnulífiriu í ritinu.
Frh. á 7. síðu.
I