Alþýðublaðið - 27.09.1944, Blaðsíða 5

Miðvikudur 27. sept. 1944.
ALÞYÐUB LAOiff___________________________ »
Útvaipsráð ávarpað — Ljóðskáidakvöldið — Smásagna-
kvöld — Hverjum er skipulagið til hagsbóta? — Um
kaldar „sturtur“ við Laugaveginn —“
Flugeldar sem skotmörk.
Loftvamasveitir bandamanna skjóta flugeldum, er þær nota sem skotmörk til þess að æfa
skotfimi sina á. Hér sóst ein þeirra að slíkum æfingum að næturlagi. Flugeldar þessir eru
taldir hin ágætustu skotmörk fyrir skyttur þær, sem hafa það hlutverk með höndum að
granda flugvélum óvinnanna.
Siðari grein;
strokumaður segir frð.
EG VIL þakka útvarpsráði fyr
ir ijóðaskáldaþáttinn á laug-
ardagskvöldið. hað var tilbreyting
í útvarpsdagskránni. Það er ágætt
að fá hina ókunnu höfunda til þess
að kcma fram i útvarpinu með
kvæði sín og útvarpsráð má vera
visst um það, að útvarpshlustend-
um þykir vænt um það. Mikill
fjöldi íslendinga stundar kveðskap
aríþróttina, og þeir mega gjarna
koma fram fyrir landslýðinn, sem
enn gera ekki kröfu til þess að á þá
sé litið sem stórskáld og ekki ætl
ast til þess að þeir séu viðurkennd
ir með ritliöfundalaunum,
KVÆÐIN, sem lesin voru, voru
að vísu mjög misjöfn, en það er
eðlilegur hlutur og meðal þeirra
voru prýðileg kvæði, sem sómt
hefðu sér ágætlega í kvæðabókum
stórskáldanna. — Ég veit að ég
mæli fyrir munn flestra útvarps-
hlustenda, er ég segi, að útvarps
ráð ætti að ihalda áfram á þesssari
braut. Hvernig væri að taka upp
í vetur í dagskrána eittlivert kvöld
ið þátt, sem héti smásaga kvölds-
ins. Mættu koma fram í honum
þeir, sem leggja stund á að semja
smásögur. — Ég hygg að þetta yrði
vinsæll dagskrárliöur.
HVERJUM ER skipulagið til
hagsbóta? spyr gamall sveitamaður
í bréfi til mín og dieidur áfram:
,,í Morgunblaðinu nýlega var grein
með fyrirsögninni „Deilurnar um
kjötverðið“ undirritaður J. P. Þar
segir svo á einum stað m. a. „Kostn
aðm- við slátrun fjárins, fluning-
ar, geymslu og sölu kjötsins, er
orðinn gífurlegur og meira að
segja komið svo langt sums stað-
ar á landinu að það kostar meira
að slátra lambinu, heldur en lambs
verðið var allt fyrir 12 árum“. Á
öðrum stað í greininni er skýrt frá
því að bændur hafi nú í sumar
fengið kr. 6.50 fyrir kilóið af
alikálfa- og nautakjöti en þess séu
nokkur dæmi að það hafi verið selt
í Reykjavík fyrir kr. 20.00 kg.“
„ÞAÐ ERU HAGSÝNIR MENN,
sem koma afurðasölu bænda í það
horf sem að ofan getur, en það er
erfitt að skilja að framleiðendum
eða neytendum geti verið það hag'
kvæmt. Það væri áreiðanlega þörf
á því að J. P. eða einhver annar _
góður maður vildi skýra frá því
sem fyrst, hverjum slíkt fyrirkomu
lag, sem nú virðist vera á afurða
sölu bænda sé til hagsbóta. Fram-
leiðendum og neytendum mun of-
urefli að meta að verðleikum kosti
þessa skipulags án frekari skýr-
inga.“
ÓÁNÆGÐUR BAÐGESTUR
skrifar: ,,Mig langar til að benda
þér á Hannes minn, þessar köldu
,,sturtur“, sem baða alla vegfarend
ur, ér fara um Laugaveg, þó svona
útbúnaður sé að sjálfsögðu vdð
miklu fleiri götur, ef það gæti orð
ið hvatning fyrir húseigendur að
gera svo við þakrennur.húsa sinna
að viðunandi megi teljast. En ef
það ekki hrífur, þá ætti að gefa r
beina skipun til bæj arfélagsins um
að láta gera við þakrennur húsa,
er snúa að aðalgötum, á kostnað
húseigenda, ef viðgerð er ekki lok
ið innan ákveðins tíma, þar sem
bæjarstjórn hefir beinna hagsmuna
að gæta, sem sé eigna sinna ,,'gang
stéttanna“ er stórskemmast í rign
ingatíð.“
„ÉG TILTEK LAUGAVEG. Ég
gæti gefið þér upp f.jölda húsa við
hann innan frá Barónsstíg niður að
Skólavörðustíg er hafa gjörónýtar
þakrennur. Heldurðu að Iþað sé
notalegt að ganga í mikilli um-
ferð niður umræddan veg í helli-
rigningu, vaða pollana í skóhlífa-
leysinu og fá svo öðru hverju eins
og helt sé úr fati yíir höfuðið á
sér?“
„AF RENNSLINU af húsþökun-
um myndast svo að segja sam-
felldur skurður í gangstéttirnar
svona 40—-50 cm. frá húsaröðiimi,
í votviðrum safnast svo vatn í þá
þegar vatnið fossar stöðugt af hús-
þökunum, ganga sletturnar upp um
mann allan, nema maður gangi
svona 40—50 sm frá en þá er mað
ur nákvæmlega komin í bílfæri,
eða út á götuna. Heldurðu að það
sé fagleg' auglýsing að stilla fagur
legu glingri í glugga og hafa svo
ónýtar þakrennur yfir þeim, hver
stoppar til að skoða? Ekki ég!‘.
Hannes á horninu-
FRAMKOMA foringjanna
vakti mikla óánægju meðal
okkar. Sumir yngri liðsforingj-
arnfr gerðu sér í fyrstu far um
að koma sér sem bezt við hina
óbreyttu hermenn, en þess varð
skammt að bíða, að þeir hefðu
verið sendir brott.Liðsforingj-
unum gekk margt í móti, en
þeir virtust reyna að hefna
harma sinna með þyí að gera
okkur óbreyttu hermönnunum
allt til miska, sem þeir gátu.
Við’ hefndum okkar svo á liðs-
foringjunum með svipuðum
hætti. Það var til dæmis al-
gengt, að við segðum ekkert
brenni eða vatn fyrir hendi, ef,
liðsforingi bað okkur að afla
slíks. Aðalástæðan fyrir ósam-
lyndi óbreyttu hermannanna og
liðsforingjanna var þó efalaust
sú, að liðsforingjunum kom
ekki til hugar að láta eitt og
hið sama ganga yfir þá og ó-
breyttu hermennina. Þegar
okkur vqru sendar birgðir
heiman frá Þýzkalandi, völdu
liðsforingjarnir alltaf hið bezta
úr sér til handa. Þeir höfðu
eins mikil vínföng og þá lysti.
Þ'jónar þeirra voru jafnan að
framreiða aukamálsverði handa
þeim, Og liðsfoi-ingjarnir voru
svo sem ekkert að spara
brennið, enda þótt það væri
mjog af skornum skammti. Og
félögum mínum brá mjög í
brún, þegar þeir fréttu af
hinni nþklu loftsókn banda-
manna gegn Þýzkalandi. sér í
lagi, þegar þeir fréttu. að borg-
ir þær, sem þeir áttu heima í,
hefðu orðið fyrir loftárásum.
Vonleysi setti að mörgum
við þessi tíðindi, en þó urðu
ílestir bjartsýnni á framtíðina,
þegar þeir höfðu lesið blaðið
Das Reich. — Þegar félag-
ar mínir höfðu lesið grein-
ar Göbbels um hefndarráðstaf-
anir, sögðu margir þeirra við
sig sem svo: „Þarna sérðu það,
Göbbels segir það sjálfur. —
Hefndin mun koma.“ Raun-
verulega var aðeins eitt um-
ræðuefni vinsælt. okkar á með-
al. Það voru skeggræður um
hina góðu daga árin 1940 og j
1941, þegar hersveitir Hitlers k
fóru sveipanda sverði og
rændu og rupluðu. Þeir, sem
tekið höfðu þátt í sókninni þá,
sögðu frá því, þegar þeir
fylltu vasa sína gulli, þegar
þeir köstuðu eign sinni áv dýr
úr í verzlunum í borgum og
þorpum Belgíu, Hollands og
Frakklands eða þegar þeir
sóttu sem fastast fram í Rúss-
landi. Þá gekk þeim allt í
haginn, og smjör draup af
hverju strái. — Þjóðverjum
fannst allt þetta of gott fyrir
Rússa. En þeir voru næsta fá-
fróðir um Rússland. Þýzku
hermennirnir töldu sig hátt
hafna yfir Rússa, sem þeir
litu á sem hálfgildings villi-
menn. En stundum, þegar
Þjóðverjar sáu rússneska
bændur hrakta brott frá heim-
kynnum sínum, sögðu þeir
sem svo: „Hvað myndum við
hugsa, ef fjölskyldur okkar
ættu hér hlut að. máli?“ Allt
þetta hafði mikil áhrif á mig.
Eg sá rússnesk börn í tötrum,
konur og gamalmenni, sem
bundin höfðu verið, á vagna
og ekið var vestur á bóginn
dag eftir dag, án þess að fólk
þetta hefði minnstu hugmynd
um það, hvert förinni væri
heitið. Eg sá helfrosin börn
á vögnum þessum og bál
brennandi bændabýla bera við
himin. En ef við létum í Ijós
meðaumkun með Rússunum,
urðu ávallt einhverjir til þess
að segja, að engin meðferð
væri of ill fyrir þessa villi-
menn.
Síðar skipuðu liðsforingjarn-
ir svo fyrir, að farið skyldi bet-
ur með Rússana, þar eð ætti að
láta þá vinna. Rússneskir
fangar voru skráðir til
þjónustu sem „sjálfboðaliðar,“
og að liðnum tveggja mánaða
reynslutíma, fengu þeir fullan
matarskammt, vindlingá, vín
og þýzka einkennisbúninga. —
Sjálfboðaliðar þessir voru alltaf
að flýja. Ég var vakinn við það
á hverri nóttu, að síminn
hringdi og þær fréttir voru
sagðar, að þessi og þessi sjálf-
boðaliði hefði flúið og banað
svona og svona mörgum Þj®ð-
verjum. En þrátt íyrir þetta,
var ekki horfið frá því ráði, að
láta rússneska fanga fylgjast
með hernum, enda skorti
vinnukraft tilfinnanlega. Sum-
ir Rússanna voru meira að
segja vopnaðir og látnir gæta
skotfærabirgða. Þeir reyndu
að sjálfsögðu að gera okkur
allt til bölvunar, sem þeir gátu
við þann starfa sinn. Þýzku
hermennirnir voru mótfallnir
þessari meðferð á Rússunum.
Þeir óttuðust rússneska ‘inn-
rás í Þýzkaland. Þeir vissu,
hvað Þjóðverjar höfðu gert í
Rússlandi, og það skaut þeim
skelk i bringu. Þeir voru sann
færðir um það, að Rússar
myndu brenna og myrða í
Þýzkalandi eins og Þjóðverjar
höfðu brennt og myrt í Rúss-
landi. Þeim var því engan veg-
inn^ hlýtt til Rússanna. Þeir
litu á þá sem óvini, er væru
ávallt reiðubúnir til þess að
snúast gegn þeim og myrða
þá. En eigi að síður voru liðs-
foringjar okkar hræddir um
það, að áróður Rússa myndi
hafa áhrif á okkur.
Nótt eina tóku Rússar til
fanga liðþjálfa og tvo seytján
ára gamla óbreytta hermenn.
Hinir seytján ára gömlu ung-
lingar komu aftur með súkku-
laði og vindlinga, sem Rússar
höfðu gefið þeim og þau skila-
boð, að Rússar- berðust ekki
við börn. Og þó undarlegt megi
virðast, voru piltar þessir þeg-
ar sendir brott, þar eð foringj-
arnir töldu hættulegt að láta
þá vera samvistum við okkur
eftir þetta. Annars var engan
veginn ástæða til þess að
ætla, að áróður Rússa myndi
spilla hugarfari okkar, því að
flestir hermennirnir dáðust að
Adolf Hitler. Ef eitthvað var
öðru visi ep vera átti, sögðu
hermennírnir jafnan sem svo:
,,Ef Hitler vissi þetta bara, —
myndi hann ekki vera lengi
að bæta úr því.“ Þó hlýt ég að
láta þess getið, að því fór alls
fjarri, að allir hermennirnir
væru nazistar. Jafnvel ungu
Framh. á 6. síðu.
féik!
Frá og með næstu mánaöamótum
óskum viö eftir ungiingum eða
I eldra fófki tii aS bera biaðið tii
fastra kaypenda vfðs vegar um
bæiniiia
V Taiið afgreiSsiuna.
r álþfðufeiaSil. — Sími 4900.
Áskriffarsímí Alþýðublaðsins er 49W.