Alþýðublaðið - 28.09.1944, Blaðsíða 4

1
4
4Lt»YBUBLAÐIÐ
Finuntadagur 28. sept. 1944.
floíjðttbUi&Íft
Ötgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
pýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: og 490?
Simar afar-iðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðmrentsmiðjan h.f.
Falur fíokkur.
KOMMÚNISTAR hafa féng-
ið nýja línu frá MoskVa.
Nú eiga þeir, hvað sem það kost
ar, að troða sér inn I stjóm og
stöður og I'eika ábyrga menn!
Öðruvísi mer áður brá; og ó-
efað eiga ýmsir hinna trúuðu
dálítið efitt með að átta sig á
því, að kommúnistminn sé nú
allt í einu orðinn að réttum og
sléttum , .ráðherrasósíaii sma“.
En eitt er víst: að Einar Olgeirs
son hefir verið fljótur að læra
dansinn á hinni nýju línu, enda
hefir hann lengi alið þá leyndu
von í brjósti, að komast í ein-
hvem ráðherrastólinn.
*
Og nú sækja íorsprakkar kom
' múnista það af þvíííkri áfergju
, að fá að vera með í stjóm, að
flestum blöskrar. Eitt blaðið
hafði nýlega þau orð um ásókn
kommúnista í þessu skyni, að
þeir „byðu sig nú eins og port-
konur“, og em það sizt nokkr-
ar ýkjur. Það er betlað og hótað
til skiptis. Þeir segja, að það
sé sama, hvorfc stjórnin verði
fjÖgurra flokka stjóm eða færri,
og bjóðast til þess að fallast
á áframhaldandi milljónafjár-
framlög úr ríkissjóði í niður-
greiðslur á afurðaverðinu iinn-
anlands og verðuppbætur á út-
fluíttar afurðir bænda — bara ef
mynduð verði ný stjóm og þeir
fái að vera með!
Einhver á nú máske bágt með
að fcrúa því, að Alþýðúblaðið
segi hér satt frá. En líti sá hinn
sami þá bara í Þjóðviljann í gær
morgun. Þar stendur:
„Flokkurinn hefh' marg lýst
því yfir, að hann er reiðubúinn
til að taka þátt í stjórnarmynd
un, hvort sem um væri að ræða
fjögurra flokka stjóm eða stjórn
færri flökka.“
Og ennfremur segir Þjóðvilj-
inn:
„Það er kunnam en frá buríi
að segja, að Sósíalistaflokkur-
inn er andvígur ú tflutningsupp
bótum, og harm fel xr, að niður-
greiðslan á landbúnaðarafurð-
um á innlendum markaði
leysi engan van a: en þrátt
fyrir þetta mun flokkurinn
fallast á þessar að^erðir,
ef það er nauðsynlegt til þess,
að komið verði á stjórn . . .
Hvað Sósíalistaflokkinn snertir
er þetta atrifii því i'trætt, og
spursmálið u. i verðlar' landbún
aðarafurða þ;r ? ékki að hindra
samvinnu flo.,kanna um ríkis-
stjórn.“
Svo mörg’eru þau orð Þjóð-
viljans. Og hvað halda menn
nú, að Ein&r Olgeirsson sé búinn
að Mtillækka sjálfan sig fyrir
forustumc rmm hinna flokk-
anna á bak við tjöldin í þeirri
von, að geta troðið sér inn í
stjóm, þegar flokkur hans hýð
ur sig af slfkri áfergju falan
fyrir opmxm tjölduan — fyrir
eitt ráðherrasæti?
•■í
En sem sagt: Kommúnistar
ætla aðeins að vera með niður-
Frti. of ð. b®u.
Finnur Jönsson fimmtuaur
FINNIJR JÓNSSON er
mestur forystumaður ís-
firðinga um stjórnmál og at-
vinnumál, og hann er einnig
einn af helztu og stórvirkustu
brautryðjendum alþýðusam-
takanna og Alþýðuflokksins á
landi hér og meðal merkustu
og skeleggustu málsvara og
forvígismanna sjávarútvegs og
sjómanna á þingi og utan
þings. Þessi maður á afmæli í
dag — og er ekki nema fimm-
tugur.
Finnur er ekki ísfirðingur,
— ekki Vestfirðingur. Hann er
fæddxxr á Harðbak á Mel-
rakkasléttu, og uppalinn á
Akureyri, og hann er Eyfirð-
ingur í báðar ættir. Faðir hans,
Jón Friðfinnsson, var bóndi og
bátsformaður. Hann var svo
mikill hugmaður og dirfsku, að
Hornstrendingar muíldu hafa
um hann sagt, að hann bölvaði
niðri á sextugu, þ. e. hangandi
í festi sextíu fáðma niðri í
hrikalegu bjargi. Hann var
sómamaður og frábær verk-
maður á sjó og landi. Hann er
nú látinn. Kona hans, Þuríður
Sigurðardóttir, er enn á lífi,
þrekkona og dugkona og getur
enn verið orðheppin og óvenju
raunhæf að hætti þeirra álþýðu
kvenna, sem þorað hafa að
horfast djarflega í augu við
máttarvöldin.
Finnur fór snemma að
stunda alls konar vinnu með
föður sínum, meðal annars sjó-
sókn. Hann tók gagnfræðapróf
í Akureyrarskóla árið 1910, og
samá árið varð hann póstþjónn
á Akureyri. Hann stundaði það
starf til ársins 1918 við góðan
orðstír, en laun lítil. Hann var
svo við verzlun til 1920, að
hann varð póstmeistari á ísa-
firði.
Finnur Jónsson
Finnur Jónsson, brantryðjandinn,
atorku- og bardagamaðurinn
Þegar Finnur flutti til Isa-
fjarðar, var hann kvæntur
maður og átti þrjú börn. Pbst-
meistaralaunin voru ekki há,
og víst hefði Finni Jónssyni,
svo starfhæfur maður sem
hann er, verið annað vænlegra
til góðrar afkomu hin fyrstu ár
sín á ísafirði, en að eyða geipi-
miklum tíma í það, er hann tók
sér þar fyrir hendur. Finnur
rækti embætti sitt af dugnaði
miklum, en hann gerðist brátt
umsvifamikill í verkalýðsmál-
um og stjórnmálum. Hann hafði
á Akureyri snemma tekið að
vinna að málum almennings í
samstarfi við Erling Friðjóns-
son og undir hans handleiðslu
og var starfsmaður hjá Friðrik •
Möller, póstmeistara en Möller
sá var faðir Ólafs Friðrikssonar,
og Finnur kynntist Ólafi, full-
um eldlegs áhuga brautryðj-
andans.
Þegar Finnur kom til ísa-
fjarðar, var verkalýðsfélagið
Baldur máttlítlð -— og illræmt.
hjá flestum, sem nokkurs
máttu sín. Finnur tók þar for-
ystu, og var þá skipt sköpum
Baldurs. Var Finnur óþreyt-
andi og frábær sem formaður
félagsins, var það á annan ára-
tug, og eftir verkföllin 1926 og
1931, sem voru hin söguleg-
ustu, hafði Baldur unnið fullan
sigur, hefur síðan reynzt ó-
vinnandi borg, jafnt íhalds-
mönnum seni. þjónum þeirra,
kommúnistum, og hefur ráðið
geipimiklu ura þróun bæjar'-
•mála og um landsmálaviðhorf
á ísafirði. En sú var tíðxn, að
Finnur sá ekki annan kost
vænni en gera félagið að leyni-
félagi, þar eð þeir, sem því
lögðu lið, voru settir á svartan
lista hjá atvinnurekendum. Er
saga Baldurs, fyrr og síðar, öll
hin merkasta og lærdómsrík-
asta, og í félaginu ríkir andi
festu, öryggis og hófsemi, ándi
þess, sem er sterkur, en um leið
ÞEGAR LITIÐ ER á stjórn-
málastörf Finns Jónsson-
ar á fimmtugs afmæíi hans, er
það mjög áberandi, hversu þau
minna á athafnasöm störf
margra brautryðjenda og at-
orkumanna, er verið hafa nyt-
samastir og bezt hlutgengir f
fylkingarbrjósti í baráítunni
fyrir jafnaðarstefnunni á
Norðurlöndum. Finnur er upp-
alinn við frekar þröng kjör.
Byrjar kornungur að vinna og
aflar sér gagnfræðamenntun-
ar. Og strax í æsku, þegar al-
þýðuhreyfingin á íslandi er að
mótast af jafnaðarstefnunni,
kastar Finnur sér af kappi,
orku og áhuga út í óvinsæl
störf óbroskaðrar og veikrar
ixreyfingar. Hann varpar ten-
ingunum, markar braut sína
og leggur gunnreifur til orustu
í einlægri trú á góðan mál-
stað. Og aldrei hefur Finnur
hvikað af þessari braut, þó oft
hafi verið örðug gangan og
tvísýnt um árangur.
Störf Finns hafa eflt áhrif
og afköst Alþýðuflokksins, og
fært fjölda manna í alþýðu-
stétt aukin réttindi og bætt
kjör. Og hann hefur sjálfúr
vaxið með störfunum, eins og
alltítt er um ágæta menn.
Finnur Jónsson hefur mikið 1
fengizt við útvegsmál, þó ekki
til þess, með einkarekstri' að
,afla sjálfum sér fjár, heldur
með það fyrir augum, að sem >
raunhæfur og langsýnn. En
Finnur lét ekki aðeins til sín
taka í verkalýðsmálum ís*
firðinga. Iiann lét sig miklu
skipta verkalýðsmálin yfirleitt
— og þá einkúm á Vestfjörð-
um. Hann stofnaði þár verkalýðs
félög og síðan Alþýðusamband
Vestfjarða, og formaður þess
var hann í mörg ár —- og Bald-
ur hinn ísfirzki hefur jafnan
bezt verði rekin samnýtt út-
gerðarfyrirtæki sjómanna og
verkamanna. Hefur Finnur
þar, eins og í öðrum störfum
sínum, sýnt hina mestu at-
orku, fyrirhyggju og hæfni. —
Mun óhætt að fullyrða, að fá-
ir menn hér á landi séu Finni
færari við stjórn og rekstur
útvegsmála.
Alþýðuflokknum hefur verið
ómetanlegur styrkur af þing-
setu Finns Jónssonar. Þar
hefur hann reynst hinn Ötul-
asti forystumaður, harður í
sókn og íiæfur í bezta lagi til
hagnýtra starfa. Hefur hann
alla sína þingsetu verið fór-
maður sjávarútvegsnefndar
neðri deildar alþingis og einn
af allra áhrifaríkustu þing-
mönnum í sjávarútvegsmál-
um.
Finnur hefur um langt skeið
setið bæði í stjórn Alþýðu-
flokksins og Alþýðusambands-
ins, enda hefur haixn í tugi ára
unnið forystuhlutverk bæði í
•• verkalýðssamtökunum og í
stjórnmálum. Þeir mörgu menn
er þar hafa með honum unnið,
kunna vel að meta frábæra
starfshæfni hans og atorku.
Fyrir allt þetta hefur hann á-
unnið sér traust og vináttu fé-
laga sinna og flokksbræðra.
Finnur er traustur maður og
vinfastur, óáleitinn *ð fyrra
bragðí, en harður og óvæginn,
Framh. á 6. síðu.
! reynzt hinum máttarminni
verkalýðsfélögum við ísa-
fjarðardjúp ómetanleg stoð í
baráttu þeirra. Þá hefur
Finnur um áratugi setið á
þingi Alþýðusambands íslands,
látið þar mikið til sín taka
og verið í stjórn þess sem
fulltrúi Vestfirðinga. Ótal blaða
greinar hefur hann skrifað um
mál verkalýðsins í Skutul og
Alþýðublaðið, og um skéið var
hann ritstjóri Skutuls og tók
ekki laun fyrir, frekar en aðrir
Alþýðuflokksmenn, sem það
starf hafa rækt, og raunar hef-
ur Finnur aldrei þegið nein
laun fyrir störf sín að bæjar-
og verklýðsmálum.
Finni var það þegar í upp-
hafi Ijóst, að ekki var nægilegt
að starfa að kaupgjaldsmái-
um verkalýðsins og auknum
Völdum hans og rétti á því
sviði. Hann vissi, að ef búa
skyldi sæmilega í haginn fyrir
allan þorra fólksins við sjóinn,
þá yrði að sinna viðskiptamál-
um þess og vinna gegn at-
vinnuleysi, auka vinnuörýggi
og bæta atvinnuhætti. Hann
var því snemma ákveðinn
kaupfélagsmaður, og lengi vel
sat hann í stjórn Kaupfélags
ísfirðinga, sem nú er orðið
voldugt fyrirtæki. Þá beitti
hann sér og'til áhrifa í bæjar-
málum og landsmálum. Hann
var kosinn í bæjarstjórn ísa-
fjarðar árið 1921, og á sama
árinu náði alþýðan þar meiri
hluta. Þeim meiri hluta hefur
hún haldið síðan — að einu ári
undanskildu, og hefur sú stjórn
bæjarmálanna ísfirzku, sem
það ár ríkti, orðið ísfirðingum
til varanlegs varnaðar.
Finnur hafði á annan áratug,
fyrst ásamt séra Guðmundi
Guðmundssyni og Haraldi Guð-
mundssyni og fyrr og síðar
Vilmundi Jónssyni, forystu í
bæjarmálum ísafjarðar, og
nutu þéir samstarfs og sér-
þekkingar ágætra manna, svo
sem Magnúsar Ólafssonar,
Eiríks Einarssonar og Jóns H.
Sigmundssonar. TJrðu oft hörð
átök og söguleg um bæjarmál
ísafjarðar, því að harðir menn
og ekki liðleskjur voru í hópi
andstæðinga Alþýðuflokksins.
En á fyrsta áratugnum, sem
Alþýðuflokkurinn réð málefn-
um ísafjarðar, eignaðist bæj-
arfélagið flestar lóðir og lend-
ur í bænum og umhverfis
hann — með tveim fiskverk-
unarstöðvum og öllu, sem
þeim var fylgjandi. Það var
smíðuð bæjarbryggja, stofnað
kúabú, reist sjúkrahús, stofnað
elliheimilí, skólar stórum bætt-
ir og bókasafn eflt. Á sama
tíma var, fyrir framtakssemi
Alþýðuflokksins, stofnað til
hins merkasta atvinnufyrir-
tækis, sem ísfirðingar hafa
eignazt.
Svo var mál með vexti, að
útgerð ísfirzkra einstaklinga
og félaga hafði farnazt mjög
ilía, og svo voru framleiðslu-
tækin, hinir aflasælu ísfirzku
bátar, seldir burt úr bænum.
Þá gengust þeir fyrir því,
Fjnnur Jónsson, Haraldur
Guðmúndsson, Eiríkur Einars-
son og Vilmundur Jónsson, að
stofnað var Samvinnufélag ís-
firðinga, og árið 1928 hafði
það eignazt 5 vélbáta, en 1929
tvo til viðbótar. Hver þessara
báta var rúmar 40 smálestir.
Þeir vorn vandaðir að gerð og
hin beztu skip. Finnur Jónsson
var ráðinn framkvæmdastjóri
félagsins, og fór hann til Nor-
egs og Svíþjóðar og samdi um
smíði bátanna. Hann hefur svo
verið framkvæmdastjóri S. í.
fram á þennan dag, en af póst-
meistarastöi’fum lét hann þó
ekki fyrr en árið 1932. Voru
bátar félagsins um hríð höfuð-
bjargræði ísfirðinga, og í raun
og veru er það óbeinlínis til-
vist þeirra að þakka, að síðan
1934 hafa ísfirðingar eignazt
mörg önnur góð skip og óvenju
vönduð. Þá má og nefna það,
að S; 1 hefur frá upphafi vega
haldið skipum sínum svo vel
við, að frábært má kalla, og
í fótspor félagsins hafa svo
önnúr ísfirzk útgerðarfélög
fetað i þessu efni sem lýmsum
öðrum, og hefur þetta verið
mjög mikilvægt fyrir öryggi
ísfirzkra sjómanna.
Frh. af 6. síðu.
\