Alþýðublaðið - 04.11.1944, Blaðsíða 4

4
mv-
bladið
(Jtgefandi: Alþýðuflokknrinn.
Ritstjóri: Stefán Pétnrsson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
uýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4°S1 og 4005
Símar afer~iðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðu nrentsmiðjan h.f.
Nýja sljórnin.
STÓR TÍÐINDI hafa gerzt á
sviði stjórnmálalífsins í
landinu þær fimm vikur, sem
uú eru liðnar síðan blöðin komu
síðast út. Eftir hér um bil
tveggja ára utanþingsstjórn,
hefur þinginu nú loksins tekizt
að mynda stjórn, sem hefur
meirihluta þingsins að baki sér.
Standa að henni þrír flokkar:
Sjálfstæðisflokkurixm, Alþýðu-
flokkurinn og Sósíalistaflokk-
urinn.
*
Því mun enginn neita, að
það sé vel farið, að myndun
þingræðisstjórnar hefux þann-
ig tekizt á ný, og að mikið hafi
verið til þess vinnandi, svo
augljósir og óviðunandi sem á-
gallar utanþingsstjómarinnar
voru orðnir; enda hafði þess
lengi verið beðið af þjóðinni og
með vaxand Óþolinmæði, að
þingið sýndi sig því höfuðhlut-
verki sínu vaxið, að leggja
landinu til stjórn. Um hitt geta
verið skiptar skoðanir, hve af-
farasæl og endingargóð sú
stjórnarsamvinna muni verða,
sem nú hefur verið til stofnað.
Úr því verður tíminn og reynsl-
an að skera.
En í því sambandi er rétt að
taka það hispurslaust fram, að
Alþýðuflókkurinn hafði enga
ástæðu ítil þess, að vera sér-
staklega óðfús til stjómar-
myndunar með þeim flokkum,
sem sæti eiga í hinni nýju
stjórn ásamt honum. Annar
þeirra, Sjálfstæðisflokkurinn,
er flokkur stóratvinnurekenda-
stéttarinnár í landinu, sem frá
upphafi hefur staðið fastast
gegn umbótastefnu Alþýðu-
flokksins; en hinum, Sósíalista-
flokknum, er stjómað af kom-
múnistum, sem hingað til hafa
boðað hér rótlausa, erlenda
byltingarstefnu og alveg sér-
staka áherzlu lagt á það, að
afflytja og skaða Alþýðuflokk-
inn; og báðir, Sjálfstæðis-
flokkurinn og Sósíalistaflokk-
urinn, hafa um langt skeið haft
með sér meira og minna náið
samstarf, utan þings og innan,
á móti honum.
En þrátt fyrir slíkar stað-
reyndir taldi Alþýðuflokkurinn
ekki rétt að skorast skilyrðis-
laust undan því, að eiga þátt í
stjórnarmyndun með þessum
tveimur flokkum, þegár til hans
var leitað eftir að mistekizt
hafði að mynda fjögurra flokka
stjórn og augljóst var orðið, að
þingræðisstjórn yrði fyrst um
sinn ekki mynduð á öðram
grandvelli. Hitt þótti honum
réttara, enda það eitt í sam-
ræmi við alla stjórnmálabar-
áttu hans hingað til, að láta
það skera úr um þátttöku hans
í stj órnarmyn dun, hvort sam-
komulag næðist um málefna-
grundvöll, sem stjórnin vildi
standa á og skuldbinda sig til
að framkvæma. Og þegar það
kom í ljós, að formaður Sjálf-
stæðisflokksins, sem forgöngu
hafði um stjómarmyndunina,
Framh. á 6. síðu.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 4. nóvember 1D44
Skilyríi Alþýðuflokksins:
Málefnasamningur hinnar nýju stjórnar
AÐUR en Alþýðuflokkurinn hét þátttöku sinni í hinni
nýju ríkisstjóm gerði hann ítarlegan málefnasamning
við Ólaf Thors, formann Sjálfstæðísflokksins, með því skil-
yrði að stefna og framkvæmdir stjómarinnar yrðu byggðar á
grundvelli hans.
Uppkast að þessum málefuasamningi var upphaflega lagt
fram af Ólafi Thors, en því síðan breytt í samræmi við þau skil-
yrði, sem Alþýðuflokkurinn setti fyrir þátttöku sinni í stjóminni.
Fært Skal milll íflokka, ef
Fer máfl.efinasamni'nguxinn orð
réttur hér á eftir, og eru skil-
yrði Alþýðuflokksitns prentuð
með breyttu letri:
I.
A) Stjómin Vili vinna að því
að tryggja sjálÍBtæði og öryggi
íslamds, með því m. a.
1. " Að athuga hvernig sjálf-
stæði þesis verði bezt tryggt
rneð iafl|þjóðle(gum samningum.
2. Að hlufast tifl um að íslend-
ingar taki þátt í því alþjóða
samstarfi, sem hinar sameinuðu
þjóðir heita sér hú fyrir.
3. Að undirtoúa og tryggja
svo vel sem unnt er þátttöku
íslands í ráðsitefinuim, sem
haldnar kunna að verða í sam-
bandi við friðarfundinn, og sean
íslendimgar eiga bost á að taka
jþátt' í.
4. Að toafa máið samstarf í
mennirngar og félagmálum við
hin Norðurlandaríkin.
B) Að taka inú þegar upp
samningatilraunir við örmur
rlíki í því skyni að tryggja
Islenidingum þátttöku í ráð-
stefnum, er fjalla um fram-
leiðslu, verzlun og viðskiþti í
framtíðinni, tiil þess þannig að
leitast við:
1. Að ná sem beztum samn-
ingum um sölu á framleiðsflu-
vörum þjóðarinnar og sem (hag-
kvæmustum innkaupum.
2. Að fá viðurkenndan rótt
íslamldls; tií sölu á öfllum út-
flutningsafurðum landsins, með
tilliti til alþjóðlegrar verka
skiptingar á sviði framleiðslu.
3. Að vinna að rýmkun fiski
veiðalandlhelginnar pg friðun á
þýðingarmiMum npp eldisstöðv-
um ffisks, svo sem Faxaflóa.
Samninganefndir verði svo
skipaðar, að stéttum þeim, sem
mest eiga í húfi, verði tryggt, að
hagsimuna þeirra sé vel gætt.
n.
A) Það ©r miegin stefna stjórn
arinnar að tryggja það, að allir
landsmenn geti' haft atvinnu
við sem arðtoærastan atvinnu-
rekstur.
Þessu markmiði leitast stjórn
in við að ná m. a. með þessu:
1. Af erlendum gjaldeyri
bankanna í Bretlandi og
Bndaríkjunum sé jafnvirði
eigi minna en 300 millj. ísl.
kr. sett á sérstakan reikning.
Má eigi ráðstafa þeim gjald-
eyri án samþykkis ríkis-
stjómarinnar og eingöngu til
kaupa á eftirtöldum fram-
Ieiðslutækjum:
1. Skip, vélar og efni til
skipabygginga o.fl., samtals
a. m. k. 200 milljónir kr.
2. Vélar og þess háttar til
aukningar og endurbóta á
síldarverksmiðjum, hrað-
frystihúsum, niðursuðu, svo
og til tunnugerðar, skipa..
smíða o. fl. um 50 milj. kr.
3. Vélar og þessháttar til
áburðarverksmiðju, vinnslu
og hagnýtingu landbúnaðar-
afurða og jarðyrkjuvélar og
efni til rafvirkjana o. fl. —
um 50 milljónir kr.
rfkilsstjórnin telur ráöLegt, að
fengnum tifllögum nefndar þeiirir
ar, sem um getur í 4. lið hér á
effitir.
Nefnd sú geri sem fyrst til-
lögur um frekari hagnýtingu
erlendra innistæðna, svo sem
um efniskaup til bygginga.
Almennt byggingarefni, svo
sem sement og þess háttar,
telst með venjulegum inn-
flutningi. Efni til skipa, véla
og þess háttar, sem smíðað
er innanlands, telst með inn-
flutningi framleiðslutækja..
2. Rákisvaldið hlutast til um,
að slík tækl verði keypt utan-
lands, eða gerð innanlands, svo
fljótt seon auðið er.
3. Tæki þessi skulu seld ein-
, staklinigum eða félögum, og sflik
félög m. a. stofnuð af opiin-
herri tilihlutun, ef þörf gerist.
Framleiðslutæki, sem keypt
kunna að verða fyrir fram-
lag hins opinbera, að nokkru
eða öllu leyti, skulu ekki seld
með tapi, nema öll ríkisstjóm
in samþykki, eða alþingi á-
kveði.
4. Ríkisstjómin skiþar nefnd,
er geri áætlamir um hver át-
vinnutæki þurfi að útvega lands
mönmiim til sjávar og sveita,
til ,að forðast að atvinnuleysi
skapist í landinu.
5. Ríkisstjórnin setur nónari
reglur um starfisvið nefndarinn
ar og vald hennar.
j Skal það m. a. ákveðið, að
\ nefndin skuli leita fyrir sér
um kaup framangreindra
framleiðslutækja erlendis og
smíði þeirra innanlands og
hafa milligöngu fyrir þá að-
ila, sem þau vilja kaupa og
þess óska.
Komii í Ijóls, að vegna við-
skiptareglna amnarra þjóða
verði talið hagkvætmt eða nauð
synlegt, að eiinunigis einjn aðili
fjalli um kaup ofangreindra
tækja, svipað og nú er um sölu
á flestri útflutningsvöm lands-
marma, sikal ríkisvaldið hafa
alla miíligöngu í þessum leffnuim.
6. Við nýsköpun þá á atvinnu
iiífí. þjóðariinniar, er hér hefir ver
ið getið, skal haffa sérstaka hlið
sjón af þeim isölumöguileikum,
sem tekst að tryggja íslandi í
heimsviðskiptunum.
Framkvæmdum innan-
lands í sambandi við öflun
þessara framleiðslutækja,
skal haga með hliðsjón af at-
vinnuástandi í landinu, í því
skyni, að komið verði í veg
fyrir atvinnuleysi, meðan ver
ið er að útvega hin nýju
framleiðslutæki.
Ríkisstjómin mun taka til at-
hugunar hverjum öðrum fram-
kvæimdum rfkisvaldið skuli
beita sér ffyrir í 'því skyni, að
forðast atvkmuleysi.
Fjár til þessara þarfa skal, að
sivo rniklu leyti, sem það fæst
eigi með sköttum, aflað með lán
■ tökumi, e. t. v. skyldulánum. At-
hugað skal, hvort tifl. greiua
Framh. á 6. síðu.
I Sexfugsafmæli Sigurjóns Á. Ólalssonar. I
Sigurjón Á. Ólafsson.
Sjómenn hylla foryslumann sinn
á ógleymanlegan hátf
1008 sjómenn af 48 skipum færðu honum
ávarp og höf^inglega gjöf.
JÓMANNAFÉLAG Reykja-
víkur efndi til samsætis í
Iðnó s.l. sunnudagskvöld til
heiðurs formanni sínum, Sigur-
jóni Á. Ólafssyni, fyrrverandi
alþingismanni, á sextugsafmæli
hans og í tilefni þess, að hann
hefur gegnt formannsstörfum í
sjómamiafélaginu í fjórðung
aldar. Var húsið þéttsetið, og
mættu til þessa fagnaðar fjöl-
skylda afmælisbarnsins og for-
ystumenn Alþýðrrflokksins og
alþýðusamtakanna, en mestan
svip settu þó sjómenn og verka-
menn á samkvæmið. Fjölmarg-
ar ræður voru fluttar og Sigur-
jóni færðar margar gjafir og
góðar. 1008 sjómenn af 48 ís-
lenzkum skipum og úr öllum
starfsgreinum sjómannastéttar-
innar færðu Sigurjóni að gjöf
bankabók, er hafði að geyma
kr. 45 122,25, sem hann skal
nota til þess að bæta kjör sín
og fjölskyldu sinnar á efri ár-
um hans. Einnig færðu sömu
aðilar honum vandaðan lampa
í vital'íki gerðan af Ríkarði
Jónssyni myndhöggvara. Al-
þýðuflokkurinn færði honum
vandað málverk. Stjórn sjó-
mannafélagsins og skemmti-
nefnd færði honum skrautritað
ávarp, sem Tryggvi Magnússon
listmálari hafði skrautritaðj'
Einnig barst honum skrautritað
ávarp frá stjórn Slysavarnafé-
lágs íslands, en Sigurjón hefur
átt sæti í stjórn þess frá önd-
verðu, minjahók frá stjórn
Sjómanndagsins skrýdd mynd-
um frá öllum sjómannadögun-
um og ávarp og gjöf frá Félagi
íslenzkra loftskeytamanna. Af-
mælishaminu bárast skeyti
hvaðanæva að í tilefni afmælis-
ins, þar á meðal ótal heillaósk-
ir og viðurkenningar frá sjó-
mönnum á hafi úti eða í erlend-
urp höfnum, sem ekki áttu þess
kost að hylla leiðtoga sinn með
öðrum hætti á afmæli hans.
Samsætið hófst klukkan 7*,30,
og var þá hvert sæti í Iðnó
skipað. Sæmundur Ólafsson
gegndi starfa veizlustjóra, og
bauð hann alla viðstadda vel-
komna ti'l fagnaðarins. Til-
kynnti hánn, að sex áhrifar
menn Alþýðuflokksins og sjó-
mannasamtakanna myndu
flytja ræður rmdir borðum, en
því næst færu fram frjáls ræðu-
höld. Þá mælti Kjartan Ólafs-
son bæjarlulltrúi í Hafnarfirði
fyrir minni Sigurjóns. Hóf hann
mál sitt með að flytja kvæði til
afmælisbarnsins, sem Hannes
Jónsson frfi Spákonufelli hafði
ort fyrir tilmæli sjómannafé-
laga nr. 291. Ræddi Kjartan
því næst um kjör íslenzkrar al-
þýðu fyrrum áður en nokkur
aíþýðusamtök komu til sögu.
Hann lýsti fyrstu kynnum sín-
um af Sigurjóni Á. Ólafssyni,
sem um þær mundir var af-
greiðslumaður Alþýðublaðsins
og nýkosinn formaður sjó-
mannafélagsins. Kvað Kjartan
vel hafa reynzt að leita ráða
Sigurjóns og hann óspar á að
hvetja unga menn til starfa og
dáða fyrir málstað albvfvnsam-
takanna og jafnaðarstefnunn-
ár. Rakti Kjartan þessu næst
helztu þætti sögu Sigurjóns á,
vettvangi opinhrra mála.
„Drengix heita vaskir menn og
batnandi." Alþýðusamtökin
hafa fálið Sigurjóni möre verk-
efni og vandasöm, en hann hef-
ur vaxið með hverju viðfangs-
Framb á 6. síðu.