Alþýðublaðið - 07.11.1944, Blaðsíða 3

íÞríðjudagur 7. nóvember 1944
F@rsetsicieri^ i Bandarljkjunum
Cjrslitin v©r@a sennSiega knnn seint i nétt, en
getur árenlzt til 1» desemlier
Aoosevelt í 4. skM!
f DAG fara fram kosningar
-*■ í Bandaríkjunum um það,
hver eigi að verða forseti þar
í andi næstu fjögur árin. Eins
og kunnugt er, mun mest, eða
raunar eingöngu, verða bar-
izt um forsetaefni demokrata
og republikana, þá Franklin
D. Roosevelt, núverandi for-
seta og Thomas E. Dewey, rík
isstjóra í New Yorkríki.
FORSETI Bandaríkjanna er, að
minnsta kosti nú orðið, með
atkvæðamestu mönnum í
heiminum, og því er það, að
menn um allan heim, og þó
einkum í löndum hinna sam-
einuðu þjóða, fylgjast svo
nijög með því, sem nú er að
gerasb þar vestra. Forseti
Bandaríkjanna er í senn for
seti mestu iðnaðarþjóðar
heimsins og um leið forsætis-
ráðherra og markar stefnu
þessa volduga ríkis, bæði í
stríði og friði. Mikið kapp
mun verða lagt á kosningar
þessar, enda þótt segja megi,
raunar að óreyndu máli, að
•oft hafi úrslitin verið tvísýnni
en nú, að því er bezt verður
séð. Báðir eru mennirnir
kunnir um öll Bandaríkin,
eins og að líkum lætur, og
um allan heim, að minnsta
kosti Roosevelt. ,
FRANKLIN D. ROOSEVELT á
nú kost á því að verða kjör-
inn í fjórða skipti sem for-
seti Bandaríkjanna. Síðast er
kosningar fóru fram, árið
1940, var það aðaláróðursefn
ið gegn honum, að aldrei
hefði neinn forseti Banda-
ríkjanna setið, nema tvö kjör
tímabil, þ. e. átta ár. Samt
foar Roosevelt sigur af hólmi.
Á það var bent í þeirri kosn-
ingabaráttu að margir beztu
menn Bandaríkjanna, eins og
til dæmis Washington og
Jefferson hefðu ekkiverið for
setar nema tvö kjörtímabil
og hér væri verið að skapa
hættulegt fordæmi. Hér væri
stefnt að einhvers konar dul-
foúnu einræði. Almenningur
vestra hugsaði ekki á þessa
lund og Roosevelt var kjör-
inn, eins og menn muna,
enda þótt keppinautur hans,
sem þá var Wendell Willkie,
sem nú er látinn, hafi reynzt
hinn skeleggasti maður og lík
legur til forystu fyrir margra
hluta sakir.
AÐ ÞESSU SINNI keppir Roose
velt í fjórða skipti um for-
setatignina. Nú verður það
ekki haft á móti honum, að
það sé að breyta út af venj-
unni að kjósa Bandaríkjafor-
seta oftar en tvisvar sinnum.
En það er tæpast það, sem
valda mun úrslitum nú. Að
vísu er óvarlegt að spá um
DAG fara fram forseta-
kosningar í Bandaríkjun-
um. 40—50 miiljónir manna
muim væntanlega greiða at-
kvæði og úrslitinna er foeðið
með mikilli eftirvæntingu. Um
það foil 4.300.000 hermenn
greiða atkvæði á hinum ýmsu j
vígstöðvum víða um heim. Úr- ,
slitin verða að líkindum kunn '
seint í nótt, en gefa dregizt, þar |
eð sum ríkin munu ekki láta
telja atkvæði hermanna fyrr en
. desemfoer n. k.
Aðrir en þeir Roosevelt eða
Dewey koma ekki til greina við
kosningarnar og segja sumir
fréttaritarar, að lítill atkvæða-
munur muni verða á þeim og
mjög tvísýnt um það, hvor
þeirra nái kosningu. Forsetinn
er ekki kosinn í beinum kosn-
ingum, heldur eru -kosnir kjör-
menn í hinum ýmsu ríkjum, eft
ir íbúatölu þeirra,' er síðan kjósa
forsetann. Kjörmenn eru sam-
tals, 531 og ef forsetaefnin fá
jöfn atkvæði, kýs fulltrúadeild
Bandaríkjaþings forsetann.
Sem fyrr getur er það svo, að
í sumum ríkjum í Bandaríkj-
unum eru atkvæði hermanna
ekki talin fyrr en síðar, svo sem
í Kaliforníu, þar sem atkvæði
verða talin 24. þ. m. og í Ne-
braska 7. desember n. k.
Auk forseta og varaforseta
verða kjörnir á þessu ári þing
menn í fulltrúadeildina og 35
af 96 þingmönnum öldunga-
deildarinnar.
TILEFNI af 27 ára afmæli
rússnesku byltingarinnar
hefir Stalin flutt ræðu, sem vak
ið hefir mikla athygli. Ræddi
hann þar um styrjöldina og
horfurnar nú og lauk miklu lofs
orði á samvinnu hinna samein-
slíka hluti, en það er mjög
margt, sem bendir til þess,
að Roosevelt verði endurkjör
inn, ef til vill ekki vegna
þess, að flokkur hans, demo-
kratar, sé svo sterkur, held-
ur vegna hins, að hann hefir
persónufylgi, öflugra en nokk
ur annar maður í Bandaríkj-
unum. Líklegt er, að því er
þykja þessum hlutum vestra,
að hinn óbreytti borgari, ,,the
forgotten man“, muni kjósa
Roosevelt. Þá er og sennilegt,
að f jölmargir kjósendur muni
minnast þeirra tíma, kreppu-
tímanna, er Roosevelt tók við
og reyndi og tókst að nokkru
leyti að bæta úr böli fjárhags
kreppunnar, menn munu
minnast þess, að hann gerði
eitthvað fyrir almenning í
Bandaríkjunum, þá sem erf-
ÆLÞVaiiBtartim______________________________________3
Hoosevel! lylgisl mel Kyrrah^fsstríðimi
Roosevelt Band'aríkjaforseti var í sumar staddur á Hawaii og átti þá tal við ýmsa harforingja
Bandaríkjamanna, sem stjórna aðgerðunum á Kyrraíiafi. Ilér sést forsetinn vera að skoða upp
drátt, er Chester W. Nimitz flotaforingi er að útskýra. Roosevelt er í miðju. Til vinstri við
hann er Douglas MacArthur hershöfðingi en til hægri William D. Leahy flotaforingi, sem
er yfimraður foringjaráðs Roosevelts. ,
Enn þé liarizt á Wateli©resi iiicldellíurg
vs>r á vaSfili IÞJéSverJa I gærkveSdi
TILKYNNT er í London, að orrustunni um sigiingaieiðina til
Aníwerpen megi nú heita lokið með fulium sigri banda-
manna. Hersveitir Montgomerys vinna nú að því að uppræta
dreifða 'herfloklca við Maasmynni og verður vel ágengt. Fyrir aust
an Aachen hafa Þjóðverjar gert mörg og hörð gagnáhiaup. Engar
breyíingar hafa orðið á vígstöðimni í Norðaustur-Frakklandi, en
mótspyrna Þjóðverja er sögð harðnandi. Mildar loftárásir voru
gerðar á Þýzkaland í gær, einkum foorgirnar Gelsénkirchen og
Koblenz, svo og ýmsar stöðvar í Hamborg. Tjón foandamanna varð
iítið í árásunum.
uðu þjóða, sem hann kvað
mundu halda áfram að ófriðn-
um loknum.
Stalin sagði meðal annars. að
á þessu ári hefði miklir sigrar.
verið unnir. Rússar hefðu grand
að samtals 120 þýzkum her-
fylkjum, en 30 herfylki væru
innikróuð og einskis nýt í
Eystrasaltslöndunum. Þá sagði
hann, að nú ættu Rússar í höggi
við 204 herfylki Þjóðverja.
Hann lauk miklu lofsorði á
frammistöðu Breta og Banda-
ríkjamanna á þessu ári og sagði
að Þjóðverjar hefðu orðið að
senda 75 herfylki til bardaga
við þá á vesturvígstöðvunum
og hefði það mjög létt undir
með Rússum. Stalin sagði að
nú yrði að vinda bráðan bug að
því að sigra Þjóðverja með hlífð
arlausri sókn á tvennum víg-
stöðvum. Hann sagði ennfrem
ur, að enda þótt vitað væri, að
Þjóðverjar hlytu að bíða ósigur
í þessarj styrjöld, væru nú þeg-
ar ýmis öfl að verki, er miðuðu
að því að hefja nýja styrjöld
°g því yrði að vera á varðbergi.
iða og strita, hann stöðvaði
fjárflóttann úr bönkunum,
hann var einn þeirra, sem
bezt gekk fram í því að skapa
ný og viðunanleg kjör í landi
sínu fyrir þá, sem minnst
máttu sín.
DEWEY forsetaefni hefir einn-
ig reynzt skeleggur maður,
óhræddur í baráttunni við
glæpahyskið í New York, sem
hann átti mestan þátt í að
fjarlægja, hinn röskasti mað
ur í hinni daglegu pólitísku
baráttu, sem enginn vænir
um óheilindi. En samt er þó
líklegt talið af þeim, sem
kunnugastir eru þessum mál
um, að Roosevelt muni verða
fyrsti maðurinn í sögunni,
sem hefir verið forseti, ekki
þrisvar, heldur fjórum sinn-
um.
í London er litið svo á, að
bandamenn hafi nú sigrað end-
anlega í orrustunni um siglinga
leiðina til Antwerpen, sem hafa
verið mjög grimmilegar að und
anförnu. í gær unnu hermenn
Montgomerys að því að upp-
ræta leyfar þýzka varnarliðs-
ins, en skipulegri mótspyrnu
Þjóðverja má heita lo'kið við
mynni Maasfljóts. Bardagar
halda enn áfram á Waldheren,
en þeir eru ekki taldir geta
skipt neinu máli úr því, sem
komið er. Þjóðverjar verjast
enn í Middelburg.
Loftárásir bandamanna voru
mjög harðar á Þýzkar borgir
í gær og í fyrrinótt. Brezkar
sprengjuflugvélar gerðu megin
árásir sínar á olíustöðvar í Gels
enkirdhen í Ruhr og tóku um
700 flugvélar af stærstu gerð
I þátt í þeim. 5 þeirra komu ekki
aftur. Aðrar flugvélar Breta réð
ust á Koblenz í Vestur-Þýzka-
landi, en þar er mjög mikil-
væg járnbrautarstöð. Flugvélar
Bandaríkjamanna réðust flest-
ar á Hamfoorg og stöðvar d Norð
ur-Þýzkalandi. 7 þeirra komu
ekki aftur úr leiðangri.
r "•-»■ .'ni
Hope lávarSur
myrSur í Kairo
I LONDON er tilkynnt, að
Moyne lávarður, ráðherra
brezku stjórnarinnar með að-
setri í Kairo, hafi verið skotinn
til bana í Kairo í gærkveldi.
Moyne lávarður var að stíga
út úr bifreið sinni fyrir utan
bústað sinn, er tveir menn,
klæddir að hætti Evrópumanna,
skutu af skambyssum á hann.
Lávarðurinn særðist mjög og
lézt skömmu síðar, en bifreiðar-
stjóri hans dó samstundis. Til-
ræðismennirnir voru handtekn
ir og hefir verið upplýst, að
þeir séu Gyðingar. Um nánari
tildrög þessa morðs var ekki
kunnugt í London seint í gær-
kveldi.