Alþýðublaðið - 24.11.1944, Blaðsíða 5

Föstudagur 24. nóv. 1944.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
„Falskir“ peningar í umferð — „Ófalskur“ móímælir
— Um auða skála, þjófnað og næturviðskipíi — „Setu-
liðsmenn“ afmælisboðanna —•. Um valdböð lögreglu-
stjórans.
OFALSKUR“ SKRIFAR: Ég
fékk í dag nýja krónu-
seðla hjá ríkisféhirði sem ríkis-
prentssmiðjan Gutenberg hefir
verið að prenta þessa dagana. Ég
varð ekki lítið undrandi er ég sá
að Jakob Möller gefur þá út fyrir
hönd ríkissjóðs og er ég sneri
seðli við og sá skjaldarmerki
íslands með kórónu yfir varð mér
að orði: „Hvar er nú allt sjálfs-
stæðisumtalið frá í sumar, var það
bara í orði en ekki á borði. —
Máske við eigum von á að fá ný
frímerki bráðum með mynd af
kónginum og krúnunni?“
„HVERNIG stendur á að þeir
háu herrar í fjármálaráðuneytinu
leyfa sér slíkt.1 Hermenn hafa mik
ið notað krónuseðla til að senda
kunningjum sínum heima og hafa
margir þeirra viljað fá þessa
nýju seðla sem áttu að koma, í
þeirri von að þeir yrðu „ekta“ ís-
lénzkir — með nýja skjaldarmerk
inu og máske eitthvað sélegri en
þeir fyrri. Við íslendingar eigum
að neita að taka við þessum seðl-
um. Þeir eru falskir!“
„ÉG BÝ TÖLUVERT út úr bæn-
um og nálægt húsi mínu eru
bandarískar herbúðir, Fyrir áll-
löngu fóru hermennirnir og var
mér tjáð að sölunefnd setuliðs-
eigna hefði umráð yfir herbúðun-
um. Fyrir nokkru tók ég e>ir því,
að um hánótt væru menn með
vörubíl inni í herbúðum þessum
og fóru síðan með eitthvað á bíln-
um. Endurtók þetta sig nokkrum
sinnum síðar.“ Þetta segir „Út-
kjálkabúi" í bréfi til mín og held-
ur áfram:
„ÞAR SEM unnið hefir verið
eitthvað við rif á bröggum á dag
inn taldi ég hér sömu menn að
verki, og gaf þessu engar gætur.
En um daginn hitti ég kunningja
minn, sem vinnur hjá umræddri
nefnd, og 'sagði ég honum frá
þessu. Hann sagði mér, að und-
anfarið hefði verið stolið allmiklu
efni að næturlagi frá sölunefnd-
inni. Spurði ég hann, um, hvort
ekki væri gæzla með eignum sölu
neíndarinnar fyrir utan vinnu-
tíma, og kvað hann nei við.“
„ÉG HÉF EINNIG Veitt því eft
'irtekt að iðulega hafa hermenn
farið með íslenzkum stúlkum inn
i tóma hermannaskálana eftir að
dimma tekur af nóttu. Mér finnst
þetta vera þannig lagað mál, að
það eigi ekki að líðast að hermenn
séu með stúlkum að næturlagi í i
hermannaskálum. sem eru eign
irkisinis. Það er búið að ræða það
mikið um þetta mál, að mér finnst
óþarfi, að ríkið „héldi opið hús,|l!
fyrir slíkáh lýð. Það er frá miftu
sjdnarmiðl ábyrgðarleysi af héndi
hins opinbera að láta þjófa og
ailskönar kvennbósa 'vaða eftir
vild um eignir ríkisins. Við íslend
ingar kostum árlega miklu fé í lög
gæzlu svo mér finnst slíkt sinnu-
leysi og þetta taka engu tali. Það
er léleg pólitík að loka einu húsi
fyrir þjófum, en láta annað standa
opið.“
j AFMÆLISBARN skrifar: „Ekki
, er ég sammála þér um nýju „setu
! liðsmennina“ í afmælisboðunum,
, sem þú skrifar um 14. þ. m. Ég
vil ekki láta styggja þessa góðu
menn, sem öllum eru velviljaðir;
ég sé ekki annað en það séu ein-
mitt svona elskulegir menn sem
heimurinn þarfnast til þess að
vera í lagi. Ég vil láta taka alveg
sérstaklega vel á móti þeim, þeg
ar þeir koma til að færa sínar
hjartanlegu óskir. Það á að leiða
þá að sérstöku súkkulaðiborði og
sjkenkja einnig vínið efctir vild
hvers og eins.“
„ÉG VIL láta skrifa upp nöfn
þeirra og heimilisfiöng, aldur og
fæðingaardag. Svo þegar þeir eiga
afmæli, heimsækir þá múgur og
miargmenni, með allskonar gjaf-
ir, einkum blóm og svo romm eða
portvín, fylgjandi elskulegum
hamingjuóskum. Og ég er viss ura
áð iþegar öllu þessu er lokið, þá
em þessir menn orðnir hamingju
sömustu mennirnir þarna í Rvík.“
„ÞÁ ER ÉG EKKI' sammála
því, sem Jón Br. segir í sama
blaði um valdboð lögreglustjór-
ans í samibandi við Goðafoss-
slysið. Það er ekkert annað en
vitleysa að láta’ slíkt særa sig
og stinga sig illa. Hvemig mundi
verða um svona hótfyndna menn,
ef þeir kæmu í hættuna sjálfa?
Það er vitanlegt að margir þeir ,
sem að opinberum samkomum
1 standa eru fremur skeytingar litlir
um atriði sem þessi og mundu
humima það fram af sér, að fella
niður skemmtanir og aðrar sam-
komur,“
„EN ÞAÖ VÆRI í mesta máta
óviðkunnanlegt að allir fylgdu
ekki sömu háttvísinni. Þess vegna
eru tilkynningar lögreglustjór-
anna í fylsta samræmi við samúð
arhug þann, sem hvarvetna ríkir
meðal fólks, sem nokkuð finnur
til, þegar svona kemur fyrir. En
það er samúðin sjálf, sem mest er
um vert, en ekki ýms aukaatriði
í formi,“
„ALLIR ÞEIR, Sé'ft'i meira taka
eftir slíku og þykjast láta á sig
fá, hljóta að vöra miklir yfirborðs
menn í þossum efnum og ekki
Vel með hugann fastan við sjálfa
•sorgina. Og allir syrgjendur harma
ástvini sífta aðeins á réttan hátt
þannig, áð þeim kemur ekki við
neitt smávegis forinsa.triði.“
Hannes á horninn.
Þeir miglingar, sem elga eftir að lesa ÆVISÖGU,
BETTY GRABLE,
aétM áð fá sér einták, áður en hún verður útseld. Fæst í böka-
feúð'um og kosta-f aðeins 6 krónur.
Leikaraútgáfan.
áikrifiarsimi AlþýðubEaðsins er 4900.
.., « 1
Þetta er björgunarbátur, sem látinn er síga nið'ur í fallhlíf, og brezki flugherinn hefír í þjón
ustu sinni. Báturinn er tuttugu og , sjö feta langur og hefir tvær vélar. Fallhlífarbátux
þessi er talinn auka mjög öryggi þeirra flugmanna, sem hlekkist á á höfum úti.
g maðurinn.
ALLT frá dogum iðnbylting
arinnar hafa brezkir rit-
höfundaæ gert mikið að þvi að
lýsa ábrifum vélanna á brezkt
þjóð'líf. — Skáldlsögur H. G.
Wedls lýisa á sindldahliega'n hátt
trúnni á vélarnar. Hann legg-
ur áherzlu á það, að fólk verði
að vera vel þjáífað jafnframt
því, sem það sé heilsugott. —-
Hann bjrýnir !í öllum bókum
sínum fyrir mönnum að' efna
til sterkra samtaka og skipu-
lagningar til þess að unnt sé
að ná því takmarki, sem véla
arjeaiiniinigiinj Igefi ifyriilhieit um,
og þessar fyrirætlaijiir hans
hvað framtíðina varðar eru
margþættar og merkiliegar jafn
framt því, sem þætr eru born-
■ar 'firam með þeim hætti, sem
aðeins er á valdi snillinga.
HG. WELLS má með sanni
• ,mefina oketeggasta mál-
svara vélamenningarirmar og
iðnþróunarinnar. Það fer líka
vel á því, að fGirU'stumaður
þeirrar skoðunar sé brezkur,
þvií að iiðnlbýllitinigin hófs
á Bireitílainidá leiinis og al-
kiömina er. 'Én hieizti mál-
svairi andSíöðunnar gegn iðn-
þróuninni og vélamenningunni
var anmar brezkur rithöfundur
D. H. Lawrence. Hann mælti
henæá í mót og taldi varhuga-
vert að lofsyngja vísindin eins
skilyrðislaust og gert væri af
morgum eða flestum. Og Law
rence barðist af 'hörku gegn
! öllum þeim xökúm, sem á hann
voiru hornar í þessari skoðana-
deilu. Hann er hinn mikli ein-
staklingshyggjumaður, og vissu
lega mátti hann sín mikils í
málflutríángi sínum.
Árið 1932 varaði Aldous
Huxley heiminn við iðnþróun-
inni í skáldsögu sinni, Brave
'New World. í skáldsögu þess-
ari lýsiir bann ógn þeirri, sem
stafa muni af iðnþxóuninni,
þega,r hún ihafi náð hámarki
sínu. Og vissulega er sú lýs-
ing efeki þekkileg, enda þótt at-
hugulum lesanda dyljist ekki,
flí EEIN ÞESSI, sem ei
eftir Kínverjann Hsiao
Ch‘ien og hér þýdd úr tíma-
ritinu World Digest, fjallar
um áhrif vélamenningarinn-
ar á kínversku þjóðína og
raunar allt mannkyn. Mun
mörgum þykja fróðlegt að
kynna sér athugasemdir höf-
undarins á þessu merkilega
málefni.
að hún murú vera ýkt að nokkr
um mun.
*
VIÐ KÍNVERJAR höfum
kyrnzit kostum vísind-
anna og vélanna með nokkrum
öðrum hætti, en þjóðir Norður
áfuntnair og V'esturheáms. V(ið
tókum vfsindin í þjóniustu okk
ar vegna þess, að okkur duld-
ist eigi, að þau myndu færa
okkur aukin þægindi og öryggi
að höndum, sem við þurftum
vissulega með. Strætisvagnar
L.undúnaborgar í dag eru til
komnir vegna áhrifa hestvagna
Viiktor’íutímabilsinis, og enginn
getur um það spáð, hve þró-
unin iá vettvangi 'samgangn-
anna muni verða stórfelld og
merkileg. En 'strætásvagnarnir
í Hong Kong eða Shanghai eiga
sér enga foirsögu. Útvarpstæki
og hljóðfærá Norðuráliu manna
eiga sér forsögu, en Kínverjum
firiímst œm muinir þsisir hafi
fallið til þeirra af himni ofan
með óvæntum hætti Þegar ég
segi þetta, miða ég orð mín við
sjálfan mig og kynslóð rnína.
En næsta kynslóð Kina mun
hafa oirðið fyrir áhrifum véla
menningarinniair. Þeir munu
líta á allt þetta sem sjálfsagðá
hlutd. — En í þessu li.ggur
hættan. Kínverjar verða að
leggja áherzlu á það að kynna
sér sem bezt kosti og galla vís
indanna og vélamenningar-
inniar. Vissulega skiptir það
'mikliu máili fyrir Klínverja, að
þróunin þeirra meðal verði
eigi slik hin sama og var í Jap
an. En, vélaöldin er komin til
Kíniá og hefir reynzt þar mik-
ils virði þessi styrjaldaráir. Án
sfcriðdreka, flugvéla og ann-
arra hergagna inútímajns hefði
Kínverjum eigi reynzt auðið
að veita slíkt viðniám hinum
öfliuga andstæðingi og raun ber
vitnd.
Á Bretlandi er vélin tæki í
höndurn ednstaklingsins. I Sov
étríkjunum er þessu hins veg-
ar öðru vísi farið. Þar er vélin
verkfæri í höndum ríkisins. En
Kínverjar hafa enn ekki mót-
að afstöðu isáma til vélarinnar
cig vé'lamieinninig'airminar og
muiniu vart igeira fynr en eftir
istríðið. Hiinis ve'gar leifcur það
lEikki á tveiiim tuingium, að véla-
menniinigariin'niair mun mjög
•gæta í landi ■þedxra í framtíð-
inni.
*
MÉR HEFIR oft_ orðið
hu'gsað um þýðingu og
miik r.lvægi umferðarlj ósanna.
Þeim er fyrir komið þann veg,
að maður hlýtur að gefa þeim
gætur. Að mírnum dómi hafa
þau tvíþætta þýðingu. í fyrsta
lagi eru þau mér tákn hins
góða og dllla við lýðræðisskipu
'lagið. —, Það fer vissulega mik
iill tími ifcii ónýtiiiS hjá manni,
þegar rauðu ljósin valda því,
að maður verður að halda
kyrru fyrilr. Þegar maður er
staddur á gafcnamótum um lág;
nættisskeið og verður að bíða,.
gremist manni það að vonum
því að bá er umferðin allajafna
Mtil. Þá verður mannd það oft
á, þegeir löpreeluþjónar eru
nærstaddir, að fara yfir aötuna
áður en leyfilegt er samkvæmt;
umferðareglunum. — En þeaaT
umferðin er mikil, skvnjar
maður aukáð örvaai við að
tbvggja að umferðarliósunum.
Hins veear eru svo umferðar-
ins 'í vélinni. Og vissuleaa er
hnð ékki síður miikils virði, að
Ijósin mér tákn stjórner manns
Frh. á 6. síðu