Alþýðublaðið - 07.12.1944, Blaðsíða 4

/
AU.YÐUBLAPIO
Flmmtudagacr 7. decscmber ÉM4

Otgef-ndl: Alþýðuflokbarina
Ritstjóri: Stefán Pétiu%soo.
EUtstJóm og afgreiósla í Al
>ýöuhúsinu viö Hverfisgötu
Símar ritstjómar: 4°C1 og 490J
Sfmar afgraxðslu: 4900 og 4906.
Verð I iausasölu 40 aura.
AlþýBu orentsmiSjan h.f.
Eldhúsumræðurnar
ÞAÐ voru óveiiijíuiLega ró-
lögaa: eMihúisiuuairæðiur, sem
lúitviarpað var frá afljþiragi á mániu
daigs- og þri-ðjudasgskvaldið,
eradia má segja, iaiq ekká hatfi
vieinið táileÆná til meáiris meirilhátt
ar rifrildis. Stjómin hefix ekki
vetrið váð vöM nieimia um það
hii sex vákiur, qg því iátáið igeibað
aðhafat enu, siem anidstæðinigar
hjeamar gæitu deilit á'. Eldhúsium-
ræðumar smieriusit því í þettia
sinini mest ruim hina yfirlýstu
BteÉnu Onenruar srvio og um að-
dragaudia þesls, að hnin var
mynduð.
•
iÞað var því efldká maxigit, sem
Stjónnaraimdstaeðántgar gá/tu
áLegið isáig >tál riddaira á, enda
væri það synd að segja, 'áð veg
inr þeirra hefiðá vaxið við >þessar
útvarpöumræður. Það vax sia/rm
sócmniínm, sama miöiMiráð, sömu
Ihrafespáirnar í öááu því, sem
ræðiumenu Fraírnsófejimrfliokk&-
iins sögðu: Fyrixisjáainiliegiur sStór
faosíieigur tieflcjiuhaMd á fjárlögum.
um, vaxamdi dýritíð og ytfirvof-
amdi hrum, þess vegna værá öli
mýsköpun aitvinniulíifsins ómögii
fe g fyrr etn búið væri að 'lækka.
fcauipgjáMdð og igera aðrar
humdaflcúmstár, siem loanmdar eru
í koflakaibókum Framsóflcnar.
Það er rótt, að arm er efitár
að sjá ríkiss'jóði fyxár milájóína-
ifcefajum, sem hamn þatrfnaist til
þess að sitamdaist áætluð útgjöld
meðal anmams í þvá skymi að
haflda máðri útsöluverði lamdbún
aðamaíurðá á immiLemidium mark-
aðd og gneáða bæmdum uppbæt-
ur á útfLutitar afurðir þeirra. Em,
foemiur það ekká úr Jiörðuisitu átt,
þegar tórysitumemm Framasóflcnar
ifilokkisins eru að beflgja ság út
af vamdfliætimigu yftr’ tekjuhaflfla,
sem þeir voma, að verði á' fjár-
iögunum vegna sflíkra útgjailda?
Það er lika rótt, að dýrtíðám er
miikil og sikapar þjóðimmá mörg
vamdarniál. En hver befiir átt
meiri iþátt í aíð magna hama, en
einnaitt FraimsóknarflokkuTÍn.'n,.
sem opnaði stífiLumar fyrár flóði
iheirmaæ fyrir meira en fjórum
órum, þegar verðílag lamdbúnað
arafiurða var riifiið út úr lög
bundniu hlutfa'lli við kaupgjald
ið, og sáðam heffár knúið fram
hverja hækbum þesis eifitir aðna
ameð þeám eðliiegu aflieiðingum,
að aflflfl ammað hefir fylgt í kjöl-
faráið? Það sátur helzt á iþessum
fiokki, að vera að beimta lækk
un kafupgjafldsims oig tala um
það, að ©fckert sé hægt að gara
til þess að erudumýja framLeáðsl
tæki otg aitvimmuvegi lamdsins
ffyrr ©n búið sé að sigrast á dýr
tíðámmi!
*
Stjórmin ætlar sér ekiki þá dul
eins og ruú stendur, að iækka
verðlagið og kaupgjaldið. En
húm vinmiur að því, að hvort-
tveggja verði sitöðvað á því stigi
sem það er nú, og telur það með
réttu ifiullikömLega viðumamdi á
ramigur í bili. Húm mum því væmt
anlega ekki Jába meámar úrtölur
eða hraiksipár Framisóknairflokks
ims afitra sór ffrá því að hefjast
Útvarpsræða Emib iónssonar: Síðari hluii
Nýskðpun atvinnulífsins er engin blekking
þrátt tyrir dýrtfð og háif
ÞVÍ hefir verið haldið fraún
af Framsóknarflokknum að
afstaða ríldsstjórnarinnar til
dýrtíðarmálanna væri næsta
hæpin og vafasöm. Afsldpti rík
iisstjórnarinnar af verkföllum
þeim, sem stóðu yfir, þegar
hún tók við en öll eru nú
feyist,, voru túlkuð þammág að
borin liefðu veráið fram sjiónar-
mlilð veirikaimainam, máfliega ein-
Ihfláða, og ærtrti stjórmiin sámm þátt
í iþví. HeSK. þammig verið
hældbað mjög kaup þeímna iðn-
sitétta, ier áður voru hæst laum-
aðar, eg þammig enm aufldð ó-
Isamræmáð í laumaJtjörumum.
Þteitita emm cBremiur igiert á sama
táma pg foændur viæri ikrafðár
um að „lækka“ hjá sér afurða-
verðið frá þvá, sem lögboðað
ier og Iþeir eága heimltángu á.
Lodcs er svo því haflldið fram,
að hið háa kaupgjald, sem nú
er greitt, fæli menn frá því,
að kampa nakkur atvinmiuitæki
inn í landið, þvi að þeir sjái
Æram á, að með múveramdi
'kaupgjafldi miumá ómögulegt að
flláta rtæki þesái atarnda umdSr
isór. AJIIt ,tafl um mýsöcöpum ait-
vámmuviegamma sé því edmis og
og tdflgamgsiLauist jfiáflm, sem
enga þýðinigu hatfi og mámast,
_ef noldouð sé ytfirflieiitit með því
"tali meint, sé eingöngu um
blekkingar að ræða.
Þetta ecru vitanlega þungar á-
saflcamir en aflflar hatfa þær kom-
5ð fram eLgi að sáðuæ í eámu eða
öðru fiormi. —
Stöðvun, ekki
lækkun
Þar sem dýrtíðámmáKin eru
nú eins og áður hin þýðingar-
mestu mál, og munu verða það,
þykir mér rétt að fara um þau
mofldcrum orðum. Ég vál' þá fynst
ieyifia mér að tminma á þær út-
varpsumræðiur, er síðaigt fóru
hér tfram um þessi mál miú í
haust, er fyrv. rí'kisatjóm lagði
fram frv. sitt til lausnar þess-
ama máfla. Eins og menm muna
fól; það fnumvarp í sér tillög-
ur um að lögbjóða nokkra
flækkun á kaupi og lamdbúnað-
arafurðum. Þessari leið voru
þá aflfliir þingm'aim, eða aflfltflesf-
ir að mámsita Ikositd, andvígir.
TöMu að tálraun, sem gerð
hefði verið í þessa átt, að lög-
binda kaup, örvaði ekki til eftir
breytni, eða emdurteknánigar.
Við þesisar umræður Ihélt óg
því fxam fyrir foönd AJþýðu-
tfLobksáins að þær aðgerðár, sem
tfrumvarp þeitita gerði ráð fyrár,
foefði reynsiliam áður sýmtf okkur
að væru ófraimíkvaemamlegar.
Ég staikk því upp á þvfl þá að
í stað þess að lögbjóða Iækfc
un á kupi og verðlagi yrði
reynt að semja um stöðv-
tm til að byrja með, með ein-
staka Iagfæringum til sam-
ræmis.
Þössi aðfierð, og ýmsir mögu-
leikaæ í sambandi við hama,
fliafði þá um skeið nolkkuð verið
athuguð í 12 manna-nefndinni
svokölluðu og virtust Fram-
sóknarflokkuírinin þá, eims og
nnállim) stóðu meðam, óséð var.
hverjáir miumdu taka við stjóm-
artaumumum, igeta hugsað sér
þessa lausn. Þetta var kom-
isiatairáðhenrainín flais.) Þetita var
ið það langt á veg þá, að
fyrir lá’ ytfiriýsáng tfrá stjóm
Allþýðuisamlbandis ísflamdis þar
sean Ivún hatfði lýist yíir því, að
(hiúmi væri fyrir sitt leyti með-
mæflrt því, að .gerðir væru beiM-
arsamnámgar um lcaup og flcjör
í megin aitráðum á (grundvélli
húvanamdi sammáinga srtéitrtatfé-
laigamma með . oiaulðsymiLegum
liagfiærinigum kaiups og kjara á
hámium ýmsu srtöðum og srtarfs-
gneáinum rtál' siamræmámis, til
rtveggja ára, og að hún værd
reáiðubúin að hef ja viðræður váð
tfuiMrtrúa aiírvimmuriekienda um
þertta* efini, og ÍLeifa umlboðs
saanibamdstféOagamína itál samnr
itaga, etf Jiíikur væru tfýrir því,
að samtfkoamiuflag iruuaMi i^ást,
enda yrði um fleið samikoímulag
oion verð ILandíbúnaðaanaÆurða í
saanmgjtömum iblurttfalflum váð
aLmienin ðaomakjör á grundvelli
þesis, sem veráð hefir uoidaai far
ið; og enmfriemur að geæðar yrðu
ráðsafiaaitfr itál að tryggja srtöð-
uga artváoiom og fyrirbyggja at-
vinnuleysi eftir nánara sam-
kotmuLagi /um þessá aitráði
í saanræmá við, og í beinu
átfraaníhaflxii 'atf þeslsu var svo
urunáð að því, að Æá saonkamu-
lag um að þælcikjumi æbtá sór ekki
stað á verðd flamdbúnaðarafurða
á þasisu haausrti, og var í því
sflcyni! íkáLLað siaman búnaðar-
þinig, eáaiis og mönmum er emm.
á fersflou 'máinni, setm féflflisrt á
þertita, með anoflcknum sfldlyiðum
Iþó, aðaflfliega að tryggt væri að
ráflcáissjóður gpneiddi, eins ag áð-
ur, í þebta sáoin uppbærtur á
úttflutrt.ar tlaaidibúmðaratfuirðir.
Imm á iþeltta var gemgáð (táfl sam-
lcomulagis, þó að
það hafi ávalt verið yfirlýst
stefna Alþýðuflokksins að
vera á móti þessum uppbót-
mn eins og þær voru greidd-
ar.
Víxláhrif kaupgjalds
og afuröaverðs
IÉg hygg aið um það séu mú
tfLasitir saanmáSLa, að
hpfuðorsökin til þess, hve
dýrtíðin hefir vaxið hér, séu
víxláhrif kaupgjaldsins ann-
arsvegar og landhúnaðar-
verðsins hinsvegar.
lAlþýðiutfLoIckuráam hetfur á-
vaflit Ixaflidið þvá tfnam að íyxsta
isporið á þessaæi braiuit bafi ver-
ið stí'gið 1940,'þe|gar Fnamsókna
arffliofldcumn réðá því að verðlag
á Jiandlbúnaðanvöruan var ein-
hláiða slitíð úr temgsflum við
kaupgj'ai'dáð, og 'látið íhækka á-
vaflrt si'ðan, meira en sem nam
hækkun kaupgjaldsinis, en það
betfir ®vo komið á etftir, hvoæt
ólt aamað, onleð þeám aÆLeáðihjg-
um, sem fcunmr etru.
Ef hægt er að útiloka þessi
víxláhrif, eins og hér hefir
verið gerð tilraun til, mætti
ætla að stöðvun væri fengin
í hUi.
K'eanur svo til álita stfðar
flrvorlt hún nægir eða etkfld, og
skafl ág flcama, að 'þvá sáðar.
SCauphækkun iðtiað-
armanna i hausf
Ég &kart þá kotma að þeLrri
fiufllyilðiingu, að flcaaip oiolckiuiTa
hátit flaoimaðra iðnaðarmaoma
hatfa mú verið hætkflcað svo, að
sú hæfckum sflcapi nýtt ósam-
ræmi í Jau'naigredðsflium.
Ttfl þess að gamga úr sbugga
fuon þebta hófi óg smúáð mér tál
siártrtafsieinjama ofldisiins og ósflcað
letfitir að haom útvegaðá mér
isaanaaihiurð á kaupgreiðisflumi
þessaoxa mannia nú og kaupi
verlcamaama í Reykjairvík, srvo
að séð yrðd hvart þeir hetfðú
roeð tsmum saonmáin'guan nú máð
oneiri hækbuoman hfluttfalllsaiega,
ten verflcaamenm lueÆðu áður feng-
áð þvtf að væri svo, thetfði mymd-
aisrt rnýtrt ótsaanrœmii, ten aomars
tekM. Þessa skýnsflu hteffár harnn
útvegað mér tog Æer hún hér
á etftíir:
Kauphækkanir frá 1M2.
Dagsbrún 16,6%
Járrtsixxiðir 8 %
Skipasmiðir 9 %
Bliklcsmiðir 9 %
Prentar, fojá Ixelmingi
stéttarinnar 3,4%
Stúlkur í prentiðn .... 9,4%
Bókfbindarar . 3,4%
StúLkur í bóflcbandsiðn ■9,4%
Klæðsfcerar 11,5%
Stúlkur í Jdæðskeraiðn
Höfðu áður lágt kaup
fyrir. Eru tvö ár að
vinna sig upp í fufllt
flcaup ............. 18 %
Sýnir þessi skýrsla að kaup
iðnaðarxnanna hefir á þessum
tíma elcki foækkað neitt nálægt
því eins mifldð og kaup verka-
manna, og verður því sannar-
lega ekki sagt, að ósamræmi
hafi skapazt við þær óverulegu
lcaupfoækkanir, sem þeir fengu
nú.
KaupgjaldiÖ og
nýsköpunin
Ég ákafl þá að lakum fara
nofldcrum orðum um hitt atrið-
ið, fovort kaupgjald í landinu
sé yfirleitt orðið svo hátt, að
atvixmuvegirnir fái ekki undir
því risið, og afleiðingin hijóti
að koma fram í því, að merm
Framh. á 6. stðu.
foamda um þá nýsiköpum aitvinmu
l'ífisálrus ag aðrar þær fraankivæmd
ir, sem hún beffir á isitofnuskrá
sirmi. J?ess er vænzt aff henmi
aif ytfárgnæfaaidi meiráhluta
þjóðarinmar, að hún láti heaidur
srtanda fr.am úr ermurn. Oig
sitjórnaraaidisitaða, sem eldd hef-
ir upp á ammð að bjóða, ep kaup
lækikíum eða jalgerrt aðgerðacnleysi
að öðnum bosrtx, eimis og ræðu-
meam FramsÓkna'rflofldcisáins und
ir útvarpsumrœðunium á aflþingi
á máraudaigs- og þrdðjiudagkvöld
ið miura aflcLrei verða srtjómimrai
stórliættuLag í srtarfi heaxmiar.
FRÉTTIRNAR, sem nú dag-
lega berast af kommúnist
ískum óeirðum á meginlandi
Evrópu í sambandi við afvopn
un skærufliðasveitanna þar sem
Þjóðverjar hafa þegar verið
relcnir úr landi, vekja miflda at
hygli. í tilefni af þeim slcrifar
Tíminn í fyrradag:
„Fyrsta stríðsveturinn ráku
kommúnistar þann áróður í lönd-
um bandamanna og hlutlausum
löndum, er síðar komust uindir
kúguinaxstfjóm nazista, að styrj-
öldin við nazista væri ekkert ann
að era beimsvaldasiimuji viitáirTH
ing. Þeir ráku þann áróður líka
kappsamlega að semja ætti frið
við Þjóðverja og bryddi m. a. tals
vert á þessari etarfsemi þeirra inn
an franska 'hersins. . . .
Kommúnistar breyttu lítt um
stefnu í þessum málum, þótt lönd
þeirra kæmust imdir stjóm Þjóð-
verja. Þannig héldu franskir og
belgiskir kommúnistar uppi áróðri
fyrir góðri sambúð við Þjóðverja
lengi vel eftir hemámið, og ásök
uðu Breta fyrir að halda styrjöld
inni áfram. Þeir veittust harðlega
gegn stjórnum de Gaulle og Pierl-
ot og töldu þær vera til ills eins.
Mótstöðuhreyfingin gegn Þjóð-
verjum í þessum löndum átti á
iþeim tíma einn versta andstæðing
sinn, þar sem kommúraistar voru.
Svipuð var reynslan í Noregi, þar
sem kommúnistar deildu á þingið
fyrir að reka ekki Hákon kommg
frá völdum og mynda stjóm, er
gæti átt góða samvinnu við Þjóð-
verja. . . .
Það var ekki fyrr en eftir að
styrjöldin hófst milli Rússa og
Þjóðverja seint í júní 1941, er
kommúraistar tóku að breyta af-
stöðu sinni og snúast til liða við
mótsrtöðuhreyfingar þær, sem þá
vom fyrir löngu komnar á legg.
Víða gerðust þó komiraúnistar ekki
beirair þártttakendur í mótstöðu-
hreyfingunum, sem fyrir voru,
heldur stofnuðu sínar eigin mót-
hreyfingar og skærusveitir. Þann
ig var það t. d. í Frakklandi, í
Júgóslavíu, Grikklandi og víðar.
Yfirleitt kvað lítið að þessum
skærusveitum kommúnista raema
í Júgóslavíu, þar sem þær virðast
hafa haft mjög dugandi foringja.
Vemleg þátrttaka varð ekki held
ur í skærusveitum kommúnista,
t. d. í Frakklamdi og Belgíu, fyrr
en um það leyti, sem bandamenn
voru að hrekja Þjóðverja úr þess
um löndum. Þá virðist sem komm
únistar hafi gefið liðsihönnum
sínuim fyrirskipanir um að fylkja
sér inn í þær, og hefir það vafa-
laust verið gert í þeirri von, að
skæmsveitimar myndu öðlasrt sér
réttindi síðar.
Stjóm de Gaulle tók strax þá
áSkvörðuoi, að þær skæruisveitir,
sem vel voru orðnar þjálfaðar og
höfðu veitt virka aðstoð í ormst-
um við Þjóðverja, skyldu hafa
réttindi til að ganga í herinn. Aðr
ar skærusveitir skyldu afvopnað-
ar. . . .
í Belgíu fór stjómin líkt að.
Hinar þjálfuðu skærusveitir voru
teknar í her og lögreglu, en hinir
öþjálfuðu skæruliðar, sem höfðu
gengið í sveitirnar é seinustu
stundu, voru afvopnaðir. Reynd-
Frh. á 6. síðu