Alþýðublaðið - 29.12.1944, Blaðsíða 2

f
ALfrYÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 29i. dfesocabeæ
Skipaútgerð rðdsins 15
Skípaúfgerðin flutti s. I. ér 54 þúsi
vörum og 20 þúsund farþega
1900 tundurdufi hafa veriS eyðilögð við strend-
ur landsins
Viðtai við Pálma Loftsson um starfsemi út-
gerðarinnar
UM ÞESSAR mundir á Skipaútgerð ríkisins 15 ára
starfsafmæŒi og hefur fyrirtaekið þetta verið hið þýð-
ingarmesta fyrir þjóðina á þessu árabili, bæði tivað viðkem
um samgöngumá:l!um, og landhölgisgæzílu.
í tilefni af bessum tímamótum í starfsferii stofmuiarinn-
ar sneri tíðindamaður Alþýðublaðsins sér til Pálma Loftssonar,
Nýr norskur sendi
herra kemur hing
að
Það er Torgeir And
erssen Rysst,
fyrrum hermála-
ráðherra
August Esmarch
.verður sendiherra
Norðmanna í
Stokkhólmi
AÐ er opinberlega til-
kynnt af norsku stjóm-
inni í London, að ákveðið
hafi verið að senda stjóm-
málafulltrúa til Rómaborgar
og hefir Jens Bull, sendi-
herra Norðmanna í Stokk-
hólrni verið skipaður í þessa
stöðu. Jens Bull hefir ann-
ast málefni Norðmanna í
Svfþjóð, fyrst sem sendifull-
trúi en síðar sem sendiherra
á sérstaklega erfiðum tím-
um. August Esmardh, sendi-
herra Norðmanna í Reykja-
vík hefir verið skipaður
ændiherra í Stokkhólmi í
stað hans.
Hinn nýi sendiherra Norð-
manna í Reykjavík verður Tor
geir Anderssen-Rysst stórþings
maður, en hann var yfirmaður
horkvaðningarstarfsemi Norð
manna fyrir stríð (generalkrigs
kommissær).
Ditleff sendiherra, sem áður
var sendiherra Norðmanna í
Varsj'á og hefir á stríðsáunum
veriið við nonsfcu sendbveitina
í Stokkhólmi, sér í lagi annast
hjálparstarfeemina, mun fara
til London til þess að starfa
við utanríkisráðuneytið þar og
mun hann jafnframt verða
sendiherra Norðmanna hjá
pólsfkru stjórninni í London.
Frh. á 6. síðu
^|AMLÍ MAÐURINN, sem
hvarf af Elliheimilinu
Grund daginn fyrir Þorláks-
messu, Halldór Jónsson frá Þor
lákshöfn, fanst í gærmorgun við
Höfðahverfi, liggjandi þar á
grúfu og fastur í klaka. Mun
líkið verða krufið.
Eins og 'kunnugt er, hefur
lögregian leiitað dauðaleit að
Halldóri Jónssyni síðan að
kvöldi 22. desember og var m.
a. hvað eftir annað auglýst eftir
honum í útvarpinu.
En leitin bar engan árangur
og töldu allir að gamli maður-
inn myndi látinn.
í gærmorgun klukkan tæp-
lega 10 var vörubifreiðarstjóri
að aka möl í mýrarfláka við
húsið Borgartún 5, en það er
hið nýja Áhaldahús ríkisins. Sá
hann í klakanum, sem þekur
mýrina, einhverja þúst, er hann
aðgætti nánar sá hann að þetta
var maður og lá hann á grúfu,
frosinn niður og skólaus á báð-
forstjóra útgerðarinnar í gær og
Skipaútgerðar ríkisins.
„Skipaútgerð ríkisins hóf
starfsemi sína og opnaði skrif-
stofu fyrir útgerðina milli jóla
og nýárs árið 1929,“ segir Pálmi
Loftsson. „Þegar útgerðin var
stofnuð var hér framsóknar-
stjórn, studd af Alþýðuflokkn-
um, og var Tryggvi heitinn
Þórhállsson þá forsætisráð-
herra. Það mun hafa vakað fyr
ir ríkisstjórninni fyrst og fremst
að efla landhelgisgæzluna ogátti
útgerðin þá Óðin og gamla Þór
og síðar Ægi. En til þess að
stofnunin 'hefði nóg að gera var
svo farið að halda uppi strand-
ferðum og var Súðin keypt
1930.
Fyrstu árin var samkeppnin
hörð, aðallega við útlend skip,
sem héldu uppi ferðum á stærri
hafnirnar svo og Eimskipafé-
lagið, en smærri hiafnimar urðu
,þá hálfgerðar hornrekur hvað
samgöngurnar snerti, en eftir
að Skipaútgerð ríkisins hóf
strandferðir sínar, varð það
mikið til bóta fyrir hina af-
skekktari staði, en ferðirnar til
þessara hafna voru dýrar, og
átti útgerðin því oft við f járhags
örðugleika að etja.
Árið 1929 strandaði gamli
um fótum. Gerði hann lögregl-
unni aðvart og lét hún höggva
líkið upp úr klakanum. Reynd-
is þetta vera Halldór Jónsson.
Mun vera ákveðið að líkið skuli
krufið.
Halldór Jónsson hefur dvalið
alllengi í Elliheimilinu Grund.
Hefur hann farið næstum dag-
lega um bæinn og gengið sér til
hressingar og skemmtunar. Var
farið að bera alhnikið á sljó-
leika hjá honum, en alltaf kom
hann þó heim til sín sjálfkrafa.
Halldór heitinn fór frá Elli-
heimilinu kl. 4 daginn fyrir
Þorláksmessu og gat þess ekki
hvert hann ætlaði. Halldór varð
79 ára gamall. Hann var sonur
Jóns Arnasonar dannebrogs-
manns í Þorlákshöfn, sem var
einn ríkasti höfðingi í Árnes-
sýslu á sinni tíð. Kenndi Hall-
dór dig alltaf við Þorlákshöfn,
æskustöðvar sínar. Þegar hann
var, bam að aldri varð hann fyr
ir því slysi að skaðbrennast og
bar hann menjar brunasáranna
Fnh. á 7. síðu.
spurði hann um þróun og starf
Þór, en nýi Þór var keyptur frá
Þýzkalandi strax árið eftir.
Einnig var gamla Esja seld 1938
og nýja Esja keypt árið eftir og
kom hún hingað í september
1939, og má segja að hún hafi
verið lífakkeri útgerðarinnar
þessi seinni ár. Því eftir að stríð
ið brauzt út hættu útlendu skip
in strandferðum hér og Eim-
skipaféiagsskipin höfðu meira
en nóg að gera, svo strandferð-
irnar færðust að mestu leyti yf
ir á Skipaútgerð ríkisins og hef
ur vöxtur þeirra verið mjög
mikill. T. d. hafa verið fluttar
54 þúsund smálestir af vörum
á vegum útgerðarinnar síðast-
liðið ár, og um 20 þúsund far-
þegar, og er þa’ö mikið meira en
nokkru sinni fyrr, á einu ári.“
— Hafið þið nægan skipakost
nú?
„Okkar eigin skipákostur
nægir hvergi nærri þörfinni, og
höfum við því alltaf mikið af
Mgúskipum, bæði fastráðnum
hjá útgerðinrd, og svo fáum við
stundum skip til að flytja fyrir
okkur vörur fyrir eigin reikn-
ing, t. d. síidarskip, þegar þau
em að fara eða koma frá síld-
veiðum o. s. frv.
Stærstu skipin, bæði Esjuna
og Súðina, sendum við aðallega
til hafnanna austan og noorðan
lands, en smærri flutningaskip
og báta á Breiðafjarðarhafnir,
Vestfirði og til Vestmannaeyja.
Hin síðari ár hafa siglingar ver
ið mjög tafsamar og erfiðar, og
veldur þvi bæðj tundurdufla-
og kafbátahættan.“
— Hversu marga farþega
haidið þér að skip ykkar hafi
fiutt hér með ströndum lands-
ins, þessi 15 ár, sem Skipaút-
gerð ríkisins hefur haldið uppi
ferðum?
„Þeir eru orðnir um 200 þús-
und að tölu, og svarar það til að
hver fullvaxta rnaður á land-
inu hafi ferðast tvær ferðir með
skipum útgerðarinnar.“
— Hvað getið þér sagt mér
um landhelgisgæzluna?
„Landhelgisgæzlan var eins
og kunnugt er rekin með Óðni,
Ægi og Þór, en brátt kom í ijós
að ríkið haiði ekki ráð á því að
halda úti svo stórum og dýrum
skipum og um tíma var ekki
nema eitt skip í gangi til þeirra
starfa og var það lítll landhelg
isvörn, sem nærri má geta, því
á þeim árutm voru venjulega
þetta um 300 erlendir togarar
hér við landið, og þar að auki
var rekin sérstök njósnarstarf-
semi fyrix þessi skip, bæði á sjó
og landi, og mátti heim-ta svo að
varðskipið mætti varla hreyfa
sig, ekki einu sinni inni í höfn,
svo ekki vissu það öll heila
sMpasyrpan. Síðar tókst svo að
Frh. á 7. síðu
(jamli maðurinn fannsl örendur,
lilllandi á grúlu og frosinn niiur
, ■ -
HaSldér Jónsson ffrá l®@rláksh©fn, 79 ára
ara
f • : .
ind smálesHr af
Hellisheiði ófær
Unitið er þar að snjó-
mokstri
HELLISHEIÐI vaxð ófær
bifreiðum nokkru fyrir
jólin og hefur verið það síðan
og 'hafa því ailiir flutningar
austan úr sveitum orðið að
fara um Þingvallavegirm, en
hann hefir verið allgóður yfir-
ferðar.
Undanfaraa daga hefir verið
imnið að snjómokstri á Hellis
heiði, en veðurfar hefir verið
siæant, hvo að verkíð hefir láitinn:
árangúr iborið, og er Iþvá enrt
óvist um hvenær heiðin muni
verða aftuy fær.
Jólahveðja heim frá
Dr. Richard Beck
SÉRA Jakob Jónsson hefir
borizt eftirfarandi skeyti
frá prófessor Richard Beck,
Grand Forks, Norður Dakota.
Hjairtanlegiar háit'íðakveðj-
iur til aiilis skyldfólksins, með
beztu þökk fyrir síðast.
Richard Beck.“
Hjólbarða úfhlufun er
að verða lókið
Getur þó ekki full-
nægt þörfum bif-
reiöaeigenda
C KÖMMTUNARSKRIF
^ TOFA ríkisins er í þanm
veginn að ljúka við úthlutun
hjólbarða tLL bifreiðaeigenda„'
Samkvæmt upplýsingum, er
Alþýðublaðið hefir fengið hjá
Skömmtu'narskrifstofunni
munu nær allir bifreiðaeigend
ur, sem aka bifreiðum sínum
frá bifreiðastöðvum hafa feng
ið það sem þeim ber, samkv.
rnati úthlutunarskrifstofunnar.
Þó mun langt frá þvi að bif
reiðaistjörar íhaifii getað ifiengið
nóg af hjólbörðum eða svo að
þarfir þeirra væru u-ppfylltar
og kom þó tiltölulega mikið af
þeim, en skorturinn hafði ver-
ið svo mifcill og lan-gvinnur að
margar bifreiðar höfðu staðið
lengi ónothæfar. Munu margir
eigendur hafa verið. svo illa
staddir að þeir þurftu að fá
4 bjólbarða og jafnvel einm til
° vara.
Með þessari úthlutun er tal-
ið að bifreiðaeigendur hafi
„femgið sinn skaramrt;“ fyrir yf-
irstandandi ár.
En svo -edBtir að sjá hvemig
úr rætist með þessa nauðsynja
vöru á næsta ári.
Slysavarnafélagið sloínar verð-
launasjóð fyrir björgunarafrek
Til minningar um Friðrik Haiidórsson ioft-
skeytamann, hinn iátna ritara félagsins
STJÓRN SLYSAVARNA j
FÉLAGS ÍSLANDS hef í
ir ákveðið að stofna sjóð inn-
an félagsins í því skyni að
veita þeim mönnum heiður-
verðlatm, sem með snarræði
sínu og hjálpfýsi verða til
þess að bjarga öðrum frá
yfirvofandi hættu eða bráð-
um bana.
Sjóðstofnun þessi er gerð í
tilefni af láti Friðriks Halldórs
sonar loftskeytamanns ritara fé
lagsins og með því fé er félag-
inu barst til minningar um
hann.
Meðál hinna imörgu ,sem
mimítest hiins látna msð því
að 'Sienda iSlylsavam'af-éll'aginu
igj-afir, ivar Sjóm-annadagsráðið
í R/eykjavlífc og Alþýðusaimband
ið, mámu igjafir þesisar rtil -sam-
ans kr. 3016.00, stjórn slysa-
varnafélaigsins ák-v-að þá að
bæta þar við 1000 krónum og
mynda isíðan með allri upphæð
inni sésrtakan sjóð til veiting-
ar á björgiunarverðlaunum. en
að sjálfsö-gðu m)á isíðar auka
sjóðinn með frjálsum framlög-
um.
Verðlaiuina iveitingar eins og
hér eru ráðigerðar, iem mjiög al
igengar meðal erl-endra slysa-
varnafélaga en hafa efcki tíðk-
-asrt íhér á landi önnur en af-
reksv-erðlau-n Sjómanna-dagsins,
sem féiag dslenzkra bortmvörpu-
skipaeigenda heffir veiitt undan-
ífarin ár Ifýrir mesrta ibjör-gunar
atfnak lárs'kus. En -mikil iþörtf er
á (því, að ivieita öllum er bj-örigun
aratfrek vinna, einhvierja við-
urkemningu efitir því, isem itil-
etfni gefisrt til.
Siysavamatfélag íslandis á oig
■Hl á 6. B0h
Sænskt hlulafélag fil
að reka verzlun við
ísland
FRÁ ÞVÍ var skýrt í
Svenska Dagbladet 22. f.
m. að stofnað hafi verið í Stokk
hólmi hlutafélag til að reka
verzlun við ísland. Meðal stofn
enda þessa fyrirtækis eru nefnd
ir Helge Norlander, forstjóri
Sveaexport, og Seth Brinck,
forstjóri Salén«ýmsMpafélags-
ins.
Þetta nýstofnaða félag hefir
í hyggju að ltoma upp beinum
skipaferðum milli Svíþjóðar og
íslands að stríðinu loknu. Fé-
lagið stefnir að tvennu: útflutn
ingi isænskra vara itili ís-
lands og sölu íslenzkra vara í
Svíþjóð. Gera forgöngumeruy
þess sér vonir um, að upp af
þessu geti isprotrtið allumtfangs
mikil viðskipti miUi landanna.
AfheudÍBg suatvæla-
seðla heidur áfram í
dag
IGÆRDAG hófst afhend-
matvælaseðla í Hótei
Heklu, og vitjuðu margir seðla
sinna strax í gær.
í dag verða 'þeir afihenrtir fræ
kl. 10 til 6 og á morgun aðeins
firá kl. 10—12 f. h.