Alþýðublaðið - 29.12.1944, Blaðsíða 5

ALÞYÐUBLAÐ8Ð
Fostudagur 29. dosember 1944
*
Um sendimenn á ráðstefnur — Þeir sem hreykja sér
njtm of minka við það — Síminn gerir skapið grátt —
Mrfiðleikar póst- og símamálastjóra og tilganglaus
ferðalög hans — Bóksali gefur upplýsingar.
EINU SINNI minntist ég á
sendiferðir okkar á ráðstefn
sajj ©g fundahöld erlendis. Ég gerði
J»ui af tilefni breyttra stjórnar-
kátta okkar. Það er nauðsynlegt
íyrir okkur að taka þátt í öll-
®un ráðstefnum og fundarhöldum
sem .fjalla . um ,mál. er .snerta
íhagsmuni .okkar .og . afkomu,
og ég hygg, að þó að við séum
fámennir og höfum ekki langa
reynslu í utanríkismálum, þá eig-
um við marga góða menn og vel
hæfa til að gegna slíkum störf-
au.
EN ÞAÐ ER XVENNT í þessu
snáli, sem ég vil aftur benda á:
3>að er dýrt fyrir svo fámemna
jbjóð að standa straum af utan-
ríkslþjónustu og ennfremur: Það
er rétt fyrir okkur að berast ekki
á, láta ekki mikið, en sýna virðu
'ieik okkar í framkomu með því
að vera ekki að hreykja okkur
eða sýnast stærri en við erum.
Þeir, sem hreykja sér smækka
sig.
MÉR ÞÓTTI undarlega fjöl-
enenn sendinefndin á flugmálaráð
stefuna vestan ,hafs og ég get ekki
varist iþví að finnast sem við höf
um hreykt okkur um of í sam-
foandi við hana. Ég er ekki að
gagnrýna þá menn sem sendir
voru vestur xnn haf. En var ekki
aaóg að sendiherra okkar vestra
mætti þar með einum aðstoðar-
manni? Varð og ekki útkoman sú,
að hann gerði það sem gera
þurfti?
ÖNNUR RÁÐSTEFNA var um
líkt leyti haldin vestra. Hveirt land
mátti senda sex fulltrúa flest. Við
sendum fimm fulltrúa, en Sviss
sendi einn fulltrúa, eftir þvi sem
mér hefur verið sagt. Hvað eig-
œn við eigum að gera með slíkar
sendísveitir á slíkum ráðstefn-
um? Enginn tapar á því að koma
til dyranna eins og hann er klædd
ur. en þegar menn fara að hreykja
sér verða þeir falskir.
MÉR FINNST að stjómarvöld-
in eigi að finna meðalveg í þess-
um málum og fara eftir honum.
Þau eiga að miða allt við aðstöðu
okkar fjölmenni og mátt. Við eig
um að vera með eftir stærð okk-
ar og aðstöðu. Við eigum að koma
til dyranna eins og við erum
Sdæddir, þá mun fara vel fyrir
okkur, annars ekki.
ÞAÐ ER FLEIRA EN hitaveit-
an og vatnsleysið, sem veldur
mönnum áhyggjum í þessari borg.
Síminn fer í taugarnar á fólki og
|>að er ekki óeðlilegt. Ég segi fyr-
ár mig að ég þarf mjög mildð að
nota síma á hverjum einasta degi
v og óg þarf í hvert skipti að flýta
mér mjög mikið. Þið getið því
ímyndað ykkur hvort mér gremst
ekki þegar ég þarf að bíða eftir ji
sóninum í 5—10 og jafnvel 15
mínútur næstmn í hvert skipti er
ég þarf að hringja. Þetta eyði-
leggur starfsgleði manns og mér
þykir mikið ef aðrir blaðamenn,
til dæmis, hafa ekki sömu sögu
að segja enda hygg ég að þið get-
ið bara séð þetta á blöðunum.
ÞETTA ER ALLTAF að versna.
Það þýðir ekkert að biðja síma-
eftirlitið að hjálpa sér. Það getur
ekkert að gert. Stöðin er of lítil,
er of hlaðin, allt fer úr skorðum
vegna ofnotkunar. Fóst- og síma-
málastjóri er á sífelldum ferðalö-g
um en honum verður aldrei neitt
ágengt, að þvi er séð verður,
hvorki með að greiða fyrir betri
X>óstviðskiptum eða að fá símann
aukinn. Hvernig stendur á þessu?
Er þetta einleikið?
PÓST- OG SÍMAMÁLASTJÓRI
var einn þeirra, sem sendur var á
flugmálráðstefnuna í Bandaríkj-
unum. Hann er enn ekki kominn
heim. Ef til vill er hann enn einu
sinni að vinna að þessum málum.
Ég efast ekki um að hann geri
eins og honum er frekast unnt,
en við erum orðin óþolinmóð.
Þrátt fyrir margskonar erfiðleika
bandarísku þjóðarinnar hefur hún
sýnt okkúr margskonar tilhliðr-
unarserrli sem skylt er að virða
og meta, enda höfum við oft feng
ið það seon telja varð litlar líkur
til að við fengjum miðað við á-
standið. Én hvað pótst og síima
áhrærir stendur allt við það
sama.
ÞAÐ mun ekki of sagt, að allt
að helmingi verzlunarviðskipta
síðustu vikumar fyrir jólin hér
í bænurn hafi verið bókakaup.
Einn af kunnustu bóksölum bæj-
arins sagði við mig í gaer, að bóka
kaup hafi að þessu sinni verið sízt
minni en til dæmis í fyrra. Hins
vegar varð veltan ekki eins mik-
il. Það kom ekki eins mikið inn
fyrir bækur í krónutali og þá. Á-
stæðan var sú að nú voru bækurn
ar ódýrari og það getur almenn-
ingur þakkað verðlagseftirlitinu.
HANN sagði mér einnig, að frá
gangxir bóka hefði batnað mjög
og að smekkur almennings fyrir
bækur hefði batnað að sarna skapi.
Beztu bækurnar seldust bezt.
Þetta er gleðilegt. Almenningur á
að kenna bókaútgefendum og bóka
útgefendur eiga að kenna almenn
inigi.
Haimes á horninu.
Knöll, Reykelsi, Spil.
K. Einarsson & Björnsson
AUGLÝSID í ALÞÝDUBLADINU
. Washingtonbúar þyrpast út á stræti höfuðborgarinnár, þrátt fyrir regnviðri, til þess að hylla
Roosevelt, er hann kom þangað frá Hyde Park eftir áð hann hafði verið kosinn forseti Banda-
ríkjanna í. fjórða sinn.
Hlnn nýi iorsæiisráðherra Póilands
Tomasz Arciszewski
PTOMASZ ARCISZEWSKI
• pólski jafnaðarmaðurinn,
sem nú er forsætisráðherra
pólsku stjómarinnár í London,
hefir ekki getið sér orðstír sem
mikill stjórnmálaleiðtogi. Hann
hefir heldur ekki verið talinn
frábær hugsuður, s-njall ræðu-
skörungur né mikilhæfur skipu
lagn ingama ður. Hann á sér
lengan veginn sérstaka sögu
sem stjórnmálamaður né lýð-
ræðissinni. En samt sem áður
hafa næsta fáir pólskir alþýðu
leiðtogar notið slíkra vinsælda
sem hann. Fáir samherjar hans
hafa haft eins náin kynni af
alþýðu Pónands og hann.
Henni hefix nafn hans verið
tákn og þjóðsögn. ,,Stanislaw“
inafnið, sem hann tók sér, er
hann starfaði sem huldumað-
ur hennar meðal, var tákn tak
imarkalauss hugrekkis og öfga-
fullrar hollustu við málstað Pól
lands.
Trygigðina við miáistað æitít-
arlamdisins hlaut hann í arf
frá forfeðrum sínum. Afi hans
barðist í uppreisn Pólveria
igegn Rúsisanm árið 1831. Faðir
hans barðist í uppreisninni árið
1863. Arciszewiskiarnir töldust
til fyrirfólksins og áttu sér stað
festu skammt frá Vitebsk. Inn
an ættar þeirrar gekk þráin að
berjast gegn keisaravaldinu og'
fyrir endiurlheimit sjálÆsitæðis
Póllands eigi síður í arf frá föð
ur til sonar en hvötin að gera
veg ættarinnar sem mestan.
Hinn núverandi forsætisráð-
herra Póllands er 68 ára að
aldri, og söknuðurinn og harm
urinn vegna örla,ga þeirra, er
létu lífið í upþreisninni árið
1863 vörpuðu skugga á barn-
æsku hans. Rússneska lögregl-
an hafði tekið eigur hins upp-
reisnargjarna föður hans eign-
amámi. Tomasz varð í æsku
sinni að sjá sér farboða með þvi'
að vinina hörðuon höndum f jórt
án klukkustundir á sólarhring
í sútunarverkstæðum og verk-
smiðjum. Hann var öreigi, enda
þóltrt hann vætri brotinn atf bergi
aðalsættar. Árið 1896 gekk
hann í hinn leynilega Alþýðu-
flokk Póllands, sem varð and-
G',EIN ÞESSI, sem er þýdd
úr brezka stórblaðinu
The Observer, fjallar um
hinn nýja forsætisráðherra
póísku stjórnarinnar í Lond-
on, jafnaðarmanninn Tomasz
Arciszewski, sem á sér mikla
og merkilega sögu sem ætt-
jarðarvinur og alþýðuleið-
togi — og baráttumaður gegn
kúgun hinna rússnesku keis-
ara og ásælni núverandi vald
hafa Rússlands gegn Pólverj
um.
legt heimkynni hans ævilangt.
* ■
P.P.S., en svo var pólshi Al-
(þýðufloklíurinn nefndur, naut
sérstöðu sem jafnaðarmanna-
flokkur vegna hinnar áköfu
þjóðrækni sinnar og öfgafullu
barláttiu geign ' „Moisfcófvítun-
um.“ Flokkurinn átti fáum kenn
ingasinnum á að skipa, en þeim
um fleiri píslarvottum og hetj-
nrm. Hann lét kenningarnar sig
litlu skipta, en tók upp látlausa
:og ákafa baráttu gegn hinum
rússnesku drottnurum.
iDáðir hinis unig.a Arciiszewis-
ikis urðu brátt stolt flokksins.
Eitthvert hið fyrsta sögulega af
rek hans var það, að hann skaut
foringja í lögregluliði' fcdisar-
ans, sem hafði misþyrmt líki
félaga Arciszewskis, er féll í
götubardaga. Dáð þessi varð víð
kunn og þótti manndómsbragð
hið mesta.
Annað afrek hans verður til
þess að vekja mönnum’ nýjan
skilniínig á lyndiiseinkumnuan
mannsins. Areiszewski hafði
verið falið að ráða rússneskan
iherforingja, sem var frægur fyr
dr igrimmd sína og hryðjuverk,
af dögum.. — Arciszewsk i , sat
fyrir fanti þessum, vopnaður
sprengju. Vagn herforingjans
beyigði fyrir götuhom og náiigað
' iisft hæigt staðirun, þar sem hinm
umigi uppreiismanmaður hafði
komið sér fyrir. Aðstaðam til á-
rásarinnar var hin hagfelldasta.
Hættan fyrir tilræðismanninn,
var hvertflandi. ArGÍszewBtki sá
ágætlega til herforingjans og
bjó sig undir það að varpa
sprengjunni að honum. En allt
í einu varð hann þess var, að
-iherforinginn var ekki eirnn síns
liðs. Ungur sonur hans sat við
hlið hans í vagninum.
„Við deyðum ekki börn,“
taiuitaði uppreisnarmaðurimn í
barm sér og ákvað að hætta við
tilræðið að þessu sinni, fresta
því þar til síðar. Þá gekk hann
af þessum herforingja dauðum,
enda þótt aðstaðan væri mun
erfiðari og hættan að öllu
leyti meiri. Hinn ofstækisfulli
og fífldjarfi bariáttumaður er
gæddur miklu drenglyndi og
mannúð, enda þótt hann hiki
ekki við stórræði. Ótal fleiri
áþekkar' sögur mætti af hon-
um segja.
Þegar Pólland hafði endur-
heimt sjálfstæði sit't ári'ð 1918,
varð 'það hlutiskipiti Arciszew-
skis að gegna mun þekkilegri
starfa en hann hafði áður haft
á hendi. Hann var póstmála-
stjóri um tíma árið 1919. Hann
kom aðeins tvisvar sinnum op-
dnberlega fram. Þegar Rauði
herinn sat um Varsjá árið 1920,
stofnaði hann verkamannaher-
deild Varsjárborgar. Hersveit
•þessi hélt út úr borgdnni til
þess að leggja til altlögu við ó-
vimaliðið oig bar rauða. fáma í
fylkingarbrjósti. Rauði fáninn
blafkti við hiún ytfir skoitgröf-
um beggja aðila — Lenin, sem
sat í Moskva, til mikillar undr-
unar.
*
ARCISZEWSKI var kosimm.
formaður pólska Alþýðuflokks-
ins árið 1931. Hinn gamli sam
herji hans, Pilsudiski, gerði um
þær mundir tilraun til þess að
iganga af flokknum dauðum.
Ándstæðingar flokksins
igreiddu honum hvert höggið
öðru þyngra, og margir þeir,
isem fyllt höfðu raðir hans til
þessa, gerðust svikarar við mál
tstað hamis. Þá varð Arciszew-
ski isverð flokksins og skjöldur.
Fr!h. af 6. síöu.