Alþýðublaðið - 12.09.1945, Blaðsíða 5

Miðvikudagurhm 12. sept. 1945

ALöYBUSLAÐIÐ
Ölfusárbrú lokað um miðjan dag og f j
aður beggja megin brúarinnar — Ummæli eins af vörð-
unurn við brúna af tilefni bréfs, sem ég birti um dag-
inn — Um ókurteisi götustráks og of lítinn sykur-
skammt.
IGÆE fékk égr eftirfarandi
bréf frá Vegfarenda: „Fyrir
helgina fór ég austur á Rangárvelli
eg heimleiðis á sunnudaginn. Mér
brá heldur en ekki í brún þegar ég
kom að Selfossi og sá þar standa
bifreiðar í tugatali við brúarsporð
inn. Taldi ég víst að Ölfusárbrúin
hefði hrunið aftur og væri ekki
hægt að komast yfir, enda hafði
ég orð á því við þá sem voru í
bifreiðinni með mér. En raunin
var önnur. Brúin hékk enn uppi
og á henni voru farartæki, en ekki
þó farartæki almennings.
„BRÚNNI HAFÐi VERIÐ lokað
um miðjan dag á sunnudaginn
vegna flutnings á ein'hverj um efni
viðum til hinnar nýju brúar. Var
ihún að minnsta kosti lokuð í 4
tíma og biðu bifreiðar almenp-
ings allan þennan tíma báðum
megin ibrúarinnar og komust
hvergi. — Ég skrifa þér um þetta
vegna þess að mér finnst að hér
hafi verið farið mjög rangt að.
Hvers vegna var brúnni lokað fyr
irvaralaust fyrir almenningi og
það á helgidegi? Að sjálfsögðu hef
ur verið nauðsynlegt að flytja yfir
forúna' þetta efni og að líkindum
verið nauðsynlegt að loka henni á
meðan fyrir venjulegri mnferð. En
mér finnst að réttara hefði verið
að taka nóttina til þess, svo að
hundruðum manna sköpuðust
ekki tafir og óþægindi fyrir vik-
ig.“
ÁSGEIR H. P. HRAUNDAL á
Stokkseyri, sem er einn af vörðun
um við Ölfusárbrú ræddi við mig
nýlega af tilefni bréfs sem ég birti
fyrir nokkru frá sjómanni um ó-
kurteisi sem hann taldi sig hafa
orðið fyrir við Ölfusárbrú. Hraun
dal sagði meðal annars: „Ég tel
illa farið ef menn hafa ástæðu til
að kvaxta undan ókurteisi varð-
manna við Ölfusárbrú. Við vinn-
um 6 þarna og ég fullyr'ði að við
erum allir af vilja gerðir að vinna
störf okkar sem bezt og leiðbeina
fólki og fojálpa. En ég vii segja
einnig, að sumt fólk sýnir megna
jþrjózku og ókurteisi.“
„ÉG VIL MÆLAST TIL ÞESS
að ef fólk hefur eitthvað undan
okkur að kvarta, þá gangi það
hreint til verks, .leiti sér upplýs-
inga á staðnúm hjá yfirmanni
okkar, Jóni Ingvarssyni, sem er
nlla tíð reiðubúinn að leysa hvers
manns vandræði. Hann mun leið-
rétta misskilning og vaktmennirn
ir vilja foeldur ekki liggja undir
opínberu ámæli sem þeir eiga ef
,til vill alls ekki skilið. Ég veit að
sumu fólki þykir engin ástæða til
að fará eftir þeim reglxim, er okk-
ur er skipað að framfylgja — og
það er von aðysví sárni, þegar við
framfylgj um þCTfn þrátt fyrir það.
Ég er þó ekki að segja að viðkom
andi sjómaður hafi unnið til þess
að d hann eða samferðafólk hans
værii hreitt. Ég gæti nefnd þó
nokkur dæmi um aðkast og ó-
kurteisi, sem fólk hefur sýnt mér.
En ég og félagar mínir varast að
evara í sömu mynt. Við lokum
heldur brúnni fyrir þeim sem ætla
sér að óhlýðnast, þar til þeim fara
að settum reglum." !
„OKKUR ER IÞAÐ ifullkomlega
ljóst að við erum, um leið og við
erum þjónar hins öpinbera og eig
um að gæta öryggis, erum við líka
þjónar fólksins, og við högum okk
ur eftir því. En hins verður við
líka að krefjast, að fólkið skilji
það, að við erum fyrst og fremst
að hugsa um það og öryggi þess
og að því ber að sýna varfærni,
kurteisi og lipurð, ekki síður en
okkur. En á það hefur viljað
bresta hjá einstaka manni.“
KONA SKRIFAR: „Mig langar
til að segja þér frá atviki sem fyr
ir mig kom og lýsir nokkuð ókurt
eisi ungra manna hér í Reykjavík.
Við hjónin fórum í Nýja Bíó í gær
kveldi, þegar við komum að sund-
inu hjá skemmu 'Haraldar stóð þar
mikil þyrping ungra manna og
unglinga. Við ætluðum að reyna
að smjúga með hægð í gegnum
þröngina. Maðurinn minn var að-
eins á undan mér þegar á móti
mér kemur velklæddur ungur
maður með miklu fasi og hrindir
mér fyrst til vintri síðan til hægri
hliðar, mér varð að orði að segja
„hvað er þetta“ þá hvessir hann á
mig augun og segir „ Éttu skít“
og ruddist í gegn um þyrpinguna
og út á götu, þetta var maðuir úm
tvítugt eða eldri, en ekki neitt
barn, og ég hefði fyrir aldur sakir
igetað verið móðir hans.“
„SYKURLAUS SKRIFAR: „Ég
þarf að kvarta og ég treysti þér
betur til þess að fá „ástandið“
foætt, heldur en þó ég færi að
kæra til sakadómara eða annara
embættismanna. Ég þarf eins og
fleiri einihleypir menn að kaupa
mat minn og kaffi á matsölustöð-
um og hef ég oftast farið í Hress-
, ingarsíkálann 'í Austurstræti, en
þar hefur nú lengi verið skammt-
aður svo smátt sykurinn að e'kki
er við unandi. Ég hefi látið vikta
skammtinn og reyndist hann vega
rúm 8 grömm, það er rétt nægilegt
'til þess að hafa í einn bolla en sam
kvæmt reglum eiga gestir að fá
tvo :bolla af kaffi fyrir verðlags-
gjaldið og þarna er altaf tekinn
full greiðsla."
„ERU KAFFIHÚSAGESTIR al
gjörlega réttiausir Iþrátt fyrir all-
ar ,,reg,lugerðir“? Ég hefi beðið
um aukaskammt — jú, það er
hægt að fá meiri sykur, en hver
skamtur, jíþað er hver 8 gr., kosta
eina krónu, það kostar því raun-
verulega tvær krónur kaffi á þéss-
um stað, þó verðlagsákvæðin segi
að það kosti eina krónu. Hvernig
má þetta ske, að í miðjum ibænum
skuli kaffistofa geta leyft sér að
brjóta á þennan máta settar regl-
ur, án þess að iþú eða yifirvöldin
taki í taumana? Ástandið er svona:
Menn fá hálfan sykurskammt með
kaffiinu og þetta sama kaffihús
selur svo syfcur fyrir 140 krónur
kílóið!"
Hannes á horninu.
Augíýsi t AiþýMaSimi.
1 v ,
' ........ ..... Tii
Nýr Asaþór.
Þessi tíu ára snáði beitir geithafri fyrir ökutæki sitt, eins og Ása-Þór forðum; — að vísu er
háfurinn ekki nema einn. Á myndinni sést direnigurmn vera að aka ís til ættborgar simiair
vestur í Ameríku.
/
Italska prinsessan, sem dé f
lanfabúiiDHin I Buehenwald.
FRÉTTARITARI „Socialdemo
kraten“ hefur nýl'e^a húft tal
af frú Toni Breitsöhéild, sem er
ekkja eftir hinn kunna þýzka
jafnaðarmann dr. Rúdolf Breit-
scheid, er lézt í Buchenvald-fanga
'búðunum. í viðræðum þessum
fékk fréttaritarinn upplýsingar
um lát ítölsku prinsessupnar Ma'f
öldu, dóttur Victors Emanúelis,
en hún lézt í fangabúðunum e'ft
ir læknisaðgerð, sem framkvæmd
var í pútnahúsi staðarins, er jafn
framt var notazt við sem sjúkra
hús, ef 'svo ‘bar undir.
Fiai Breitscbeid var flutt frá
Sachsenhausen til Buchenwald í
septemibermánuði 1943. Þar dvald
ist bún ásamt fjölskyldu sinni í
helming af hermannaskála dg
snéru gluggarnir út að 'háum múr
vegg. Eftir endilöngum múrveggn
um, ofanverðum var strengdur
rafmagnaður þráður.
Um miðjan októþer bættist
kvenmaður í fangabúðirnar,
Marí'a Ruihnan, og var 'henni kom
ið fyrir í hinum' 'hluta 'hermanna
skálans. — Nökkrum dögum
seinna var kbmið með annan
kvenmann, sem nefndur var frú
von Weber; hún bar sig m'jög illa
og grét -næstum því daginn út og
daginn inn. „Árangurslaust reynd
um við að hugga hana, hvað eft
ir annað,“ segir frú Breitscheid.
„Fyrst eftir þó nokkuð iangan
tíma komst maðurinn m’inn að
þvi, að frú von Weber var engin
önnur er ítalska prinsessan Maf-
alda, dóttir Victors Emanúels I-
talíukonunp's. gift Philips af Hess
en prinsi, sem um þessar mund
ir var yfirborgarstjóri í Hessen-
Nassan.
Eftir nokkurn tíma samþýdd-
ist prinsessan hinum sócialdemó
kratisku meðfön'gum sínum og
sagði þeim þá, hvernig það bar
til, að hún var handtekin. Hún
hafði verið í Búlgaríu; — mætt
þar fyrir hönd ítölsku konungs-
fjölskyldunnar við útför Boris
konungs. Hann 'hafði áður verið
kvæntur einni af systrum1 hexm-
ar. Eftir heimkomu sína til Róm
ar, 'ferðaðist hún til sveitaseturs
eins, sem var í eign báttsetts em-
bættismaiuis við Vatíkanið. Bróð
ir hennar, Umhertó krónprins,
háfði komið tiveim börnum henn
ar, Ottó prins og Elisabetu prins
essu, fyrir í sveitasetri þessu til
frekari öryggis, þar eð ítalska
feonungsfjölskyldan var flúmn til
Suðiir-Ítalíu til móts við banda-
menn.
KvöMið «e» kúa koaaa aétur
|7 FTIRFARANDI grein er
-“-■J þýdd úr danska blaðinu
,,Socialdemoltraten“. Höfund-
ur hennar lætur ekki nafn síns
getið. Fjailar hún um síðustu
daga og andlát ítölsku prins-
esssunnar Maföldu, er lézt í
fangahúðum Þjóðverja í Buc-
henwald.
heim í höll sína, fann hún bréf,
stílað til sín, þar sem hún var
beðin um að mæta daginn eftir
'hjá þýzku sendisveitinni, því mað
urinn hennar vildi ná í símtal við
hana frá Þýzkalandi, en það hafði
hann oft gert áðu-r. Þegar hún
st-eig út úr 'bíl- sínum- daginn eftir
fyrir framan þýzka sendis-veitar
bústaðinn, Var hún handtekin á
tröppum hússins í „nafni Adoffs
Hitl'er-s“ af . úúzkum liðsforingja
og safnaðist þegar fj-öldi þýzkra
hermamia umhverfis hana. Síðan- I
fluttu þeir hana í þýzki bifreið
til flugvallarins og settu hana um
(borð í flugvél, er síðan fl-aug til
Berlínar.
Þar var henni -feomið fyrir í
litlu hú-si hjá Wannesee og gættu
hennar' tveir kvenlögregluþjónar.
Þegai- prins-essan var handtekin,
var hún klædd þunnum sumar-
kjól. Hún fékk leyifi til að taka
með sér smávegis farangur og eft
ir nokkra daga var henni. sent
smákoffort með sængurfatnaði og
náttföum. Gestapókvinnurnar
yfirheyrðu hana kvð eftir annað
pg ákærðu hana um að hafa stuðl
að að flótta konungshjónanna.
Þær 'héldu þv.í fram að hún væri
þýzkur rákisborgari, þar sem hún
væri gift þýzkum m-anni-, og það
væri því skylda hennar að segja
þýzkum yfixvöldum um ætlanir
foreldra heimar. Hún fékk hvorki
leyfi til að tala við mann sinn og
börn, né heldur að heyra neitt
af þeim. Þann 19. október var
hún -flutt til Budhenwald og henni
sagt, að hún skyldi síðar verða
flutt til einhvers sveitasetu-rs, þar
sem hún gæti dvalið ásamt manni
sónum. Hræðslan og sor-gin sem
gagntók hana, er hún varð þess
vör, að hún var aftur svikin, var
næstum því búin að ytfirhuga
hana.
Henni var haldið alejörlega ein
angraðri. En okkur tókst að halda
opinni glufu í gHndverkmu, sem
var þvert yfir smá-grasflöt tnilli
sfeáíanna og múreins umhverfis,
þanni-g, að við fjögur, maðurúm
minn, Mai-ía Ruhnan, prinsessan
og ég 'gátum jáfnan ræðst við.
Pinsessan skrifaði fjölda bréfa til
mannsins síns, barnanna, tengda
móður sinnar, Kalt-enbrunners og
Adolfs Hitlers og hað þá um að
leyfa sér, að sjá manninn sinn og
börnin, en hún fékk ekkert svar.
Aðeins eitt skipti,' sumarið 1944,
sagði starmisveitarmaður henní
það, að börnum h-ennar liði vel,
og að elzti sonur hennar, Moritz
prinss væri orðinn þýzkur her-
maður. En ósk hennar um að fá
að sjá hann, áður en hann væri
sendur til -vígstöðvanna, var syng
að. t
Hvað manninn hennar snerti,
vildi stormsveitarmaðurinn ekki
segja 'henni neitt um. Við höfð
um heyrt það frá einhverjum
fanganna, að prinsinn hefði ver
ið skotinn í Ziegenhain-Æangels
inu, en við sögðum prinsessuimi
það ekki, því þetta gat e. f. v.
verið ósannur orðrómur.
Þar sem prinsessan hafði ekki
aðra kjóla í að -fara en þann, sem
hún v-ar í, er hún var handtekin,
var henni sent eitthvað af fötum
til Buch-enwald út á n-afn frú
Ruhnans. Föt þessi vioru send frá
Ravensbruck og h-öfðu auðsjáaa
lega verið tekin frá öðru-m föng
um -í því hræðilega fangelsi. Frú
Ruhnan breytti fötunum svo þau
hæfðu prinsessunni.
Prinsessan fékk eitthvað milli
100—200 mörk á mánuði í vasa
peninga.
Þann 24. ágúst 1944 gerðu
bandamenn 'harða loftárás á Gust
loff-verbsmiðjurnar skammt frá
fangabúðunum. Prinsessan og
frú Rúhnan- leituðu í sk-jólgryfju
Breitsöheids-f j ölsky ldunnar því
skjólgryfja þeh-ra hafði fyllzt af
vatni. Skömmu eftir að fólkið
hafði leitað sér skjóls í gryfjun-
um féllu sprengjur þar skammt
fúá og rigndi sprengjubrotunum
og moldinni yfir fólkið svo það
grófst undir öllu saman. Frú Breit
scheid h-élt meðvitund í á að
gizka stundarfjórðung. Allan
þann tíma heyrði hún að prins-
essan kallaði á hjálp, einhvers
staðar skammt -frá henni. En hún
ga ekki hjálpað henni neitt, því
hún gat hvörki hreyft legg né
hð. Hj-álpin kom- -ékki fyrr ea
klukkutíma eftir árásina. Prins-
essimni 'hafði Mnazt að hafa höf
uð og vinstri handlegg frjákt.
Annare lá hún undir oki og gat
sig hvergi hreyft. Og þegar þriðja
Framhald á 6. sfðu