Alþýðublaðið - 22.04.1947, Blaðsíða 3

3
Þriðjudagur, 22. apríl 1947.
Kaupmannahafnarbúar munu lengi minnást þess, er
Kristján konungur reið um borgina á hverjum morgni,
jafnan fylgdarlaus, þótt borgin væri hernumin af óvinaþjóð
MEÐ FRAMKOMU SINNI
á þeim árum, er Danir voru
undir oki hins þýzka her-
ináms, iskipaði Kriist.ián kon-
ungur tiundi sér þann sess í
sögu Danmerkur, að lengi
mun minnzt verða. Allir
þekkja isöguna um það, er
Þjóðverjar ætluðu að taka
niður konungsfánann við
Amalienborg og draga að
hún hakakrossfána. ,,Ég mun
senda hermann til að draga
þann fána niður,“ svaraði
ikonungur. .jSá hermaður
cmun ekki l;fa það verk,“
svöruðu Þjóðverjar. ,,Sá her-
maður mun verða ég,“ sagði
fconungur — og danski kon-
ungsfáninn blakti yfir höll-
inni öll sfríðsárin. Hvort
sem þeiss saga er sönn eða
ekki, sýnir hún, hvernig Dan-
ir litu til konungs siíns á þess-
um árum. Hann var tákn
hinnar þöglu baráttu þeirra,
hinnar þolinmóðu biðar
þeirra, þar til land þeirra
varð aftur frjálsit. Þegar
.Stauning var eitt sinn spurð-
ur að þva á hernámsárunum,
hvort ekki væri rétt ,að gera
Danmörku að lýðveldi, svar-
aði hann: „Nei, það tel ég al-
gerlega ónauðsynlegt, þar
sem Danir mundu kjósa
Kristján konung fyrir for-
iseta með yfirgnæfandi meiri-
hluta.“
* *
KRISTJÁN TÍUNDI var
sonur Friðriks konungs átt-
unda og Louise drottningar,
og fæddist hann 26. septem-
ber 1870, en þá var afi 'hans,
Kristján níundi.' orðinn kon
ungiur fyrir aðeins sjö árum
og faðir hans, Friðrik, krón-
prins.
Árin fyrir fæðingu Krist-
jáns höfðu verið örlagarík
ffyrir Danmörku. Dedlan um
Suður-Jótland hafði náð há-
marki isínu í striðinu við
Þjóðverja 1864, er Danir
biðu mikd'nn ósigur og misstu
. iallt Suður-Jótland. En upp-
vaxtarár Kristjáns voru ár
viðreisnar og framfara með
hinni dönsku þjóð, hvarvetna
bólaði á nýjum hreyfingum
og nýju lifi.
Kristján fékk heldur
strangt, en gott uppeldi, sem
aniðaðist alit við það, að
hann mundi einhvern tíma
taka við konungdómi í land-
inu. Hinn hávaxni prins var
duglegur við nám og tók
tfyrstur danskra prinsa stú-
dentspróf við Metropolitan-
skólann árið 1889. Eftir það
lagði Kristján hermennsku
ffyrir sig, og var hann árið
eftdr að hann laúk stúdents-
prófinu gerður að undirfor-
ingja í lífverðinum. Hann
hafði mestan áhuga á ridd-
araliðinu, og var hann send-
lur á herskóla í Randers. Þar
var prinsinn frjálsari en hann
hafði áður verið, og naut
hann þess í fyllsta máta.
H,ann lifði alveg eins og hinir
liðsforingj arnir, í starfi jafnt
sem skemmitunum, og kynnt-
ist þá alþýðu manna mjög
vel. Hann sýndi hermennsk-
unni áhuga og skilning, og
kom það vel fram við heræf-
ingar.
Kristján prins og faðir
hans höfðu á þessum árum.
oft heimsótt furstann atf
Mecklenburg-Sehwerin, föð-
ur Alexandrine, er síðar varð
drottning. í marz 1897 var
Kristján hjá furstanum í
Gannes við Miðjarðarhaf og
árið eftir var hann og Alex-
andrine getfin þar saman.
Kristján hélt herþjónustu á-
fram, bjó með hinni þýzku
brúði sinni í ýmsum höllum
konungsfjölskyldunnar, hélit
upp á afmæli lifvarðarins og
bjó sig undir konungdóm,
enda varð hann við ..valda-
‘töku föður sins, Friðriks
VIII., árið 1906, ríkiserfingi.
* -Y'
&
FRIÐRIK VIII. lézt 14.
maí 1912, og var þá Kristján
krónprins tekinn til konungs
sem Kristján X. Hann byrj-
aði konungdóm sinn með því
að ferðast til nær allra ná-
grannalandanna, en heima
fyrir. tók hann þátt í undir-
búningi stjórnmálamanna að
nýrri og betri stjórnarskrá.
Hinn 5. júná 1915 undirritaði
konungur hina nýju stjórn-
arskrá, sem veitti konum
kosningarétt, og nokkru síð-
ar undirritaði hann einnig,
sama ár, nýja stjórnarskrá
fyrir ísland, sem einnig
veitti konum -kosningarétt,
langt á undan mörgum öðr-
um löndum.x
Eftir stríðið risu upp
deilumálin um Suður-Jót-
land, hyersu langt suður
'landamæri Danmerkur
skyldu ná, og er landamærin
höfðu verið ákveðin 1920,
reið konungur á hvítum fáki
suður ytfir landamærin, en
Suður-Jótar fögnuðu honum
ákaft.
* * =!=
EN ÞAÐ, SEM ÍSLEND-
INGAR mnu fyrst og firemst
minnast konungs fyrir á
þessum árum, er það, að
hann undirritaði íslenzk-
danska sambandslagasáitt-
málann 1. desember 1918, og
itók rafn Islands upp í kon-
ungsnafn sitt. Það var úr-
slitaáfangi ei sjálfstæðisbar-
áttu okkar.
Þrem árum síðar, í júná-
mánuði 1921, fór fconungur
ásamt drottningu og sonum
sínum tveim, til Íslands á
beitiskipinu ,,Valkyrien“.
Jón Magnússon forsætsráð-
herra tók á móti konungi, og
var honum búinn aðseturs-
staður i LatinUskólanum.
Zdemsen borgárstjóri bauð
konung velkominn til Reykja
vikur, en Sveinbjörn Svein-
björnsson gerði hátíðar-
kantötu við ljóð eftir Þor-
stein Gíslason.
Kristján konungur kom
öðru sinni til íslands 1926,
og í þriðja sinn kom hann á
alþingishátíðina 1930. Síð-
asta fslandsferð konungs var
árið 1936, og ferðaðist hann
iþá á konungSBkipinu „Danne-
brog“, sem vakíi hvarvetna
athygli fyrir f égurð sina.
Með þessum íslandsferðum
sýndi konungur íslendingum
Framhald á 7. síðu.
Tilkynning frá Mennfamálaráði íslands.
Umsóknir um styrk til náttúrufræðirann-
sókna á árinu 1947, sem Menntamálaráð íslands
veitir, verða að vera komnar til skrifstofu ráðs-
ins, að Hverfisgötu 21, fyrir 15. maí næstk.
Kvennadeild Slysavarnafélagsins
heldur
í Tjarnarcafé í kvöld, 22. þ. m., kl. 8.30.
Til skemmtunar verður:
1. Stutt erindi: Frk. Thora Friðriksson.
2. Einsöngur: Frú Svava Þorbjarnardóttir.
3. Kvikmyndasýning: Kjartan Ó. Bjarnason.
Jarðhakar
með eskisköftum fyrirliggjandi.
Arinbjörn Jónsson Heildverzíun*
Laugaveg 39. — Sími 6003.
Ræktað og girt land í Keflavík, 3,7 hektarar
að stærð ásamt gripahúsi 100 fei-metrar að
stærð.
Húsið er sérstaklega hentugt fyrir
hænsnarækt.
Tilboðum sé skilað til Steindórs Péturs-
sonar, Austurgötu 16, Keflavík, sími 78,
fyrir 1. maí n.k. og gefur hann aHar nánari
upplýsingar.
Áskilinn réttur til þess að taka hvaða
tilhoði sem er eða hafna öllum.
Nokkra verkamenn vantar við bygging-
arvinnu nú þegar.
GUÐJÓN VILHJÁLMSSON,
Hverfisgötu 102. Sími 2768 .og 6772.
Auglýsið í Alþýðublaðlgu.
iálaralrippur
Tvær stærðir af málaratröppum (Vínarstigar)
fyrirliggjandi. Einnig hentugar húsatröppur.
Arinhjörii Jónsson Heildverzlun.
-Laugaveg 39. — Sími 6003.