Alþýðublaðið - 10.08.1947, Blaðsíða 5

Sunnudagur 10. ágúst 1947
ALÞVBUBLAÐSÐ

FINNLAND eftir stríðið er
furðulegt. Heil þjóð, sem er
mærri 4 milljónir manna vinn
ur baki brotnu og vel sam-
einuð að því að framleiða
vörur fyirr hinn volduga ná-
granna sinn. Enn munu Iíða
6 ár áður en stríðsskaðabæt-
ur Finna til Rússa eru að
fullu greiddar, og lífsskilyrð í
Finnland, sem þó eru nú
miklu lakari en var fyrir
stríð, verða því en að sitja á
hakanum. Það er drungalegt
útlit en Finnar kvarta ekki,
Því að skuldin skal verða
greidd, ekki einungis vegna
þjóðarstolts þeirra, helöur er
það skilyrði fyrir sjálfstæði
landsins. Aðeins með því að
greiða skaðabæturnar geta
Finnar gert sér vonir um að
þeir varðveiti sjálfstæði sitt
og af þeim orsökum eru þeir
jafn sameinaðir um að fram-
leiða nú fyrir Rússa og þeir
voru allir á einu máli í and-
stöðunni gegn þeim árið 1939.
Ég hef átt viðtöl við Finna
með allar hugsanlegar stjórn-
málaskoðanir, og allir Ijúka
þeir upp einum munni um
það að framtíð landsins sé
ótvírætt komin undir því,
hvort góð samvinna næst við
Rússa. í ræðu einni árið 1945
er Paasikivi forseti hélt um
sjálfstæði Finnlands sagði
hann eftir, farandi: „Það er
fullkominn vissa stjórnarinn-
ar að aðeins með því að halda
áfram núverandi stefnu, og
leitast við að samrýma hags-
muni Finna og Rússa verði
Finnlandi lyft upp úr því
djúpi, sem stríðið hefux fært
það í, og á þann hátt megi á
ivinna því þá stöðu meðal
sjálístæðra þjóða, er sögu-
leg þróun bess hefur gert
réttmæta“.
Skyldi það í raun og sann-
leika vera framkvæmanlegt,
sem forsetinn heldur fram,
að samhaga hgsmunum hins
volduga kommúnistiska RúsS-
lands og hins smáa Finn-
lands, sem byggt er þjóð, er
aðhyllist skipulags háttu
Vesturveldanna? Þeirri spurn
ingu má að vissu leyti svara,
ef tekið er eftir. hver-nig Finn
um hefur heppnast sambúðin
við Rússa síðan vopnahléið
hófst í september 1944.
Við vopnahléð var Finnum
gert að láta af hendi 12% af
flatarmáli lands síns. Og við
þá Finna, er bjuggu á við-
komandi svæðum, sögðu Rúss
ar: ,,Þið getið fengið að halda
heimilum ykkar og býlum, ef
þið fallist á að gerast sovét-
þegnar. En viljið þig ekki
láta af hinum finnsku auð-
valdsháttum ykkar, verðið
þið að láta af hendi allar ykk-
ar eignir og flytja til Finn-
lands“. En það er nærtæk
sönnun fyrir þjóðarkennd
Finna að ekki eitt þiisund
hræður kusu að borga heimili
sín með því verði, að vera
skildir frá löndum sínum.
Enn fremur var ákveðið. að
svo fremi sem þýzkir herir
væru enn í landinu tveim vik
— um eftir að vopnahlé var
samið, skyldu Finnar ráðast
á þá og sanna á þann hátt að
þeir væru að fullu horínir frá
hinni gömlu stefnu sinni.
Vissu Rússar sem var, að
Þjóðverjar gátu með engu
mót horfið úr Iandinu á hálf-
r
Ipróttavöllurinn
í Helsingfors
íþróttavöllurinn í Helsingfors er stærsti íþróttavöllur i Evrópu og er ráðið að Ólympíuleikar
verði haldnir þar 1952, í júní í sumar var alþjóðamót haldið á vellinum, og meðal annars sótt
af þromur íþróttaflokkum Glímufélagsins Ármanns. Við það tækifæri var myndin tekin. Á í-
þróttavellinum sést mikill fjöldi íþróttamanna, sem er að sýna leikfimi. Áhorfendur voru sagðir
hafa verið 70 000, þegar þcir voru flestir.
e k k i
um mánuði og nú urðu finnsk
ir hermenn að beina vopnum
sínum gsgn fyrri herfélög-
um sínum, sem barizt höfðu
við hlið þeirra gegn Rússum
í fjögur næstliðin ár. Þetta
tryllti Þjóðverja með öllu, og
þeir eyðilögðu hvern einasta
sveitabæ og hvert einasta
þorp, er þer gátu við komið.
Þannig varð það, að 640.000
Finnar — nærri sjötti hluti
þjóðarinnar var rúinn inn að
skyrtunni. Jafnt ríki og ein-
staklingar urðu að leitast við
að ráða bót á þeim fjárhags-
lega skaða, er orðið hafði.
Urðu Finnar að útvega nærri
fjórðungi þjóðarinnar ný
heimili, og þótt landið væri
nú minna, varð að láta hinum
hrjáðu bændum í té alls kon-
ar auknar stvrkveitingar. 82
þúsund hermenn höfðu látrð
lífið í orustum, særðir og ör-
kumla menn voru 170 þús-
und, 42 þúsund föðurlausra
barna voru í landinu og þar
að auki varð að endurbyggja
atvinnu og fjármálalíf í nið-
ur níddu landinu.
Eitt vandamálið kom í Ijós
er annað sýndist vera leyst.
Rússar vildu til dæmiis fá
MEÐ SEIGLU og sjálfs-
afneitun strita Finnar til
þess að greiða hinar gífur-
legu skaðabætur til Rússa,
og þeir eru staðráðnir í því
að vinna l&ndi sínu á ný
þá stöðu meðal lýðræðis-
landa, er því sögulega ber.
Hér biríist útdráttur úr
grein eftir kunna ameríska
blaðakonu, Demaree Bess.
Grein hennar kom út í
„Saturday Evening Post.“
1946 urðu á eftir áætlun
vegna verkfalla í Bandaríkj-
unum. Finnar gáfu þá Rúss-
um þær skýringar að seink-
unin stafaði af orsökum, er
þeir gætu ekki við ráðið, en
með mestu ró gerðu Rússar
Finnum að greiða bætur fyrir
dráttinn er hækkaði skaða-
bæturnar um hér um bil eina
milljón.
Samanlagðar stríðsskaða-
bæturnar voru reiknaðar út
í ' Bandaríkjadollurum, en
tíð ylli hruni, eins og átti sér
stað í Ungverjaladi. En allt
bendir til að þeir óski ekki
eítir slíku, að minnsta kosti .
ekki fyrr en að liðnum 6 ár-
um, þár eð greiðslur Finna
eru mikilsverð aðstoð við
endurbyggingarstarfið í landi
þeirra. Og til þess að halda
Finnum á floti hafa Rússar
gert við þá viðskiptasamn-
inga, svo að Finnar geta nú
fengið hveiti kol og fleiri
nauðsyníegar vöxutegundir.
í apríl síðast. liðið ár féllst
Stalin á að gefa Finnum eftir
50 milljónir króna. Áttu þær
að vera skaðabætur fyrir þær
eignir sem Finnar höfðu flutt
með sér frá eigin heimilum
höfðu lagt undir sig. Samt
á svæðum þeim, er Rússar
var þessi höfðingskapur bund
inn því skilyrði að Finnar
legðu nikkelnámunum í
Petsamo til rafmagn. Þær
námur höfðu verið fyrrum
ein mesta auðlind Finnlands.
Ég hef spurt ýmsa Finna,
sem ég hef þekkt árum sam-
an, hvort Rússar hafi skipt
sér af inr.anlandsmálum í
Finnland'i. Þeir segja allir að
Rússar hafi farið eftir sett-
um reglum en viljað draga
sinn hlut ríflega í fjármál-
um. Hafa þeir og sjaldan
blandað sér í mál blaða eða
starfsemi menntastofnana.
„Rússar eru harðir og misk-
unnarlausir, þegar um skuld
heimtu er að ræða“, sagði
Hlnrji einn við miig. ,,Þeir
hafa skýrt nokkur atriði
vopahléssáttmálans á þann
hátt, að flestum Finnum
finnst 'óréttlátt. En fram að
þessu hafa þeir látið okkur
um stjórn landsins og fyrir
það erum við þakklátir.“
þar inni falið meðal annars
vélar og skip, en þar til þarf
stál og önnur efni er Finnar
eiga ekki í heimalandi sínu.
Þessi hráefni urðu Finnar að
kaupa af Vesturveldunum
þótt ekki væri fyrir hendi
neinn gjaldeyrir til annarra
þarfa. Var það svo þung byrði
á herðum finnsku þjóðarinn-
ar, að hagfræðingar töldu, að
vart mundi hún berast af.
Þær stríðsskaðabætur,er Þjóð
verjum var gert að greiða í
lok fyrri styrjaldar voru nán-
ast óverulegar í samanburði
við þessar álögur á Finna.
Þrátt fyrir það hefur Fimn-
um ekki aðeins tekizt að
Porkkalahéraðið, sem er 24 greiða afborganir fyrsta árs-
km. fyrir austan við Helsing- ins, heldur hefur þeim einnig
fors, til þess að koma þar upp heppnazt að leggja grundvöll
flotastöð. Hérað þetta er ekki að greiðslum á næstu árum. í
stórt en þar eru um eitt þús-jþeim tilgangi urðu þeir að
und gróðrarstöðvar, sem koma upp og reka algjörlega
byrgðu áður Helsingfors upp nýjar iðngreinar og hófu þær
af grænmeti og ávöxtum. En framkvæmdir með um það
þar eð Rússar kærðu sig ekki bil 100.000 vérkamönnum, er
um nein vitni. er þeir byggðu vinna að framleiðslu vara,
flotastöð sína þar, heimtuðu sem aldrei hafa áður verið
þeir, að íbúarnir um það bil framleiddar í Finnlandi.
11 þúsund að tölu flyttu . ,, ... *
- Fmnar hafa uppgotvað, að
Rússar eru miskunnarlausir
Kjarkminni þjóð myndi að stórgróðamenn. Verða Finn-
öllum líkindum hafa gefizt! ar til dæmis að greiða biðfé
upp, ef hún hefði verið í spor | fyrir allar vörur, sem ekki
um Finna. Um átta ára skeið eru afhentar á réttum tíma,
eiga þeir að afhenda Rússum og nemur það 5% af verði
ekki var neitt ákveðið, eftir
hyaða gengi skvldi farið. Síð-
ar tilkynntu Rússar að þeir
myndú leggja dollarann frá
á:ii.nu 1938 til grundvallar
Hins vegar hefur sigur
Rússa haft í för með sér
miklar br;eytingar í stjórn-
málum Finna. Kommúnista
flokkurinn var bannaður en
rhá nú starfa ofan jarðar, og
ekki eru þeir neitt fáir
, kommúnistaráðherrarnir og
fyrir^.ati t.VÖ5í. .ení!1|: meðal þeirra innanríkisráð-
herrann Yrjö Leino. Þegar
afurðir er nema að verðmæti j varanna.
alls 1500 milljónum krón. Er skipa, er
Nokkur þeirra
afhenda átti árið
um Finna. En Finnar gerðu
ráð fyrir að núverandi gengi
yrði lagt til grundvallar.
Er talið að þetta snjallræði
Rússanna hafi aukið vöru-
magn það, er afhenda skal
Rússum um 60%.Verða Finn
ar með öðrum orðum að
framleiða vörur fyi'ir Rússa
fyrir 2400 milljónir króna.
Að lokum hafa Bandaríkin
og Bertland tekið þátt í að
auka á byrðar Finna. er þau
ríki viðurkenndu kröfur
Rússa til . allrar „erlendi'ar
starfsemi“ er Þjóðverjar
höfðu í Finnlandi. Rússar til-
kynntu þá að þeir hefðu rétt
til að fá gi'eiddar allar inn-
eignir Þjóðverja í Finnlandi
og urðu því Finnar að borga
þeim 85 miljónir króna er
þeir gerðu ráð fyrir að nota
mætti til að byggja hús og
heimili fyrir þá sem voru á
götunni. Enn fremur til-
kynntu Rússar að skuldir
Finna við Þjóðverja fyrir
vopn og vígbúnað, skyldu
greiddar til sín..
Finnskir hagfræðingar hafa
látið sér til hugar koma hvort
tilgangur Rússa væri ekki sá
að ganga milli bols og höf-
uðs á íiárhagsafkomu Finna
þannig að óviðráðanleg dýr-
kommúnistar vilja tryggja að
stöðu sína reyna þeir að taka
í sínar hendur innanríkisráðu
neytið til þess að hafa ráðin
yfir lögreglunni. En ekki er
um slíkt að ræða í Finnlandi,
því að Finnar hafa aldi'ei átt
við strangt lögregluvald að
búa og eru harvítugir and-
stæðingar þess skipulags.
Þess vegna var írumvarp, um
að einn lögregluforingi yrði
settur yfir allt landið, fellt í
þinginu fyrir skömmu. Innan
samsteypustjórnarinnar er
fremur lítill ágreiningur. —
AUir eru á einu máli
um það að greiðslur á skaða-
bótunum skul vera mál mál-
anna. Félagslegar umbætur
ganga heldur hægt. Er talið
að nú sé ekki rétti tíminn til
þjóðnýtingaráforma, þegar
allt kapp er lagt á að uppfylla
skuldbindingar þjóðarinnar
við Rússa.
Talið er almennt að kosn-
ingarnar í fyrra hafi verið í
alla staði frjálir og sýni úrslit
þeirra rétta mynd af skoðun-
um þjóðarinnar. Fengu hæg-
fara jafnaðarmenn 48 þing-
sæti, bændaflokkurinn einnig
48 þigsæti, íhaldsflokkurinn
Frh. á 7. síðu.