Alþýðublaðið - 11.02.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudagiir 11. febr. 1948
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Viimundur iénsson: Um iyfsölumáf. Baráffusaga. VI
Er það þá svo að skilja, að nefndin, sem fjall-
aði um endurskoðun lyfsölulöggjafarinnar, gæf-
ist upp við að finna ráð til að styrkja aðstöðu
hinna smærri lyfjabúða þannig, að hún teldi
gerlegt að fjölga lyfjabúðum verulega frá því,
sem nú er? Því fer mjög fjarri. Einn aðalþátt-
ur frumvarps nefndarinnar var einmitt helg-
aður lausn þessa máls, og var lausnin fólgin í
því eina, sem hér virðist geta komið til greina,
en það er tekjujöfnun á milli hinna betur og
miður settu lyfjabúða.
í lyfsölufrumvarpinu var gert ráð fyrir, að
lyfjabúðir greiddu í sérstakan sjóð árlegt gjald,
miðað við viðskiptaveltu og nettóhagnað eftir
nánara tilgreindum reglum. Skyldi gjald
þetta koma til frádráttar skattskyldum tekj-
um og lyf jabúðir leysa sig með því undan veltu-
útsvari. Sjóði þessum, svo nefndum lyfsölu-
sjóði, var ætlað ýmiss konar hlutverk og ekki
sízt það að vera til sífelldrar vísbendingar um
hóflega álagningu á lyf. Ef sjóðurinn yxi úr
hófi, væri það vísbending um, að lyfjaverðið
væri óþarflega hátt og tímabært að lækka það.
En m. a. skyldi sjóðnum varið „til tekjuupp-
bóta handa lyfsölum, er ekki ná þeim nettóhagn-
aði af rekstri lyfjabúða* sinna, að þeir verði
gjaldskyldir í lyfsölusjóð . . . enda sé ekki til að
dreifa ódugnaði eða vanrækslu í starfi. Uppbæt-
ur þessar mega nema allt að % hlutum þeirrar
fjárhæðar, sem á vantar, að lyfsali hafi árstekj-
lir, er svari fullum árslaunum emþættismanns
ríkisins, er hefur 9000 kr. stofnlaun“ (að sjálf-
sögðu miðað við þá tíðkanleg kjör embættis-
manna). í þessu er mikil trygging fólgin. Ef
heimilaður er rekstur lyfjabúðar á einhverjum
stað, á lyfsali, sem tekur hana að sér, ekki allt
í hættu, eftir að framan greind ákvæði hafa
verið lögleidd. Gæti hann starfs síns af alúð og
samvizkusemi, þarf hann ekki að óttast, að
hann beri ekki ætíð úr býtum sæmileg embætt-
islaun, að minnsta kosti, enda geri hann gild
reikningsskil, sem auðvelt er að sannprófa, er
lyfsalinn skiptir við eina lyfjaheildsolu undir
fullkomnu ríkiseftirliti. En á móti slíkri trygg-
ingu er sanngjarnt að krefjast af honum fulls.
embættistrúnaðar í síarfi. Var í einu og öllu
stefna frumvarpsins að teygja lyfsala, stærri
og smærri, sem lengst frá því að hafa brask-
araafstöðu til starfs síns, en laða þá að því
að taka upp í staðinn viðhörf trúrra embættis-
manna. í því skyni skyldu þeir afsala sér öll-
um vonum um stórgróða af lyfjásölunni, sem
ekki var talinn sæma, hljóta umbun verka
sinna í tryggri afkomu og sem beztum starfs-
skilyrðum, en mega vænta frama og heiðar-
legra borgaralegra tekna eftir verðléikum.
Þó að lyfsölusjóði væri ætlað að ýta enn
betur undir stoínun nýrra lyfjabúða með því
að veita til þeirra ódýr og hagkvæm lán, sá
nefndin fyrir, að víðar en til mála kæmi að
setja upp fullkomnar lyfjabúðir, gæti almenn-
ingi komið vel, að greitt væri fyrir honum
um aðgang að lyfjum. Þar sem svo væri ástatt
og lyfjabúðir í nánd, hugsaði nefndin sér, að
hagkvæmt væri að leysa ur vandanu.m með
rekstri lyfjabúðarútibúa; og tók hún ákvæði
þar að lútandi upp í frumvarpið. Er ekki ósenni-
legt, að slík útibú hentuðu einmitt einkar vel
úthverfum Reykjavíkur.
Af framansögðu má ljóslega sjá, hver var
og er afstaða nefndarinnar og þar með mín til
hins mjög umtalaða máls um fjölgun lyfjabúða.
Þörfin er fyllilega viðurkennd, hins vegar ekki
vanmetin þau vandkvæði, sem á því eru að
fullnægja henni, en ráð fundin við vandkvæð-
unum og búin í hendur ríkisstjórnarinnar fyrir
meira en fjórum árum. í full fjögur ár hef ég
án afláts hamrað, á því við hverja ríkisstjórn-
ina eftir aðra, að endurskoðun lyfsölulöggjaf-
arinnar yrði leidd til lykta á grundvelli frum-
varpsins, er fyrir 'lá, sem jafngildir því, varð-
andi hið sérstaklega atriði um lyfjabúðafjölg-
unina, að ég hafi hinn sama tíma í sífellu end-
urtekið: Meðal annars til þess, að unnt sé að
svara eðlilegum kröfum um fjölgun lyfjabúða,
bæði í Reykjavík og annars staðar, má ekki
dragast að leiða endurskoðun lyfsölulöggjaf-
arinnar til lykta. Undirtektirnar eru kunnar
■ af því, sem áður segir, svo og liðveizla lyfsölu-
fræðinganna, og veit ég enga, sem miður hafi
tileinkað sér sannindi kenningar Jóns Sigurðs-
sonar, sem ég hugfesti ungurmg lífsreynsla mín
hefur ekki leyft mér að gleyma: Það er ekki
nóg að vilja, að eitthvað verði, heldur verða
menn að vilja það, sem þarf til þess, að það
verði.
M. a. í sambandi við hin margræddu lyfja-
búðarmál Reykjavíkur hefur þess gætt, hversu
háar hugmyndir menn — eða, svo að ekki sé
of mikið sagt, Hannesar og Víkverjar höfuðstað-
arins — gera sér um veg og veldi embættis
míns.. Er þetta því undarlegra, sem mér hefur
lítt enzt fordild og aðrar borgaralegar eigindir
til að hampa því í heimsins augum, og hafa
sumir metið við van. En hvað um það: Land-
læknir vill, og þá verður það. Og þó einkum:
Landlæknir vill ekki, og þá verður það ekki.
Landlæknir bannar að fjölga lyfjabúðum í
Reykjavík, og þess vegna er þeim ekki fjölgað.
Ef hann leyfði það, yrði það þegar gert. Hér
fær enginn um þokað, nema ef vera kynni
sjálft Alþingi. Þetta nær orðið svo langt, að
menn eru farnir að skrifa mér austan yfir
fjall — allt að því prívatbréf ■—- og biðja mig
að vera svo liðlegan að leyfa sér að setja þar
upp lyfjabúð. Bezt gæti c-g trúað, 'að þeir
héldu, að ég hefði lyfjabúðir á ,,lager“, og
ætluðust til, að ég sendi þeim eina með bíln-
um til baka. Enn verð ég að veg'a í hinn sáma
knérunn og láta ekki meira en er. Hér er því
miður allt of mikið gert úr valdi landlæknis,
sem er svo smánarlega lítið, að hann á ekki
einu sinni úrskurðarvald um svo lítið atriði
sem það, hvort leyfa skuli eða ekki, að lyfja-
búðarhola verði sett upp hérna í Kleppsholt-
inu. Algerlega einráð um-þ.að er ríkisstjórnin
eða heilbrigðismálaráðherra sérstaklega. Ef
honum þóknast, getur hann að vísu leitað álits
landlæknis um málið, en ef honum þóknast,
getur hann látið það vera. Ef honum þókn-
ast, getur hann tekið tillit til 'álits landlæknis,
en ef honum þóknast, getur hann líka látið
það vera.
í fyrravetur höfðu lyfsölufræðingarnir kom-
ið þar áróðri sínum fyrir fjölgun lyfjabúða í
Reykjavík, að bæjarstjórnin sambykkti fyrir
þá áskorun á heilbrigðisstjórnina um að fjölga
lyfjabúðum bæjarins um allt að fjórum og fá
lyfjabúðunum stað í hinum nýju bæjarhverf-
um. Af framansögðu er ljóst, að heilbrigðis-
málaráðherrann þurfti einskis að spyrja um af-
stöðu mína til þessarar málaleitunar, með því
að hún var margkunn, svo og hvert samband
ég taldi vera á milli fjölgunar Iyfjabúða og
þess, að endir væri bundinn á endurskoðun
lyfsölulöggjafarinnar. En til þess að ekki skyldi
upp á mig standa og með tilliti til þess, að að-
stæður voru að sumu leyti breyttar, frá því er
lyfsölufrumvarpið var afgreitt til ríkisstjórn-
arinnar, tók ég mér af þessu tilefni fyrir hend-
ur að samræma það hinum breyttu aðstæð-
um. Hinar breyttu aðstæður voru þær, að slitn-
að hafði upp úr allri samvinnu um skipun 1
lyfsölumálanna við stétt lyfsölufræðinganna,
að fyrirsjáanleg voru mikil átök um það, er
lyfsöluleyfi yrðu veitt, hvort þau ættu heldur
að falla í hendur einstökum lyfsölufræðingum
eða einum eða öðrum félagssamtökum almenn-
ings, og að setztur var í sæti heilbrigðismála-
ráðherra maður, sem ólíklegt var um, að léði
frumvarpinu fylgi sitt, nema tryggður væri
réttur samvinnuféiaga til að eiga og reka lyfja-
búðir. Breytti ég nú frumvarpinu í það horf,
að ríkið eitt hefði á hendi lyfjainnflutning og
heildsölu lyfja, en leyfi til rekstrar einstákra»
lyfjabúða mætti jöfnum höndum veita ein-í
stökum lyfsölufræðingum og „samvinnufélög-)
um, sveitarfélögum og öðrum stofnunum eða
fyrirtækjum almennings, sem ætla má að gæti
tsúlega hagsmuna almennings". Eins og menn.
sjá, er þetta grundvallarbreyting frá sjónar-
miði lyfsöíufræðinga, eh frá sjónarmiði þjóð-
félagsins skiptir hún sára'litlu máli. Um þess-
ar breytingar fer ég svofelldum orðum í við-
aukagreinafgerð, er ég lét fylgja frumvarpinu
til ráðherra:
,,Um einstök atriði breytinga þeirra, sem
gerðar hafa verið á frumvarpi milliþinga-
nefndarinnar, er lítið að segja. Þær raska í
\ engu heildarstefnu frumvarpsins. Eftir sem
áður er farinn millivegur milli opinbers
rekstrar (heildsalan) og einkarekstrar (smá-
salan). Að vísu er jöfnum höndum gert ráð
fyrir félagsreknum lyfjabúðum (bæjarfé-
laga, samvinnufélaga o. s. frv.). Er þar með
látið að augljósum vilja almennings og, að
því er ætla má, mikils meira hluta Alþingis.
En nái heildsalan því að svara tilgangi sín-
um um að tryggja almenningi sannvirði
lyfja, má ætla, að hlútverk félagsrekstrar-
Framhald á 7. síðu.
verðirr haldinn í BreiðfirðingabúS í kvöld. Hefst kl. 8V2.
Til skemmtunar:
Upplestur: Oscar Clausen.
Gamanvísur: Lárus Ingóífsson.
Einsöngur: Sigurður Markan.
Hawaikvartettinn syngur og leikur.
Aðgöngumðiar seldir hjá Silla & Valda, Laugavegi 43 03
KRON, Skólavörðustíg 12, og vio innganginn ef eitthvað
verður eftir.
Afgreiðslumannadeild VR.
uíii ver

Hver verSur eftirma'ðor Stalins?
UNDANFARNAR VIKUR hef-
ur verið mikið af fréttum um
það, að Stalin sé veikur eða
jafnvel dauður, og hafa menn
eins og sendiherra Brazilíu
í Moskvu verið bornir fyrir
fréttinni. Þessar andlátsfregn
ir hafa allar verið bornar íil
baka, og jafnvel Marshall, ut
anríkisráðherra USA, sagði,
að spu.rður ' á blaðamanna-
fundi, að hann hefði engar
heimildir, er gæfu ástæðu til
að ætla að gamli maðurinn í
Kreml sé nær grafarbarmin-
um en venjulega.
ÞAÐ BENDIR ÞVÍ ALLT til
þess, að enginn fótur sé fyr-
ir þessum fregnum, En samt
er það staðreynd, að Georgíu
maðurinn Djugasvili er orð-
inn 68 ára og hefur átt erfitt
líf. Það er því vel sennilegt
að hann fari veg allra dauð-
legra fyrr frekar en síðar,
og aðrar óstaðfrestar fregnir
hérma, að trúaðar konur í
Ameríku hafi miklar- áhyggj
ur af því, hvað bíði „aum-
ingja mannsins11 hinum meg
in.
VIÐ SKULUM EKKI haf a' á-
hyggjur af því, hvað verður
um Stalin í -öðru lífi, heldur
snúa oltkur að því, hver muni
taka við völdum hans. Um
það eru álíka margar hug-
myndir og sérfræðingar í
Rússlandsmálum eru margir.
Sumir búast við hatramri bar
áttu milli arftaka hans, aðrir
telja að þessi eða hinn muni
þegar í stað setjast í hásætið
og stjórna í anda Stalins og
keisaranna.
•KUNNUGIR MENN gera sér
engar vonir um, að allt muni
fara í bál og brand og hin
langsvæfa Þyrnirós, rúss-
neska þjóðin, muni vakna.
Hins vegar er það talið lík-
legt, að þrír eða fjórir menn
. muni fara með völdin, skipta
þeim með sér fyrst um sinn.
Þeir muni skilja það, að bar
átta um völdin geti alvarlega
spillt fyrir Rússíá og komm-
únismanum um allan heim.
En það er enginn vafi á því

að smátt og smátt muni á-
tökin milli þessara manna
harðna, og svo muni fara á
ný, að einn standi eftir — al
valdur.
ÞESSIR FJÓRIR MENN, sem
næst standa hásætinu í
Moskvu, eru Vyacheslav
Molotov, Andrei A. Zhdanov,
Lavrentu P. Beria og G. M.
Malenkov. Fleiri koma til
greina, nýjum mönnum get-
ur skotið upp fyrr en varir.
MOLOTOV þekkja allir meira
eða minna. Hann hefur með
hörku og ósvífni stjórnað ut
anríkismálum Rússa siðan
fyrir styrjöldina. Það er auð
séð af áróðri miðstjórnarinn-
ar í Moskvu, að Molotov
stendur Stalin næst. Við
kosningar hafa verið settar
upp stórar myndir í hverrl
borg landsins, þar sem Stal-
in og Molotov sjást vera aö
Ieika sér með fallegum börn-
um í sólskini. Molotov hef-
ur verið hinn tryggasti fylg
ismaður' Stalinismans.
ZHDANOV er í Russlandi hetj-
an frá Leningrad. Hann stend
ur einnig mjög nærri Stalin
geysilega valdamikill. Hann
hefur mikil áhriL á flokks-<
Framhaid á 7. síðu.