Alþýðublaðið - 16.07.1950, Síða 4

4
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhxisið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
"A -,V( .
Stjérnmálaflokkar
og samsærissamtök
í ÖLLUM lýðfrjálsum lönd-
um er það talið sjálfsagt og
eðlilegt, að þeir, sem áhuga
hafa á þjóðfélagsmálum, skipi
sér í stjórnmálaflokka. Sá
háttur er ævagámall og á sér
langa og margbrotna sögu.
Víðast hvar í vestrænum
löndum, þar sem lýðréttindi
fólksins þykja sjálfsögð og þar
sem menningin hefur fest var-
anlegar rætur, er flokkaskip-
un nokkuð með líkum hætti,
þótt styrkleikahlutföll stjórn-
málaflokkanna séu nokkuð
mismunandi. Sums staðar í
þessum löndum eru jafnaðar-
mannaflokkarnir hart nær
100 ára, en aðrir mun yngri.
Alþýðuflokkurinn í Danmörku
er að verða 80 ára, en alþýðu-
flokkarnir á hinum Norðurlönd
unum og Bretlandi nokkuð
yngri, þó allir 'yfir fimmtíu
ára gamlir, nema á íslandi, þar
sem flokkurinn er 34 ára.
Skipting á milli borgaraflokk-
anna og mismunandi stefna
þeirra og áhugamál eru víð-
ast í þessum löndum með ærið
líkum hætti. Þannig eru íhalds
eða hægri flokkarnir alls stað-
ar, einnig svonefndir frjáls-
lyndir borgaraflokkar, sums
staðar fleiri en einn, og á síð-
ustu tímum hafa víða risið upp
sérstakir bændaflokkar. Átök
eru allhörð á milli framan-
greindra flokka, en þó einkum
á milli alþýðuflokkanna og
hinna íhaldssamari borgara-
flokka.
En allir þeir flokkar, sem nú
hafa verið nefndir, eiga það
sameiginlegt, að þeir viður-
kenna í orði, og flestir einnig
á borði, lýðræðið sem grund-
vallaratriði, og einnig það
þingræði ,sem telja má að upp
runalega sé grundvallað á
Bretlandi. Allir flokkarnir leit
ast við að vinna stefnumálum
sínum fylgi, eftir löghelguð-
um leiðum og leikreglum, sem
markaðar eru að aðalefni í
stjórnskipulagslegum, og telja
sjálfsagt að hlíta settum regl-
um löggjafarinnar varðandi
bann gegn afbrotum og á-
kvæði refsinga. Annað mál er
svo það, að sumir flokkanna
geta baft á stefnuskrá- sinni
ákveðnar, tilteknar breytingar
á f órnskipunarlögum og refsi
löggjöf, og þá að sjálfsögðu
með þeim hætti og eftir þeim
leiðum, sem ákvarðaðar eru í
gildándi lögum.
Þar sem ekkert lýðræði rík-
ir, er þetta allt með mjög ó-
lík- m hætti. Menn og samtök,
ser i oftast ha'fa brotizt til
va' a með ofbeldi, hafa afnum
ið '11 lýðréttindi, leyfa aðeins
einn flokk eða samtök, og
rer a þeim, loka inni eða tor-
tír . er láta í Ijósi aðrar skoð-
an*sem eru andstæðar eða
ALPÝÖUBLAÐID
fj -
taldar hættulegar einræðisklík
unum. Félagafrelsi, mál-, sko5
ana-, rit- og fundafrelsi finnst
þar ekkert í líkingu við það,
sem lÖgvarið er og verndað
í lýðræðisríkjunum. Á yfir-
standandi öld eru táknrænust
og óskoruðust allra einræðis-
ríkja Rússland Stalins, Ítalía
Mussolinis, Þýzkaland Hitlers,
og nú eftir síðustu heimsstyrj-
öld leppríki Rússlands í Aust-
ur-Evrópu og Asíu, þar sem.
rauði herinn og fimmta her-
deild kommúnista hafa með
ofbeldi þröngvað þjóðunum
undir einræði Stalins og leppa
hans og þeim er haldið áfram i
viðjum þessa ófrelsis með
brugðnum • byssustingjum,
leynilögreglu, fullum fangels-
um og stórkostlegum fanga-
búðum.
Þannig eru einræðislöndin.
Þar eru raunverulega engir
stjórnmálaflokkar, sem hægt
er að nefna því nafni, með
réttri merkingu að viðteknum
hætti lýðræðisríkja. Þar er að-
eins að finna lögþvinguð sam-
tök ofbeldis- og einræðis-
manna.
*
Áður en drepsóttir komm-
únismans, fasismans og naz-
ismans fóru að sýkja Evrópu
og yfirleitt allan heiminn
voru til samsærissamtök í
sumum löndum, sem óspart
beittu ránum, morðum og ó-
skoruðu ofbeldi. Þau störfuðu
víðast í leyni, og þegar náðist
í forgöngumennina og fylgj-
endur þeirra, var þeim að
sjálfsögðu refsað sem afbrota-
möpnum, eftir gildandi Iögum,
fyrir þá glæpi, er á þá sönn-
uðust, eftir viðteknum réttar-
reglum. Nú hafa að mörgu
leyti álíka samsærissamtökum
verið gefin stjórnmálaflokks-
heiti, sem kennd eru við kom-
múnisma, fasisma og nazisma.
Sá er þó munur á, að víðast
er það form haít á stefnuskrá
þessara samtaka, að þar er að-
eins yfirlýst starfsaðferðum og
markmiðum, sem samrýmast í
crði stjórnskipulagslögum dand
anna, og brjóta ekki beint í
bága við refsilöggjöfina. En
ræður og rit, hótanir og að-
farir þessara samsærismanna
koma oft upp um hvatir þeirra
og fyrirætlanir. í orði kveðnu
brópa þessir samsærismenn
hátt um lýðræði, já jafnvel
„alþýðulýðræði“, og telja sig
berjast fyrir því og vilja verja
það. En það eru álíka frómar
og einlægar aðfarir kommún-
ista, er þeir kenna sig hástöf-
um við lýðræði, eins og þegar
nazistarnir skreyttu sig með
heiti sósíalismans. Vinsæl og
viðurkennd hugtök eru að yf-
irvarpi notuð sem agn og í
blekkingaskyni, af höfuðand-
stæðingum þeirra. Og lygin er
óspart og opinberlega tekin í
þjónustu þessara samtaka, eins
og opinberlega var yfirlýst á
sínum tíma í „Rothe Fahne“
og átakanlega sannast nú í
sambandi við innrás og hryðju
verk kommúnista í Kóreu.
Ósvífnin ríður ekki við ein-
teyming.
Það, sem hér að framan er
sagt, eru söguleg og óvefengj-
anleg rök fyrir því, að samtök
kommúhista, fasista og naz-
ista eiga raunverulega ekkert
sameiginlegt með stjórnmála-
flokkum í lýðræðislöndum.
Fylkingar ofbeldis- og ein-
ræðismannanna eru e k k i
stjórnmálaflokkar í
þeirri merkingu, sem getið var
um hér í upphafi, heldur
samsærissamtök of-
beldismanna, sem raunveru-
lega starfa ekki í samræmi við
stjórnskipulagslög og refsilög
iýðræðis- og menningarríkja.
Gildir þá einu hvað þessi sam-
tök kalla sig nú eftir heims-
styrjöldina, hvort heldur kom-
múnistaflokka, eins og víðast
hvar er gert, eða sameiningar-
flokka sósíalista, eins og þekk-
ist á íslandi og í Austur-
Þýzkalandi. Eðli þeirra, til-
gangur og starfsaðferðir er
alls staðar eins, og hljóta fyrr
eða síðar að verða öllum þeim
Ijós, er opin hafa augu og láta
ekki slagorð, hugtakablekk-
ingar og múgæsingar brjála
heilbrigða hugsun.
En þá rnyndu margir spyrja,
og ekki alveg að ástæðulausu:
Á ekki að banna þessi sam-
særissamtök innan lýðræðis-
þjóðfélaga? En svarið hjá öll-
um sönnum lýðræðissinnum
hlýtur að vera það, að á með-
an ekki sé meira aðgert, og
opinberar, alvarlegar tilraunir
ekki gerðar til hreinnar of-
beldisbyltingar af þessum sam
’særissamtökum, þá sé það
hvorki rétt né eðlilegt innan
lýðræðisþjóðfélags, að banna
þessi samtök með lögum. Það
eru aðrar aðferðir, aðferðir
hins sanna lýðræðis, sem á að
beita til þess að útrýma þess-
ari pest, eða gera hana hættu-
litla. Þ a ð þ a r f a ð f r æ ð a
f ó 1 k i ð . Það þarf að gera
hvort tveggja í senil: veita
sanna, sögulega fræðslu um
eðli og áform samsærissamtak-
anna, sýna með Ijósum og
skýrum rökum hvaða hætta
lýðræði og frelsi er búin með
aðförum og áformum einræð-
ismannanna. Samtímis þarf að
að brýna fyrir mönnum hina
ómetanlegu kosti lýðræðisins
frelsisins, lífsnauðsynina á því
að fá notið í fyllsta mæli, en
þó með ábyrgð, réttindanna til
þess að tala og rita, mynda fé-
lög og berjast fyrir áhugamál-
um sínum, allt eftir lögfestum
leikreglum lýðræðis og menn-
ingar þjóðfélags. Og að sjálf-
sögðu getur ekki komið til
mála, að nokkur lýðræðissinn-
aður stjómmálaflokkur geti
átt samleiS eða samstarf við
samsærissamtökin.
*
En það verður eihnig að
hafa nánar gætur á samsæris-
samtökunum; og þegar ein-
Lokað
frá 24. júlí til 8. ágúst
vegna sumarleyfa
Opnum aftur í Gunnarssundi 2 í stærri og fullkomnari
húsakynnum. Síðasti móttökudagur á fatnaði til hreins-
unar fyrir sumarleyfi er á morgun, mánudag.
EFNALAUG HAFNARFJARÐAR H.F.
Sunuúdagur 16. júlí 1950
Í 1 B &
EF HEIMSSTYRJÖLD brytist út á næstunni, gæti skap-
azt hér hið alvarlegasta ástand, þar sem mjög lítið er til af
nauðsynjum í Iandinu. Aðfluíningar gætu orðið erfiðir, því að
Rússar eiga fleiri og betri kafbáta en Þjóðverjar áttu í síðasta
stríði.
Yigtarhús bæjarins við Tryggvagötu hjá Hamri er hið
íburðarmesta sinnar tegundir í landinu. í vigtarhúsinu er
kaffistofa og á því er turn, sem í verður klukka. Húsið hefur
kostað 230.372,23 kr.
Áfengisvarnarnefnd kvenna vill láta basrna að seíja
börnum innan 14 ára gosdrykki og sígarettur.
Tjarnarbíó hefur fengið leyfi bæjarins fyrir viðbyggingu
við kvikmyndahúsið í Tjarnargötu 10 E.
Á síðasta bæjarstjórnarfundi mættu fyrir minnihiuta-
flokkana eingöngu nýir bæjarfulltrúar, kosnir í fyrsta sinn í
vetur. Borgarstjóri notaði sér, að þeir vissu ekki, hvernig venja
er að afgreiða reikninga bæjarins, og fékk reikningana sam-
þykkta á sama fundi og þeir voru lagðir fram, í stað þess að
lofa mönnum að skoða reikningana milli funda. Þetta bragð
borgarstjórans básunar Morgunblaðið sem mikla „viðurkenn-
ingu“ á fjármálastjórn íhaldsins!
Bílar eru nú ekki lengur „seldir“ liér á landi, heldur
eru þeir „gefnir“. Til að fá slíka „gjöf“ þarf maður að geta
stungið að gefanda 50—100 þús. kr. í þakklætisskini.
HITT OG ÞETTA: Fisksalafélagið vill láta banna fisksölu
í matvöruverzlunum bæjarins * !í * Bæjarráð hefur neit-
að að taka 15 ára skuldabréf upp í útsvarsskuldir * *
Næsti barnaskólinn, sem reistur verður á eftir Langholtsskól-
anum, verður í Hlíðahverfi, sennilega ofan Stakkahlíðar.
* * !|! Jóhanrr Hannesson er fluttur til Oregon í Banda-
ríkjunum, þar sem hann tekur við kennslu við háskóla.
* Nú er loks byrjað að laga lóðirnar viö bæjarhúsin við
Hringbraut !;! í! * Vonandi verður fljótlega byrjað á lóð-
unum við sambýlishúsin við Eskihlíð, en skipulag þeirra lóða
er búið að samþykkja.
Það ætti að banna með lögum, að íslenzk iðnfyrirtæki,
sem-framleiða eingögu fyrir innanlandsmarkað, hafi vöru-
merki sín og skýringar með vörunni á erlendum tungu-
málum. Þetta er blekking, sem er skammarleg, en blekkir
þó engan til lengdar.
GJALDEYRISMÁLIN: Yfirvöldin ættu að athuga gaum-
gæfilega, hversu mikinn gjaldeyri útlendingar greiða fyrir
húsaleigu í Reykjavík. Það mundi reynast veruleg upphæð,
sem hverfur af gjaldeyri á þann hátt.
%
Það er nú loks búið að ákveða að byggja starfsmannahús
við hælið í Arnarholti, svo að konur og börn starfsmanna
þurfi ekki að búa í sama húsi og sjúklingarnir.
HÆRINGUR: Enn hefur Hæringur að vonum ekki greitt
Reykjavíkurhöfn eyri, en ætlunin mun vera, að skipið greiði
ekki hafnargjöld, heldur lóðagjöld, eins og hver önnur verk-
smiðja!
Gamall maður gekk fram á Ægisgarð og spurði: Er það
satt, sem ég heyri, að Hæringur sé á förum til Seyðisfjarðar?
Það mun vera ætlunin, var honum svarað.
— Og fer hann sjóleiðis? spurði sá gamli.
Þrátt fyrir illkvittnina óg glettnina um Hæring mumi
flestir óska honum góðrar ferðar í sumar. Það er mikið
undir því komið fyrir þjóðina alla, að skipið reynist vel,
svo að hægt verði að leígja það til annarra landa, þegar
ekki eru verkefni hér heima.
hverjir innan þeirra gæta ekki
hófs en ganga út yfir mörk
hins lögleyfða og inn á svið,
sem refsivert er að lögum, að
beita þá hispurslaust ákvæð-
um laganna og refsa þeim,
sem sannanlega hafa reynzt
brotlegir. Einkennandi dæmi
er þar aðfarirnar og árás-
irnar við alþingishúsið 30.
marz 1949. Einnig þarf að
fylgjast vel með og afhjúpa,
þegar unnt er, þjónustu sam-
særissamtakanna við erlend
yfirgangsríki gegn hagsmun-
um sinnar eigin þjóðar.
Á þenan veg og þennan eina
veg á lýðræðisþjóðfélag að
vernda sig gegn samsærissam-
tökunum. Fræðsla og aftux
fræðsla, sögulegar staðreynd-
ir, hispurslaus afhjúpun á sam
særismönnunum, drengileg,
hörð og réttsýn barátta gegn
áformum samsærismanna —
það eru vopnin, sem beita á,
hart og hlífðarlaust, — en með
rökum og staðreyndum.
Sé þetta gert af áhuga, nauð
syn og réttdæmi, mun glýja
falla af augum margra. Þeir,
sem hafa verið blekktir, munu
átta sig. Eftir munu þá að lok-
um standa þeir einir sarnsær-
ismenn, sem eru svo haldnir
ofsatrú eða illum hvötum, að
engar lækningar duga. En þeir
ættu þá að verða tiltölulega
hættufítil klíka, einangruð og
fyrirlitin af öllum sönnum lýð
ræðissinnum. í þá átt gengur
þróunin víðast í Vestur-Ev-
rópu. íslenzka þjóðin á vissu-
lega að vera nægilega þrosk-
uð, menntuð og réttsýn til að
þvo að verulegu leyti sf sér
smánarblett samsærissamtak-
anná, og gera hanr. að örlitl-
um svörtum depli —- þýðing-
arlausum, en þó til viðvörun-
ar.