Alþýðublaðið - 21.11.1950, Síða 5

Þriðjudagur 21. nóv. 1950.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Verkefni Alþýðusambandsþingsins:
dga Haiiíi-
tar vi sefn-
HFJÐRUÐU FÉLAGAR OG
.GESTIR, ég býð ykkur öll vel-
konain til þessa þinghalds Al-
þýðusambandsþings íslands, en
Alþýðusambandsþing þetta er
hið tuttugasta og annað í röð-
inni.
Á þeim árum, sem liðin eru
síðan verkalýðssamtökin á ís-
landi héldu hið fyrsta þing sitt,
hefur orðið slík gjörbreyting á
kjörum alls vinnandi fólks, að
líkast er fögru ævintýri. Fáar
félagshreyfingar hér á landi
muni geta litið farinn veg öllu
árangursríkari en verkalýðs-
hreyfíngin. Skref fyrir skref
hafa alþýðusamtökin sótt fram
til sigurs góðum málefnum, er
að því hafa stuðlað að bæta lífs
kjör almennings, auk menntun
hans og þroska. Þetta hefur
svo í ríkum maéli aukið trú hans
á gildi mannsins, og skapað hon
um skilyrði til aukinnar lífs-
hamingju.
En þótt mikið hafi áunnizt,
og fullyrða megi, að lífskjör ís
lenzku þjóðarinnar standast
samanburð við lífskjör flestra
annarra þjóða, þá eru verkefni
alþýðusamtakanna á engan veg
þrotin, síður en svo. Og hver sá
félagsmaður þeirra, er verkefna
leitar á þessu viði, mun sanu-
arlega komast að raun um, að
verkefni alþýðusamtakanna,
sem möguleikar eru fyrir hendi
til að vinna að, eru nú sem fyrr
óþrjótandi.
Þannig mun það ávalt verða
meðal hverrar lýðfrjálsrar þjóð
ar. Þess vegna ber verkalýðs-
samtökunum helg skylda til að
standa trúan vörð um lýðræð-
ið og vinna að því, að treysta
það og tryggja, að það geti ver-
ið sem fullkomnast.
Eðli sínu samkvæmt ber
verkalýðshreyfingunni, alþýðu
samtökunum, að vinna gegn ein
ræði og kúgun þess, í hvaða
formi, sem það birtist, og und-
ir hvaða vfirskyni, sem bað er
boðað. Megi íslenzkri verkalýðs
hreyfingu iafnan skiliast þetta
og hún vera sínu helga hlut-
verki trú, á þessu sviði sem
öðrum.
Ég gat þess áður, að verkefni
alþýðusamtakanna væru óbrjót
andi, og vil ég jafnframt minna
á, að verkefnum þessum má
einkum skipta í tvo flokka. Ann
ars vegar þurfa samtökin að
vera á stöðugum verði gegn ár-
ásum, sem að þeim er stefnt til
eyðileggingar þeim bættu kjör
um og auknu mannréttindum,
og ýmsu því öðru, er að því
miðar að skapa hinum starf-
andi manni sem fullkomnast
hamingjuöryggi.
Þegar við nú komura saman
til þessa þinghalds, eru ýmsar
blikur á lofti, og veður öll
válynd. Frumskilyrði mann-
sæmandi lífskjara — atvinnu-
öryggið — er minna nú, en ver
ið hefur um langt árabil.
■Börðétofusett ‘— Sófásétt -— Svefnhérbergissett
—r- Klæðasápar — Barnákojur. ^
Húsgagnaverzlún
Guðmundar Guðmundssonar
>_,augavegi 166, sími 81055.
heldur fund í AlþvðuhúsiSu þriðjudag 21. nóvember kl.
20.30.
FUNDAREFNI:
1. Féiagsmál.
2. Gengið frá lista til stiórnarkjörs.
3. Önnur mál, sem fram kunna að koma.
Félagar mæti réítstundis.
Stjórnín.
Helgi Hannesson, forseti Alþýðusambands íslands, setur sam-
bandsþingið. (Ljósm.: Óskar Gíslason);
fyrir almeir*um grunnkaups
hækkunum þannig, að raun-
verulegur kaupmáttur vinnu-
launanna rýrni ekki frá því,
sem nú er.“
Dýrtíð og verðbólga eykst
stórlega í landi, svo að segja I
frá degi til dags. Samdráttur í
rekstri framleiðslutækjanna
veldur þegar atvinnuleysi, og
er nú svo illa komið í sumum
bæjum og kauptúnum lands- , , , . , .
íns að til stórra vandræða horf slðasta sambandsþings hefur
• r r.tjorn Alþyðusambandsin gert
. „ ,, , , , . I allt, sem í hennar valdi stóð til
Þessa. Alþyðusambandsþmgs 3ð knýja fram stöðvun dýrtíð_
bíour því fjöldi verkefna, sem arinnarj en þegar það' í;kki
ÖH eru þess eðhs,að miklu varð tókst> haft forgöngu um aðrar
þær aðgerðir, er miðuðu að því
að koma í veg fyrir rýrnandi
Trú þessari stefnuyfirlýsingu
ar fyrir alla alþýðu manna og
þjóðina í heild, hver-su leyst
verða. —
Ég treysti því, að þingfulltrú
ar geri sér þess ljósa grein, að
á þeim málum, sem þeir koma
nú til með að fjalla hér um, ber
þeim að taka með fullri ábyrgð
artilfinningu, verandi sér með
vitandi um það afl, sem alþýðu
samtökin eru í þjóðíélaginu, og
að því ber að beita nauðsynja-
málum samtakanna til fram-
dráttar, hafandi jafnframt í
huga, að saman fer hagur al-
þýðu manna og heill alþjóðar.
Ég mun hér ekki ræða mikið
um hin mörgu og margþættu
mál, er verið hafa viðfangsefni
sambandsstjórnar það kjörtíma
bil, sem nú er á enda. Hvcrt
tveggja er, að þingfulltrúar hafa
í höndum skýrslu sambands-
Etjórnar, þar sem meðal annars
kaupmátt launanna.
Ég vil einkum nefna tvennt,
sem ég tel í þessu sambandi át-
hj-glisvert og lít á sem stórmál
verkalýðshreyfingarinnar:
Annað cr hinn stóri áfangi,
er náðst hefur í samræmingu
kaupgjalds um land allt jafn
hliða gru'nnkaupshækkunum
þeím, er orðið hai'a. Er nú
svo komið, að lcaupgjald má
heita aðeins tvennskonar, þ.
e. kr. 9.24 og kr. 9.GÖ í grunn
laun við almenna vinnu hjá
körlum um klst. 29 félög
hafa nú kr. 9.24 um klst. 1
félag kr. 9.12 og 33 félög kr.
9.00. Aðeins 7 félög eru und-
ir kr. 9.G0 á klst. meö kaup
karla.
Kauo kvenna er nú víðast
orðið kr. 6,60. Kaup iðnaðar
manna má heiía a’veg hið
sama. hvar scni er á landinu.
í sötm samtakanna hefn.r
ráðst rlíkur jöfnuður um kaup,
sámbandið-stóð ekki eitt í þess
ari deilu vjð .ríkisvaldið. Banda
lag starfsmanna ríkis og bæja
og A. S. í. áttu um það nána
og ágæta samvinnu. Persónu-
lega vil ég þakka formanni
Randalagsstjórnarinnar Ólafi
Björnssyni ágætt samstarf í
málinu, en hann er hér gestur
okkar á þinginu fyrir hönd
Bandalagsins.
Einnig eru gestir okkar á þing
inu, þeir Guðbjartur Ólafsson
frá Farmanna- og fiskimanna-
sambandi íslands, Tryggvi
Sveinbjörnsson, frá Iðnnema-
cambandi Islands, Sæmundur
Friðriksson frá Stéttasambandi
bænda.
Gesti þessa bið ég alveg sér
staklega velkomna, þar eð þeir
eru fulltrúar þeirra samtaka, er
Alþýðusambandið hefur og á
að hafa mikla samvinnu við.
Þeir munu hér á eftir flytja
þinginu kveðjur samtaka
sinna. Félagar og gestir! ís-
Lenzkum alþýðusamtökum hef
ur til þes.sa tekizt að koma í veg
fyrir, að hér ó Íandi myndaðist
hópur úrræðalaus öreigalýðs,
er yrði viljalítið verkfæri í
höndum harðsvíraðs atvinnu-
rekenda\ralds og fjárplógs-
manna. Ég bið og vona, að sam
tökum okkar megi ávalt auðn-
ast að koma í veg fyrir slíkt.
Ég vænti, að þing þetta megi
leggja fram círjúgan skerf til
að alþýðusamtökunum takist
það.
Með tilliti til þessa, berjumst
við fyrir auknu lýðræði, og
sem fullkomnustu atvinnuör-
yggí- ,
Megi þessu þingi Alþyðusam
bands íslands, sem er hið 22.
í röðinni, takast að vinna að far
sælli lausn þeirra mála. er fyr-
ir því liggja, svo að tii hei'.la
og hagsældar verði fyrir alla ai
þýðu þessa lands og til bless-
unar fyrir þióðarheildina. '
Ég lýsi því svo hér með yfir,
að 22. þing Alþýðusambands fs
I Lands. er sett.
er getið þess helzta, er gerst
hefur þessi tvö ár, og undir
umræðum þeim, sem um hana
verða, gefst tækifæri til að
ræða málin nánar.
En hins vil ég hér geta, að sem nú.
sambandsstjórn le’t svo á. að Hitt stórmálið er
með þeirri samþykkt, er síðasta bvðúramtakanna
Alþýðusambandcíbiiig gjörði i
atvinnu- og verkalýðsmálum
væri stefnan mörkuð; en sagði
svo m. a.:
Malídór Killan Laxness skrifar formá!a0
M^LVERKABÓKIN um Kjarval er kömin út hjá Helga-
elli, og er þetta þriðja bókin í flokítinum íslenzk list. Er bók-
sío ah 'in hin glæsilegasta, hvsð útgáfu snertir, og í henni 52 myndir,
átökum 1 preníaðar í einurn lit, og 24 litmyndir af málverkum Kjarvals,
heirra við ríkir.valdið út af, allar prentaðar hjá Waterlow and Sonsv Ldt. í London. Inn-
föLu.n vísitölunnar. I gangsorð bókarinnar skrifaði Halldór Kiljan Laxness, og eni
’lál hetta var hvorttveagja í að gera 'bókina aðgengilega fyrir er-
,.Þinq')ð geri.r sár Ijóst, að
tlýrtíðin cr þegar komin á
þsð stig í land'nu, að af heiini
getúr þá og þegar le'tt víð-
tæk stöðvun atvinnutæltjá,
scm verkafólk á þústm'Ium
saman afkomu sína nndir;
Þess vegna er fyrsta krafa
þessa þings alþýðusamtak-
anna alger stöðvun eða lækk
un dýrtíðarinnar.
Haldi dýrtíðin hins veáúr
áfram að vaxa felur þingið
væntanlegri sambandsstiórn
að vernda hagsmuni verka
þau einnig á ensku
lenda lesendur.
Ragnar Jónsson, forstjóri
Helgafells, skýrði í gær frá út-
sem við komu bókarinnar. Hann kvað
þótt af Kjarval sjálfan hafa va’.ið
senn hagsmúnamál mikið og
réttlætismál. A. m. k. þýldr ökk
ur og að mínu állti réxtilega
mikilsvirði að fá hvért það visi
tö’uítig á kaup okkar
t.o’ium að okíuir ber
vi-'um aðiijum væri reynt að myndimar og raðað þeim.
gera lítið úr slík.u, efiir að s;g ' Hefðu litmyndirnar verið gerð
ur hnfði unnizt í rnálmu. ! ar i London óg'þuffti sð senda
Einnig var ínálið m'iki.ö rétí-1 málvérkin þangað. Voru 'þau
læ’ismál. o'.ns og óg sagði að-; vatryggð íyrir hálfa aðra
an, og má óhætt funyrða, að milljón í þeirri ferð, ’sem tók
ssgu.r- santtakai :ia í pvi sé meðj á annað ár. Ragnar kvað óvíst,
rtærri siðfecð'sLouum sigi.'um. \ hvaða verk yrði næst í þessum
ar launbagf.'-nmtók.n. h'afa unn i flokki, en þegar hafa komið
Lð. I út málverkabækur Ásgríms
Ljúft er mér og skylt að Jónssonar og Jóns Stefánsson-
lýðsins með því að bcita sér minna á það hér, að Alþýðu- ar.
Er Ragnar var spurður um
aðrar bækur, er Helgafell gæfi
út í ár, skýroi hann frá enn
ónefndri Ijóðabók eftir Tómas
Guðmundsson, sjötta og síð-
asta bindi Þorbergs Þórðarson
ér um séra Árna, er nefnisi
Áð ævilokum, nýrri' útgáfu af
Bréfum til Láru með nýjum
eftirmála höfundar; .og nýrri
ekáldsögu eftir Kristmann
Guðmundsson, er nefnist Þok-
an rauða. Þá mun Helgafell á
næsta ári gefa út sex binda
(Frh. á 7. síðu.)