Alþýðublaðið - 19.12.1950, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 19. desember 1950 .
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
11
Skrípampd a! léni hiskupi áraspi
Framh. af 5. síðu.
villunni, lokið og komið út í
hreina sögulega dellu. Það þýð-
ir ekkert að vitna í það, eins
og þjóðminjavörður gerir, hvað
erlendir menn kunna að hafa
gert, því erlend vitleysa skap-
ar auðvitað ekki lög hér á
landi. Én. auk þess er þessi á-
burður á erlenda höfunda rang-
ur. feeir fara með menn, sem
ekkert er þekkt um nema þjóð-
sögur einar, eins og þeim býð-
ur við að horfa, en ef þeir ann-
ars þurfa að bylta sér, þá
skreppa þeir í fjarlæg eða
skálduð umhverfi. Svo fór t. d.
Bernard Shaw, er svo stóð á,
með leikrit suður á Balkan eða
Marokko eoa til einhverra
staða, sem voru eins fjarri
Englandi eins og Hornstrandir
eru Reykjavík, og bjargáði sér
á þann veg. Annars er það ó-
skiljanlegt, að höfundur þess
leikrits, sem bér um ræðir,
skuli ekki hafa haft hug-
kvæmni til þess að velja per-
sónum sínum einhver nöfn út
í loftið. úr því að hann hafði
hugkvæmni til að lá.ía þær
hegða sér út í bláinn, en þó a\]+
öðruvísi en þær gátu.
Ég hef ekki séð þetta leik-
rit, og ætla ekki að gera það,
en ég hef sem sagt 3'esið það —
því miður. Ég var harla glaður,
er ég frétti að þjóðleikhúsið ætl
aði að heiðra minningu herra
Jóns á 400 ára ártíð hans, en
þegar ég frétti að það ætti að
gera með því að leika þennan
sögulega óskapnað, þá varaði
ég' stjórn þjóðleikhússins við og
benti henni á, að það væri allt
annað en heiður fyrir herra
Jón að vera. sýndur lýðnum á
andlegum nærbrókum Tryggva
Sveinbjarnarsonar, og er þetta
síður en svo sagt af andúð á
honúfn eða skapgerð hans. Ég
benti og á að sjálftsagt v.æri að
leika þetta leikrit, en að ekki
mætti gera það á sjálfan ár-
tíðardaginn, og lofaði því jafn-
framt að það yrði ekki látið ó-
átalið. Við þessu var skellt
' skolleyrum. Það var ásetning-
j ur minn að láta líða um dal og
hól, unz leikurinn væri búinn
Iað ganga af sér sokka og skó
hér, svo að leikhúsið gæti ekki
j hlotið f járhagslegt tjón af völd-
j um mínum; fjárhagsörðugleik-
! ar þess munu verða nógir áður
* en lýkur. En nú er leilcritið far-
; ið á höfuðið, og þá vil ég efna
orð mín, og biðja þjóðleikhúsið
að hafa skarpa skömm fyrir að
hafa, þó í góðri meiningu væri,
j vansæmt minningu herra Jóns
með því að sýna aðra eins
j skrípamynd af honum og þarna
er gert. Til þess að stjórna
þjóðleikhúsi verða menn að
vera þeirri háttvísi gæddir, að
slíkt g'eti ekki hent þá.
Guðbr. Jónsson.
Skammdegisgestir
Framhald af 7. síðu.
sammerkt í því, að frásögnin
er góð, því höfundur er hörku-
vel ritfær. Hefur hann fullt
vald á hinum þjóðlega sagna-
stíl, þar sem uppistaðan er
hreint og kjarngott alþýðumál,
en ívafið að nokkru Jeyti sótt
til málfars íslenzkra fornrita,
án þess að of mikið sé að því
gert að fyrna stílinn. Mannlýs-
ingar láta Magnúsi vel, eins og
Ijóst kemur fram í þætti af Jó-
hannesi Sveinssyni. Mikill
fengur er að þeim frásögnum,
sem lýsa af glöggskyggni og
kunnugleik atvinnu-, við-
skipta- og menningarháttum
liðins tíma, eins og t a. m.
þættirnir „Hafís, hungur og
heyþrot“ og „Fyrsta vertíð
mín á Suðurnesjum“. Er það
sannmæli, sem J;ónas Jónsson
segir í formála, að í bók þess-
ari sé brugðið upp merkilegum
þjóðlífsmyndum úr lífi samtíð-
armanna og forfeðra frá síð-
ustu mannsöldrum. Er á riti
þessu manndóms- og myndar-
bragur.
Gils Guðmundsson.
Einn af þegnum
þagnarinnar
Framhald af 7. síðu.
kennari á Eyrarbalcka næði
kosningu ásamt Hannesi Þor-
steinssyni, þrátt fyrir ofríki og
kúgun búðarvaldsins í mynd
Níelsens verzlunarstjóra. Þar
átti hlut að máli séra Ólafur
Ólafsson, þáverandi klerkur í
Arnarbæli og síðar fríkirkju-
prestur í Reykjavík, en hann
sneri á sögulegan hátt falli í
sigur með því að þeysa austur
í Skaftafellssýslur og krækja
sér í þingmennsku þar, eins og
frá segir í alþingisrímunum.
Annars lýsir frásögnin af þess
um eftirminnilega kovsninga-
fundi við Ölfusá vel fátæka
bóndanum í Kringiu. Hann fór
sínu fram í stað þess að fela
klerki sínum umboð skoðana
sinni. En dirfska og frjálslyndi
Kringlubóndans hrökk ekki til.
Bókaútgáfan Norðri hefur
búið ,,í faðmi sveitanna“ snotr
an og viðfelldinn búning.
Myndirnar í bókinni eru með
mikium ágætum, en þeirra mun
höíundurinn hafa aflað sér og
útgáfunnar hjá Páli Sæmunds-
syni, bróður hinna kunnu
Hraungerðisbræðra, Geirs
vígslubiskups og séra Ólafs. sem
köma hér ailmikið við sögu og
mjög til góðs, svo sem vænta
mátti. „í faðmi sveitanna“ er
bók, sem á vinsældir vísar,
vegna efnis síns og höfundar.
En aðalsmerki hennar er sú
viðleitni Elínborgar Lárusdótt
ur að bjarga undan tímans
hrönn fróðleik, sem flestir aðr-
ir láta liggja milli hluta. Hún
hefur hér í þriðja s:nn gefið
einum af þegnum þagnarinn-
ar orðið í bókmenntum okkar
Helgd Sæmundsson.
HANNES Á HORNINU.
(Frh. af 6. síðu.)
henni þykir vænt um haun. Sum
ir kunna kannske að segja, að
saga hennar sé um of lang-
dreginn. Hvorugt særði mig —
Mundi það gerast með nokkurri
annarri þjóð en íslendingum, að
óbreytt alþýðulcona ferðist
svo mjög isiii síns Aiðs — og
skrifaði síðan jafn merka bók
og Anna frá Moldnúpi hefur nú
gert?
MNGMENN ERU BÚNIií að
rífast um skeið, ganga frá fjár-
lögum, leggja á nýjar álögur
með vaxandi dýrtíð og auknu
atvinnuleysi, og halda sína
miklu veizlu. Og nú eru þeir að
fara í jólafríið sitt eftir vel nnu
in dagsverk,. miklar uppistöður
og vökur. — En víðar or pott-
ur brotinn. en á íslandi. Einn
af kunnustu blaðamönnum
Dana orti þamiig um sína
stjcrn fyrir nokkrum dögum.
Forsjónin er eins-og faðir og
móðir,
sem flestu gæðin ljá oss.
En stjórnin er okkar stóri
bróðir,
sem stelur þéim öllum frá
pss.
OG SEÍKT og hið sama munu
margir segja hér um þessar
mundir.
Haimes á hominu.
Fræðslu og raál-
ill.
AÐALFUNDUR Fræðslu- og
málfundafélagsins Kvndils,
sem er félag ' bifreiðarstjóra,-
var haldinn 8. des. s. 1. Félagið
stsrfar í tveim deildum; taf.-
deild og málfundadeild.
Fráfarandi formaður, Ingvar
Sigurðsson, baðst undan end-
urkosningu. í stjórn. félagsins
voru kosnir: Þorvaldur Jó-
hannesson formaður, Hörður
Gestsson ritari, Þorgrímur
Kristinsson gjaldkeri. Hörður
og Þorgrímur voru báðir end-
urkosnir.
Félagið er nú í þann veg-
inn að hefja vetrarstarfsemi
sína.
„Armann"
til Vestmannaeyja á morgun.
Tekið á móti flutningi í dag
og á morgun.
h1' 's'M ú ‘ i i! j a! ‘ t -, n hki h
1«
i«i
i ’Ill
* * * - * . A A V A A A A A A A

Landið þitt er fullt af fögrum fjöllum, skógi skrýddum dölum,
niðandi vötnum, víðum, grónum sléttum, og, yfir því öllu er
jj 'sólarheiðbirta, sem lætur augu þín glóa ,og enni þitt lyftast.
Á fóiksins forlagaslóð -
Bóndinn og fræðimaðurinn Bencdikt Gíslason frá Hofteigi hefur skrsy fcól
þessa, en Hal'dór Pétursson iistir.álari myndskreytt hana.
Saga íslei'.zka bóndans gegnum aldir er rituð af mikilli snilld. Hér blasir
skýrt við hin ísler.zka þjóðErsál. Bóndinn hefur gengið í skóla reynsiunnar
— hinn dýrmætasta af öTum skólum. Hér er bað sagan, sem er systir lífs-
baráttunnar, minningin, sem er mócir vonanna, fegUrðin í gestbeina lífsgleð-
innar. —• Og, saga íslenzka bóndans bindur traustum böndum líf og land,
dánar, lifandi og komandi kynslóðir.
e s r
r E r
bók niðja þeirra, merkisbók allra íslend
inga. -