Alþýðublaðið - 22.12.1950, Qupperneq 6

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 22. des. 1950.
I safoinu ery 600 bindi íslenzkr.a bóka,
þar af 500 bindi gefin héðan að heisnan.
í BÓKASAFNI íslendingafélagsins í Kaupmannaliöfn, sem
opnað var 1. desember, eru um 600 bindi, þar af eru nálega
500 bindi gjafir frá fs'tandi. Safnið er til húsa í Turesensgade 3,
og eru útlán alla virka daga frá kl. 13—16, og auk þess er
safnið opið hvert fimmtudagskvöld frá kl. 20—21. Ríkir mikil
ánægja meðal íslendinga í Kaupmannahöfn yfir því, að safnið
skuli vera tekið til starfa.
Sá, sem mest hefur beitt sér bækur, og má vænta þess, að
F r ank Yerby
HEITA
fyrir stofnun þessa bókasafns í
Kauprnannahöín, er Ólafur A1
bertsson, kaupmaður, gjaldkeri
íslendingafélagsins og hefur
hann skrifað blaðinu og beðið
það að færa beztu þakkir frá ís
lendingum búsettum í Dan-
mörku til allra þeirra, sem stutt
hafa að því að bókasafnið komst
á fót.
Hafa margir hér heima lagt
máli þessu lið og má þar fyrsf-
an nefna Kristján Þorgrímsson
forstjóra í Reykjavík, sem hef
ur útvegað safninu um 300
bindi. Ymsir aðrir einstakling-
ar hafa sýnt mikinn áhuga á
málinu, en síðast en ekki sízt
ber að þakka bókaútgefendum,
sem flestir hafa brugðizt mjög
vel við því, að gefa safninu
velvilji þeirra haldist í framtíð
inni, og að þeir sendi bókasaín
inu Jielztu bækurnar, sem þeir
gefa út.
„Ósk okkar er að í safninu
verði sem fyrst 1000 bindi'V
segir Ólafur Albertsson í bréfi
sínu. „Getum við náð því marki
megum við vera ánægðir. Og
með endurnýjun á hverju ári
er okkur borgið11.
íslendingafélagið hefur sam
vinnu við Dansk-íslenzka fé-
lagið, og hafa meðlimir þess
einnig aðgang að safninu. Á
sama hátt geta meðlimir Is-
lendingaf élagsins fengið að láni
bækur Dansk-íslenzka félags-
ins, en það á all míkinn bóka-
kost, einkanlega eldri bækur.
sett í verksmiðjuna á Kletti
------4------
Notaðar verða efnafræðiíegar aðferðir.
í UNDIRBÚJÍINGI er að setja lyktareyðandi tæki í síldar-
og fiskimjölsverksmiðjuna á Kletti við Kleppsvík, og mun lykt-
inni frá verksmiðjunni verða eytt með efnafræðilegum aðfer'ð-
um. Standa vonir tii þess að þessi tæki verði sett í verksmiðj-
una nú í vetur.
Eins og kunnugt -er hefur
megnan óþef lagt frá þessari
verksmiðju, þegár hún hefur
verið í gangi, og fyrir tveimur
árum bannaði heilbrigðisnefnd
vinnslu x henni í vissum átt-
um, það er þegar vindur stend
ur á bæinn. Að undanförnú
hefur sama og ekkert verið
unnið í verksmiðjunni.
í ráði mun vera að fá þýzk-
' ar vélar til verksmiðjunnar,
' sem eiga að eyða lyktinni, og
vei-ður þag framkvæmt með
efnafræðilegum aðferðum. Hef
ur verið staddur hér þýzkur
verkfræðingur á vegum verk-
smiðjunnar, og um þessar
mundir munu standa yfir samn
; ingar um vélarnar.
■ Aðferð sú, sem hugsáð er að
xiota vig að eyða lyktinni frá
' þessari verksmiðju, er tiltölu-
| iéga ný, en hefur þó verið
i reynd með góðum árangri i
Þýzkalandi og einnig á Brét-
i landi.
j, í fundargerð heilbrigðis-
nefndar frá 5. desember er
greint frá því, að Iagt hafi ver-
ið frsm bréf frá síldar- og
fiskimjölsverksmiðjunni á
Kletti, þar sem tilkynnt er að
ráðstafanir hafi verið gerðar
til þess að koma fyrír iykteyð-
ingartækjum í verksmiðjunni,
og verða lögð á það áherzla að
þetta verði framkvæmt í vet-
ur.
Á sama fundi var ]ögð fram
umsókn frá Faxaverksmiðj-
unni í Örfirisey um leyfi til
síldar- og karfavinnslu þar.
Var leyfið veitt með þeim skil-
yrðum að tryggt verði að tíð
og regluleg hreinsun fari
fram á tækjum verksmiðjunn-
ar, þróm, flutningatækjum og
fleiru, og enn fremur að að-
flutningur hráefnis til verk-
smiðjunnar og geymslu þess
sé hagag samkvæmt fyrirmæl
um heilbrigðisamþykktarinn.
ar.
í Faxáverksmiðjunni eru
fyrir hendi lykteyðingartæki,
og er þegar komin góð reynsla
á þau, bæði þegar verksmiðj-
an var prufukeyrð í sumar og
eins að undanförnu, en þá hef-
ur lítilsháttar verið unnið í
henni, og engin lykt borizt frá
verksmiðjunni.
Enn fremur samþykkti heil-
brigðisnefndin á fundi sínum
5. desember leyfi til handa
Hæringi, til að hefja síldar-
og karfavinnslu, en raunar
var vinnslan í honum þá byrj-
uð fyrir um það bil þrem vik-
tim, en hann hóf vinnslu um
20. nóvember.
Kaupum fuskur
Baldursgöfu 30.
Denísa nakin í rekkjunni undir
einni þunnri ábreiðu. Hún
hafði verið að lesa, eða öllu
heldur að reyna að lesa, en gat
ekki fest athygli við neitt, sem
á blaðsíðum bókarinnar stóð.
Og þannig hafði það verið svo
að segja á hverju kvöldi frá
því, er Laii'd hvarf; langar,
daprar vökunætur í heitri þrá.
Hún bylti sér til, svo að á-
breiðan féll ofan a'f henni og
gullið skin lampans féll á nak-
in brjóst hennar og bol. Hún
hálfreis upp í rekkjunni til
þess að breiða ábreiðuna ofan
á sig, en í sama bili vakti ör-
lágt þrusk fyrir utan gluggann
athygli hennar. Henni varð
litið út að glugganum, annar
helmingur hans stóð opinn í
hálfa gátt; hún gat ekki betur
séð, en að hann hreyfðist lítið
eitt. Hún bar höndina npp að
háisinum og tók andköf af
skelfingu. Hún opnaði munn-
inn og ætlaði s.ð reka upp hljóð,
en þraut mátt til þess, því að í
sama mund gægðist maðurinn
inn um opinn gluggann, og hún
veitti því athygli, að hár hans
var gulljarpt.
„Giles!“ hvíslaði Denisa, svo
lágt að varla heyrðist, en svo
magnvana var hún, að hún gat
hvorki hreyft legg né lið. Qg
hann stóð þar á gólfinu, högg-
dofa; starði á nakinn líkama
hennar þyrstum augum, án
þess að hann gæti mælt orð frá
munni. Með því að beita vilja
styrk sínum til hins ýtrasta,
tókst Densia loks að rjúfa fjöt
urinn og toga ábreiðuna upp
yfir brjóstin.
„Farðu!“ mælti hún lágt -og
biðjandi og rödd hennar titr-
aði.
„Denísa!“ hvíslaði hann; róm
ur hans var þeitur og ástríðu-
þrunginn. „Denísa . .
„Hvað villtu mér, Gíles?“
spurði hún, stutt í spuna.
„Þú!“ hvíslaði hann. „Ó,
Denisa, — fyrirgefðu mér. Ég
ætlaði ekki að gera neitt illt aí
mér. Ég gat ekki við þetta ráð-
ið; þráin eftir þér varð mér
ofurefli. Og þú hagaðir þanr-
ig orðum þínum við mig í morg
un, — eins og ég væri þér ekki
neitt. Eins og dagurinn, sem
við eyddum saman, dásamleg-
asti dagurinn í lífi rnínu . . .‘
„Mér þykir mjög fyrir því
Giles, — en ég sagði þér að-
eins sannleikann!“ svaraði
Denisa vingjarnlega.
„Já!“ tuldraði hann. „Þú sagð
ir þáð. Samt sem áður er mér
með öllu ómögulegt að gefa upp
alla von. Ég get ekki með neinu
móti sætt mig við þá tilhugsun,
að þetta viðhorf kunni ekki að
breytast ..."
En Denisa gerði aðeins að
hrista höfuðið.
„Nei Giles! mælti' hún með
festu og þó blíðlega. „Þáð breyt
ist ekki. Og ég hygg, að okkur
væri það báðum fyrir beztu, að
þú hyrfir þegar á brott.“
„Já!“ mælti hann dapurlega.
„Ég skal fara. Og ég heiti þér
því, að ég skal ekki framar
valda þér ónæði. Ég ætla að
sækja um lausn frá herþjón-
ustu, eða fara þess á leit, að ég
verði fluttur í aðra deild, sem
gegnir störfum einhversstaðar
langt í burtu héðan!"
Um leið og hann sleppti orð-
inu breyttist svipur hans skyndi
lega. Hann starði ekki lengur
á Denisu, heldur á dyrnar og
augnatillit hans var þrungið
ofsakenndri hræðslu.
Denísa leit þangað, það
fyrsta, sem hún greindi var
skammbyssuhlaup, er beint var
að hjarta Giles, síðan sá hún
bróður sinn, Victor; það var
hönd hans, sem krepptist um
skammbyssuskeftið og and-
litsdrættir hans voru stirðnaðir
af grimmdarbræði. Að baki
hans stóð. Hugh Duncan og
hann hallaðist upp að dyrastat'n
um og virtist miður sín. Eða
ef til vill hefur það orkað svo
mikið á hann, er hann leit
Denisu, hið myrka lokkaflóð,
sem féll niður naktar axlir
hennar, gullið hörundið, sem
jók á fegurð forms og mýkt
línanna á barmi og brjóstum,
líkama hennar, sem virtist enn
naktari vegna hinnar þunnu á-
breiðu, er skýldi honum.
Og síðan varð honum litið á
manninn, er andspænis beim
stóð á miðju herbergisgólfinu.
Fjandinn hafi það, hugsaði
hann, hví í ósköpunum þurfti
þetta endilega að misíakast
svona? Hvaða öfl ráku þennan
fljótfæra strákgepil fram á
barm þeirrar grafar, er ég gróf
manninum, sem ég hef liatað
mest og lengst?
„Komdu þér í einhverja fata
leppa, Denisa“, þrumaði Vict-
or. „Og komdu þér út úr her-
berginu á meðan hún klæðist'1,
urraði hann til Giles. ,.En þú
skalt ekki freista þess að ílýja.
Mér mundi þykja fyrir þvi, ef
ég neyddist til að skjóta þig, —
í bakið“.
Hugh Duncan gekk aft.ur á
bak út úr herbsrginu og hafði
ekki augun af Denisu. Victor
leit til hans. „Komdu fram á
ganginn með okkur, meðan hún
klæðist11, hreytti hann út úr
sér. „Þú hefur ekkert hér að
gera“.
Skammri stundu síðar kom
Denisa fram á ganginn, al-
klædd. Victor miðaði skamm-
byssu sinni enn á Giles.
„Bindið hendur hans á bak
aftur“, hrópaði hann. Hugh brá
skjótt við til að framkvæma
skipunina, en Jean-Paul haíð-
ist ekkert að og ekki hafði hann
enrí dregið upp skammbyssu
sína.
„Láttu hann lausan, Victor11,
mælti Denisa. „Hann hefur
aldrei gert svo mikið sem að
snerta við mér. Hann hefur að
eins verið mér góður vinui',
annað ekki ... 11
Án þess að hreyfa skamm-
byssuna úr miðinu eða líta af
Giles, lyfti Victor vinstri
hendinni og sló Denisu með
handarbakinu, heint í andlit-
ið, svo að hún féll aftur yfir
sig á gólfið. Þar lá hún, titr-
andi af ekka.
Giles leit fast á»Vitor og blá
augun hans skutu gneistum.
„Væru hendur mínar laus-
ar“, mælti hann.
„Þá geri ég ráð fyrir, að bú
mundir reyna að drepa mig11,
tuldraði Victor. „En nú vill svo
til, að hendur þínar eru ekki
lausar. Og að það ert þú, sem
átt að deyja. Hvar er hestur-
inn þinn?“
Og unglingurinn lagði af stað
niður stigann, náfölur og titr-
andi. Victor spyrnti með tánni
á í-eiðstígvéli sínu, og ekki með
sérlegri varúð, í Denísu, þar
sem hún lá á gólfinu.
„Stattu upp“, urraði hann.
„Hvað hefurðu leikið þetta og
annað eins oft, síðan ég hætti
að geta haft nógu stranga gát
á þér? Hefurðu kannski sofið
hjá þeim öllum í Norðurríkja-
hernum, eða hvað?“
Denisá spratt á fætur og reíð
in brann úr augum hennar.
„Hafðu taumhald á þér“,
mælti Victor. „Elia skýt ég
hann eins cg hund þegar í
stað“.
Þau gengu öll niður stigann.
Victor þrýsti skammbyssuhlaup
inu að baki hermannsins. Jean-
Paul beið fyrir utan húsig með
hestana. Victor neyddi Giles til
að klöngrast á bak og að því
búnu reið þessi fámenni hóp-
ur um mannlaust sti’ætið. Hugh
Duncan hélt fast í taumana á
hesti sínum svo að hann drógst
lítið eitt aftur úr.
Hann varð að hugsa málið.
Hann mundi hvorki hafa skort
hug né vilja til .þess að fram-
kvæma hina hörðustu refsingu,
hefði sökudólgurinn verið Laird
Þá mundi hann hafa riðið við
hlið bræði'anna, óður af hefnd-
arhug og víggleði. Og svo varð
ekki fram h.já því gengið, að
þessi ungi glanni bar einkenn-
isbúningi foringja úr Norður-
ríkjahernum. Að vísu vakti sá
búningur hvorki hatur né sam-
úð með Hugh Duncan, en hon-
um var það Ijóst, að það var
harla ólíklegt, að lengi yrði ó-
refsað þeim glæp að taka af
lífi mann, sem þann búning
bar. Morð voru daglegir við-
burðir í Lousiana. Hinn merki
ræðismaður, Charles Nordhoff,
getur þess, að þrem árum síðar
en þessi atburður gerðist, haíi
á einu ári verið framin fcundr-
að og níu morð í norðurhluta
fylkisins, fyrir utan öll þau
morð og mannvíg, er póli-
tísk gátu talizt, og þó ekki með
talin önnur en þau, sem engin
refsing kom fyrir. Hugh vissi
það ósköp vel, að þetta morð
var þess eðlis, að fyllsta ástæða
var til að óttast eftirmálin. Það
var því bezt að draga sig í hlé
áður en slíkt var um seinan.
Og hann stöðvaði hest sinn
skyndilega.
„Ég þykist sjá það“. mælti
hann til bræðranna, ósköp ró-
lega, „að þið munuð vera ein-
færir um þetta drengir. Og ég
vil ekki láta hjá líða, — ög ég
tek ykkur öll til vitnis um þau
orð mín, —- að ég legg eindreg-
íð til, að þið sýnið manni þess-
um vægð“. Að svo mæltu sneri
hann hesti sínum og hleypti á
brott, áður en Victor gafst sírni
til að svara honum.
„Victor11, mælti Denisa í bæn
arrómi. „Victor, ég sver það
við nafn guðs, að Giles er með
ö'lu saklaus af að hafa gert
mér minnstu vansæmd. Þú
mátt ekki drepa hann.“
„Ég efast ekki um það, að
honum hafi verið með öllu ó-
gerlegt að gera þér nokkra van
sæmd, eftir það, sem á undan
er farið. Laird Fournois hef-
ur dyggilega séð um það, og
hamingjan má vita hversu marg
ir hafa orðið til þess að veita
honum aðstoð til að rýja þig
öllum sóma. Nei, — það er víst
engum auðgert verk að flekka
þann skjöld, sem þegar er sanri