Alþýðublaðið - 17.10.1951, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvíkudagiír 17. öktóber 1951
Útgefandi: AlþÝOuflokkurlnn.
Ritstjóri: Stefén Pjetursson.
Auglýsingastjóri: Emilía Möller
Ritstjórnarsími: 4901 og 4902.
Auglýsingasímt: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Skattamál hjóna.
SJÁLFSAGT má ærið margt
að íslenzku skattalögunum
finna, en sá er galli þeirra
einna augljósastur þeim, sem
hlut eiga að máli, að langt of
lítill munur er gerður á skatt-
greiðslum fjölskyldufólks og
einhleypra. Hjón greiða hlut-
fallslega miklum mun hærri
skatta en einhleypir. og þarf
þó naumast á það að benda, að
þjóðféla j:nu bæri fremur að
efla hag heimilanna en hegna
fólki fyrir að stofna þau.
Að vísu hvíla aðrir skattar
miklu þyngra á hjónum og öðr
um skattgreiðendum en beinu
skattarnir. Óbeinu skattai nir
eru nú raunverulega að sliga
almenning, og vissuleg_a er
þörf samvizkusamlegrar hrein
gerningar á því sviði. En sú
staðreynd drrgur að hinu leyt-
inu ekki hót úr nauðsyn þess
að rétta hlut þeirra, sem rang-
indum eru beittir við álagn-
ingu beinna skatta. Þau rang-
indi eru þeim mun leiðari sem
betur er um það vitað, að bein-
ir skattar eru í eðU sínu rétt-
látari skattaálögur en óbeinir,
og stuðla að auknum fjárhags-
legum jöfnuði, séu þeir stig-
hækkandi og sanr.gjarnlega
lagðir á almenning.
*
Nú hefur Gylfi Þ. Gíslason
borið fram á alþingi írumvarp
um breytingar á skattalögun-
um, og fela þær breyting/.r í
sér leiðréttingu á misrétti
þeirra [^gpvart hjónum.
Tvennt er það einkum, sem
breytist í réttlætis átt, ef frum
varpið verður að íögum: Gift
kona, sem stundar atvinnu ut-
an heimilis síns, þarf ekki
framar að horfa upp á það, að
óeðlilega mikill hiuti launa
hennar verði af henni tekinn í
sköttum, og hjón, bm haga
verkaslciptingu sinni þannig,
að eiginmaðurinn stundar iaun
aða atvinnu, en konan gætir
bús og barna, komast hjá því,
að tekjur búsins séu skattlagð-
ar, eins og eigínmaðurinn einn
vinni á heimilinu, en með því
móti verðar'skattar hans hærri,
en ef litið væri til þess, að kon-
an vinnur líka ívrir kaupi,
þótt óbeint sé, sparar heimil-
inu mikil útgjöld með vinnu
sinni og á því í rauninni að telj
ast vinna fyrir hluta af kaupi
manns síns.
Þessari leiðréttingu verður
næsta auðveldlega komið í
kring með því fyrirkomulagi,
sem frumvarpið mælir fyrir
um, þ. e. í meginatriðum því,
að hvort hjóna um sig skuli
teljast sjálfstæður
skattþegn og gréiða
skatt af þeim tekjum, sem það
aflar, hvort sem annað eða bæði
stunda launaða atvinnu. Með
þessari skipan skattlagningar-
innar, ef að lögum verður, er
fyrir það girt, að tekjur, sem
húsmóðir vinnur, oft og tíðum
í hjáverkum með heimilisstörf-
unum, verði lagðar við tekjur
manns hennar, og komist þau
þannig í óeðlilega háan skatta-
flokk, og eins er það viður-
kennt í orði og verki, að kona,
sem eingöngu vinnur heimili
sínu, skuli teljast afla hluta af
tekjum bónda síns og þau síðan
greiða skatt sem tveir vinnandi
einstaklingar. Þannig mundu
skattar heimilisins lækka, þar
eð tekjur þess, bæði þær, sem
konunni eru reiknaðar til skatts
og eiginmanninum, lenda í
lægri skattaflokkum en ella
mundi.
*
Einhverjum, sem annars telja
eð’ilegt. að bætt sé úr framan
greindum göllum skattalag-
anna, finnst ef til vill ful’langt
gengíð í frumvarpi þessu. En
ef vel er að gáð, mun þó trauðla
finnast einhlítari leið til úrbóta,
eins og nú er komið málum.
Frumvarpið metur til fulls að-
stöðu giftra kvenna í þjóðfélagi
nútímans. ViSurkennt er, að
þeim eigi að vera leyfiiegt að
stunda launaða atvinnu utan
heimilis, án þess að tekjur
þeirra skuli teljast eins konar
óhæfilegar viðbótartekjur
mannsins, og tiltöiuléga miklu
hærri skattar greiddir, af þeim
en af tekjum ógiftra kynsystra
þeirra. Heimilisstörfin eru
einnig metin að verðleikum í
frumvai’pinu og sá gífurlegi að-
stöðumunur, að framfleyta
annars vegar heil’i fjölskyldu á
launum eins manns og hins
vegar einungis þeim, sem bein-
línis vinnur sjálfur fyrir tekj-
unum. En sá munur verður
aldrei jafnaður til fu’ls með
persónufrádrætti einum.
_ _ *
Sú breyting á skattalögun-
um, sem frumvarpið felur í sér,
er því hvort tveggja í senn:
sjálfsagt réttindamál kvenna og
stórvægilegt réttlætis. og hags-
munamál allra heimila þjóðfé-
lagsins. Frumvarp Gylfa mun
því ótvírætt hljóta vinsældir
allrar alþýðu, sem mest á nú
undir því, að skattar séu sann-
gjarnlega lagðir á, en nú stynur
undir ægiþunga óréttlátra
skatta — skatta, sem ekki eru
lagðir á eftir efnum og ástæð-
um, heldur hvíla einna þyngst
á þeim, er fyrir flestum eiga að
sjá og minnst hafa fyrir sig og
sína að leggja. Hefur Kvenrétt-
indafélag íslands þegar lýst á-
nægju sinni yfir frumvarpinu
og falið stjórn sinni að stuðla
að framgangi þess. Og hvernig
sem alþingi þóknast að afgreiða
það, getur þess ekki orðið langt
að bíða, að slík sjálfsögð rétt-
arbót sem sú, er það felur í sér,
nái fram að ganga.
Happdrætti Alþýðu-
flokksíns__________
í HAPPDRÆTTI Alþýðu-
flokksins eru margir glæsileg-
ir vinningar eins og sjá má af
eftirfarandi:
1. 10.009.00 kr. í peningum
2. 5.090.00 kr. í peningum.
3. 2,500.00 kr. í peningum.
4. Ferð fyrir tvo til Kaup-
mannahalfuar með Gullfoss
á I. farrými.
5. Ferð fyrir tvo til Glosgow
með Heklu á I. farrými.
6. 2 ísskápar
7. 2 eldavélar.
.8. 2 þvottapottar
9. 2 saumavélar.
10. 2 hrærivélar
11. 2 ryksugur.
12. 2 gólfíeppi.
13. Þvottavél.
14. 2 590.00 kr. vinningar.
15. 2 bindi Listamannaþiug.
16. 2 bindi Ijóða Jónasar Hall-
grímsson.
17. Nýir pennar
18. Island þúsund ár.
19. Brennunjálssaea.
20. I.—II. bindi Vítt sé ég Irf'd
og fagurt eftir G. K.
Samtals 30 vinningar, að
verðmæti 60 þúsund krónur.
Verð miðans er þó aðeins 5
krónur.
í happdrættinu verður dreg-
ið 31. des. 1951 og verður
drætti ekki frestað.
Sjómaður talar um hvíldina og launakjörin. —
Skjaldarmerki Reykjavíkur. — Hvers vegna í
svaríasta skammdegmu.
Seint koma sumir
í ÞRJÚ ÁR hefur Alþvðu-
flokkurinn barizt íyrir því á
alþingi, að fá hið gagnmerka
frumvarp til laga um örygg-
isráðstafanir á virinustöðum
gert að lögum, öllu vinnandi
fólki til aukins öryggis og
þjóðinni allri til tryggingar
því, að vinnuafli og mar.ns-
lífum verði ekki sóað að ó-
þörfu fyrir vöntun á nauð-
synlegum öryggisráðstöíun-
um gegn slysahættu. En á
hverju þinginu eftir \nnað
hafa borgaraflokkarnir, Sjálf
stæðisflokkurinn og Fram-
sóknarflokkurinn, núverandi
stjórnarflokka.r, hindrað það,
að þessi nauðsynlega löggjöf
næði fram að ganga. Á tveim
ur þingum, 1948 og 1949,
hindruðu þeir, að frxrmvarpið
yrði útrætt, og í fyrravetur,
er það hafði 'oksins verið
samþykkt í neðri deild, vís-
uðu þeir því frá í efri deild
á síðustu stundu, með svo-
kallaðri rökstuddri dag.skVe
sem raunar var ekkert annað
en tylliástæða td þess að
drepa málinu enn einu sinni
á dreif.
EN SÍÐAN hefur það gerzt, að
hingað kom í sumar amer-
ískur sérfræðingur í iðnaðar-
málum, frá Efnahagssam-
vinnustofnun Marshallland-
anna í París, til þess að
kynna sér ástand og?$tarfsað-
ferðir íslenzks iðnaðar og
gera tillögur um bætt vínnu-
skilyrðj og bagkvæmari
vinnubrögð. Og hað kemur í
Ijós, að honum lízt ekki á ör-
yggið á íslenzkum vinn'l'töð
um. Því er svo ábótavant, að
han áliti, slysin svo mörg og
sóunin á vinnuaFii og manns
lífum svo ábyrgðarlaus, að
hann fær ekki orða bundizt;
og í fyrirlestri, sem hann
flytur á fundi í félagi ís-
lénzkra iðnrekenda, gerir
hann meðal annars þetta að
umtalsefni.
,YKKAR EIGIN SKÝRSL-
UR,“ segir hinn ameríski iðn-
aðarsérfræðingur við þstta
tækifæri, „sýna, að á áiun-
um 1944 45 og 1946 töpuð-
ust 104 231 vinnudagur og
22 mannslíf vegna slysa á
vinnustöðum. Þar við bætt-
ust 37 starfymenn, sem urðu
með öllu óverkfærir af sömu
orsökum. Þetta samsvarar
vinnu 417 starfsma.nna í
heilt ár, án þess að tillit sé
tekið til þeirrar evmdar og
þjáninga, sem þetta fólk og
SJÓMAÐUK skriíar: „Nú
höfum við sjómennirnir sam-
þykt að segja upp samningum
við tegaraeigenduv — og strax
er farið að þjóta í íálknum í-
íialdsblaðanna. Tíminn reið á
vaðið með tortryggni og fjand-
skap í okkar garð. Aðalkrafa
okkar' er 12 stunda hvíld á tog
urunum, auk lagfæringar á
Iaunakjörum. Nokkur reynsla
er nú fengin á 12 stunda hvíld-
inni og hygg ég að hvorki sjó-
mer.n eða skipstjórar teiji að
það fyrirkomulág sé neitt óhag
stæðara fvrir útgerðina, en í
raun og veru. þýffir það mjög
rnikla breytingu á öllu lífi okk-
ar sjómanna.
MÉR DETTUR EKKI í HUG
að fara að skattyrðast við Tím-
ann út úr þessu máli. Ég veit að
það var enginn sjómaður, sem
ritaði þau orð, er þar birtust,
og ömerk eru ómagaorðin. Það,
sem við höfum fengið fram í
umbótum á Iiðnum áratugum,
höfum við unnið fyrir atbeina
stéttarsamtaka okkar og Al-
þýðuflokksins. Og svo mun enn
verða. É.g veit ekki hvort íhalds
öflunum á alþingi tekst að
hefta framgar/ málsins, en þó
að það takist um stund, þá er
það aðeins til skammar þeim,
sem að því standa, eins og and-
staða við okkar réttarmál hefur
alltaf orðið þeim hinum sömu
til skammar og verið fordæmd
af eftirtimanum.
LAUNAKJÖR SJÓMANNA
eru léleg, sérstalílega þeirra,
aðstandendur þess hafa orðið
fyrir. Getið þið talað um
aukna verknýtingu í iðnaði
og þessa reynslu í söipu and-
ránni, þegar tillit er tekið til
þess, hve hörmulega skortir
á nauðsynlegar varúðarráð-
stafanir gegn slysahættu í
verksmiðjum ykkar og vinnu
stofum? Fyrsta vörn ykkar
er ef til vill þessi: „Ég hef
ekki efni á því.“ Leyfið mér
að minna ykkur á. að sam-
kvæmt ykkar eigin tölum
hafið þið s.l. 7 ár greitt kr.
12 920 000,00 vegna þsssara
slysa og auk þess hafi/ þið
misst þessa menn og fram-
leiðslu þeirra. Það, er engin
nauðsyn að benda á, hvaoa
ráð er hægt að finna við
þessu. Þið þekkið þau eins
vel og ég.“
ÞANNIG FÓRUST hinum am-
eríska iðnaðarsérfræðingi
orð. Og þegar Emd Jónsson
flutti fyrir nokkrum dögum
frumvarpið öryggisráð-
stafanir á vinnustöðum í
fjórða sinn á alþingi, leyfði
hann sér að vitna í þessi um-
mæli á móti þeira íhaldsöfl-
um, sem á þremur undanförn
um þingum hafa hindrað það
Framh. á 7.- síðu.
sem eru á saltfisksveiðum, og
launakjörin þarf að bæta. Að
mínu áliti er ekki hægt íyrir
fjögurra til fimm manna fjöl-
skylclu að lifa á launum tog-
arasjómanna eins og allt er nu
orðið. Launin eru að meðaltali
líkast til tæpar þrjór þúsundir
króna á mánuði, en frá því
dregst svo kostnaður við útbún
að og mun láta nærri að háseti
þurfi aldr| i minna en 500 krón
ur í galla og útbúnað fvrir
hvern mánaðartúr.
ÉG VIL FULLVRÐA, að
engir vinni eins erfiðá vinnu og
að minnsía kosti að vissu leyti
eins leiðinlega og togarahóset-
ar. Þess vegna er það ófært að
þeir skuli vera eins illa launað-
ir og raun er á. Það rná vel vera
að togaraútgerðin berjisi í
bökkum, en ef svo er, þá verð
ég að segja það, að sízt má láta
erfiðleikana á herðar okkar sjó
mannanna, sem vinnum á skip-
unum.“
BJARGMUNDUR skrifar: —
„Fresturinn til aðskila tillögum
(myndum) af skjaldarmerki
fyrir Reykjavík rann út síðdeg-
is fyrra mánudag og er nú dóm
nefndin væntanlega sezt á rök-
stóla um málið. Mörgum myndi
þykja gaman að fá að vita
hverjir eru í nefndinni og væri
æskilegt að nöfn neindarmanna
væru birt í blöðunum. Vonandi
fer samkeppni þessi vel og rétt
látlega fram, — ekki sízt hvað
dómnefndina áhrærir. •—• Æski
legt væri að heyrs. nu eittiivað
frá neíndinni; er hún farin að
halda fundi, hefur hún kveðið
upp úrskurð sinn? Og hver er
hann þá?“
SK. SIG. skrjfar: „Fregnin
um það að hingað muni koma
erlend dýr til sýningar, svo-
nefndur Cirkus Zoo, hefur vak
íð mikla athygli. En um leið
hefur það vakið furðu að komið
skuli með dýrin hingað í svaxt-
asta skammdeginu þegar allra
veðra er von. Enn fremurer.
nokkuð rætt um það meðal
fólks, hvort útbúnaður verði ör
uggur og stjórn handföst og
trygg á þessum cirkus. Getur
þú, Hannes. minn, frætt mig á
því, hvérs vegna er komið með
þessi dýr hingað einmitt nú svo
síðla hausts?"
NEI, ÞAÐ GET ÉG í raún'og
veru ekki, en ég hygg að ásæíð
an’ sé sú, að ekki hafi verið
hægt að fá cirkusinn hingað á
öðrum órstíma. Venjulega eru
cirkusar önnum kafnir á sumr-
in, en minna að gera á haustin.
Öllum er okkui- annt um
Reykjalund og þá starfsemi,
sem þar fer fram. Við vonum
því að þetta mikla fyrirtæk.i
takist sem allra bezí, enda bend
ir alit til þess að fólk hafi hug á
að sækja cirkusinn.
Hannes á horninu.
Úlbreiðið
Alþýðublaðið!