Tíminn - 10.04.1964, Blaðsíða 17

RITSTJORI: OLGA AGíISTSD'ÖTTIR
Hraðfrysting
Frystlklstur eru nú notaðar f æ ríkari mæll á helmllum. Hér á myndinnl
sjáum við Levin-frystiklstu.
QúfW
Fram undir 1950 var sú tízka
ríkjaridi, að konur voru í síð-
um kjólum i öllum stærri sám-
kvæmum, og á meiriháttar hátið
um. í þann tíð virti kvenfólk
lögboð tízkunnar og- tóku þau
svo alvarlega, að engri ís-
lenzkri konu hefði komið til
hugar að vera stuttklædd á
slíkum mannamótum. Nú á tím
um mundi hins vegar engin
kvenmaður kinoka sér við slíku.
Samfara fólksflutningunum
miklu, sem áttu sér stað um all
an heim á stríðsárunum verða
stórfelldar breytingar á hög-
um manna og háttum. Á fyrstu
eftirstríðsárunum blasir við
ringulreið og upplausn á flest-
um sviðum. Röskunin er svo
algjör, að jafnvel gamlar og
grónar menningarþjóðir eins
og við íslendingar glata æva-
fornum og fallegum erfðavenj-
um og taka upp bæði siði og
ósiði sér yngri en stærri þjóða,
sem þykir það t. d. fordild og
frekja að lögbjóða „einstreng-
islega“ tízku í samkvæmis-
klæðnaði, af því frjálsræði ein
staklinga skal vera heilagt og
ótakmarkað. En með hvaða
móti getur slíkt frjálsræði sam
rýmst siðfágun og menningar-
legu framferði. í þjóðfélagi
þar sem frjálsræði einstaklinga
er takmarkalaust ríkir stjórn-
leysi, agaleysi og siðleysi. Með
lögum skal land byggja en ó-
lögum eyða, stendur einhvers
staðar í íslenzkri bók og frjáls
ræði er áreiðanlega bezt með
forsjá.
Sem betur fer ryður sú tízka
sér æ meir til rúms nú á síðari
árum, að konur koma síðklædd
ar til meiriháttar samkvæma,
en þetta er samt sem áður
fjarri því að vera algild regla,
enda eimir enn eftir af glund-
roða og handahófi eftirstríðsár-
anna. ,
í beinu áframhaldi af þessu
er ekki úr vegi að lýsa klæða-
burði og limaburði íslenzkra
kvenna á dansleik, sem var aug
lýstur með stærri fyrirsögnum
og meiri fyrirgangi en venja er
til. Á þessum mest auglýsta
balli ársins, sem leið voru sum
ar konur síðklæddar, aðrar
stuttklæddar og herrarnir voru
ýmist í smoking eða kjólfötum
eða þá bara í venjulegum dökk
um íötum. Með öðrum orðum,
hver hafði sína hentisemi í
Framhald á bls. 23.
Hraðfrysting er talin bezta og
öruggasta geymsluaðferðin, sem
við eigum völ á. Næringargildij
bragð og litur matvælanna helzt
betur en við niðursuðu. Alls kon-
ar matvæli eru fryst með góð-
um árangri, t.d. kjöt , fiskur,
grænmeti, ávextir, egg, tilbúnir
kjöt- og fiskréttir, brauð, kökur
og ábætisréttir. Hagsýni er að
kaupa matvæiin meðan þau eru
ódýrust t.d. kjöt á haustin og út-
búa í frystingu. Það er með
frystingu eins og aðrar nýj-
ungar í heimilishaldi, það tekur
tíma að komast upp á lag með
að nota hana til fullnustu. Hrað-
frystið enga matvöru án þess að
vita með vissu hvemig á að út-
búa hana í frysti.
Markmiðið með hraðfrystingu
er, að gera gerla, sem skaðlegir
eru fyrir matvælin, óstarfhæfa.
Þess vegna næst beztur árangur
með að frysta matvælin við 25
gr. frost á C., og ef gæðamagn
þeirra á að haldast sem bezt, eru
þau 'geymd við — 20 gr. C. frost.
Eftir því sem kuldastigið er
lægra, verður geymsluþolið
minna. Hraðfryst er í frystiklef-
um og frystihólfum.
Fyrir nokkrum árum komu á
markaðinn frystikistur, þær eru
mjög hentugar, sérstaklega fyrir
húsmæður úti á landsbyggðinni.
Haft er eftir einni prestsfrú,
að hún hefði keypt sér frystikistu
fyrir sparipeningana sína og sæi
ekki. eftir þvi, hún gæti hrein-
lega ekki án hennar verið.
Til þess að hraðfrystingin tak-
ist vel, verður að ahuga eftir-
farandi:
Öll matvæli, sem frysta á, eiga
að vera fyrsta flokks, ný og ó-
skemmd.
Meðhöndlun fyrir frystingu á
að vera fljót og nákvæm. Matvæl-
unum er skipt og búið um þau til
einnar eða tveggja máltíða, bæði
vegna þess að frystingin gengur
betur, ef pakkarnir eru litlir, og
einnig vegna þess, að ekki er ráð-
legt að frysta aftur það, sem hef-
ur þiðnað.
Innri umbúðir verða að vera
loft- og gufuþéttar, þær þurfa
einnig að falla vel að því, sem
inn er pakkað. Þar má nefna:
Alúminíumpappír, hæfilega þunnt
plast og sérstaka tegund af sello-
fon, eftir tegund matvælanna.
(Plast og sellofon er straujað eða
límt saman).
Ytri umbúðir ,eiga að vera
þannig, að þær varni ofþornun og
fari ekki í sundur þó pakkarnir
séu færðir úr stað eða blotni.
Beztar eru vaxbornar pappaöskj-
ur, sem lögun innihaldsins er mið-
uð við. Vaxborinn pappír er á-
gætur utan um reglulega lagaða
pakka. Fóðraðir pokar eru einn-
ið hentugir, þykkur, brúnn pappír
eða grisjupoki.
Til að geyma fljótandi matvöru,
t.d. blóð, safamikla ávexti með
sykurlegi, lifrarkæfu o.fl., er
bezt, aö nota alúmíníumdósir og
plastílát, einnig má nota leir-
og glerílát. ílátin mega ekki vera
alveg full, eða ca. 2—3 cm. brún
frá kanti, og vera með loftþéttu
loki, eða bundið yfir.
Allt, sem látið er í frystihólf,
verður að binda vel utan um og
merkja nákvæmlega með inni-
haldi, þunga og dagsetningu. Sjálf-
sagt er að skrifa allt inn í bók
um leið og látið er í frystinn, og
strika svo út jafnóðum og það
er tekið.
Nauðsynlegt er að frysta mat-
vælin strax og þau eru tilbúin.
Raða verður pökkunum sem næst
hliðum frystisins, og athuga þarf
að bil sé milli frosinna og ófros-
inna matvæla.
Það, sem ber að hafa í huga við
hraðfrystingu á kjöti.
Frystið kjötið eins fljótt og
hægt er eftir slátrun, nema ef
það er fryst í heilum og hálfum
skrokkum af stórgripum, þá verð-
ur það að bíða nokkra daga.
Hagsýni er, að taka skrokkana
í sundur, þannig, að hæfilegt sé
til einnar eða tveggja máltíða.
Kjötið er undirbúið til mat-
reiðslu þannig, sé það í sneið-
um, er ágætt að láta málmpappír
eða sellofon á milli.
Nauta-, kálfa-, kinda-, svína- og
fuglakjöt, er ágætt að geyma í
pokum eða vaxbornum öskjum.
Nautakjöt hefur lengst geymslu
þol. Feitt kjöt geymist verr en
magurt, vegna þess að fitan þrán-
ar með tímanum, en einnig getur
salt valdið þránun í kjöti, þó síð-
ur ef kjötið er reykt.
Fuglar, svið og innmatur.
Fuglar eru plokkaðir og sviðnir
eða hamflettir, tekið innan úr
þeim, slcolaðir og þerraðir. Inn-
yfli (hjarta, fóarn og lifur), sem
hirða á, er sett í lítinn plastpoka
innan í fuglinn og hann pakkaður
inn í plast eða aluminiumpappír.
Fugla má frysta með fiðri og inn-
yflum.
Svið er einnig nauðsynlegt að
hreinsa áður en þau fara í frysti,
þau eru pökkuð á sama hátt og
fuglar.
Innmatur, lifur, hjörtu og nýru
geymast ágætlega fryst. Lifrina
má einnig geyma hakkaða eða í
ósoðinni lifrarkæfu. Soðin, fryst
lifrarkæfa verður frekar sundur-
laus.
Blóð er fryst í ílátum, einnig
má hvolfa því frosnu úr ílátinu
og pakka því inn. Blóðmör geym-
ist vel ósoðinn eða hálfsoðinn til-
búinn í keppnum, gæta verður
þess að hafa þá ekki of fulla, því
að þeim er hætt við að springa
í suðu.
Hakkað kjöt. Ágætt er að hakka
kjötið og móta í buff, karbonaði
o. fl. Pappír er lagður á milli
sneiðanna og fryst þannig. Kjöt-
deig er betra að frysta ókryddað.
Malreiðsla á frosnu kjöti.
Kjöt, sem sjóða á, er látið fros-
ið í pottinn. Lítil kjötstykki, t. d.
kótelettur og lifur, er ágætt að
láta á pönnuna og steikja við hæg
anhita.
Fugla má steikja eða setja í
suðu, hálffrosna eða þiðnaða.
Stór kjötstykki, sem steikt eru
frosin, verður að steikja við hæg-
an hita og hafa í huga eins og við
annað frosið kjöt, að suðutíminn
er lengri.
Vefja má kjötið í aluminium-
pappír, þá verður það safameira
en brúningin minni. Þægilegt er
að nota kjöthitamæli við steik-
ingu á stórum steikum.
Þegar kjöt er látið þiðna fyrir
matreiðslu, er það gert í ísskáp
eða við stofuhita, bezt er að láta
kjötið þiðna hægt.
Frosið þiðnað kjöt er meyrara
en nýtt kjöt, þess vegna þarf það
10—15 mín. styttri suðu eða steik-
artíma miðað við klst.
Þá komum við að fiskinum.
Fiskur, sem frysta á, verður að
vera alveg nýr. Feitur fiskur hef-
ur minna geymsluþol, t. d. lax
og heilagfiski, vegna þess að fit-
an þránar við langa geymslu.
Það hefur gefizt vel að frysta
feitan fisk eins og t. d. lax á eft-
irfarandi hátt:
Laxinn verður að vera alveg
nýr. Honum er difið í soðið,
kælt vatn og látinn frjósa, endur-
tekið þar til myndazt hefur þykk
ur klakahjúpur utan um fiskinn.
Þannig geymist laxinn vel í
nokkra mánuði.
Þannig er fiskurinn undirbúinn
fyrir frystingu.
1. Fiskurinn er hreinsaður og
þerraður.
2. Lítill fiskur er frystur heill,
annars skoririn í hæfileg stykki
eða flakaður.
3. Fiskurinn er pakkaður í
sellofan eða aluminiumpappír,
pappír er einnig látinn á milli
stykkjanna.
Hvernig frystur fiskur er
matreiddur.
1. Frosinn fisk má steikja eða
sjóða strax.
2. Frosinn fiskur þarf heldur
lengri suðu eða steikingu heldur
en ófrosinn.
3. Fiskur sem er látinn þiðna
fyrir matreiðslu þarf styttri suðu
eða steikingu heldur en nýr fisk-
Framhald á bls. 23.
RETTUR VIKUNNAR
íslenzkur kjúklingur í ind
verskri karrysósu.
Fyrir 5—6 manns.
Matreiðslutími ca. 45 mín.
1 alikjúklingur ca. 800 gr.
2 msk. smjörlíki.
3 msk. hveiti.
1%—2 tsk karry.
1/2 1. vatn.
1 pk. hraðfrystar grænar
baunir eða 1 dós af grænum
baunum.
Hlutið í sundur kjúklinginn
í smá hluta, og brúnið í smjör-
líki. Búið til sterka karrysósu.
Setjið á pönnu smjörlíki, hveiti
og karry, þynnið með kjötkrafti
eða vatni. Látið brúnaðan
kjúklinginn á pönnuna og sjóð-
ið við vægan hita ca. 15 mín.
Að lokum eru grænu baunirn-
ar settar saman við og svolítið
af rjóma eftir smekk.
Borið fram með soðnum hrís
grjónum, niðursoðnum smáum
lauk (sultuðum lauk) og græn
metissalati -með grapealdinum.
T í M I N N, föstudagur 10. apríl 1964. —
17